„Aktualnie prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie PKD 71.11.Z i 74.10.Z. W najbliższym czasie chciałabym rozszerzyć działalność o prowadzenie kursów np. rysunku architektonicznego/warsztatów artystycznych itp. dla młodzieży w wieku szkolnym i dorosłych (grup 10-15 osób), a w przyszłości będę chciała współpracować też np. z domami spokojnej starości i domami kultury. Nie posiadam wykształcenia pedagogicznego – (jestem po studiach politechnicznych – mgr inż.). 1. Czy aby prowadzić takie kursy muszę posiadać wykształcenie pedagogiczne – jeśli tak to jakie będą respektowane, jakiego stopnia, czy wystarczą studia podyplomowe?; 2. Czy istnieje jakiś sposób na zaczęcie prowadzenia tego typu działalności przed zdobyciem wykształcenia pedagogicznego (np. bycie w trakcie studiów lub zatrudnienie osoby z takimi uprawnieniami, czy w tym przypadku zajęcia mogłaby prowadzić, nadzorować tylko osoba z takim wykształceniem)?; 3. Czy zatrudnieni przeze mnie w przyszłości prowadzący nauczyciele (np. na umowie zlecenie) muszą posiadać wykształcenie pedagogiczne? Jakie dokumenty powinni dostarczyć? 4. Czy prowadząc kursy, zajęcia dla osób starszych (np. w domu spokojnej starości) muszę posiadać jakieś uprawnienia, studia, kursy?; 5. Pod jakie kody PKD najlepiej podpiąć ten rodzaj działalności? 6. Jak najlepiej i najbezpieczniej zarejestrować tą działalność, czy lepiej otworzyć spółkę z o.o.? Obecnie rozliczam się na zasadach ogólnych, czy muszę wejść w VAT?; 7. Jak powinna wyglądać umowa z klientem (opiekunem prawnym dziecka wysłanego na kurs) – chciałabym się rozliczać poprzez dwa rodzaje umów: a/ Warsztat (pojedyncze zajęcia lub ich seria stanowiąca jeden kurs); b/ Kurs rozliczany za zajęcia odbyte w miesiącu (rozliczenie co miesiąc)?; 8. Jak najlepiej zabezpieczyć się przed konsekwencjami ewentualnych wypadków w pracy – np. dziecko skaleczy się nożyczkami, przewróci się i złamie rękę itp.?; 9. Chciałabym podczas prowadzonych zajęć robić zdjęcia, które będę umieszczała na stronie internetowej i materiałach marketingowych, jaki zapis powinna posiadać umowa by nie łamać przepisów? 10. Czy powinnam posiadać jeszcze jakieś inne uprawnienia, kursy np. z udzielania pierwszej pomocy, jeśli tak to jak często powinno się je odnawiać? Czy są jeszcze jakieś kwestie, które powinnam poruszyć, jakie wskazówki mają Państwo dla mnie?”

Firma szkoleniowa świadczy wszelkiego rodzaju szkolenia, stanowiące jedną z form pozaszkolnego uzupełniania, poszerzania lub zmiany profilu posiadanego wykształcenia zawodowego przez osoby dorosłe, pracujące lub poszukujące pracy. Zaliczane są one do …

(…) pozostałej działalności oświatowej. Chcąc świadczyć usługi szkoleniowe na publicznym rynku (np. kursy zawodowe) konieczna może się okazać akredytacja kuratora oświaty właściwego dla lokalizacji usługi. O przyznanie takiej akredytacji może się ubiegać placówka, która prowadzi minimum rok kształcenie w zakresie objętym wnioskiem. Z kolei wydanie uczestnikowi szkolenia certyfikatu jego ukończenia nie jest tak prostą sprawą, bowiem niektóre z nich, szczególnie te, które dają kursantowi konkretny zakres uprawnień, wymagają zatwierdzenia przez stowarzyszenia zrzeszające przedstawicieli danej branży. W związku z licznymi pytaniami Czytelnika poruszającymi tematykę zagadnienia prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie organizowania kursów/warsztatów przyjąć należy, że zawód szkoleniowca w Polsce wiąże się ze stosunkowo prostą procedurą prawną przy założeniu. Aby nim zostać nie trzeba zazwyczaj posiadać żadnych uprawnień (wyjątkiem są ścisłe specjalizacje, np. BHP).

