Przejęcie zakładu pracy
1. Przepis art. 60 ust. 6 ustawy z dn. 30.08.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, poz. 408, ze zm.) ma bezpośrednie zastosowanie w przypadkach całkowitej likwidacji samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, a zatem nie jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 231 k.p.
2. Właściwy organ samorządu terytorialnego przejmuje odpowiedzialność za zobowiązania i należności wynikające ze stosunków pracy realizowanych w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej (art. 60 ust. 6 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej) także wówczas, gdy wynika to z czynności prawnych związanych z przekształceniem tych zakładów w niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej i nie podważa pracowniczych gwarancji określonych w art. 231 k.p.
Uchwała SN z 25.07.2003 r. (III PZP 6/03, OSNP 2003/24/587)
Pracownikowi, który w związku z przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę skorzystał z możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym wypowiedzeniem (art. 231 § 4 k.p.), nie przysługuje odszkodowanie.
Uchwała SN z 10.10.2000 r. (III ZP 24/00, OSNAP 2001/3/63)
Do czasu wypowiedzenia pracownikom warunków pracy lub płacy przez pracodawcę, który przejął zakład pracy na podstawie art. 231 § 2 k.p., pracodawcę tego wiążą dotychczasowe warunki umów o pracę.
Uchwała SN z 24.10.1997 r. (III ZP 35/97, OSNAPiUS 1998/16/474)
1. W razie śmierci pracodawcy prowadzącego działalność gospodarczą w oparciu o wpis w ewidencji takiej działalności, jego spadkobiercy wstępują w prawa i obowiązki pracodawcy w ramach stosunków pracy z pracownikami zatrudnionymi przez zmarłego.
2. Nie dotyczy to sytuacji, w której w skład spadku nie wchodzi zakład pracy i w wyniku dziedziczenia nie dochodzi do przejęcia zakładu pracy w całości lub części w rozumieniu art. 231 § 2 kodeksu pracy; w takim wypadku stosunki pracy wygasają.
Uchwała SN z 22.02.1994 r. (I PZP 1/94, OSNAPiUS 1994/2/23)
Powierzenie przez pracodawcę wykonywania zadań pomocniczych podmiotowi zewnętrznemu świadczącemu usługi w tym zakresie (outsourcing) nie może stanowić przejścia części zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 231 § 1 k.p.), jeżeli nie przemawia za tym kompleksowa ocena takich okoliczności, jak rodzaj zakładów, przejęcie składników majątkowych i niematerialnych, przejęcie większości pracowników, przejęcie klientów, a zwłaszcza stopień podobieństwa działalności prowadzonej przed i po przejęciu zadań.
Wyrok SN z 13.04.2010 r. (I PK 210/09, OSNAPiUS 2011/19–20/249)
Jeżeli procesowi likwidacji dotychczasowego pracodawcy towarzyszy przejęcie zakładu w trybie art. 231 k.p., nowy pracodawca nie może powoływać się na tę likwidację i dokonywać wobec przejętych pracowników wypowiedzeń umów o pracę (także wypowiedzeń zmieniających) z zastosowaniem art. 411 k.p. wyłączającego szczególną ochronę trwałości stosunku pracy działaczy związkowych (art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zm.).
Wyrok SN z 25.09.2008 r. (II PK 44/08, OSNAPiUS 2010/5–6/58)
Strony stosunku pracy mogą obniżyć wynagrodzenie pracownika na czas oznaczony do momentu przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 231 k.p.).
Wyrok SN z 04.02.2008 r. (I PK 193/07, OSNAPiUS 2009/7–8/91)
Przejęcie przez uczelnię niepubliczną od innej uczelni niepublicznej studentów określonego kierunku studiów i zobowiązanie się do uruchomienia tego kierunku studiów na uczelni przejmującej (w celu umożliwienia przejętym studentom kontynuowania kształcenia i ukończenia studiów na wybranym kierunku), w oparciu o zezwolenie ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, przejętą dokumentację studentów, know-how dotyczące organizacji i uruchomienia tego kierunku studiów oraz przejętą kadrę dydaktyczną, może być uznane za przejście części zakładu pracy na innego pracodawcę w rozumieniu art. 231 § 1 k.p.
Wyrok SN z 23.08.2007 r. (I PK 80/07, OSNAPiUS 2008/23–24/346)
W przypadku, gdy ustalenie związania pracownika z przejętą częścią zakładu pracy jest niemożliwe, to zmiana pracodawcy nie dotyczy tego pracownika (art. 231 § 1 k.p.).
Wyrok SN z 03.04.2007 r. (III PK 245/06, OSNAPiUS 2008/11–12/162)
1. Porozumienie rozwiązujące stosunek pracy, które zmierza do wyłączenia automatyzmu prawnego kontynuacji stosunku pracy w przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę jest nieważne ze względu na sprzeczność z bezwzględnie obowiązującą normą art. 231 § 1 k.p.
2. Zgodnie z art. 231 § 1 k.p. pracodawca przejmujący zakład pracy nie może zmienić warunków pracy pracownika na jego niekorzyść z powodu samego przejęcia zakładu pracy, bez względu na to, czy pracownik wyraża zgodę na taką zmianę.
Wyrok SN z 07.02.2007 r. (I PK 269/06, OSNAPiUS 2008/5–6/68)
Roczny termin, o którym mowa w art. 2418 k.p. ma charakter ciągły, a więc stosuje się do niego odpowiednio art. 112 k.c, co oznacza, że jeden rok liczy się od dnia przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę do dnia, który odpowiada mu datą.
Wyrok SN z 29.09.2005 r. (I PK 531/03, OSNP 2006/15-16/234)
Wynikające z art. 231 k.p. skutki prawne przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę nie mogą być modyfikowane przez akty prawa miejscowego.
