MEiN przygotował pakiet nowelizacji wprowadzający zmiany w …

(…) trzech rozporządzeniach:

• MEN z dn. 14.02.2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. poz. 356, ze zm.);
• MEN z dn. 30.01.2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. poz. 467, ze zm.);
• MEN z dn. 03.04.2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. poz. 639, ze zm.).

Kanon lektur

Ich celem jest m.in. przebudowa wykazów lektur obejmująca wszystkie etapy kształcenia – od edukacji polonistycznej na I etapie edukacyjnym (klasy I–III szkoły podstawowej – edukacja wczesnoszkolna), przez język polski na II etapie edukacyjnym (klasy IV–VI oraz VII i VIII szkoły podstawowej), aż po język polski w szkołach ponadpodstawowych.

Zmiany dotyczą przede wszystkim wykazu lektur uzupełniających (w przypadku klas I–III szkoły podstawowej – propozycji lektur do wspólnego i indywidualnego czytania). W przypadku lektur obowiązkowych przewidziano nieliczne zmiany polegające na rezygnacji z wybranych pozycji, więc – jak zapewnia resort – nie będą one skutkować zwiększeniem zakresu wymagań egzaminacyjnych z języka polskiego na egzaminie ósmoklasisty czy egzaminie maturalnym.

„Zmiany w zakresie lektur wynikają z potrzeby pełniejszej korelacji wykazu lektur z celami kształcenia określonymi w podstawie programowej. Wiążą się one także z zaproponowaniem takich pozycji książkowych, które warto omawiać z uczniami ze względu na ich walory edukacyjne i wychowawcze (czytelny system wartości), elementy konstrukcyjne utworu (konstrukcja świata przedstawionego, wyraziście zarysowana akcja) oraz warstwę językową utworu (polszczyzna staranna, pozbawiona wulgaryzmów i kolokwializmów, nadmiernych ozdobników)” – tłumaczy MEiN.

Przykładowo z wykazu lektur obowiązkowych przerabianych w klasach IV–VI szkoły podstawowej ma zniknąć Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi – wg MEiN zastrzeżenia budzą warstwa składniowo-leksykalna książki i jej zawartość merytoryczna. W przypadku lektur uzupełniających zaproponowano rezygnację z Winnetou Karola Maya (klasy IV–VI) oraz Stowarzyszenia Umarłych Poetów Nancy H. Kleinbaum (klasy VII i VIII).

Do wykazu lektur dla klas I–III szkoły podstawowej zaproponowano dodanie sześciu nowych pozycji (m.in. Piotr Kordyasz, Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty) czy Julita Grodek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie), powołując się na walory wychowawcze tych utworów, natomiast do usunięcia wytypowano cztery pozycje, w tym m.in. Leszka Kołakowskiego Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?.

Wykaz lektur uzupełniających dla klas IV–VI ma powiększyć się o 10 pozycji, w tym m.in. Pinokia Carlo Collodiego, a dla klas VII i VIII – o 6 pozycji, w tym m.in. o André Frossarda, Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II.

Liczne zmiany dotyczą także utworów przerabianych w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole II stopnia. Z listy lektur obowiązkowych w zakresie rozszerzonym ma zostać usunięta m.in. Mała apokalipsa Tadeusza Konwickiego (jak uzasadniono, ze względu na niejednoznaczne przesłanie utworu), a do listy lektur uzupełniających dodana m.in. Pamięć i tożsamość (fragmenty) Jana Pawła II.

Uwaga: zmiany dotyczą tylko nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego, tj. podstawy programowej z 14 lutego 2017 r. (ze zmianami) dla szkół podstawowych i szkoły branżowej I stopnia oraz z 30 stycznia 2018 r. (ze zmianami) – dla szkół ponadpodstawowych.

Wszystkie zmiany w kanonach lektur mają wejść w życie 01.09.2021 r.

Historia tańca

Kolejna zmiana polega na ustaleniu podstawy programowej dla historii tańca – jako jednego z przedmiotów, które mogą być nauczane w liceach ogólnokształcących i technikach w zakresie rozszerzonym.

Wnioskował o to minister kultury. „Przedmiot historia tańca jest głównym przedmiotem teoretycznym zdawanym na egzaminie dyplomowym w szkołach baletowych (ogólnokształcące szkoły baletowe), analogicznie jak historia muzyki w szkołach muzycznych czy historia sztuki w szkołach plastycznych (licea sztuk plastycznych). Aktualnie te dwa ostatnie przedmioty są ujęte na liście przedmiotów dodatkowych, z których jest przeprowadzany egzamin maturalny”.

Z tego względu w ramowych planach nauczania dla publicznych szkół do katalogu przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym zaproponowano dodanie przedmiotu historia tańca oraz określenie dla niego wymiaru godzin. Odpowiednie zmiany mają również zostać przygotowane w zakresie egzaminu maturalnego.

Zmiany te mają obowiązywać od 01.09.2023 r., co oznacza, że zajęcia z historii tańca, która wejdzie do katalogu przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym, będą mogły być prowadzone w szkołach od roku szkolnego 2023/2024.

Wychowanie do życia w rodzinie

Propozycja zmiany w podstawie programowej dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum oraz dla szkoły branżowej I stopnia w zakresie wychowania do życia w rodzinie dotyczy warunków i sposobu realizacji tego przedmiotu – proponuje się rezygnację z zalecenia wskazującego, że zajęcia te powinny być przeprowadzane na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej.

Jak czytamy w uzasadnieniu, takie zalecenie „sprzyja rezygnacji uczniów z udziału w tych zajęciach, natomiast w przypadku uczniów, którzy chcą uczestniczyć w zajęciach, niejednokrotnie wymusza oczekiwanie na nie po zakończonych lekcjach lub przychodzenie do szkoły wcześniej niż pozostali uczniowie z klasy. Usunięcie tego zalecenia nie nakłada obligatoryjnie obowiązku innego planowania rozkładu lekcji – ma na celu traktowanie zajęć wychowanie do życia w rodzinie na równi z pozostałymi zajęciami realizowanymi w szkole”.

Ta zmiana ma wejść w życie 01.09.2021 r.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego