Interpelacja nr 17882 do ministra finansów w sprawie prac legislacyjnych nad podatkiem od nieruchomości dla tymczasowych obiektów budowlanych

Szanowny Panie Ministrze,

w rozmowach z samorządowcami gmin pojawia się wielokrotnie kwestia wpływów podatkowych do poszczególnych jednostek i wynikający z tego problem budowy hal namiotowych pełniących funkcje użytkowe typowe dla budynków (np. magazynowe), klasyfikowanych jako tymczasowe obiekty budowlane, o często wątpliwej estetyce i architekturze, zamiast typowych budynków. Należy także podkreślić, że obiekty te funkcjonują wiele lat a zatem argument o ich tymczasowości wydaje się być chybiony, a stosowane rozwiązanie jest swoistą ucieczką przed opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości skutkując znaczącym obniżeniem dochodów gmin.

W obecnym stanie prawnym zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Definiując przedmioty opodatkowania, wyżej wymieniona ustawa odsyła wprost do definicji wynikających z Prawa budowlanego. Zgodnie z art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego przekrycia namiotowe, o których mowa wyżej, zaliczane są do tymczasowych obiektów budowlanych, które z kolei nie są zdaniem doktryny i orzecznictwa budowlami, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Potwierdza to m.in. stanowisko WSA w Poznaniu, który w uzasadnieniu wyroku z 9 stycznia 2013 r., sygn. III SA/Po887/12 stwierdza wprost: „Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera regulacji odnoszących się do tymczasowych obiektów budowlanych, takich jak np. hale namiotowe niezwiązane trwale z gruntem. Nie są one budowlami w rozumieniu tej ustawy, a więc nie są opodatkowane podatkiem od nieruchomości”. W zakresie tym pojawia się jednak wiele wątpliwości interpretacyjnych biorąc pod uwagę rzeczywiste wykorzystanie takich budowli. Zdaniem niektórych, proponowane rozwiązanie niewątpliwie przyczyni się przede wszystkim do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, zwiększenia dochodów gmin, a także polepszenia ładu przestrzennego.

W związku z powyższym zwracam się z następującymi pytaniami:

1. Jak ministerstwo ustosunkowuje się do propozycji rozszerzenia katalogu budowli wymienionych w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane o hale namiotowe?
2. Czy w ministerstwie trwają prace legislacyjne w przedmiotowym zakresie?
3. Czy ministerstwo posiada informacje o szacowanych możliwych wpływach z tytułu objęcia hal namiotowych podatkiem od nieruchomości?

Posłowie:
Tomasz Piotr Nowak, Krzysztof Gadowski, Jarosław Urbaniak

13 stycznia 2021 r.

Odpowiedź na interpelację nr 17882 w sprawie prac legislacyjnych nad podatkiem od nieruchomości dla tymczasowych obiektów budowlanych

Szanowna Pani Marszałek,

odpowiadając na interpelację numer 17882 posłów na Sejm RP: Tomasza Piotra Nowaka, Krzysztofa Gadowskiego oraz Jarosława Urbaniaka w sprawie prac legislacyjnych dotyczących opodatkowania podatkiem od nieruchomości tymczasowych obiektów budowlanych, przekazuję poniższe wyjaśnienia.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz.1170) budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

Natomiast definiując budowlę na potrzeby ustawy podatkowej określa się, że budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Przepisy prawa budowalnego, do którego odsyła ustawa podatkowa w zakresie definicji obiektu budowlanego stanowią, że pod tym pojęciem należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych – art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333, z późn. zm.).

Z kolei za budowlę w rozumieniu ustawy Prawo budowlane należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową (art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane).

Tymczasowym obiektem budowlanym, zgodnie z art. 3 pkt 5 ustawy Prawo budowlane, jest obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe. Oznacza to, że kwalifikacja danego obiektu do kategorii tymczasowego obiektu budowlanego dokonywana jest w oparciu o kryterium czasowe (czasowe użytkowanie) bądź kryterium nietrwałości połączenia z gruntem.

Ustawa Prawo budowalne nie wprowadza odrębnej kategorii obiektu budowalnego (oprócz kategorii budynków, budowli lub obiektów małej architektury) pod nazwą tymczasowe obiekty budowlane. Są one rodzajem ogółu obiektów budowalnych. W pewnych wypadkach tymczasowe obiekty budowlane mogą podlegać podatkowi od nieruchomości. Jednakże aby podlegały podatkowi, jako budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, muszą mieścić się w definicji budowli w rozumieniu ustawy Prawo budowlane.

