SENTENCJA: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący S. WSA Tomasz Smoleń Sędziowie WSA Piotr Popek WSA Jarosław Szaro / spr./ Protokolant ref. staż. Joanna Kulasa po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. sprawy ze skargi E. Z. i S. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] lipca 2016 r. nr […] w przedmiocie wymiaru podatku rolnego i podatku od nieruchomości za 2016 rok 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżących E. Z. i S. Z. solidarnie kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia […] lipca 2016r. nr […], Samorządowe Kolegium Odwoławcze […], po rozpoznaniu odwołania E. Z., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza […] z dnia […] kwietnia 2016r., nr […] w sprawie wymiaru podatku rolnego i od nieruchomości za 2016r.

W decyzji z dnia […] kwietnia 2016r. nr […] Burmistrz […] ustalił wymiaru podatku rolnego i od nieruchomości za 2016r. w łącznej wysokości 510zł wobec E. S. Z..

Za podstawę opodatkowania w podatku rolnym przyjęto powierzchnię gruntów ornych (RIVa) 0,3133 ha na działce nr 5440/2, obręb 0006 N..

Za podstawę opodatkowania w podatku od nieruchomości przyjęto budynki mieszkalne o pow. 128m2, budynki pozostałe o pow. 34m2 oraz grunty pozostałe o pow. 1,052m2.

E. Z. złożyła odwołanie od ww. decyzji, zarzucając jej, że została wydana niezgodnie ze stanem faktycznym. Odwołująca stwierdziła, że posiada nieruchomości na terenie powiatu […] o pow. 0,6300 ha i na terenie powiatu […] pow. 0,3133 ha, (powierzchnia przeliczeniowa to 0,2820 ha), oraz posiada udziały w 1/18 części oraz 37/720 części. Przedmiotowe udziały nabyła w spadku, co potwierdzają postanowienia sądu. Stan ten został według Odwołującej udokumentowany w 2015 roku, co potwierdza decyzja z dnia […].06.2015r. nr […] w sprawie wymiaru podatku rolnego oraz podatku od nieruchomości. Stan ten w 2016 roku nie uległ zmianie, a zaskarżona decyzja zdaniem Podatniczki nie uwzględnia wspomnianej współwłasności.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze […] w opisanej na wstępie decyzji z dnia […] lipca 2016r. utrzymało zaskarżone rozstrzygnięcie w mocy.

W uzasadnieniu Kolegium stwierdziło, że organ I instancji prawidłowo ustalił przedmiot opodatkowania, zastosował właściwe stawki podatkowe. Organ I instancji obliczył Podatnikom wysokość zobowiązania podatkowego w podatku rolnym oraz podatku od nieruchomości za 2016r., zgodnie z informacją o nieruchomościach i obiektach budowlanych, gruntach oraz lasach na 2016r., w której Odwołująca wykazała grunty orne o pow. 0,3133 ha, grunty pozostałe o pow. 1052m2, budynki o wys. pow. 2,20m – pow. 70m2, o wys. od 140cm do 220cm – pow. 58m2 oraz pozostałe o. pow. 34m2. Wykazane przez podatniczkę wielkości są zgodne z przyjętymi przez organ I instancji. Kolegium stwierdziło, że takie same wielkości przedmiotu opodatkowania zostały przyjęte w decyzji z dnia […].06.2015r. nr RP […] dotyczącej 2015 roku.

Mając na względzie zasadę związania organu podatkowego danymi wynikającymi z ewidencji gruntów i budynków, o której mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 1629) Kolegium wskazało, że z danych tych wynika, że E. i S. Z. są współwłaścicielami nieruchomości będącej przedmiotem opodatkowania decyzją wymiarową. Zatem organ I instancji prawidłowo przyjął jako podstawę opodatkowania dane wynikające z ewidencji gruntów, dodatkowo potwierdzone przez podatników w złożonej deklaracji na 2016r.

Kolegium uznało, że organ I instancji prawidłowo wydał odrębną decyzję w zakresie opodatkowania udziałów w innych nieruchomościach, ponieważ nie można wydać jednej decyzji rozstrzygając o solidarnej współodpowiedzialności wszystkich podatników, jeżeli nie wszyscy są współwłaścicielami każdej z nieruchomości będącej przedmiotem opodatkowania. W zakresie opodatkowania nieruchomości na terenie gminy D. właściwym jest miejscowo inny organ, co również wyklucza możliwość wydania jednej decyzji.

