Wysokość zasiłku pogrzebowego nie będzie w najbliższym czasie zmieniana, gdyż jego celem nie było i nie jest umożliwienie pokrycia pełnych kosztów pogrzebu, a jedynie pomoc finansowa dla rodziny bądź innej osoby w organizacji pogrzebu – wyjaśnił podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior.
Wyjaśnienie to znalazło się w odpowiedzi na interpelację (nr 31913) posłanki Barabry Bartuś do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wysokości zasiłku pogrzebowego. W interpelacji tej posłanka przypomniała, że zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w razie śmierci m.in. osoby ubezpieczonej lub pobierającej emeryturę lub rentę, a także osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania. Stanowić ma rekompensatę finansową dla tych, którzy faktycznie pokryli koszty pochówku zmarłego.

Od 1 marca 2011 r. obowiązuje stała kwota zasiłku w wysokości 4 tys. zł. Jak się okazuje 4 tys. zł to zdecydowanie za mało, żeby zorganizować pogrzeb i godnie pochować zmarłego.

Do kosztów pogrzebu dochodzi zawsze odpłatność za miejsce na cmentarzu. Obecnie cena za miejsce na cmentarzu komunalnym potrafi być nawet dwukrotnie wyższa niż na cmentarzu parafialnym. Okazuje się więc, że w ośrodkach miejskich koszy te jeszcze dodatkowo wzrastają. Aktualna polityka władz samorządowych zakłada, że opłaty za miejsce na cmentarzu mają pokrywać koszty ich utrzymania, które systematycznie rosną.

W związku z powyższym wielu ludzi, szczególnie tych najuboższych, aby zorganizować godny pogrzeb dla swoich bliskich musi szukać pieniędzy. Jeśli rodzina nie dysponuje odpowiednimi środkami finansowymi, wówczas zmuszona jest nawet do wzięcia kredytu lub pożyczki. Nierzadko osoby te osiągają tak niskie dochody, że pieniądze mogą pożyczyć tylko w różnego typu firmach pożyczkowych (tzw. parabankach).

Kierująca interpelację posłanka stwierdza, że coraz częściej osoby te wpadają w tzw. pułapkę zadłużeniową. Inaczej mówiąc, później nie są w stanie spłacać tych pożyczek, które często udzielane są na lichwiarskich warunkach, a

podmioty które je świadczą wykorzystują trudną sytuacje wielu rodzin w momencie śmierci ich najbliższych. Jedną pożyczką próbują spłacić kolejne co tylko pogarsza ich sytuację. 

Ustalenie pułapu zasiłku pogrzebowego na poziomie 4 tys. zł jest przejawem albo nieznajomości realiów społeczno-gospodarczych naszego kraju albo tylko dbaniem o budżet państwowy i cięciem „na ślepo”. Rząd obniżając w 2011 r. zasiłek pogrzebowy, posługiwał się argumentem, że w Polsce zasiłek ten jest jednym z najwyższych w państwach Unii Europejskiej. Szkoda jednak, że obniżając diametralnie wysokość zasiłku pogrzebowego nie wzięto pod uwagę zasobności polskiego społeczeństwa i faktu, iż większość obywateli państw członkowskich Unii posiada ubezpieczenie komercyjne (bo ich na to stać) i koszty pogrzebu pokrywa w ramach tego właśnie ubezpieczenia.

W Polsce, ze względu na zubożenie społeczeństwa, powszechność ubezpieczenia dodatkowego utrzymuje się na bardzo niskim poziomie, a obniżenie kwoty zasiłku pogrzebowego uderzyło w najsłabszą grupę społeczną, która nie jest w stanie sama walczyć o swoje prawa i interesy.

Zdaniem posłanki podkreślić należy również, że od czterech lat kwota zasiłku nie była zmieniana, czyli realnie środki finansowe z zasiłku pogrzebowego są coraz mniejsze.

Prawo do godnego pogrzebu nie może być tylko przywilejem. Obawiam się, że w niedługim czasie może dojść do takich sytuacji, że ludzi nie będzie stać na chowanie swoich bliskich i pogrzeby na swoje barki będzie musiała wziąć opieka społeczna, która zorganizuje pogrzeb w najtańszej trumnie, ale też za publiczne pieniądze.

Temat ten poruszam ze względu na interwencje osób, które właśnie wpadły w pułapkę zadłużenia. Nie tylko utraciły bliskie osoby, ale też utraciły środki finansowe z których wspólnie dokonywały comiesięcznych płatności, ale też ze względu na brak wcześniejszych oszczędności musiały się zapożyczyć na koszty pogrzebu. Dziś proszą o pomoc w wyjściu z zadłużenia bo nie są w stanie spłacać rat.

W związku z powyższym posłanka zwróciła się do ministra zabezpieczenia społecznego z zapytaniem czy i kiedy zostanie zwiększona wysokość zasiłku pogrzebowego?

Odpowiedzi na interpelację udzielił podsekretarz stanu w MPiPS MArek Bucior, który przypomniał, że obniżenie wysokości zasiłku pogrzebowego do kwoty 4000 zł nastąpiło od dnia 1 marca 2011 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 238, poz. 1578).

Projektodawcą ustawy zmieniającej był minister finansów, a rozwiązania przyjęte w przedmiotowej ustawie wynikały z konieczności ograniczenia wydatków ze środków publicznych w celu zahamowania szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce, który niósł za sobą ryzyko destabilizacji finansów publicznych.

Celem tego działania, poza koniecznością zachowania deficytu budżetowego na poziomie określonym w ustawie budżetowej, było także dostosowanie wysokości zasiłku pogrzebowego w Polsce do wysokości świadczeń tego samego rodzaju w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Również obecnie, na kwestię podwyższenia zasiłku pogrzebowego należy patrzeć przede wszystkim przez pryzmat stanu finansów publicznych państwa. Zasiłek pogrzebowy finansowany jest ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wydatki z tego funduszu stanowią jedną z najważniejszych pozycji w systemie polskich finansów publicznych, zarówno ze względu na ich wielkość, jak i znaczenie społeczne. Występujący od lat deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i obciążenie finansowe państwa związane z systemem ubezpieczeniowym przekłada się na ujemny wynik finansowy (deficyt) całego sektora publicznego. Sytuacja ta w najbliższym czasie nie ulegnie znaczącej zmianie.

Należy przy tym pamiętać, że zapewnienie równowagi finansów publicznych jest wartością chronioną konstytucyjnie, gdyż od niej zależy zdolność państwa do działania w interesie publicznym.

Pragnę jednocześnie dodać, że świadczenia z ubezpieczenia społecznego służą łagodzeniu skutków określonego ryzyka, nie mają jednak charakteru w pełni odszkodowawczego. Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w razie ziszczenia się ryzyka śmierci i związanej z nią konieczności urządzenia pochówku. Celem tego zasiłku nie było i nie jest umożliwienie pokrycia pełnych kosztów pogrzebu, a jedynie pomoc finansowa dla rodziny bądź innej osoby w organizacji pogrzebu.

źródło: sejm.gov.pl; oprac. G. Rompel