Na te zajęcia szkoły dostają dodatkowe dotacje, a jednocześnie nie uwzględnia się ich w arkuszu organizacji. Jak wyglądają arkusze szkolne, jakie są zasady zatrudniania nauczycieli prowadzących te zajęcia, jaka jest stawka za te zajęcia, dla kogo mogą być prowadzone? Wszystko to wyjaśniamy w kolejnej części publikacji. Zapraszamy:

W dniu 29 maja weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, które wprowadziło możliwość prowadzenia dla uczniów zajęć wspomagających.

Zmiana polega na …

(…) wprowadzeniu do cyt. rozporządzenia przepisów § 10f-10n.

Dla kogo mogą być organizowane zajęcia?

Zgodnie z § 10f rozporządzenia zajęcia wspomagające prowadzi się do 22.12.2022 r. w publicznych i niepublicznych:

• szkołach podstawowych, w tym szkołach podstawowych specjalnych funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych – dla uczniów uczęszczających do klas IV-VIII tych szkół,
• szkołach ponadpodstawowych, w tym szkołach ponadpodstawowych specjalnych funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych – dla uczniów uczęszczających do wszystkich klas tych szkół,
• szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego – dla uczniów uczęszczających do klas szkół artystycznych odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego.

Zajęcia mają wspomagać uczniów w opanowaniu i utrwalaniu wiadomości i umiejętności z wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej i języka regionalnego.

Zajęć wspomagających nie organizuje się:

• w szkołach podstawowych dla dorosłych;
• w liceach ogólnokształcących dla dorosłych;
• w branżowych szkołach II stopnia;
• w szkołach policealnych;
• w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, funkcjonujących w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii;
• w oddziałach specjalnych, szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej;
• dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych oraz dla uczniów szkół specjalnych przysposabiających do pracy, realizujących podstawę programową kształcenia ogólnego, o której mowa w załączniku nr 3 i 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. poz. 356 oraz z 2018 r. poz. 1679).

Organizacja zajęć

Dyrektor szkoły ustala przedmiot lub przedmioty, które będą realizowane w ramach zajęć wspomagających w uzgodnieniu z radą pedagogiczną, biorąc pod uwagę potrzeby uczniów wszystkich oddziałów oraz możliwości organizacyjne szkoły. Pamiętać należy, że zajęcia wspomagające są prowadzone w bezpośrednim kontakcie z uczniami i nie mogą być realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Zadaniem dyrektora jest poinformowanie rodziców uczniów lub pełnoletnich uczniów o organizowanych w szkole zajęciach wspomagających oraz o możliwości uczestnictwa w nich. Jednocześnie dyrektor wskazuje przedmiot lub przedmioty, z których zajęcia wspomagające będą prowadzone, oraz planowane terminy tych zajęć z poszczególnych przedmiotów.

Dyrektor ustala również termin, w którym rodzice ucznia lub pełnoletni uczeń składają dyrektorowi tej szkoły pisemną deklarację uczestnictwa ucznia w organizowanych w szkole zajęciach wspomagających z danego przedmiotu lub przedmiotów. Od ilości złożonych deklaracji zależy, czy zajęcia wspomagające będą prowadzone w grupie oddziałowej, bowiem są one organizowane wówczas, jeżeli zgłosi się na nie co najmniej 10 uczniów z danego oddziału. Jeżeli natomiast na zajęcia zgłosi się mniej niż 10 uczniów danego oddziału, zajęcia te są organizowane:

• w przypadku klasy IV szkoły podstawowej lub klasy szkoły artystycznej odpowiadającej klasie IV szkoły podstawowej – w grupie międzyoddziałowej liczącej co najmniej 10 uczniów;
• w przypadku klas V-VIII szkoły podstawowej lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom V-VIII szkoły podstawowej w:
  1. grupie międzyoddziałowej lub
  2. grupie międzyklasowej obejmującej uczniów klas V i VI lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom V i VI szkoły podstawowej, lub
  3. grupie międzyklasowej obejmującej uczniów klas VII i VIII lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom VII i VIII szkoły podstawowej

– liczącej co najmniej 10 uczniów;

• w przypadku szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego – w grupie międzyoddziałowej lub grupie międzyklasowej, liczącej co najmniej 10 uczniów.

Liczba uczniów w grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej lub grupie międzyklasowej wynosi co najmniej 5 uczniów w przypadku:

• szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły ponadpodstawowej, w której liczba uczniów jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie klas IV-VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom IV-VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie klas VII i VIII szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom VII i VIII szkoły podstawowej i wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego, w której liczba uczniów klas odpowiadających wszystkim klasom liceum ogólnokształcącego jest mniejsza niż 60 uczniów,
• oddziału w szkole specjalnej i oddziału specjalnego w szkole ogólnodostępnej, z wyjątkiem oddziału dla uczniów z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, oraz dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.

W przypadku szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest mniejsza niż 60 uczniów i w której nauczanie jest organizowane w klasach łączonych, zajęcia wspomagające z danego przedmiotu mogą być organizowane w grupie liczącej mniej niż 5 uczniów. Z kolei w przypadku szkoły podstawowej, w której liczba uczniów klas IV-VIII jest większa niż 59 uczniów, a liczba uczniów klasy IV jest mniejsza niż 10 uczniów, zajęcia wspomagające z danego przedmiotu mogą być organizowane w grupie liczącej co najmniej 5 uczniów.

W przypadku organizowania zajęć wspomagających w okresie od dnia 02.09.2021 r. do dnia 22.12.2021 r. dyrektor publicznej szkoły, prowadzonej przez:

• jednostkę samorządu terytorialnego – składa do organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego będącej organem prowadzącym tej szkoły,
• właściwego ministra – składa do ministra będącego organem prowadzącym tej szkoły

– w terminie do dnia 25.06.2021 r. informację o zajęciach wspomagających zaplanowanych do realizacji w tym okresie. Informacja zawiera:

• nazwę szkoły, adres jej siedziby i numer w Rejestrze Szkół i Placówek Oświatowych;
• odpowiednio nazwę jednostki samorządu terytorialnego będącej organem prowadzącym szkołę lub wskazanie właściwego ministra;
• liczbę godzin zajęć wspomagających zaplanowanych do realizacji;
• listę przedmiotów zaplanowanych do realizacji w ramach tych zajęć, uwzględniającą możliwości organizacyjne szkoły;
• miejscowość i datę sporządzenia informacji;
• podpis dyrektora szkoły.

Maksymalna liczba godzin zajęć wspomagających zaplanowanych do realizacji w okresie do dnia 22.12.2021 r. nie może przekroczyć iloczynu liczby oddziałów szkolnych w szkole, wynikającej z danych systemu informacji oświatowej, według stanu na dzień 31.03.2021 r., i 15 godzin zajęć wspomagających, z tym że w przypadku szkoły podstawowej oraz szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej do liczby oddziałów nie wlicza się oddziałów klas I-III szkoły podstawowej lub klas szkoły artystycznej odpowiadających klasom I-III szkoły podstawowej.

Arkusz organizacji

Co istotne, zajęć wspomagających nie uwzględnia się w arkuszu organizacji szkoły. Taką informację zawiera strona Ministerstwa Edukacji i Nauki, gdzie czytamy, że ww. rozporządzenie, które przewiduje możliwość organizacji w szkołach zajęć wspomagających dla uczniów, nie nakłada obowiązku zamieszczania zajęć wspomagających w arkuszu organizacji.

Rozporządzenie określa natomiast zakres informacji, którą dyrektor szkoły będzie przedkładał organowi prowadzącemu. Informacja ta ma uwzględniać m.in.: liczbę godzin zajęć wspomagających zaplanowanych do realizacji w danym okresie oraz listę przedmiotów zaplanowanych do realizacji w ramach tych zajęć. W rozporządzeniu zostały także określone zasady dokumentowania zajęć wspomagających.

Wynagradzanie nauczycieli

MEiN udostępnił również interpretację dotyczącą zasad wynagradzania nauczycieli za prowadzenie zajęć wspomagających i czytamy w niej, że w przypadku zorganizowania zajęć wspomagających w szkole, nauczyciele realizują je zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela w zakresie czasu pracy nauczycieli i odpowiednio do powyższego są wynagradzani. Innymi słowy – zajęcia te realizowane są w ramach wynagrodzenia nauczyciela, ale co istotne, nie jest to wynagrodzenie przewidziane za realizację zajęć pensum, bowiem nauczyciele zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć, zajęcia wspomagające realizują w ramach godzin ponadwymiarowych, o których mowa w art. 35 Karty Nauczyciela. Za realizację tych zajęć otrzymują wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, które zgodnie z powołanym przepisem wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 35 ust. 1 KN w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Powołane przepisy określające maksymalny tygodniowy wymiar godzin ponadwymiarowych, które może realizować nauczyciel, będą miały zastosowanie również w przypadku realizacji zajęć wspomagających.

MEiN podaje natomiast, że nauczyciele zatrudnieni w niepełnym wymiarze zajęć, zajęcia wspomagające realizują w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć (pensum). W przypadku zaistnienia takiej konieczności do realizacji zajęć wspomagających można również zatrudnić nauczyciela, który nie pracował dotychczas w danej szkole.

Nauczyciele, którzy zajęcia wspomagające realizują w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, za realizację tych zajęć otrzymają wynagrodzenie takie jak za realizację innych zajęć w ramach pensum, tj. ustalone odpowiednio do poziomu ich wykształcenia oraz stopnia awansu zawodowego.

Zatem MEiN potwierdza, że wynagrodzenie nauczycieli za realizację zajęć wspomagających będzie, więc wynagrodzeniem za godziny ponadwymiarowe lub za realizację tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, a zatem będzie ono uwzględniane przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 Karty.

Co istotne, środki na wynagrodzenia nauczycieli realizujących zajęcia wspomagające będą wliczane do średnich wynagrodzeń nauczycieli.

Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dn. 28.05.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 – Dz.U. z 2021 r. poz. 983.
2. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2021 r. poz. 1762.

oprac. \m/ \mos/