Kwestia opodatkowania podatkiem od nieruchomości tymczasowych obiektów budowalnych była przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w uchwale siedmiu sędziów z 3 lutego 2014 r. o sygn. akt II FPS 11/13 stwierdził, że tymczasowy obiekt budowlany, o którym mowa w art. 3 pkt 5 ustawy Prawo budowlane może być budowlą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli jest budowlą wprost wymienioną w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego lub w innych przepisach tej ustawy oraz załączniku do niej, stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. b Prawa budowlanego. Spełniający wskazane kryteria tymczasowy obiekt budowlany, o ile jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Mając na uwadze uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego należy stwierdzić, że hale namiotowe, które wypełniają definicję tymczasowego obiektu budowlanego, nie zostały wymienione wprost w ustawie Prawo budowlane lub załącznikach do tej ustawy jako budowla i w konsekwencji nie mogą być budowlą w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, nie podlegają zatem opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Takie stanowisko prezentują także sądy administracyjne. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 26 września 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3851/17 nie ulega wątpliwości, że hala namiotowa, stanowiąca tymczasowy obiekt budowlany w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, niepołączona trwale z gruntem, nie została expressis verbis wymieniona w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane (…) W konsekwencji, hali namiotowej będącej przedmiotem zaskarżonych decyzji nie można zaliczyć do budowli w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, a tym samym do budowli w rozumieniu art. 1 a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, co wyklucza jej opodatkowanie podatkiem od nieruchomości (podobnie wyroki: NSA z 24 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 2027/14; WSA w Warszawie z 13 marca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 1019/17; WSA w Gliwicach z 6 kwietnia 2017 r. sygn. akt I SA/Gl 1329/16; WSA w Olsztynie z 14 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 911/14; WSA w Krakowie z 3 grudnia 2018 r., sygn. akt I SA/Kr 1103/18).

Jednocześnie zauważyć należy, że nie każda hala namiotowa (pawilon handlowy) może być zaliczona do tymczasowych obiektów budowlanych. Organ podatkowy posiada kompetencje, aby na podstawie zebranego materiału dowodowego (np. oględzin, opinii biegłego, danych z ewidencji gruntów i budynków, dokumentacji architektoniczno-budowlanej) rozstrzygnąć o charakterze obiektu budowlanego. Każdy stan faktyczny musi być badany indywidualnie, ponieważ konstrukcja, budowa obiektu może być odmienna. Jeżeli dany obiekt budowlany jest trwale związany z gruntem, a także posiada fundamenty, dach oraz jest wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, to powinien być opodatkowany jako budynek (por. wyrok WSA w Rzeszowie z 11 października 2018 r., sygn. akt I SA/Rz 737/18).

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, że nie wszystkie obiekty wzniesione przez człowieka (o charakterze stałym czy tymczasowym) są opodatkowane podatkiem od nieruchomości, a jedynie takie obiekty, które wypełniają definicje budynków lub budowli określone w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawodawca zdecydował, że tylko wybrane obiekty pozbawione przymiotu „tymczasowości” podlegają opodatkowaniu.

Trudno zgodzić się ze stwierdzeniem, że stosowane rozwiązanie (wykorzystywanie hal namiotowych zamiast typowych budynków) jest swoistą ucieczką przed opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości. Trudno bowiem porównywać funkcję użytkową budynków i hal namiotowych, gdyż nie do każdego rodzaju działalności można je wykorzystać ze względu np. na warunki atmosferyczne czy ze względu na wymogi budowlane, przeciwpożarowe lub sanitarne.

Strona samorządowa nie zgłaszała dotychczas Ministerstwu Finansów przedstawionego problemu. Postulat ten nie był podnoszony zarówno przy nowelizacji przepisów podatkowych, jak i przepisów prawa budowlanego. Ministerstwo Finansów nie posiada informacji o szacowanych możliwych wpływach z tytułu objęcia hal namiotowych podatkiem od nieruchomości.

Dziękuję za przedstawienie powyższego zagadnienia. Kwestia ta będzie poruszona podczas rozmów z przedstawicielami strony samorządowej. Ministerstwo Finansów nie wyklucza podjęcia inicjatywy legislacyjnej w tym zakresie, jeżeli okaże się, że zjawisko, wskazane przez Państwa Posłów, okaże się problemem o istotnej skali, wobec którego właściwym powinno być ogólno-abstrakcyjne unormowanie ustawowe, a niewystarczające są działania o charakterze indywidualnym, dokonywane przez samorządowy organ podatkowy.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Jan Sarnowski

Warszawa, 7 lutego 2021 r.

źródło: sejm gov.pl