Czy w świetle zapisów art. 5 i art. 13 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Wnioskodawczyni jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych, czy też może prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (czyli nie stosować przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości)?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2013 r. (data wpływu 6 sierpnia 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 sierpnia 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W listopadzie 2012 r. Wnioskodawczyni rozpoczęła jednoosobową działalność gospodarczą, na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dokonanego przez Prezydenta Miasta X.
Wnioskodawczyni jest obywatelką Włoch, nie posiada obywatelstwa polskiego, mieszka w Polsce i centrum Jej interesów życiowych znajduje się w Polsce.
Ponadto wskazuje, iż planowane w dłuższym okresie przychody nie osiągną równowartości w walucie polskiej progu 1 mln 200 tys. euro. Podatek opłacać będzie na zasadach ogólnych według skali podatkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy w świetle zapisów art. 5 i art. 13 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Wnioskodawczyni jest zobowiązana do prowadzenia ksiąg rachunkowych, czy też może prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów (czyli nie stosować przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą są zobowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej księgą, z zastrzeżeniem ust. 3 i 5 albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami. Do odrębnych przepisów należy ustawa o rachunkowości. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6, przepisy tej ustawy stosuje się do osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ponieważ ani przepisy ustawy o rachunkowości, ani ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzują pojęcia zagranicznej osoby fizycznej Wnioskodawczyni wyraża przekonanie, że należy w tej sprawie stosować definicję zawartą w art. 5 pkt 2a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która stanowi, że osobą zagraniczną jest osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego. W myśl art. 13 ust. 1 tej ustawy, osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii … – mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak obywatele polscy.

W swoich orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości podkreślał zasadę równego traktowania obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, w świetle wyrażonej w art. 43 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zasady swobody przedsiębiorczości i zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawczyni, osoba zagraniczna pochodząca z jednego z państw Unii Europejskiej, która prowadzi działalność gospodarczą, zobowiązana będzie w oparciu o art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, progu przychodów 1 mln 200 tys. euro, do tego czasu prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej „księgą”, z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a -22o.

Tymi odrębnymi przepisami jest ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 i 6 ww. ustawy, przepisy tej ustawy, stosuje się z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro,
• osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 141 poz. 888) w art. 1 ust. 1 zmieniono brzmienie przepisu art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które weszły w życie z dniem 20 września 2008 r. Na mocy dokonanej zmiany, przez osobę zagraniczną rozumie się „osobę fizyczną nieposiadającą obywatelstwa polskiego”. Jest to jedyne kryterium warunkujące uznanie osoby fizycznej za osobę zagraniczną.

Skoro zatem, każda osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego, (bez względu na miejsce zamieszkania, czy też ewentualne posiadanie lub jego brak zezwolenia na osiedlenie się), jest w świetle wyżej wskazanego przepisu osobą zagraniczną, wówczas bez znaczenia dla ustalenia obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych pozostaje wysokość przychodu netto osiągnięta z prowadzonej przez tę osobę pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odstępstwo od ww. zasady dotyczy jedynie obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 12 i 43 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską: „W zakresie zastosowania niniejszego Traktatu i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które on przewiduje, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową. Rada stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251, może przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji. (…) Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień. Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii przez obywateli danego państwa członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego państwa członkowskiego. Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału, swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi, na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli”.

Z wyrażonej w art. 43 Traktatu zasady swobody przedsiębiorczości i zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym wynika, że:

• prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem krajowym państwa członkowskiego,
• państwa mają obowiązek zapewnić skuteczność prawa wspólnotowego,
• krajom członkowskim nie wolno jest wprowadzać przepisów prawa krajowego, które byłyby sprzeczne z prawem wspólnotowym,
• w razie sprzeczności przepisów prawa wspólnotowego i krajowego, zastosowanie mają przepisy prawa wspólnotowego,
• późniejsze prawo krajowe nie deroguje wcześniejszego prawa wspólnotowego.

Ponadto w swoich orzeczeniach Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że postanowienia Traktatu i bezpośrednio obowiązujące akty prawne wydane przez instytucje wspólnotowe po ich wejściu w życie nie tylko automatycznie wyłączają stosowanie jakichkolwiek sprzecznych z nimi aktów prawa krajowego, ale również wykluczają przyjęcie przez parlament państwa członkowskiego nowych ustaw, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. Ponadto Trybunał wskazał, że przepisy prawa wspólnotowego są bezpośrednim źródłem praw i obowiązków, dla tych wszystkich do których się odnoszą, tj. dla państw członkowskich oraz podmiotów prywatnych będących stronami stosunków prawnych na podstawie prawa wspólnotowego.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż państwa członkowskie są zobligowane do przestrzegania prawa wspólnotowego.

W świetle przedstawionych przepisów oraz w kontekście powołanych orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, mając na uwadze zasadę równego traktowania obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej należy uznać, iż osoby fizyczne będące obywatelami tych państw, nieposiadające obywatelstwa polskiego, powinny być traktowane tak, jak obywatele polscy.

W związku z tym zastosowanie do nich znajduje art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości, na podstawie którego, osoby te są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro.

Z uwagi na okoliczność, iż Wnioskodawczyni posiada obywatelstwo włoskie, a więc jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą na terytorium Polski, zobowiązana będzie do prowadzenia ksiąg rachunkowych dopiero po osiągnięciu, za poprzedni rok obrotowy, przychodów netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych wynoszących co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro – zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o rachunkowości.

Tak więc, w przypadku nieosiągnięcia przez Wnioskodawczynię w 2012 r. przychodu obligującego do prowadzenia ksiąg rachunkowych (tj. 1.200.000,00 euro w przeliczeniu na walutę polską) od początku 2013 r. Wnioskodawczyni może ewidencjonować przychody i koszty za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dn. 17 października 2013 r. nr IPTPB1/415-518/13-2/KSU