Od 19 czerwca 2014 r. Wnioskodawczyni jest w separacji z mężem, w tym dniu mąż Wnioskodawczyni wyprowadził się do swoich rodziców. Mąż Wnioskodawczyni bardzo rzadko odwiedza dzieci (średnio raz na trzy miesiące), nie uczestniczy w ich wychowaniu, do grudnia 2015 r. nie wiedział nawet do jakiej szkoły chodzi córka, nie wykonuje władzy rodzicielskiej w stosunku do dzieci. Dzieci mieszkają z Wnioskodawczynią i to ona sprawuje wyłączną opiekę nad nimi. Czy Wnioskodawczyni może rozliczyć się indywidualnie za 2015 r. odliczając ulgę prorodzinną na dwoje dzieci za cały rok?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2016 r. (data wpływu 13 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni prosi o wydanie indywidualnej interpretacji w sprawie odliczenia ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci córkę syna do rozliczenia indywidualnego PIT za 2015 rok. Od dnia 19 czerwca 2014 r. Wnioskodawczyni jest w separacji z mężem, w tym dniu mąż Wnioskodawczyni wyprowadził się do swoich rodziców. Mąż Wnioskodawczyni bardzo rzadko odwiedza dzieci (średnio raz na trzy miesiące), nie uczestniczy w ich wychowaniu, do grudnia 2015 r. nie wiedział nawet do jakiej szkoły chodzi córka, nie wykonuje władzy rodzicielskiej w stosunku do dzieci. Dzieci mieszkają z Wnioskodawczynią i to ona sprawuje wyłączną opiekę nad nimi.

Córka Wnioskodawczyni bardzo poważnie choruje, od czerwca 2013 r. ma zdiagnozowany nowotwór kości, raz na dwa miesiące, czasami częściej Wnioskodawczyni jeździ z córką na konsultacje do szpitala , gdzie córka była operowana. Mąż Wnioskodawczyni nigdy nie zainteresował się stanem zdrowia córki i nigdy od kiedy się wyprowadził nie był z córką na kontroli lekarskiej. Wnioskodawczyni sama ponosi koszty leczenia i dojazdu do szpitala. Mąż Wnioskodawczyni nigdy nie był w szkole dowiedzieć się o wyniki nauczania dzieci. Wnioskodawczyni znajduje się w bardzo trudnej sytuacji materialnej, obecnie jest bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się z alimentów na dzieci, tj. 850 zł/miesiąc i pomocy finansowej swojej mamy.

W stosunku do Wnioskodawczyni i jej dzieci nie miały w 2015 r. zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym i ustawy z dnia 24 sierpnia 2005 r. o podatku tonażowym. Wnioskodawczyni nie wnosiła do sądu sprawy o pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej w stosunku do dzieci, ponieważ nie stać jej na jakiekolwiek opłaty sądowe. Wnioskodawczyni została sama z dziećmi bez żadnego wsparcia ze strony ojca dzieci.

Pomiędzy Wnioskodawczynią a jej mężem nie zostało zawarte porozumienie w sprawie odliczenia za 2015 r. ulgi z tytułu wychowania dzieci. Mąż Wnioskodawczyni trzeci miesiąc z kolei spóźnia się z wpłatą zasądzonych alimentów, w związku z tym Wnioskodawczyni zmuszona jest do przekazania sprawy do komornika. W związku z tym, że mąż Wnioskodawczyni nie wykonuje władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci i w żaden sposób nie uczestniczy w ich wychowaniu, Wnioskodawczyni chciałaby rozliczyć się indywidualnie odliczając ulgę prorodzinną na dwoje dzieci za cały rok.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy Wnioskodawczyni może rozliczyć się indywidualnie za 2015 r. odliczając ulgę prorodzinną na dwoje dzieci za cały rok?

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Zgodnie z art. 27f ustawy prawo do ulgi przysługuje podatnikowi, który wykonuje władzę rodzicielską. Takiej władzy mąż Wnioskodawczyni w żadnym stopniu nie wykonuje, nie uczestniczy w wychowaniu i opiece nad dziećmi, córką i synem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władze, pełnił funkcje albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. A;
2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

W świetle art. 27f ust. 6 przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nie korzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,
• w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Władza rodzicielska – zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.) – przysługuje obojgu rodzicom, a – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Podkreślenia wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie).

Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

W zdarzeniu przyszłym Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazała, że ojciec nie wykonuje władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci i (abstrahując od sporadycznych widzeń i płaconych alimentów) w żaden sposób nie uczestniczy w ich wychowywaniu. Ojciec nigdy nie interesował się stanem zdrowia córki chorej na nowotwór kości, nie był z córką na kontroli lekarskiej, a także nigdy nie był w szkole dowiedzieć się o wyniki nauczania dzieci.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa podatkowego, uznać należy, że skoro w stosunku do małoletnich dzieci tylko Wnioskodawczyni wykonuje władzę rodzicielską bez udziału drugiego z rodziców – to wówczas tylko Ona ma możliwość skorzystania z całości ulgi z tytułu wychowywania dzieci.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Należy też podkreślić, że zakres interpretacji indywidualnej, zdeterminowany jest przede wszystkim przedstawionym przez Wnioskodawczynię stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym jak i własnym stanowiskiem Wnioskodawczyni. Jeżeli przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego będzie się różnił od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia przyszłego. Należy też zauważyć, że na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia w toku ewentualnego postępowania podatkowego okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna z 8 kwietnia 2016 r., sygn. IPPB4/4511-30/16-2/AK – Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie