Dnia 04.09.2021 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z …

(…) dn. 01.09.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1618) – nowelizacja zniosła ewaluację wewnętrzną i zewnętrzną oraz monitorowanie, ograniczając tym samym katalog form nadzoru pedagogicznego do dwóch: kontroli i wspomagania.

Powód? Resort uznał, że korzyści z przeprowadzania ewaluacji i monitorowania są niewspółmierne do nakładu czasu i pracy koniecznych do ich realizacji. W uzasadnieniu do projektu minister powołał się na „opinie środowisk i osób związanych z nadzorem pedagogicznym”, według których ewaluacja i monitorowanie są zbyt czasochłonne i generują biurokrację, m.in. dlatego, że na ich potrzeby tworzone są „dodatkowe sprawozdania, opracowania czy zestawienia mające potwierdzić działania szkoły lub placówki w danym zakresie”, mimo że przepisy nie wymagają przygotowywania żadnej dodatkowej dokumentacji.

Rezygnacja z ewaluacji oznacza, że ocena jakości pracy szkoły lub placówki będzie dokonywana w ramach kontroli. Do tej pory kontrola służyła wyłącznie ocenie stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki. Od wejścia w życie ww. nowelizacji zakres kontroli obejmuje także dwa obszary pracy szkoły dotychczas badane za pomocą ewaluacji: prawidłowość realizacji procesów kształcenia i wychowania oraz efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki.

Zgodnie z nowymi przepisami czynności kontrolne w szkole lub placówce dotyczące przebiegu procesów kształcenia i wychowania oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki nie powinny trwać dłużej niż 5 dni w ciągu kolejnych dwóch tygodni.

Ta swoboda w ustalaniu ram czasowych kontroli ma pomóc zorganizować, zależnie od jej obszaru tematycznego, niezbędne czynności, takie jak obserwacja zajęć, analiza dokumentacji lub informacji pozyskanych od rodziców, nauczycieli i uczniów czy rozmowy z dyrektorem i nauczycielami na temat organizacji procesu kształcenia.

Nowelizacja określiła też dwa terminy przekazania protokołu kontroli dyrektorowi szkoły lub placówki – 7 i 14 dni roboczych. Krótszy dotyczy kontroli, której przedmiotem jest ocena stanu przestrzegania przepisów prawa, dłuższy – kontroli, której przedmiotem jest przebieg procesów kształcenia i wychowania oraz efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki. Te dwie ostatnie są bowiem bardziej czasochłonne i wymagają większego nakładu pracy.

Podsumowując, od 04.09.2021 r. nadzór pedagogiczny jest sprawowany w dwóch formach: kontroli i wspomagania. Kontrola jest prowadzona w szkole lub placówce, odpowiednio do zakresu nadzoru pedagogicznego wynikającego z art. 55 ustawy Prawo oświatowe, w celu oceny:

• stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;
• przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce;
• efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki.

Zgodnie z przepisem przejściowym, organ sprawujący nadzór pedagogiczny oraz dyrektor szkoły (placówki) mają obowiązek dostosować plany nadzoru pedagogicznego opracowane na rok szkolny 2021/2022 na podstawie dotychczasowych przepisów do zmian wynikających z zapisów omawianej nowelizacji – w terminie 30 dni od dnia jej wejścia w życie.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 25.08.2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego – Dz.U. z 2020 r. poz. 1551 ze zm.