DECYZJA NR 297

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1147) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 18 czerwca 2013 r. doręczonego dnia 21 czerwca 2013 r. (uzupełnionego dnia 12 lipca 2013 r.) przedsiębiorcy … z siedzibą w …w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu dodatkowej odprawy wypłaconej pracownikowi na mocy porozumienia stron w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w ramach zwolnień grupowych.

 

UZASADNIENIE

Dnia 21 czerwca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy … z siedzibą w … o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 11 lipca 2013 r. doręczonym dnia 12 lipca 2013 r.

Wnioskodawca wskazał, iż w dniu … zawarte zostało przez Zarząd … z jednej strony oraz przedstawicieli Związków Zawodowych przy … z drugiej strony Porozumienie w sprawie zwolnień grupowych. Pracodawca zamierza przeprowadzić zwolnienia grupowe na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r., Nr 90, poz. 844). Przyczyną zwolnień, które zostaną przeprowadzone jest restrukturyzacja działalności Pracodawcy, dublowanie się stanowisk pracy oraz realizacja synergii kosztowych.

Na dzień podpisania Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych Pracodawca zatrudniał ok. … pracowników. Zwolnieniem grupowym zostanie objętych … osoby, z czego ok. … osób w tej grupie otrzyma wypowiedzenia zmieniające w zakresie głównie miejsca świadczenia pracy. Najważniejsze ustalenia dotyczące przeprowadzanych zwolnień grupowych zawarte zostały w Porozumieniu w sprawie zwolnień grupowych z dnia …

Porozumienie, o którym mowa powyżej przewiduje m.in., iż w związku z rozwiązaniem umów o pracę w ramach grupowego zwolnienia Pracodawca wypłaci zwalnianym pracownikom na podstawie obowiązujących przepisów ww. ustawy odprawy pieniężne w wysokości od indywidualnych wynagrodzeń pracowników (do wysokości … minimalnego wynagrodzenia), których wysokość zależy od ich czasu pracy u Pracodawcy i jego poprzedników prawnych. Zwalniani pracownicy otrzymają także wszystkie świadczenia przysługujące im na podstawie przepisów zakładowego prawa pracy obowiązującego u Pracodawcy oraz jego poprzedników prawnych jeśli posiadają oni uprawnienia wynikające z tych źródeł.

Ponadto, postanowienia Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych przewidują wypłatę dodatkowych odpraw … w wysokości od … – krotności miesięcznego średniego wynagrodzenia pracowników Pracodawcy pracujących w kraju wypłaconego w okresie od … Wysokość dodatkowej odprawy … uzależniona będzie od stażu pracy pracownika u Pracodawcy i jego poprzedników prawnych oraz jego indywidualnej sytuacji prawno-pracowniczej.

Zgodnie z treścią Porozumienia prawo do odprawy … przysługuje pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany na podstawie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, a także pracownikom, których stosunek pracy zostanie rozwiązany na skutek odmowy przyjęcia nowych warunków pracy lub płacy, jak też pracownikom, z którymi umowy o pracę w ramach zwolnień grupowych zostaną rozwiązane na podstawie porozumienia stron.

W piśmie z dnia 11 lipca 2013 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku przedsiębiorca wskazał, iż dodatkowe odprawy … wypłacone pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach przeprowadzonych przez … zwolnień grupowych na podstawie Porozumienia stron w sprawie zwolnień grupowych stanowią przychód pracowników ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym stanie faktycznym wnioskodawca powziął wątpliwości, czy dodatkowa odprawa wypłacona pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach przeprowadzanych u Pracodawcy zwolnień grupowych na podstawie Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

We wniosku o wydanie interpretacji przedsiębiorca zaprezentował stanowisko wskazujące na to, iż dodatkowa odprawa … przysługująca pracownikom na podstawie Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych i wypłacona pracownikom objętym zwolnieniami grupowymi na zasadach określonych w przedmiotowym Porozumieniu, z którymi zostaną rozwiązane umowy o pracę, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Jak podkreśla wnioskodawca głównym celem Pracodawcy, który zobowiązał się do wypłaty dodatkowej odprawy … pracownikom, z którymi zostaną rozwiązane umowy o pracę w ramach prowadzonych u Pracodawcy zwolnień grupowych jest dążenie do zapewnienia pracownikom dodatkowych środków stanowiących rodzaj rekompensaty z tytułu przeprowadzanych u Pracodawcy zwolnień grupowych.

Jak dalej argumentuje wnioskodawca brak w treści regulacji prawnych, a konkretnie § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ograniczenia wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne innych odpraw, niż te które przysługują na podstawie ustawowych źródeł prawa uzasadnia stanowisko, iż również odprawy wypłacane pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy, na podstawie wewnątrzzakładowych porozumień lub umów pomiędzy Pracodawcą, a pracownikiem należy zaliczyć do katalogu wyłączeń wskazanego § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia.

