Odpowiednie regulacje w tym zakresie zostały zawarte w tzw. ustawie …

(…) okołobudżetowej, czyli w ustawie z dn. 17.12.2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U. poz. 2445). Na podstawie art. 56 tej ustawy dodano art. 5k w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Przepis ten stanowi, że w 2022 r. przez przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, o którym mowa w art. 5 ust. 2 ustawy o ZFŚS, należy rozumieć przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r. ogłoszone przez Prezesa GUS na podstawie art. 5 ust. 7 cyt. ustawy.

Przypomnijmy, że podstawa ustalania odpisów na ZFŚS w 2021 r. wynosiła 4.134,02 zł i wynikała z obwieszczenia Prezesa GUS z dn. 19.02.2019 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2018 r. i w drugim półroczu 2018 r. (M.P. z 2019 r. poz. 201). Kwota stanowiąca podstawę odpisów na ZFŚS w 2022 r. wynika natomiast z danych ogłoszonych w obwieszczeniu Prezesa GUS z dn. 19.02.2020 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2019 r. i w drugim półroczu 2019 r. (M.P. z 2020 r. poz. 195) – to 4.434,58 zł.

Odpis podstawowy na ZFŚS wynosi więc w tym roku 1.662,97 zł (stopa odpisu to 37,5% podstawy naliczania). Najwyższy odpis przewidziany jest w odniesieniu do pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze – w 2022 r. wynosi on 2.217,29 zł (50% podstawy ustalania odpisu). Rosną ponadto odpisy z tytułu zatrudniania pracownika młodocianego – w 2022 r. wynoszą one:

• 221,73 zł – w I roku nauki (5% podstawy naliczania),
• 266,07 zł – w II roku nauki (6% podstawy naliczania),
• 310,42 zł – w III roku nauki (7% podstawy naliczania).

W 2022 r. wzrastają także tzw. zwiększenia odpisu na ZFŚS, których dokonuje się:

• na zatrudnioną osobę legitymującą się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• na każdego emeryta i rencistę, nad którymi pracodawca sprawuje opiekę socjalną.

W odniesieniu do wskazanych osób zwiększenie odpisu na ZFŚS w wynosi w tym roku 277,16 zł (6,25% podstawy obliczania zwiększenia).

Wzrasta również zwiększenie odpisu dotyczące pracodawców, którzy utworzyli zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczają na ten cel z odpisu podstawowego 7,5% tego odpisu – w 2022 r. zwiększenie, o którym mowa, wynosi 332,59 zł (7,5% podstawy naliczania).

Do tworzenia ZFŚS zobowiązani są wszyscy pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników (art. 3 ust. 2 ustawy o ZFŚS). W odniesieniu do pracodawców spoza sfery budżetowej obowiązki w zakresie tworzenia funduszu zostały zróżnicowane w zależności od liczby pracowników.

Wspomniani pracodawcy mają ponadto liczne możliwości dowolnego kształtowania wysokości odpisu na ZFŚS, a także mogą postanowić o tworzeniu funduszu lub wypłacaniu świadczenia urlopowego albo o nietworzeniu funduszu i niewypłacaniu wymienionego świadczenia. Działania te muszą być jednak przeprowadzone zgodnie z zasadami ustawowymi oraz procedurami przewidzianymi w przepisach zakładowego prawa pracy.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 04.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych – Dz.U. z 2021 r. poz. 746 ze zm.