Prowadząc zatem firmę szkoleniową, przedsiębiorca może to robić w dowolnej formie, poza spółką partnerską (która jest zarezerwowana dla wolnych zawodów). Możliwe jest również świadczenie usług szkoleniowych w formie działalności nierejestrowanej.

Jak powszechnie wiadomo, konkurencja na rynku szkoleń jest bardzo duża, dlatego też każdy właściciel firmy szkoleniowej od początku działalności stawia na szereg działań marketingowych, reklamowych, które mają za zadanie wypromowanie marki i przybliżenie profilu firmy potencjalnym konsumentom. Nie bez znaczenia jest też wykwalifikowana kadra pracownicza, a także niestandardowe podejście do tematyki szkoleń.

Nawiązując do pytania o zatrudnienie nauczycieli to przyjąć należy, że przedsiębiorca prowadzący działalność oświatową i niebędący jednostką oświatową może na tego typu kursy/warsztaty zatrudnić nauczyciela na umowę cywilnoprawną bez względu na wymiar zatrudnienia, gdy przy wykonywaniu zadań nie przeważają cechy stosunku pracy opisane w art. 22 Kodeksu pracy. W części dotyczącej przedłożenia dokumentów celem zatrudnienia nauczyciela, przedsiębiorca może skorzystać z regulacji zawartych w ustawie Karta Nauczyciela. Zgodnie z nimi Kandydat do zatrudnienia na stanowisku nauczyciela musi spełniać następujące warunki: posiadać obywatelstwo polskie (wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego EFTA – strony umowy o EOG); mieć pełną zdolność do czynności prawnych i korzystać z praw publicznych; nie może toczyć się przeciwko niemu postępowanie karne w sprawie o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne; nie być skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; nie być prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania do pracy w okresie 3 lat przed nawiązaniem stosunku pracy, albo karą dyscyplinarną wydalenia z pracy; posiadać kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska (art. 10 ust. 5 KN).

Jednym z wymogów jest legitymowanie się odpowiednim wykształceniem i kwalifikacjami. Przedsiębiorca może zażądać od nauczyciela oświadczenia w przedmiocie posiadanych kwalifikacji, a w celu ich potwierdzenia także stosownych dokumentów np.: dyplom ukończenia studiów I lub II stopnia, zaświadczenie o ukończeniu studiów podyplomowych, świadectwo ukończenia kursu kwalifikacyjnego.

Przepisy milczą nt. posiadania określonych uprawnień w celu prowadzenia kursu/zajęć dla osób starszych. Uważam, że można rozważyć rozszerzenie przedmiotu działalności o – Pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowane PKD – (85.59.B).

Usługi edukacji pozaszkolnej w tym kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego podlegają zwolnieniu od podatku VAT w przypadku gdy są świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty i to wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją oraz gdy są finansowane w całości ze środków publicznych.

Natomiast forma w jakiej będzie funkcjonowała firma jest sprawą do osobistego podjęcia przez przedsiębiorcę, zatem nie należy wykluczać również formy  prowadzenia działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Odnośnie kwestii zawierania umowy z opiekunem dziecka, to taka umowa powinna przede wszystkim dokładnie określać jej przedmiot, w stosunku do którego dwie strony wzajemnie się zobowiązują, powinna zawierać dane personalne opiekuna dziecka tj. imię i nazwisko adres zamieszkania, pesel oraz dane personalne osoby np. kursanta. Natomiast szczegółowe zasady przeprowadzania kursu/warsztatu, uczestnictwo w kursie, wysokość wynagrodzenia za kurs/warsztat oraz warunki płatności winny być przedmiotem regulaminu, stanowiącego załącznik do zawartej umowy. Podobnie ma się rzecz z kwestionariuszami osobowymi opiekuna i dziecka jak i klauzulami informacyjnymi oraz RODO. Nie ma takich rozwiązań, które w 100% gwarantują bezpieczeństwo.

Z pewnością warto rozważyć przy większej liczbie chętnych wykupienie u ubezpieczyciela tzw. indywidualnego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę czym jest wypadek w szkole. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie bezpieczeństwa i higieny w kwestii określenia wypadku odsyła do przepisów dotyczących wypadków przy pracy. Zgodnie z przepisami, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Przenosząc to na grunt szkolny, zdarzenie nagłe musi nastąpić wówczas, gdy dziecko znajduje się pod opieką szkoły. Czyli nie tylko na terenie placówki, ale również w przypadku ewentualnych wyjazdów. To jednak nie wszystko, ponieważ powyższe przepisy wskazują również na klasyfikację wypadków. Wymienić należy więc:

• wypadek śmiertelny – za taki uznawany jest wypadek, który prowadzi do śmierci w okresie do 6 miesięcy od dnia zdarzenia,
• wypadek ciężki – w jego wyniku nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała. Za takie uznaje się między innymi utratę wzroku, zdolności rozrodczej, złamanie, rozstrój zdrowia, nieuleczalną chorobę czy też trwałą chorobę psychiczną,
• wypadek lekki – pozostałe wypadki. W ich następstwie dojść może do powierzchniowego zranienia.

Nawet niepozorne zakrztuszenie dziecka, może okazać się poważne w skutkach. Właśnie dlatego nauczyciele i opiekunowie powinni zostać przeszkoleni z udzielania pierwszej pomocy.

Jeżeli chodzi o wykonywanie podczas prowadzonych zajęć zdjęć z udziałem biorących udział w kursie/warsztacie i umieszczania ich na stronie internetowej i materiałach marketingowych bezwzględnie konieczne jest otrzymanie pisemnej zgody opiekuna dziecka lub osoby posiadającej pełna zdolność do czynności prawnych a więc osoby pełnoletniej. Pojęcie wizerunku użyte zostało w Kodeksie cywilnym, jako dobro osobiste człowieka, co oznacza, że podlega szczególnej ochronie. Również ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje ochronę wizerunku i wprost wskazuje (w art. 81 tej ustawy), że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby, która jest na nim przedstawiona. Wystarczy zatem pobranie od opiekuna lub osoby pełnoletniej pisemnego oświadczenia wyrażającego zgodę na udostępnienie wizerunku w ww. celach. Jeżeli będzie Czytelnik zatrudniać co najmniej jednego pracownika – będzie Czytelnik także pracodawcą. Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną, a także wówczas, gdy pracodawca będący osobą fizyczną nie dokonuje czynności w sprawach z zakresu prawa pracy osobiście, czynności z tego zakresu dokonuje osoba lub organ zarządzający albo inna wyznaczona do tego osoba (art. 3 K.p.).

W myśl Kodeksu pracy:

„Art. 207¹ § 1. Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:

1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników;

2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń, o których mowa w pkt 1;

3) pracownikach wyznaczonych do:

a) udzielania pierwszej pomocy,

b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

• 2. Informacja o pracownikach, o których mowa w § 1 pkt 3, obejmuje:

1) imię i nazwisko;

2) miejsce wykonywania pracy;

3) numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej. (…)

Art. 209¹ § 1. Pracodawca jest obowiązany:

1) zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;

2) wyznaczyć pracowników do:

a) udzielania pierwszej pomocy,

b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników;

c) zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.

W uzupełnieniu do udzielonej odpowiedzi o tzw. odnawianie kursu udzielania pierwszej pomocy to należy stwierdzić, że niestety przepisy prawa nie są w tym zakresie precyzyjne. Jasno nigdzie nie jest napisane co ile czasu należy aktualizować wiedzę z pierwszej pomocy. Część osób traktuje szkolenia pierwszej pomocy jak szkolenia BHP i zgodnie z tym wyznacza ważność terminu. Natomiast według Europejskiej Rady Resuscytacji powinno odnawiać i aktualizować wiedzę z pierwszej pomocy przynajmniej raz na dwa lata.

Paweł Nowak – prawnik

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 04.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – Dz.U. z 2021 r. poz. 1062.
2. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2021 r. poz. 1762.
3. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320.