Czy u najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych, eksploatacyjnych oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a jeśli tak – czy Gmina jako płatnik zobowiązana będzie do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 25 czerwca 2015 r. (wpływ do Organu – 30 czerwca 2015 r.), uzupełnionym 2 września 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania przez mieszkańców lokali zobowiązań z tytułu zaległych czynszów, opłat eksploatacyjnych i opłat za bezumowne korzystanie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE
W dniu 30 czerwca 2015 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zakresie skutków podatkowych odpracowania przez mieszkańców lokali zobowiązań z tytułu zaległych czynszów, opłat eksploatacyjnych i opłat za bezumowne korzystanie.

Ponieważ wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 26 sierpnia 2015 r. wezwano Wnioskodawcę o jego uzupełnienie.

Wniosek uzupełniono 2 września 2015 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe: 
W celu zmniejszenia zaległości czynszowych Wnioskodawca (Gmina B.) zamierza wprowadzić program, który pozwala osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat eksploatacyjnych z tytułu najmu lokali, znajdujących się w mieszkaniowym zasobie gminy lub z tytułu bezumownego ich zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu ) i opłat eksploatacyjnych.

Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, przez opłaty eksploatacyjne należy rozumieć indywidualnie naliczone opłaty za dostawy do lokalu: energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych.

Z najemcami lub bezumownymi użytkownikami lokali, zobowiązanymi do zapłaty zaległości, zawierana byłaby umowa/porozumienie/aneks do umowy najmu przewidujący zgodnie z art. 659 § 2 i art. 453 ustawy Kodeks cywilny, możliwość zapłaty czynszu i opłat eksploatacyjnych za zgodą wynajmującego, także w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz gminy różnego rodzaju prac porządkowych, usługowych i remontowych.

Następnie w umowie/porozumieniu/aneksie do umowy najmu ustalony byłby rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia, jaka w wyniku pracy byłaby spłacona.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie: 
Czy u najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu Gminy powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych, eksploatacyjnych oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a jeśli tak – czy Gmina jako płatnik zobowiązana będzie do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, a tym samym świadczenie rzeczowe zastępujące płatność pieniężną nie stanowią źródła przychodów, a zatem płatnik nie ma obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy także na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że odpracowanie przez dłużnika zaległych opłat czynszowych w formie świadczenia różnego rodzaju prac na rzecz Wnioskodawcy, czyli świadczenie w miejsce wykonywania, nie będzie skutkowało u dłużnika powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca (Gmina B.) zamierza wprowadzić program, który pozwala osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat eksploatacyjnych z tytułu najmu lokali, znajdujących się w mieszkaniowym zasobie gminy lub z tytułu bezumownego ich zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu ) i opłat eksploatacyjnych.

Z najemcami lub bezumownymi użytkownikami lokali, zobowiązanymi do zapłaty zaległości, zawierana byłaby umowa/porozumienie/aneks do umowy najmu przewidujący zgodnie z art. 659 § 2 i art. 453 ustawy Kodeks cywilny, możliwość zapłaty czynszu i opłat eksploatacyjnych za zgodą wynajmującego, także w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz gminy różnego rodzaju prac porządkowych, usługowych i remontowych.

Następnie w umowie/porozumieniu/aneksie do umowy najmu ustalony byłby rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia, jaka w wyniku pracy byłaby spłacona.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że najemca jest zobowiązany do zapłaty czynszu wynajmującemu, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku zaległości w zapłacie czynszu, opłat eksploatacyjnych i opłat za bezumowne korzystanie) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż pierwotnie określone. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie odpracowanie zaległości czynszowych, opłat eksploatacyjnych i opłat za bezumowne korzystanie nie spowoduje u dłużnika powstania przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy – Gminie B. – nie będą ciążyły obowiązki płatnika z tego tytułu.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna z 16 września 2015 r., nr IBPB-2-1/4511-282/15/AD – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach