Czy darowizny na rzecz pracowników prezentów okolicznościowych, związanych z ich odejściem na emeryturę lub osiągnięciem określonego stażu pracy (np. pióro, zegarek lub kwiaty) będą stanowić nieodpłatne świadczenie z tytułu stosunku pracy?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) w związku z art. 16 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 1649) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 7 grudnia 2015 r. (data wpływu 22 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania przez pracowników kwiatów i upominków rzeczowych w związku z przejściem na emeryturę oraz z okazji jubileuszu pracy zawodowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca planuje obdarować pracowników odchodzących na emeryturę w formie prezentów okolicznościowych przyjmujących postać drobnych upominków m.in. zegarki, pióra czy kwiaty. Podobne darowizny zostaną dokonane na rzecz pracowników, którzy osiągnęli wieloletni staż pracy i ze względu na ich zasługi Wnioskodawca chce ich uhonorować drobnymi upominkami.

Przekazywanie przedmiotu darowizny odbywać się będzie w ramach uroczystych spotkań mających na celu uhonorowanie obdarowanych. Wraz z przedmiotem darowizny przekazywane będą oficjalne podziękowania Wnioskodawcy dla poszczególnych obdarowanych. Ze względu na nieznaczną wartość przedmiotów darowizny, umowa nie będzie zawierana w formie aktu notarialnego, a jej wykonanie będzie następować w ramach firmowych uroczystości za zgodą obdarowanego. Dokonanie planowanych darowizn nie jest związane z łączącym Wnioskodawcę z obdarowanym stosunkiem pracy. Obdarowany nie może dochodzić wydania przedmiotów planowanej darowizny na podstawie żadnego stosunku prawnego ani roszczenia. Co do zasady, obdarowany nie jest świadomy, czy opisywana darowizna będzie miała miejsce, ani co będzie jej przedmiotem.

Względem obdarowanych Wnioskodawca był lub pozostaje zobowiązany do pełnienia obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych (we wniosku wskazano, że „Względem obdarowanych Wnioskodawca był lub pozostaje zobowiązany do pełnienia obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób prawnych, jednakże tut. Organ mając na uwadze merytoryczną treść wniosku uznał to za oczywistą omyłkę).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy darowizny na rzecz pracowników prezentów okolicznościowych, związanych z ich odejściem na emeryturę lub osiągnięciem określonego stażu pracy (np. pióro, zegarek lub kwiaty) będą stanowić nieodpłatne świadczenie z tytułu stosunku pracy?

Zdaniem Wnioskodawcy, podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej jest „zainteresowany”, czyli każda osoba, która chce uzyskać wiedzę o stanowisku organów podatkowych o takich stanach faktycznych, które spowodowały lub mogą spowodować dla tej osoby skutki prawne na gruncie szeroko rozumianego prawa podatkowego. Ustawodawca odstąpił tu od metody imiennego wskazywania kategorii podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku o interpretację, takich jak: podatnik, płatnik, inkasent itp. Użycie znacznie szerszego pojęcia „zainteresowanego” było konieczne ze względu na to, że interpretacja może obejmować zdarzenia przyszłe. Dzięki temu o interpretację mogą występować podmioty, które nie mają w momencie występowania o nią statusu podatnika, płatnika, inkasenta albo osoby trzeciej w rozumieniu Ordynacji podatkowej. Ponadto, umożliwia to wystąpienie z wnioskiem o interpretację podmiotów, które nie są w Polsce zarejestrowanymi podatnikami. Stanowisko uznające szerokie rozmienię pojęcia „zainteresowany” znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 15 stycznia 2015 r. (sygn. akt I SA/Rz 993/14), w którym Sąd stwierdził, że: „Osoba zainteresowana, to każda osoba, która chce uzyskać interpretację przepisów prawa podatkowego w celu wyjaśnienia i/lub ułożenia swoich interesów w sferze prawa podatkowego. Osobą legitymowaną do wystąpienia o wydanie interpretacji indywidualnej może być wyłącznie osoba, u której wystąpił lub może wystąpić określony stan faktyczny, który może powodować określone konsekwencje w zakresie prawa podatkowego.”

Jeżeli w konsekwencji dokonania planowanych darowizn pracownicy Wnioskodawcy uzyskaliby przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia z tytułu stosunku pracy, to na Wnioskodawcy, w myśl art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), nałożone zostałyby obowiązki płatnika w zakresie pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. W konsekwencji, należy przyjąć, że w ww. zakresie potencjalne obowiązki podatkowe Wnioskodawcy w związku z planowanymi darowiznami, uzasadniają uznanie Go za podmiot zainteresowany, zdolny do złożenia wniosku o interpretacją indywidualną.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że planowane darowizny nie będą stanowić nieodpłatnego świadczenia ze stosunku pracy ze względu na charakter planowanej czynności mającej na celu nieekwiwalentne i jednostronne obdarowanie zasłużonych pracowników. W konsekwencji, darowizny te będą podlegać opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r., poz. 86, z późn. zm.), a na Wnioskodawcy nie będą ciążyć obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako: „ustawa o PIT”), za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W kontekście zagadnienia nieodpłatnych świadczeń z tytułu stosunku pracy, należy wskazać na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13). W wyroku tym, Trybunał Konstytucyjny wskazał, że nie wszystkie świadczenia otrzymywane przez pracowników od pracodawców można uznać za przychód w rozumieniu ustawy. „W ocenie Trybunału jest oczywiste, że pracodawcy (poza wyjątkowymi sytuacjami) nie dokonują darowizn na rzecz swoich pracowników. Jednocześnie jest oczywiste, że wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać, lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które – nawet nieujęte w umowie o pracę – w praktyce są postrzegane jako jego element. Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn. A zatem, to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy podnieść podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają.”

Odnosząc się do przedstawionego powyżej wyroku Trybunału, Wnioskodawca podkreśla, że planowana darowizna nie jest związana i nie wynika z wiążącego strony stosunku pracy.

Przedmiot darowizny nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną pracę i nie jest również dodatkowym świadczeniem pieniężnym uzyskiwanym nieodpłatnie. Celem planowanej darowizny nie jest motywowanie obdarowanego do bardziej efektywnej pracy, ale uszanowanie wieloletniej pracy i zasług pracownika na rzecz Wnioskodawcy. Planowana darowizna nie będzie zdarzeniem powtarzalnym, a na rzecz jednego pracownika mogą zostać dokonane maksymalnie dwie, trzy darowizny, przykładowo z okazji 30-lecia stażu pracy, a w perspektywie kolejnych kilkunastu lat – z okazji przejścia na emeryturę. Dokonywanie drobnych darowizn związanych z pewnymi okolicznościami stanowi mocno zakorzenioną tradycję, która znajduje swój wyraz w sytuacjach opisanych w niniejszym wniosku.

Wnioskodawca podkreśla, że to stanowisko zostało uznane za prawidłowe w zmianie interpretacji indywidualnej Ministra Finansów z dnia 29 października 2015 r., Nr DD3.8222.2.376.2015.KDJ.

Podsumowując argumentację Wnioskodawcy, dokonanie okazjonalnych darowizn na rzecz pracowników z okolicznościowymi jubileuszami, nie będzie stanowiło przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia wynikającego ze stosunku pracy. Planowana darowizna będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W treści art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. w pkt 1 wymienia się stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca planuje obdarować pracowników odchodzących na emeryturę w formie prezentów okolicznościowych przyjmujących postać drobnych upominków m.in. zegarki, pióra, czy kwiaty. Podobne darowizny zostaną dokonane na rzecz pracowników, którzy osiągnęli wieloletni staż pracy i ze względu na ich zasługi Wnioskodawca chce ich uhonorować drobnymi upominkami. Przekazywanie przedmiotu darowizny odbywać się będzie w ramach uroczystych spotkań mających na celu uhonorowanie obdarowanych. Wraz z przedmiotem darowizny przekazywane będą oficjalne podziękowania Wnioskodawcy dla poszczególnych obdarowanych. Ze względu na nieznaczną wartość przedmiotów darowizny, umowa nie będzie zawierana w formie aktu notarialnego, a jej wykonanie będzie następować w ramach firmowych uroczystości za zgodą obdarowanego. Dokonanie planowanych darowizn nie jest związane z łączącym Wnioskodawcę z obdarowanym stosunkiem pracy. Obdarowany nie może dochodzić wydania przedmiotów planowanej darowizny na podstawie żadnego stosunku prawnego ani roszczenia. Co do zasady, obdarowany nie jest świadomy, czy opisywana darowizna będzie miała miejsce, ani co będzie jej przedmiotem. Względem obdarowanych Wnioskodawca był lub pozostaje zobowiązany do pełnienia obowiązków płatnika podatku dochodowego od osób prawnych.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „niewymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne” (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 2003 r.). Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku danej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Kwestia opodatkowania nieodpłatnych świadczeń otrzymywanych przez pracowników od pracodawców budziła wątpliwości po stronie pracowników oraz pracodawców i prowadziła do sporów interpretacyjnych. Orzecznictwo sądów administracyjnych w tej materii również było niejednolite. Zagadnienie to zostało ostatecznie rozstrzygnięte przez Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny wskazał, że nie wszystkie świadczenia otrzymywane przez pracowników od pracodawców można uznać za przychód w rozumieniu ustawy. „W ocenie Trybunału jest oczywiste, że pracodawcy (poza wyjątkowymi sytuacjami) nie dokonują darowizn na rzecz swoich pracowników. Jednocześnie jest oczywiste, że wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które – nawet nieujęte w umowie o pracę – w praktyce są postrzegane jako jego element. Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, ze zm.). A zatem to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy podnieść podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają. Kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku”.

Mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego, powołane przepisy prawa podatkowego oraz jednoznaczne stanowisko Trybunału Konstytucyjnego stwierdzić należy, że obiektywne kryterium – wystąpienia po stronie pracownika przysporzenia majątkowego (korzyści) – nie jest spełnione, gdy pracodawca wręcza pracownikom prezenty okolicznościowe w postaci drobnych upominków, np. pióra, zegarka lub kwiatów w związku z przejściem na emeryturę lub osiągnięciem określonego stażu pracy. W tym przypadku, nawet jeśli ww. upominki będą przekazywane w ramach firmowych uroczystości za zgodą obdarowanego, po jego stronie nie pojawia się korzyść, choćby w postaci zaoszczędzenia wydatku. Nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie spotkania mające na celu uhonorowanie obdarowanych i przekazanie upominków, pracownik wydałby pieniądze na ich zakup.

Podsumowując, wręczenie pracownikom przez Wnioskodawcę prezentów okolicznościowych w postaci drobnych upominków, np. pióra, zegarka lub kwiatów w związku z przejściem na emeryturę lub osiągnięciem określonego stażu pracy, nie stanowi dla nich przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wartość tych świadczeń nie skutkuje powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna z 4 marca 2016 r., sygn. IPTPB1/4511-848/15-2/AP – Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi