Odprawy pieniężne przysługujące w razie rozwiązania stosunku pracy

Odprawy dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania

Zgodnie z art. 28 ust. 1 KN nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z powodu orzeczenia niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, przyznaje się odprawę pieniężną w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku pracy – za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, w:

publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
zakładach kształcenia i placówkach doskonalenia nauczycieli,
zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych,

publicznych kolegiach pracowników służb społecznych,

urzędach organów administracji rządowej,
kuratoriach oświaty,
specjalistycznej jednostce nadzoru,
Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egzaminacyjnych,
organach nadzoru pedagogicznego nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi ośrodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi, szkołami przy zakładach karnych oraz w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych oraz przedstawicielstwach wojskowych RP.

Ustalona w ten sposób odprawa nie może przekraczać sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Z kolei w myśl art. 28 ust. 2 KN nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania – z którym rozwiązano stosunek pracy w wyniku niepodjęcia przez niego pracy w okresie najwyżej 2-letniego bezpłatnego urlopu udzielonego z tytułu przeniesienia nauczyciela do miejscowości będącej miejscem stałego zamieszkania współmałżonka – przysługuje odprawa. Wysokość tej odprawy ustalana jest na zasadach określonych w art. 28 ust. 1 KN (patrz wyżej), nie może ona jednak przekroczyć:

trzymiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego – jeżeli okres pracy nauczycielskiej nie przekroczył 10 lat;
sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego – w przypadku gdy okres pracy nauczycielskiej przekroczył 10 lat.

Stosownie do art. 20 ust. 2 KN nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy w wyniku całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły, zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole albo zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie w pełnym wymiarze zajęć, przysługuje odprawa w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Należy zauważyć, iż jednorazowo odprawa przysługuje również nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, któremu cofnięte zostało skierowanie do nauczania religii w szkole. Wspomniana odprawa wypłacana jest w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, nie może jednak przekroczyć wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Za wypłacenie wszelkich odpraw wynikających z art. 28 KN odpowiedzialny jest dyrektor szkoły, który rozwiązał stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania.

Odprawy przysługujące nauczycielom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę

W odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, z którymi rozwiązano stosunek pracy z powodu całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły, zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole albo zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie w pełnym wymiarze zajęć, stosuje się odrębne przepisy dotyczące wysokości odpraw. Tej grupie nauczycieli przysługują świadczenia określone w ustawie z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.).

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 8 ust. 1 cyt. ustawy pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:

jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy krócej niż dwa lata;
dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy ponad 8 lat.

We wskazanym wyżej przypadku wysokość odprawy pieniężnej nie może przekroczyć kwoty piętnastokrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów.

Należy jednocześnie podkreślić, że analogiczny sposób ustalania wysokości odprawy pieniężnej stosuje się także w przypadku zwolnienia indywidualnego, które nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracowników.

W takim samym trybie ustala się prawo do odpraw pieniężnych, jeżeli zachodzi konieczność dokonania zwolnień z przyczyn niedotyczących pracowników obejmujących zatrudnionych niebędących nauczycielami.

Podstawa ustalenia odprawy

Zgodnie z art. 22 ust. 2a KN podstawą ustalenia odprawy dla nauczycieli, z którymi rozwiązano stosunek pracy w wyniku:

całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły,
zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole,
zmian planu nauczania, które uniemożliwiają dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,

– jest wynagrodzenie zasadnicze ustalone w oparciu o akty wykonawcze do Karty Nauczyciela wydane przez MEN. Tak ustalone wynagrodzenie jest także podstawą obliczenia wynagrodzenia nauczyciela przeniesionego w stan nieczynny.

Należy również pamiętać, że wynagrodzenie, o którym mowa, ustala się odpowiednio do posiadanego stopnia awansu zawodowego oraz posiadanych kwalifikacji, a także z uwzględnieniem wymiaru zajęć obowiązkowych nauczyciela z miesiąca poprzedzającego ograniczenie zatrudnienia nauczyciela mianowanego do wymiaru nie niższego niż 1/2 wymiaru zajęć.