Zdaniem wnioskodawcy z samej konstrukcji dyspozycji wyżej cytowanego przepisu wynika wprost, że ze składek na ubezpieczenia społeczne są zwolnione zarówno świadczenia przysługujące bezpośrednio na podstawie przepisów prawa pracy, jak i inne odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacone pracownikom z tytułu rozwiązania umowy o pracę – ustalone zarówno w drodze porozumienia pomiędzy Pracodawcą a działającymi u niego organizacjami związkowymi, jak i na podstawie umowy między Pracodawcą a konkretnym pracownikiem.

Jedynym i koniecznym warunkiem wyłączenia odprawy z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest to, aby istniał bezpośredni związek pomiędzy wypłatą danego świadczenia a rozwiązaniem stosunku pracy, co jak podkreśla wnioskodawca w przedmiotowej sprawie będzie miało miejsce. Dodatkowa odprawa … bowiem będzie wypłacona na podstawie Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Dlatego też, wnioskodawca konsekwentnie stoi na stanowisku, iż dodatkowa odprawa … wypłacona pracownikom na mocy Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych, z którymi zostanie rozwiązana umowa o pracę na zasadach określonych w tym porozumieniu nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Wprowadzony artykułem 7 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz.U. z 2012, poz. 1342) art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz.1447 z późn. zm.), w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie zaś z postanowieniami § 2 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 1998 r., Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są przychody uzyskane przez pracownika z tytułu odprawy, a stanowiące odszkodowania, rekompensaty wypłacane z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Powyższe wyłączenie określonych należności, jako niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających określone prawo do takich świadczeń. Jedynie przykładowo wymieniono, że chodzi o odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu wypowiedzenia, czy wreszcie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy, W związku z powyższym przyjmuje się, że katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek zawartych w komentowanym przepisie ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie nie dotyczy tylko odpraw czy odszkodowań przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, ale również wynikających z porozumień negocjowanych ze związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy łub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami w ramach obowiązującej zasady swobody umów, która to zasada w prawie pracy oznacza dopuszczalność regulowania w umowie wszystkich innych spraw, jeśli nie pogarsza to sytuacji pracownika w porównaniu z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

Zatem, wyłączenie z podstawy wymiaru składek przychodów uzyskanych przez pracownika z tytułu odpraw znajduje zastosowanie zarówno w odniesieniu do tych odpraw mających swe źródło w ustawach szczególnych, w tym ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jak również tych wynikających z dobrowolnych porozumień zawartych między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych przez umowę o pracę lub w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem).

Przywołany przepis § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia znajduje zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata np. odprawy, dodatkowej odprawy lub rekompensaty – mającej charakter odprawy pieniężnej – pozostaje w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę tych świadczeń, winno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, iż tego typu świadczenia nie mogą być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach, niż pozostających w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Fakt, iż do wypłaty tych świadczeń następuje na podstawie np. porozumienia między pracodawcą a pracownikiem nie wyklucza zastosowania wyłączenia przewidzianego w § 2 ust. 1 pkt 3 cytowanego rozporządzenia.

Wobec oświadczenia wnioskodawcy, iż dodatkowa odprawa … wypłacona zostanie pracownikom w związku z rozwiązaniem stosunku pracy na mocy Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych, stanowisko wnioskodawcy wskazujące, iż odprawa taka powinna zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za prawidłowe.

Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż jednoznaczny sposób ujęcia przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie pisemnej interpretacji, uniemożliwia Zakładowi dokonania w przyjętym trybie oceny czy dane świadczenie ma charakter odprawy, dodatkowej odprawy, odszkodowania lub rekompensaty z tytułu rozwiązania stosunku pracy. Przedmiotem interpretacji mogą być bowiem tylko te sprawy, które odnoszą się bezpośrednio do zakresu i zastosowania wyłącznie przepisów, z których wynika obowiązek dokonania przez przedsiębiorcę świadczenia o charakterze publicznoprawnym Zakład wydając rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie poprzestaje jedynie na oświadczeniu wnioskodawcy, iż wypłacane świadczenia mają bezpośrednio związek z rozwiązaniem stosunku pracy.

Zakład nie dokonuje również w przyjętym trybie kwalifikacji danego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy, a poprzestaje jedynie na oświadczeniu wnioskodawcy, iż takie świadczenie stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Interpretacja indywidualna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, z dn. 25.07.2013 r.; znak: DI/100000/451/871/2013