E. Z. i S. Z. zaskarżyli powyższą decyzję podnosząc, że łączna suma posiadanych nieruchomości przekracza 1 hektar. Na tę sumę składają się następujące powierzchnie: 0,3133 ha fizycznego, co stanowi 0,2820 ha przeliczeniowego, 1,1787 ha fizycznego z udziałem 37/720 oraz gospodarstwo rolne we współwłasności o pow. 1.6479 ha fizycznego z udziałem 1/18. Powyższe nieruchomości w sumie stanowią gospodarstwo rolne. Skarżący wskazali, że w Gminie D. uiszczają podatek jak za gospodarstwo rolne.

Skarżący przyznali, że współwłasność z udziałem 37/720 i 1/18 stanowi przedmiot odrębnego opodatkowania. Jednakże nie można pominąć, że łączna suma powierzchni działek przekracza 1 hektar co oznacza, że należy je uznać za gospodarstwo rolne.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze […] wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumenty przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna a zaskarżoną decyzję należało uchylić, gdyż zobowiązanie podatkowe w podatku rolnym za 2016r. zostało ustalone w błędnej wysokości, z uwagi na przyjęcie błędnej podstawy opodatkowania i zastosowanie nieprawidłowej stawki podatku rolnego.

Za podstawę opodatkowania przyjęto powierzchnię użytków rolnych według liczby hektarów wynikającej z ewidencji gruntów i budynków – tj. 0,3133ha. Organy zastosowały mechanizm ustalenia podstawy opodatkowania dla użytków rolnych, które nie stanowią gospodarstwa rolnego, wedle art. 4 ust. 1 pkt 2 u.p.r., który stanowi, że podstawę opodatkowania podatkiem rolnym stanowi dla pozostałych gruntów – liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków. Organy zastosowały również stawkę podatkową przewidzianą dla gruntów pozostałych, stanowiących równowartość pieniężną 5 q żyta, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 u.p.r.

Takie postępowanie należało uznać za błędne, gdyż w ocenie Sądu należało zastosować mechanizmy ustalania podstawy opodatkowania i stawki podatku przewidziane dla gruntów stanowiących gospodarstwo rolne.

Zgodnie z art. 2 u.p.r., za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Zatem o istnieniu gospodarstwa rolnego decyduje określona powierzchnia gruntów. Z przepisu art. 2 ust. 1 u.p.r. wynika, że dla uznania określonych gruntów za gospodarstwo rolne nie jest konieczne, aby stanowiły one zorganizowaną całości, czy też leżały na obszarze jednej gminy, powiatu, czy województwa. Gospodarstwo rolne tworzą bowiem grunty będące własnością lub w posiadaniu jednej osoby, położone na dowolnym obszarze, nawet wówczas, gdy nie istnieje pomiędzy nimi żadna więź ekonomiczna, nawet wówczas, gdy z uwagi na ich położenie (np. w różnych gminach) nie mogą one stanowić zorganizowanej całości (tak NSA w wyroku z 22.10.2015r. I GSK 8/14, wszystkie orzeczenia dostępne na stronie: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Ponadto uznanie gruntów za gospodarstwo rolne jest niezależne od tego, czy podatnik prowadzi na tych gruntach działalność rolniczą, czy też inny podmiot, tj. np. dzierżawca. (tak NSA w wyroku z dnia 22.01.2009r., II FSK 1503/07).

W niniejszej sprawie Skarżąca E. Z. jest współwłaścicielem użytków rolnych, które w sumie przekraczają powierzchnię 1 hektara. Oprócz użytków rolnych o pow. 0,3133 ha (0,2820 ha przeliczeniowego), które zostały opodatkowane zaskarżoną decyzją, Skarżąca jest również współwłaścicielem użytków rolnych o pow. 1,0087 ha przeliczeniowego oraz o pow. 0,7074 ha przeliczeniowego, co do których Burmistrz […] wydał odrębne decyzje dotyczące podatku rolnego za 2016r.

Zatem jak wynika z zalegających w aktach sprawy trzech decyzji Burmistrza […], (z dnia […] lutego 2016r. nr […], z dnia […] lutego 2016r. nr […] oraz z […] kwietnia 2016r. nr […]) Skarżąca jest współwłaścicielem użytków rolnych, które łącznie mają powierzchnię pozwalającą na uznanie ich za gospodarstwo rolne.

Oceny powyższej nie zmienia fakt, że każda z nieruchomości, co do których wydano trzy, wyżej wskazane decyzje ma odmienny krąg współwłaścicieli. Współwłasność jest odmianą własności, o czym stanowi art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 380 ze zm.), a to oznacza, że wszędzie tam gdzie jest mowa o własności, należy przez to rozumieć również współwłasność, chyba że co innego wynika z przepisów prawa. Skoro w art. 1 ust. 2 u.p.r. jest mowa o gruntach stanowiących własność danej osoby, należy przez to rozumieć także grunty stanowiące jej współwłasność (tak NSA os. w Krakowie w wyroku z dnia 21.06.2001r. I SA/Kr 2090/99). Grunty będące we współwłasności różnych podmiotów wchodzą więc do normy obszarowej gruntów gospodarstwa rolnego w stosunku do osoby, która jest współwłaścicielem kilku nieruchomości.

