„W roku szkolnym 2020/2021 przedszkole prowadzi 6 grup i zatrudnia: 3 nauczycieli dyplomowanych, 3 mianowanych oraz 5 kontraktowych w tym 1 nauczyciel kontraktowy przebywa na urlopie macierzyńskim/rodzicielskim – na jego miejsce zatrudniono nauczyciela na zastępstwo. Ponadto nauczycielowi mianowanemu powierzono pełnienie obowiązków dyrektora do dnia 31.08.2021 r. – na jego miejsce również zatrudniono nauczyciela kontraktowego na zastępstwo. W projekcie organizacyjnym na rok szk. 2021/2022 planuje się otworzyć 5 grup. W związku z czym konieczna będzie redukcja 1,5 etatu. Czy w przypadku przedłużenia powierzenia obowiązków dyrektora nauczycielowi umowa zawarta na zastępstwo będzie nadal aktualna? Czy wiedząc, że nauczycielka po urlopie rodzicielskim będzie korzystała z urlopu wychowawczego mogę nie zabezpieczać jej etatu (nie zwalniając jej) tzn. rozwiązać umowę z nauczycielem który był przyjęty na zastępstwo? Jeśli tak w jakim trybie i na jakich zasadach ma to nastąpić? Czy mogę zmniejszyć jednemu z nauczycieli (mianowanemu) etat z 1 na 0,5, jeżeli tak to w jakim czasie i w jakiej formie należny to wykonać? Czy owy nauczyciel może się nie zgodzić na takie rozwiązanie i jakie to będzie miało skutki? Czy owy nauczyciel będzie miał podstawy to zgłoszenia owego faktu w sądzie pracy? Czy podczas wyboru nauczyciela na zmniejszenia etatu należy kierować się stażem pracy bądź stopniem awansu zawodowego, czy dyrektor może w takiej sytuacji zmniejszyć etat „problemowemu” nauczycielowi?”

Z pytania wynika, że nauczyciel zatrudniony w celu zastępstwa został tak zatrudniony w odniesieniu do osoby, której powierzono pełnienie obowiązków dyrektora. Niestety z pytania nie wynika jednak, w jaki sposób określono datę końcową umowy – czy poprzez wystąpienie daty dziennej, czy też poprzez wystąpienie określonego zdarzenia, w tym wypadku zaprzestanie pełnienia obowiązków dyrektora. Jeżeli w …

(…) ten drugi sposób i nauczycielowi przedłużymy pełnienia obowiązków dyrektora, to automatycznie zastępujący go nauczyciel będzie również miał przedłużoną umowę. W przypadku, gdy umowa określa datę zakończenia poprzez przywołanie daty dziennej, wówczas trzeba ją będzie oczywiście aneksować.

Co do obniżenia wymiaru etatu nauczyciela to można to zrobić na dwa różne sposoby – albo przez wypowiedzenie zmieniające, albo porozumienie zmieniające. Wypowiedzenie jest oczywiście bardziej ryzykowne z przyczyn wskazanych w pytaniu, bowiem nauczyciel może uznać, że zostały wybrane nieobiektywne przesłanki wypowiedzenia, co może skutkować skierowaniem sprawy do sądu pracy.

Najbezpieczniej zatem oczywiście zawszeć porozumienie zmieniające. Aby jednak udzielić pełnej odpowiedzi na to pytanie odnieść się należy w pierwszej kolejności do przepisów Kodeksu pracy.

Można zauważyć, że co prawda instytucja porozumienia zmieniającego nie została w K.p. wprost uregulowana, jednak jej istnienie wywieźć można z treści art. 30 § 1, zgodnie z którym umowę o pracę można rozwiązać na mocy porozumienia stron. Stosując wnioskowanie a maiori ad minus (jeżeli norma dozwala czynić więcej, to dozwala czynić również mniej) dojdziemy do wniosku, że skoro strony są uprawnione do rozwiązania stosunku pracy na podstawie porozumienia stron, to również są uprawnione do zmiany jego treści, stosując porozumienie zmieniające. Instytucja ta jest szeroko stosowana na gruncie prawa pracy i jej istnienie nie jest kwestionowane.

Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320.