W imieniu Kongregacji Przemysłowo-Handlowej Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej z siedzibą w Warszawie oraz innych małych podmiotów działających na rynku handlowo-usługowym poseł Jacek Sasin zwrócił się do Ministra Finansów z prośbą o rozważenie możliwości dokonania zmiany w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zapisach powyższej ustawy zwolniono z opodatkowania gotówkę wypłacaną z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS), przy pozostawieniu opodatkowania bonów towarowych. Efektem takiego zapisu stało się ograniczenie emisji bonów towarowych do minimum.

W interpelacji poseł podkreślił potrzebę uwzględnienia możliwości zwolnienia z opodatkowania emitowanych bonów towarowych, gdyż pozwalały one zatrzymać/utrzymać część rynku w rękach polskiego handlu i usług. Szczególnie w okresach przedświątecznych, polskie firmy mogły liczyć na pomoc ze strony władz samorządowych i lokalnych przedsiębiorstw, które to chętnie zamawiały wymienione bony do realizacji zadań Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Bony towarowe zamawiane przez lokalnych pracodawców, emitowane przez izby i stowarzyszenia kupieckie oraz spółdzielnie i inne podmioty gospodarcze, pozwalały na integrację miejscowych kupców oraz realizację zadań statutowych. Nieopodatkowane bony towarowe emitowane przez te podmioty wspierały rozwój małych polskich firm oraz szansę na biznesową integrację lokalnego środowiska handlowców i innych usługodawców w walce z nieuczciwymi praktykami sieci handlowych, które to wprowadziły zamiast bonów towarowych karty płatnicze zwolnione z opodatkowania. Przy obecnym stanie prawnym lokalni uczestnicy rynku wskazują na dyskryminację małych, polskich podmiotów, które to wcześniej emitowały takie bony.

Z punktu widzenia tej grupy osób zmiany w art. 21 ust. 1 pkt 67 we wspomnianej ustawie pozwolą na zwiększenie szansy przetrwania małych, polskich firm handlowych i usługowych, na rynkach lokalnych, a co się wiąże z tym również na dodatkowe wpływy do budżetu państwa. Wnioskujący zwracają także uwagę na fakt, że w zakładach pracy odnotowano ujemne skutki zwolnienia z opodatkowania gotówki wypłacanej z ZFŚS, przy jednoczesnym opodatkowaniu bonów towarowych. Pomoc materialna realizowana poprzez bony towarowe była pomocą zgodną z ustawą o ZFŚS, ponieważ była pomocą celową. Wypłacanie gotówki z ZFŚS, w wielu przypadkach nie jest pomocą, lecz utrwalaniem patologii społecznej.

Obowiązująca w obecnym kształcie w tym zakresie ustawa wywołuje negatywne skutki zarówno dla budżetu jak i dla środowiska polskiego handlu i usług. Skutkuje również zmianą statusu ZFŚS i zatraceniem charakteru tego funduszu, który powinien służyć finansowaniu działalności socjalnej, a nie stanowić dodatkowego źródła nieopodatkowanych wypłat pieniężnych.

Z uwagi na powyższe, mając na uwadze dobro społeczne – realizację pomocy materialnej potrzebującym pracownikom, zgodnie z istotą i celowością ustawy o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz zwiększenie szansy przetrwania małych polskich firm handlowych i usługowych na rynkach lokalnych, poseł zwrócił się o informację, czy brane jest pod uwagę dokonanie zmian w ustawie w opisanym zakresie, a jeśli tak, to w jakiej perspektywie czasowej zostaną podjęte działania ustawowe?

Odpowiedzi na interpelację nr 13900 w sprawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych udzielił podsekretarz satnu w MF Paweł Gruza, który poinformował, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.) wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.

Przepis ten obejmuje zatem świadczenia otrzymywane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej Fundusz), który jest tworzony na zasadach określonych w ustawie z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 800, z późn. zm.).

Na podstawie art. 8 ww. ustawy:

• przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu,
• zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Na podstawie tej regulacji każdy pracodawca zobowiązany do utworzenia Funduszu formułuje regulamin uzgadniany z organizacją związkową lub z pracownikami, w którym określa zasady, na jakich przyznawana jest pomoc socjalna. Zatem o charakterze otrzymywanych świadczeń (pieniężnym, czy rzeczowym) współdecydują pracodawca i pracownicy.

Odnosząc się do propozycji Kongregacji Przemysłowo-Handlowej Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej uprzejmie informuję, iż kwestia ta była już przedmiotem analizy. Rozpatrywana była bowiem zasadność ponowienia prezydenckiej inicjatywy legislacyjnej z 2009 r. w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zawartej w druku sejmowym nr 2637.

Jak wynika z treści projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, celem tej inicjatywy było objęcie zwolnieniem przedmiotowym określonym w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przekazanych pracownikom w ramach finansowania działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych również bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usługi.

Wobec tej inicjatywy legislacyjnej Rada Ministrów przyjęła stanowisko, w którym opowiedziała się za jego odrzuceniem.

Z treści tego stanowiska wynika, iż było ono ukierunkowane poglądem Związku Rzemiosła Polskiego (ZRP) wyrażonym podczas prac legislacyjnych dotyczących ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. poz. 1037). ZRP opowiedział się za rozwiązaniem proponowanym w tej ustawie, zakładającym poszerzenie zwolnienia od podatku o kwoty z funduszy socjalnych i związkowych wydatkowane na cele socjalne, bez wprowadzania zwolnień dla bonów i talonów towarowych. W pracach nad powołaną nowelizacją podniesiono, iż rozwiązanie to nie preferuje żadnej grupy dostawców, w tym sieci wielkopowierzchniowych i stwarza większe szanse, że jakaś część zakupów za otrzymane środki pieniężne zostanie dokonana w drobnym handlu, firmach branży spożywczej, a także turystycznej i rekreacyjnej. Wydaje się, iż pogląd ten obecnie jest nadal aktualny.

Nie bez znaczenia jest również fakt, iż podatnicy otrzymujący bon dokonywaliby zakupów w określonej sieci sklepów. Takie rozwiązanie ogranicza swobodę wyboru sprzedawcy. W konsekwencji przedsiębiorcy, którzy nie zdecydowali się na wejście do systemu rozliczeń dokonywanych za pomocą bonów znaleźliby się w gorszej sytuacji niż ci, którzy do takiego sytemu przystąpili. Rozwiązanie to mogłoby w konsekwencji doprowadzić do zachwiania warunków konkurencyjności na rynku i różnicować sytuację przedsiębiorców.

Mając powyższe na uwadze, nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w omawianym kierunku nie wydaje się uzasadniona.

źródło: sejm.gov.pl, oprac. G.R.