Trzy pierwsze niżej omówione nowelizacje weszły w życie 14 sierpnia. Dwa kolejne rozporządzenia MEN zaczną obowiązywać 1 września.

Nowość w szkolnych przepisach bhp

W rozporządzeniu MENiS w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nowe przepisy dodano w § 18. Na ich podstawie dyrektor, za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, będzie mógł zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną może być zagrożone zdrowie uczniów.

Zgoda i opinia, o których wyżej mowa, mogą być wydawane także …

(…) ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. W takim przypadku treść zgody lub opinii powinna być utrwalona w formie protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób.

Zawieszenie zajęć będzie mogło dotyczyć w szczególności: grupy, grupy wychowawczej, oddziału, klasy, etapu edukacyjnego lub całej szkoły lub placówki, w zakresie wszystkich lub poszczególnych zajęć.

O zawieszeniu zajęć odpowiednio organ prowadzący lub dyrektor zawiadomią organ sprawujący nadzór pedagogiczny oraz organ rejestrujący, o którym mowa w art. 2 pkt 16 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (u.f.z.o.).

Przepisy te mają ułatwić dyrektorom zawieszenie zajęć w zakresie odpowiednim do zaistniałej sytuacji.

Inne formy wychowania przedszkolnego

Zmiany wprowadzono też do rozporządzenia MEN w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania. Wynika z nich, że dyrektor przedszkola lub szkoły podstawowej albo osoba kierująca daną inną formą wychowania przedszkolnego, za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, będą mogli zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną może być zagrożone zdrowie dzieci.

Co do formy wyrażania zgody i opinii, obowiązuje tu analogiczny zapis jak w przypadku szkół i placówek (zob. wyżej). O zawieszeniu zajęć trzeba będzie powiadomić organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Szkoły polskie i szkoły za granicą

W rozporządzeniu MEN w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą dodano przepisy, na mocy których dyrektor szkoły za granicą oraz kierownik szkoły polskiej, za zgodą organu prowadzącego, będą mogli zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną lub inne zdarzenie, które wystąpiło na danym terenie, może być zagrożone zdrowie uczniów.

Co do formy wyrażania zgody, obowiązuje tu analogiczny zapis jak w przypadku szkół i placówek (zob. wyżej). Zawieszenie zajęć będzie mogło dotyczyć w szczególności grupy uczniów, oddziału, klasy, etapu edukacyjnego lub całej szkoły za granicą lub szkoły polskiej, w zakresie wszystkich lub poszczególnych  zajęć.

Nowe zasady czasowego ograniczenia

W rozporządzeniu MEN z dn. 12.08.2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. poz. 1389), które zastąpi wydane w marcu regulacje, wprowadzone zostały przepisy pozwalające na zawieszenie, ograniczenie zajęć stacjonarnych i wprowadzenie kształcenia na odległość lub innego sposobu realizowania zajęć ustalonego przez dyrektora.

Co istotne, ograniczenie funkcjonowania jednostki systemu oświaty nie dotyczy zajęć praktycznych realizowanych u pracodawców przez tych uczniów branżowych szkół I stopnia będących młodocianymi pracownikami, którzy w okresie ograniczenia realizują zajęcia z zakresu kształcenia ogólnego lub kształcenia zawodowego teoretycznego na terenie szkoły lub innej jednostki systemu oświaty, do których uczęszczają.

W jednostce systemu oświaty, której funkcjonowanie zostanie w całości lub w części ograniczone, zawieszone zajęcia mają być realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Jeżeli nie będzie to możliwe, dyrektor jednostki ustali inny sposób realizowania tych zajęć. O sposobie realizacji zajęć i innych zadań jednostki dyrektor poinformuje organ prowadzący oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Nowe szczególne rozwiązania

Nowe szczególne rozwiązania przynosi nowelizacja rozporządzenia MEN w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Zostały w niej określone szczegółowe rozwiązania dotyczące funkcjonowania szkół podczas epidemii, w tym w okresie zawieszenia zajęć przez dyrektora szkoły, z zachowaniem ogólnopolskich standardów w zakresie zasad bezpieczeństwa związanych ze zwalczaniem epidemii COVID-19.

W przypadku wystąpienia zagrożenia epidemiologicznego dyrektor jednostki systemu oświaty, po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego i za zgodą organu prowadzącego, będzie mógł częściowo lub w całości zawiesić stacjonarną pracę tej jednostki oraz ustalić sposób realizacji jej zadań, w tym sposób realizacji zawieszonych zajęć – z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć.

Doprecyzowano zadania dyrektora szkoły, w tym także kierownika szkoły polskiej, związane z organizowaniem kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub w inny sposób uzgodniony z organem prowadzącym. Kształcenie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość będzie możliwe zarówno w zakresie kształcenia ogólnego, jak i zawodowego.

Możliwe warianty

MEN zakłada, że standardowym sposobem organizacji nauki będą tradycyjne lekcje w szkole (wariant A). Dyrektor będzie mógł jednak zawiesić zajęcia w formie stacjonarnej i wprowadzić kształcenie mieszane (wariant B) lub zdalne (wariant C). Zgoda organu prowadzącego i pozytywna opinia sanepidu będą niezbędne.

Resort podkreśla, że wprowadzenie żółtej lub czerwonej strefy na terenie powiatu nie skutkuje automatycznym przejściem szkół w tryb mieszany lub zdalny. Powiatowy sanepid może w takim wypadku zalecić ograniczone działania, jak obowiązek zasłaniania ust i nosa w przestrzeniach wspólnych szkoły lub placówki. Ponadto funkcjonowanie szkoły w trybie mieszanym lub zdalnym nie powinno trwać dłużej niż zwyczajowe 14 dni przeznaczone na kwarantannę.

Jeżeli sanepid uzna to za konieczne, ze względu na poziom i charakter zachorowań na danym terenie, dyrektor szkoły będzie mógł wprowadzić wariant B, czyli kształcenie mieszane (hybrydowe). Może to oznaczać zajęcia w mniejszych grupach lub dla części klas (przykładowo klasy I–III stacjonarnie, a klasy starsze zdalnie). Kształcenie zdalne obejmie uczniów pozostających na kwarantannie, a także uczniów przewlekle chorych (na podstawie opinii lekarza) i tych, którzy mają orzeczenie o indywidualnym nauczaniu z poradni.

Wariant C, czyli zawieszenie wszystkich zajęć stacjonarnych i przejście na nauczanie zdalne dla wszystkich uczniów, to najbardziej radykalne rozwiązanie. Kluczowa będzie tu zgoda organu prowadzącego i pozytywna opinia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Przesłanką w tym wypadku jest duże zagrożenie epidemiczne w powiecie lub przypadki zachorowań czy kwarantanny większej grupy osób w danej placówce.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach – t.jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1166 ze zm.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 28.08.2017 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania – Dz.U. z 2017 r. poz. 1657 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz.U. z 2020 r. poz. 17 ze zm.
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 09.08.2019 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą – Dz.U. z 2019 r. poz. 1652 ze zm.
5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 12.08.2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 – Dz.U. poz. 1389.
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 20.03.2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 – Dz.U. 2020 poz. 493 z późn. zm.