Zdarzyło się Wam kiedyś pomóc sąsiadowi w naprawie jakiegoś sprzętu, a ten obdarował Was za to warzywami ze swojej działki? A może starszej Pani z naprzeciwka nosicie czasem zakupy, a ona upiekła dla was ciasto w ramach podziękowania? Czy za te dowody wdzięczności trzeba odprowadzić podatek? Urząd Skarbowy uważa, że tak. Jednak zdaniem sądu takie stanowisko organów podatkowych, mogłoby doprowadzić do zabicia odruchu międzyludzkiej życzliwości i serdeczności. Przeczytajcie co na ten temat ma dopowiedzenia przedstawiciel Ministerstwa Finansów.

 

Interpelacja nr 1253 do ministra finansów w sprawie przypadków znęcania się organów podatkowych nad obywatelami

Priorytetem Ministerstwa Finansów jest uszczelnienie systemu podatkowego. Od wielu lat wiemy jednak, że w czasie, gdy zagraniczne korporacje i mafia VAT-owska drenują polski budżet na kilkadziesiąt miliardów złotych rocznie, organy podatkowe koncentrują swoje działania na szykanowaniu małych i średnich firm oraz zwykłych Obywateli.

Najlepszym dowodem na prawdziwość tej tezy jest wyrok WSA w Gdańsku z dnia 19 stycznia br. w sprawie Obywatela A.G. (dane chronione przez tajemnicę skarbową, sprawa nr I SA/Gd 1348/15).

Jak wynika z akt sprawy, Obywatel A.G. w wolnym czasie, w ramach pomocy sąsiedzkiej dokonywał drobnych napraw samochodów, kosiarek i motorówek. A.G. często świadczył pomoc sąsiadom nieodpłatnie, czasami otrzymywał za to zapłatę, ale praktycznie nigdy w gotówce. Za drobne naprawy samochodów A.G. otrzymał np.:

• 15 kg fląder
• 10 kg ziemniaków
• 30 sztuk jajek
• kosze chleba
• kury, warzywa, owoce, ciasto
• pomoc przy naprawie dachu.

Organy podatkowe uznały pomoc sąsiedzką A.G. za działalność gospodarczą, a „15 kilo fląder, 30 sztuk jajek itp.” otrzymywane w zamian za pomoc, za nieopodatkowany przychód. W konsekwencji, po szeroko zakrojonym postępowaniu obejmującym przesłuchanie 17(!) świadków, Urząd Skarbowy określił A.G. podatek do zapłaty w wysokości 7 tys. zł. Decyzja ta została zmieniona przez Izbę Skarbową, która określiła podatek w wysokości 6 tys. zł.

Po niemal 2 latach od wszczęcia kontroli sprawa trafiła do sądu w Gdańsku, który uchylił dwie absurdalne decyzje organów podatkowych wskazując, że „przyjęcie stanowiska, jakie w niniejszej sprawie prezentują organy podatkowe, mogłoby doprowadzić do zabicia odruchu międzyludzkiej życzliwości i serdeczności”.

W mojej ocenie powyższa sprawa jest skandaliczna i nosi znamiona znęcania się przez organy podatkowe nad Obywatelem A.G. Nieproporcjonalnych działań organów podatkowych nie można uzasadnić w żaden sposób. W szczególności nie uzasadnia ich dochodzona w sprawie kwota 6 tys. zł podatku.

W sprawie tej organy podatkowe podważyły zaufanie Obywateli do organów państwa, a więc w sposób rażący naruszyły przepisy Ordynacji podatkowej (art. 121 §1 Ordynacji). Właśnie tego rodzaju sprawy utrwalają złą reputację polskiej skarbówki. W rzeczywistości nie powinny one mieć miejsca, a zadaniem Ministra Finansów jest dyscyplinowanie urzędników, którzy nadużywają swojej władzy i szykanują Obywateli.

W mojej ocenie w sprawie A.G. urzędnicy narazili budżet na straty angażując do jej wyjaśnienia nieproporcjonalne środki. Koszty poniesione w toku postępowania przez Urząd Skarbowy oraz Izbę Skarbowa w Gdańsku z całą pewnością przekraczają „korzyść” 6 tys. zł dodatkowego podatku, jaką chciały uzyskać organy podatkowe. Ta sprawa to przykład nie tylko fatalnego merytorycznego prowadzenia spraw przez urzędników skarbowych, ale także przykład marnotrawstwa pieniędzy podatników.

W świetle opisanej sprawy, uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Czy Minister Finansów popiera decyzje wydane w sprawie A.G. przez Naczelnika Urzędu Skarbowego i Dyrektora Izby Skarbowej?
2. Jeśli nie, to czy Minister Finansów zamierza wyciągnąć konsekwencje wobec urzędników zaangażowanych w wydanie tych decyzji, w tym wobec Naczelnika Urzędu Skarbowego, który wydał pierwszą decyzję w sprawie?
3. Jakie działania planuje podjąć Minister Finansów w celu wyeliminowania tego rodzaju praktyk wśród organów podatkowych?

Poseł Stanisław Tyszka

22 lutego 2016 r.

Odpowiedź na interpelację nr 1253 w sprawie przypadków znęcania się organów podatkowych nad obywatelami

W odpowiedzi na Interpelację nr 1253, uprzejmie przedkładam następujące wyjaśnienia.

Na wstępie, mając na uwadze zagadnienia odnoszące się do bierności organów wobec nieprawidłowości w rozliczeniach podatku VAT, pragnę uprzejmie nadmienić, że Ministerstwo Finansów prowadzi dynamiczne prace nad zmianami systemowymi w całej administracji skarbowej. W ramach tych prac przewidujemy w szczególności wyposażenie administracji skarbowej w nowoczesne narzędzia informatyczne, pozwalające na ograniczenie zakresu wyłudzeń podatków, w tym właśnie podatku VAT. Wszystkie podjęte działania będą służyły odbudowaniu dochodów podatkowych.

Wykrywanie istotnych nieprawidłowości zagrażających bezpieczeństwu Państwa oraz ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa jest jednym z najważniejszych celów do realizacji zaplanowanej na 2016 r. w mojej działalności. Głównym zadaniem służącym realizacji tego celu jest zwalczanie oszustw podatkowych w podatku VAT, szczególnie typu karuzelowego lub znikający podatnik.

Problematyka oszustw i nadużyć w zakresie uchylania się od opodatkowania podatkiem VAT jest przedmiotem szczególnej uwagi resortu finansów. Wszelkie sygnały o nieprawidłowościach w różnych branżach są traktowane priorytetowo, analizowane i wykorzystywane w celu zwiększenia skuteczności kontroli podatkowych. Prowadzone są systematycznie prace analityczne ukierunkowane na określenie pól ryzyk w zakresie branż, w których mogą wystąpić niepożądane zjawiska prowadzące do uszczuplenia dochodów budżetu państwa z tytułu podatku VAT. Resort finansów ściśle współpracuje z przedstawicielami tych branż. Decyzje w zakresie doboru odpowiednich środków w celu eliminowania niepożądanych zjawisk są podejmowane z uwzględnieniem specyfiki występujących nieprawidłowości i mają charakter zarówno kontrolny, jak i legislacyjny.

Przechodząc natomiast na grunt opisanej w Interpelacji sprawy, chciałbym uprzejmie nadmienić, że wysokość uszczuplonego zobowiązania podatkowego znana jest dopiero po ustaleniu stanu faktycznego, czyli po zakończeniu kontroli podatkowej i w jej następstwie postępowania podatkowego.

Odpowiadając zaś na zadane pytania, pragnę uprzejmie poinformować, że zgodnie z przepisami ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r., Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.), w zakresie skarg na decyzje organów podatkowych, to sądy administracyjne kontrolują działalność organów podatkowych poprzez orzekanie w tych sprawach. W niniejszej sprawie niezależny sąd administracyjny podjął już stosowne rozstrzygnięcie kasacyjne.

Natomiast zasady ponoszenia przez urzędników odpowiedzialności za błędne decyzje określa ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r., Dz. U. z 2011 r. Nr 34, poz. 173).

Niemniej jednak nie ma ona odniesienia do rozpatrywanej sprawy, bowiem Wojewódzki Sąd Administracyjny nie stwierdził rażącego naruszenia prawa.

Pragnę również uprzejmie poinformować, że w obowiązującym stanie prawnym, do odpowiedzialności odszkodowawczej stosuje się przepisy prawa cywilnego (art. 260 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2015 r., poz. 613). Oznacza to, że roszczenia o odszkodowanie za błędne działanie organu podatkowego mogą być dochodzone wyłącznie w postępowaniu cywilnym przed sądami powszechnymi.

Przy czym zauważyć trzeba, iż przedstawione uregulowania nie mogą być rozumiane, jako stworzenie podstawy prawnej do dochodzenia roszczeń odszkodowawczych w odniesieniu do każdego wadliwego orzeczenia, które podlega kontroli instancyjnej lub sądowej oraz nie uprawniają do przyjęcia tezy, że każde orzeczenie uchylone w toku instancji może być uznane za rodzące odpowiedzialność odszkodowawczą.

Powyższe nie należy jednak do oceny Ministra Finansów. Bowiem, jak powyżej wskazano, podstaw prawnych odpowiedzialności Skarbu Państwa należy upatrywać na gruncie przepisów prawa cywilnego.

Niezależnie od analizowanej sprawy, uprzejmie nadmieniam, że dokonałem zmiany kadrowej na kierowniczym stanowisku podległej izby skarbowej. 
Jednocześnie pragnę uprzejmie podziękować za przekazane w Interpelacji informacje, a także zapewnić, że wszelkie otrzymane sygnały o nieprawidłowościach w działaniach podległych jednostek są analizowane i stanowią podstawę do oceny ich pracy.

Ponadto zwrócono się do nowego Dyrektora właściwej Izby Skarbowej o przeprowadzenie szczegółowej analizy powołanego w Interpelacji orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zapoznania pracowników Izby Skarbowej i podległych jednostek z zapadłym wyrokiem oraz o podjęcie działań zmierzających do wyeliminowania w przyszłości stwierdzonych nieprawidłowości m.in. poprzez przeprowadzenie szkoleń w tym zakresie.

Chciałbym uprzejmie poinformować, że analiza dotychczasowego orzecznictwa sądowo administracyjnego wskazuje na precedensowy charakter niniejszej sprawy i dla organów podatkowych zaangażowanych w sprawę będzie stanowiła punkt wyjścia do modyfikacji dotychczasowego stanowiska.

Pragnę także uprzejmie zaznaczyć, że przedmiotowa sprawa nie powinna stanowić podstawy do oceny wizerunku działalności całej administracji podatkowej. Orzecznictwo organów podatkowych jest stale doskonalone. W ostatnich latach sądy administracyjne obu instancji w zdecydowanej większości oddalały skargi na rozstrzygnięcia organów. Dla przykładu w 2013 r. w ok. 72% spraw, zaś w 2014 r. w ok. 73% spraw.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia wyrażam nadzieję, że będą one stanowić wystarczającą odpowiedź na złożoną Interpelację i spotkają się z uprzejmą akceptacją Pana Marszałka. Pragnę zapewnić, że bezpieczeństwo finansów publicznych, sprawne zarządzanie finansami państwa i wysoka jakość świadczonych usług, jest dla mnie zagadnieniem priorytetowym.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów

Marian Banaś