„Jakie nastąpiły zmiany w umowach zleceniach od 2017 roku? Jak należy ewidencjonować czas pracy, co ze słynnym „ewidencjonowaniem umów cywilnoprawnych” i „firmowych”?”

Od 01.01.2017 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz określono kwotowo wysokość minimalnej stawki godzinowej.

W praktyce oznacza to, że została wprowadzona …

(…) minimalna stawka godzinowa w wysokości 13 zł brutto w przypadku umów zlecenia oraz innych umów o świadczenie usług.

Należy mieć na względzie, że stawka godzinowa będzie elastyczna – w zależności od zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie ulegała waloryzacji. Aktualnie minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2000 zł brutto miesięcznie.

Minimalna stawka godzinowa ma mieć zastosowanie do wszystkich umów cywilnoprawnych objętych zakresem ustawy, tj. zarówno do osób fizycznych przyjmujących zlecenie, jak i osób fizycznych prowadzących jednoosobowo działalność gospodarczą, niezatrudniających ani pracowników, ani zleceniobiorców, którzy osobiście wykonują zadania wynikające z umowy (samozatrudnieni), wykonywanych na rzecz przedsiębiorcy albo na rzecz innej jednostki organizacyjnej, w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności (nie dotyczy więc umów między osobami prywatnymi), a także bez względu na sposób ustalania wynagrodzenia (wg stawki godzinowej, dziennej, tygodniowej, miesięcznej itp.).

Wprowadzenie stawki godzinowej i liczbę godzin trzeba będzie uwzględnić w treści umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług, a w przypadku umów zawartych przed 01.01.2017 r. konieczne będzie sporządzenie aneksu do umowy, uwzględniającego zmianę. Należy pamiętać, że w przypadku, gdy wysokość wynagrodzenia ustalonego w umowie nie zapewnia przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi otrzymania za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej, osobie tej i tak przysługuje wynagrodzenie obliczone z uwzględnieniem stawki godzinowej określonej na podstawie ustawy.

Jeżeli kilka osób przyjmuje zlecenie lub świadczy usługi wspólnie, to każdej z tych osób przysługuje wynagrodzenie według stawki godzinowej, więc nie ma czegoś takiego jak wynagrodzenie do podziału.

Nowelizacja ustawy oznacza również nowy obowiązek w postaci konieczności ewidencjonowania czasu pracy tak jak w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Krótko mówiąc, trzeba będzie prowadzić rejestr godzin pracy zleceniobiorcy czy świadczącego usługę. Ewidencja czasu pracy będzie stanowiła podstawę wypłaty wynagrodzenia oraz dokument podlegający analizie w razie kontroli ZUS. Przedsiębiorca przez 3 lata od dnia, w którym wynagrodzenie stało się wymagalne, ma obowiązek przechowywać dokumenty związane z potwierdzeniem liczby godzin.

Istotnym jest, że zleceniobiorca lub świadczący usługi nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej albo przenieść tego prawa na inną osobę. Co więcej, nie ma mowy o ekwiwalencie wynagrodzenia, np. w postaci rzeczowej, chociażby w towarach, gdyż wynagrodzenie musi być dokonane w formie pieniężnej. Ponadto, w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż jeden miesiąc, wypłata musi następować co najmniej raz w miesiącu.

Jednak nie do wszystkich umów zlecenia i umów o świadczenie usług będą miały zastosowanie nowe przepisy o minimalnej stawce godzinowej. Wyłączenie to będzie obejmowało następujące przypadki:

1) umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, jeżeli o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne;

2) umów dotyczących usług opiekuńczych i bytowych realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnego domu pomocy;

3) umów:

a) o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej,

b) o utworzeniu rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka,

c) w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka,

d) w przedmiocie pełnienia funkcji rodziny pomocowej,

e) w przedmiocie pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego,

f) w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo- wychowawczą typu rodzinnego, w przypadku gdy w tej placówce nie ma zatrudnionego dyrektora – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba;

4) umów dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek – jeżeli ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba; umów dotyczących usług opieki domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku,

5) gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu, a ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone jednej osobie lub wspólnie zamieszkującej rodzinie nieprzerwanie przez okres dłuższy niż jedna doba, z wyjątkiem przypadku świadczenia usług we wszelkich placówkach świadczących całodobowe usługi dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych lub w podeszłym wieku.

Przestrzec wypada o wprowadzeniu przepisu karnego (wykroczenie), zgodnie z którym kto, będąc przedsiębiorcą albo działając w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej, wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Jak wiadomo, realia rynku pracy i tak zweryfikują stosowanie nowych przepisów, gdyż wystarczy przeprowadzenie w porozumieniu ze zleceniobiorcą machinacji w zakresie ewidencji czasu pracy, aby liczba przepracowanych godzin przy uwzględnieniu minimalnej stawki godzinowej dawała satysfakcjonującą strony, albo przynajmniej jedną z nich, wysokość ogólnego wynagrodzenia.

Sandra Grzywocz-Nowak – aplikantka adwokacka

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 22.07.2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2016 r. poz. 1265.

2. Ustawa z dn. 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – Dz.U. z 2015 r. poz. 2008 ze zm.

3. Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dn. 21.09.2016 r. w sprawie wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2017 r. – Monitor Polski z 2016 r. poz. 934.

4. Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.