Skoro więc suma wszystkich użytków rolnych, których współwłaścicielem jest Skarżąca przekracza powierzchnię 1 ha, należało zastosować te przepisy ustawy o podatku rolnym, które regulują sposób ustalenia zobowiązania podatkowego od użytków rolnych stanowiących gospodarstwo rolne.

W pierwszej kolejności należało więc zastosować art. 4 ust. 1 pkt 1 u.p.r., który stanowi, że dla gruntów gospodarstw rolnych podstawę opodatkowania stanowi liczba hektarów przeliczeniowych. W niniejszej zaś sprawie organy podatkowe przyjęły za podstawę opodatkowania powierzchnię liczoną według liczby hektarów fizycznych, co było błędnym postępowaniem.

W drugiej kolejności należało zastosować art. 6 ust. 1 pkt 1 u.pr., który przewiduje w odniesieniu do gruntów gospodarstwa rolnego, opodatkowanie według preferencyjnej stawki, dwukrotnie niższej (równowartość 2,5 q żyta) niż w przypadku użytków rolnych, które nie stanowią gospodarstwa rolnego (równowartość 5q żyta). Organy podatkowego zastosowały w niniejszej sprawie stawkę przewidzianą w pkt 2 art. 6 ust. 1 u.p.r., pomijając, że będące we współwłasności Skarżącej użytki rolnej spełniają normę obszarową przewidzianą dla gospodarstwa rolnego.

W latach podatkowych: 2015 i 2016 organ podatkowy I instancji przyjmował różne powierzchnie działki nr 5440/2 obr. 0006, liczone zarówno w hektarach fizycznych jak i przeliczeniowych. Należy jednak wskazać, że treść decyzji wymiarowej dotyczącej 2015 roku podatkowego nie jest przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie.

Burmistrz […] w decyzji dotyczącej zobowiązania podatkowego w podatku rolnym za 2016 rok przyjął powierzchnię przedmiotowej działki liczoną w hektarach fizycznych, zgodną z danymi wynikającymi z ewidencji gruntów i budynków. Było to działanie prawidłowe w świetle art. 21 ust. 1 ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz. U. z 2016r., poz. 1629), który stanowi, że podstawę wymiaru podatków i świadczeń stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Podstawą zakwestionowania zaskarżonej decyzji, która dotyczyła roku podatkowego 2016 było, jak już powyżej wskazano, błędne uznanie, że grunty będące we współwłasności Skarżącej nie stanowią gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym należało stwierdzić, że SKO […] dopuściło się naruszenia przepisów prawa materialnego, które polegało na niezastosowaniu art. 4 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 1 u.p.r. mimo, że Skarżąca jest współwłaścicielem użytków rolnych stanowiących gospodarstwo rolne.

Należy również wskazać, że na sposób opodatkowania w przedmiotowej sprawie nie wpływa fakt, że drugi ze współwłaścicieli działki nr 5440/2 obr. 0006 – S. Z. nie jest współwłaścicielem pozostałych użytków rolnych, które w niniejszej sprawie składają się na normę obszarową gospodarstwa rolnego. Opodatkowana w niniejszej spawie działka nr 5440/2 obr. 0006 jest przedmiotem współwłasności łącznej małżeńskiej. W przypadku tego rodzaju współwłasności nie ma możliwości, aby fizycznie wydzielić części nieruchomości do używania przez każdego z małżonków a w konsekwencji aby odrębnie opodatkować każdą z tych części według różnych stawek podatkowych (tak NSA w wyroku z 26 czerwca 2007r., II FSK 1748/06). Z tego względu fakt, że jeden z małżonków (w niniejszej sprawie Skarżąca) jest współwłaścicielem gruntów stanowiących gospodarstwo rolne przekłada się na sposób opodatkowania przedmiotowej działki. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 5 u.p.r., jeżeli grunty, o których mowa w art. 1, stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach).

Z wyżej przedstawionych względów Sąd uchylił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016r. poz. 718 ze zm.), dalej P.p.s.a. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 205 § 1, zasądzając na rzecz Skarżących od SKO […] kwotę 100 zł, stanowiącą równowartość uiszczonego wpisu sądowego.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 24 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Rz 756/16