Resort pracy zapowiada wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej na poziomie 12 zł. W ramach realizacji jednego z celów określonych w exposé Pani Premier Beaty Szydło, w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki podjęto prace legislacyjne w zakresie wprowadzenia do obecnego porządku prawnego przepisów dotyczących gwarancji minimalnego wynagrodzenia również dla umów zawieranych na podstawie prawa cywilnego. 

 

Jednak propozycja ta wzbudza wiele wątpliwości, m.in. często formułowany jest zarzut, że wprowadzenie takiej stawki spowoduje wzrost „zatrudnienia na czarno”. Ponadto umowy zlecenia mogą być zamieniane przez zleceniodawców w jeszcze mniej korzystne umowy o dzieło.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed udzielając odpowiedzi na interpelację (Interpelacja nr 1749 w sprawie 12 zł stawki minimalnej za godzinę dla zleceniobiorców i samozatrudnionych) wyjaśnił wiele kwestii dotyczących wprowadzenia nowych przepisów.

Kiedy dokładnie proponowana stawka minimalna 12 zł/godzina wejdzie w życie?

Przygotowany został projekt ustawy wprowadzający m.in. obowiązek zapewnienia przez zleceniodawcę minimalnego wynagrodzenia dla osób wykonujących prace w oparciu o określone umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, w wysokości 12 zł za każdą godzinę wykonanego zlecenia lub świadczonych usług.

Projekt ustawy zmieniający m.in. ustawę o minimalnym wynagrodzeniu za pracę był przedmiotem uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych w styczniu i lutym br. W wyniku analizy zgłoszonych uwag oraz opinii do treści projektu ustawy zostały wprowadzone zmiany o charakterze zasadniczym, w tym m. in. dotyczące zakresu umów, do których miałaby zastosowanie przepisy dotyczące wprowadzanej stawki minimalnego wynagrodzenia przy umowach cywilnoprawnych.

Aktualnie nowy projekt ustawy został ponownie skierowany do uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych (ustawa o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw). Proponowany w projekcie ustawy termin wejścia w życie projektowanych regulacji – 1 września br.

Czy i w jaki sposób zabezpiecza państwo osoby pracujące na umowach zlecenie, by osoby które je na nie zatrudniają nie zaczęli zmieniać umowy zlecenia na mniej korzystne umowy o dzieło?

Regulacje zawarte w projektowanej ustawie mają na celu uzyskanie pozytywnej zmiany na rynku pracy poprzez przeciwdziałanie nadużywaniu umów cywilnoprawnych oraz wprowadzenie ochrony osób otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie. W praktyce dochodzi bowiem do sytuacji, w których osoba wykonująca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej ma ustaloną stawkę godzinową na poziomie znacznie niższym od minimalnego wynagrodzenia przysługującego za pracę w ramach stosunku pracy; umowy cywilnoprawne często zastępują stosunek pracy stając się praktyką mającą na celu obniżenie kosztów zatrudnienia.

Intencją projektowanej ustawy jest przeciwdziałanie nadużyciom w stosowaniu umów cywilnoprawnych, dlatego minimalne wynagrodzenie wprowadza się dla tych rodzajów umów, na podstawie których wykonywana jest praca w warunkach zbliżonych do stosunku pracy.

Umowy zlecenia oraz umowy o świadczenie usług, podobnie jak umowy o pracę, są umowami starannego działania. Natomiast umowa o dzieło jest umową rezultatu, co oznacza, że przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła o charakterze materialnym lub niematerialnym – niezależnie od czasu oraz wysiłku, który w pracę nad nim zostanie włożony. Ze względu na powyższe należy stwierdzić, że treścią zobowiązania umowy o dzieło nie jest samo podjęcie i wykonywanie określonych czynności, co jest charakterystyczne dla umów starannego działania, ale osiągniecie wyniku (rezultatu) określonego w umowie. Z tego względu nie powinno się ingerować w tego typu stosunki prawne.

Projektowana ustawa znajdzie zastosowanie do umów zawartych od dnia jej wejścia w życie. Do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy i obowiązujących w tym dniu minimalne wynagrodzenie znajdzie zastosowanie od dnia 1 stycznia 2017 r. Projekt ustawy wprowadza przepisy umożliwiające stronom umowy zawartej przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy i obowiązującej w tym dniu, przeprowadzenie negocjacji w sprawie odpowiedniej zmiany wynagrodzenia lub rozwiązanie umowy.

Czy planują Państwo wprowadzić mechanizm waloryzacji stawki godzinowej w kolejnych latach?

Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie 12 zł jako stawki godzinowej od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2017 r., natomiast począwszy od 1 stycznia 2018 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie wzrastała w stopniu równym wzrostowi wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Corocznie ustalona wysokość minimalnego wynagrodzenia przysługującego z tytułu wykonywania zlecenia lub świadczenia usług w formie kwotowej będzie ogłaszana do dnia 15 września każdego roku, wraz z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę: w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski w formie obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów lub w drodze rozporządzenia Rady Ministrów – w zależności od wyniku prowadzonych negocjacji na forum Rady Dialogu Społecznego.

Kto ma sprawować pieczę nad prawidłowością zawieranych umów w myśl nowych przepisów – Państwowa Inspekcja Pracy czy sądy?

W celu zapewnienia efektywnego stosowania przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych, w projektowana regulacja przewiduje stosowne rozszerzenie uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy.

Ostateczny kształt projektowanych przepisów będzie znany po zakończeniu prac nad przedmiotową regulacją. Zaproponowane w projekcie rozwiązania z uwagi na swoją istotę oraz złożoność wymagają szczególnego podejścia nie tylko w kontekście realizacji celów społecznych, ale także w świetle obowiązujących rozwiązań systemowych.

źródło: sejm.gov.pl, oprac. G. Rompel