Badania przeprowadzone wśród pracodawców i pracowników pokazują niepewność na rynku pracy. W kwietniu 2022 r. stopa bezrobocia była niższa niż w marcu, ale urzędy pracy zarejestrowały o wiele mniej ofert. Zmalało także średnie miesięczne wynagrodzenie. Inflacja stała się głównym powodem do szukania nowej pracy. Przedstawiamy wnioski z raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości „Rynek pracy, edukacja, kompetencje.

Bezrobocie w dół, ofert pracy mniej

Z danych GUS wynika, że stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce w kwietniu 2022 r. wyniosła 5,2%. W porównaniu z marcem 2022 r. spadła o 0,2 p.p., a w porównaniu z kwietniem 2021 r. była niższa o 1,1 p.p.

Stopa bezrobocia w Polsce na tle innych krajów wypada bardzo korzystnie. Według aktualnych danych Eurostatu – stopa bezrobocia dla krajów członkowskich Unii Europejskiej (UE-27) w marcu 2022 r. wyniosła 6,2%, a dla strefy euro (UE-19) – 6,8%. Tylko Niemcy i Czechy osiągnęły lepszy wynik.

Zgodnie z danymi z kwietnia, w urzędach pracy było zarejestrowanych 878 tys. bezrobotnych – o 2,7% mniej niż miesiąc wcześniej i o 16,7% mniej niż w kwietniu 2021 r. Natomiast spadła liczba ofert pracy – pracodawcy zgłosili do urzędów 100,4 tys. wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej – to o 40,3 tys. mniej niż w marcu 2022 r. i 9,7 tys. mniej niż rok wcześniej. Najwięcej ofert zgłoszono w województwie mazowieckim, śląskim i dolnośląskim, a najmniej w podlaskim, świętokrzyskim i lubuskim.

Zgodnie z raportem Grant Thornton „Oferty pracy w Polsce” – wśród 10 analizowanych polskich aglomeracji najwięcej nowych ogłoszeń o pracę opublikowano w Warszawie (39,1 tys.) i Krakowie (17,9 tys.), a najmniej  w Poznaniu (2,6 tys.). Największy wzrost liczby ofert pracy, w stosunku do kwietnia 2021 r., zanotowano wśród zawodów branży IT oraz wśród zawodów związanych z HR i rekrutacją. Najniższa dynamika widoczna jest wśród prawników.

Inflacja powodem szukania lepszej pracy

W obszarze wynagrodzeń widać zgoła odmienną tendencję, jaka miała miejsce w ostatnich miesiącach. Z danych GUS wynika, że przeciętne, miesięczne wynagrodzenie ogółem (brutto) w sektorze przedsiębiorstw w kwietniu 2022 r. wyniosło 6 626,95 zł. W porównaniu z marcem 2022 r. spadło o 0,6%, jednakże porównując je z ubiegłym rokiem wzrosło o 14,1%.

Zgodnie z wynikami badań portalu Pracuj.pl, rosnąca inflacja stała się dla aż 44% Polaków powodem do myślenia o szukaniu innego zajęcia. Ponadto 65% osób, jako czynnik motywujący ich do poszukiwań pracy, wskazuje nieodpowiednią wysokość zarobków. 41% ankietowanych Polaków przyznaje, że ze względu na inflację starało się o podwyżkę w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Przez to 80% badanych zwraca coraz większą uwagę na strukturę swoich wydatków. Powoduje to, że decyzje zakupowe są bardziej rozważne i przemyślane.

Kompetencje mają znaczenie

Dla większości polskich firm trudności w pozyskiwaniu pracowników o odpowiednich kompetencjach są barierą w ich działalności. 33% przedsiębiorstw uważa, że mają one duże lub bardzo duże znaczenie dla funkcjonowania firmy, 29% ocenia je jako średnie, a 38% – jako małe lub bardzo małe. Takie dane przedstawia Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie „Kompetencje pracowników dziś i jutro”.

Według przedsiębiorców to właśnie kompetencje miękkie będą miały większe znaczenie niż twarde, tj. cyfrowe czy specjalistyczne. Wśród 10 kompetencji przyszłości, zidentyfikowanych jako najbardziej pożądane, są tylko dwie z grupy cyfrowych i specjalistycznych: branżowe kompetencje specjalistyczne i kompetencje techniczne.

Trudności w pozyskiwaniu pracowników o odpowiednich kompetencjach mają przede wszystkim firmy zajmujące się przetwórstwem przemysłowym, budownictwem oraz firmy sektora TSL (transport, spedycja i logistyka). W handlu i w sektorze związanym z informacją i komunikacją większość firm wskazuje na małe znaczenie tej bariery.

W 2021 r. inwestycje w rozwój kompetencji pracowników – np. przez kierowanie ich na staże, szkolenia – poczyniła tylko co piąta firma, a w 2022 r. plany dotyczące inwestycji w kapitał ludzki ma jedynie 22% badanych firm. 73% respondentów nie inwestowało w pracowników w 2021 r. i nie planuje takich działań w 2022 r. Niemniej, pracodawcy zdają sobie sprawę ze znaczenia kompetencji w dłuższym okresie, bowiem 64% badanych firm uznało, że w perspektywie 2035 r. niepewność otoczenia i podwyższone ryzyko działalności gospodarczej wymuszą wysoką motywację firm do szkolenia pracowników w zakresie nowych kompetencji.

Znaczenie pandemii i wojny za wschodnią granicą dla rodzimego rynku pracy

Polska stoi przed największym wyzwaniem w zakresie liczby przybywających uchodźców ukraińskich i ich integracji na rynku pracy. Szacuje się, że w kraju przebywa obecnie 410 tys. uchodźców zdolnych do wykonywania pracy zawodowej, a wśród nich 200 tys. osób o wysokich kwalifikacjach, 146 tys. – o średnich kwalifikacjach i 64 tys. – o niskich kwalifikacjach.

W okresie od stycznia 2021 r. do stycznia 2022 r. spadł odsetek firm, które źle oceniały swoją sytuację i kondycję krajowej gospodarki, ale nadal pozostaje on na relatywnie wysokim poziomie (27% w przypadku oceny własnej sytuacji i aż 72% w przypadku ogólnej sytuacji gospodarczej) – wskazuje EY w raporcie „Przedsiębiorstwa w Polsce wobec pandemii COVID-19”.

Źródło: parp.gov.pl