Wyrok SN z 07.07.2005 r. (II PK 353/04, OSNP 2006/17-18/261)
Przekształcenie podmiotowe stosunku pracy w związku z przejściem zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę (art. 231 k.p.) nie likwiduje skutku rozwiązującego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przed tym przejściem przez dotychczasowego pracodawcę. W tym celu niezbędne jest złożenie przez pracownika odwołania od wypowiedzenia do sądu pracy.
Wyrok SN z 21.06.2005 r. (II PK 38/05, OSNP 2006/3-4/44)
Dowolne i jednostronne „przypisanie” przez pracodawcę do wydzielonych zakładowych jednostek organizacyjnych pracownika, który wcześniej nie wykonywał w nich pracy, nie prowadzi do przejęcia tego pracownika przez nowego pracodawcę w razie przejścia na niego tych jednostek organizacyjnych jako części zakładu pracy (art. 231 k.p.).
Wyrok SN z 17.03.2005 r. (III PK 82/04, OSNAPiUS 2005/22/352)
Przepis art. 411 k.p. nie ma zastosowania w razie likwidacji pracodawcy, w związku z którą następuje przejście całości lub części prowadzonego przez niego zakładu na innego pracodawcę, kontynuującego tę samą lub podejmującego podobną działalność.
Wyrok SN z 19.08.2004 r. (I PK 489/03, OSNAPiUS 2005/6/78)
Przejście części zakładu pracy na nowego pracodawcę powoduje przejęcie zatrudnionych w niej pracowników (art. 231 § 1 k.p.), wobec tego nie dochodzi do likwidacji ich stanowisk pracy, a były pracodawca nie może wypowiedzieć im umów o pracę.
Wyrok SN z 09.12.2004 r. (I PK 103/04, OSNAPiUS 2005/15/220)
Umowa o pracę na czas nieokreślony zawarta z dotychczasowym pracodawcą nie przekształca się w umowę na czas określony u nowego pracodawcy, wskutek zobowiązania się przez niego do zatrudniania pracowników przez oznaczony okres w umowie, na podstawie której nastąpiło przejście zakładu pracy.
Wyrok SN z 16.11.2004 r. (I PK 23/04, OSNAPiUS 2005/12/174)
Objęcie ochroną z art. 231 k.p. osoby, która w dacie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę nie była już pracownikiem, jest możliwe wówczas, gdy ustanie stosunku pracy nastąpiło z powodu tego przejścia.
Wyrok SN z 10.09.2004 r. (I PK 449/03, OSNAPiUS 2005/9/127)
W razie likwidacji dotychczasowego pracodawcy i przejęcia jego majątku oraz zadań przez dwóch odrębnych pracodawców, każdy z nich przejmuje część pracowników, odpowiednio do przejętej części majątku i zadań poprzednika prawnego.
Wyrok SN z 09.12.2004 r. (II PK 80/04, OSNAPiUS 2005/14/211)
Wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę przez dotychczasowego pracodawcę, po przejęciu zakładu pracy przez nowego pracodawcę (art. 231 § 1 k.p.), nie prowadzi do rozwiązania stosunku pracy.
Wyrok SN z 17.11.2004 r. (II PK 69/04, OSNAPiUS 2005/8/112)
Dla zakresu odpowiedzialności pracownika na podstawie art. 120 § 2 k.p. nie ma znaczenia, że po wyrządzeniu szkody doszło do zmiany pracodawcy w trybie art. 231 k.p.
Wyrok SN z 02.12.2004 r. (I PK 71/04, OSNAPiUS 2005/19/301)
Przejęcie przez gminę zadań z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej stanowi przejście części zakładu pracy na nowego pracodawcę (art. 231 § 1 k.p.), którym jest podmiot wykonujący te zadania lub urząd gminy, jeżeli nie doszło do ich przekazania.
Wyrok SN z 10.10.2003 r. (I PK 456/02, OSNAPiUS 2004/29/335)
Po rozwiązaniu stosunku pracy pracownik nie ma interesu prawnego w ustaleniu, że przed ustaniem zatrudnienia nastąpiło przejście zakładu pracy na innego pracodawcę.
Wyrok SN z 05.11.2003 r. (I PK 1/03, OSNAPiUS 2004/22/381)
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 231 § 4 k.p. nie wyklucza nabycia prawa do odprawy pieniężnej z art. 8 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw.
Wyrok SN z 2.02.2001 r. (I PKN 228/00, OSNAP 2002/20/489)
Niewykonanie przez dotychczasowego pracodawcę obowiązku udzielenia informacji i pouczenia z art. 231 § 3 k.p. nie wpływa na skutek przejęcia zakładu pracy lub jego części z art. 231 § k.p. Dotychczasowy pracodawca nie odpowiada za zobowiązania nowego pracodawcy powstałe po przejęciu zakładu pracy (art. 231 § 2 k.p.).
Wyrok SN z 08.01.2002 r. (I PKN 779/00, OSN 2004/1/7)
W udzielonej pracownikom informacji o przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę (art. 231 § 3 k.p.), dotychczasowy pracodawca powinien wskazać datę tego przejścia. Zmiana tej daty powoduje obowiązek ponowienia informacji wraz z pouczeniem o możliwości rozwiązania umowy przez pracownika na podstawie art. 231 § 4 k.p. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w tym trybie, choć uprzednio wyraził zgodę na przejście do nowego pracodawcy.
Wyrok SN z 17.12.2001 r. (I PKN 746/00, OSNAP-wkt. 2002/12/09)
1. W sprawie o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę (przywrócenie do pracy) o istotności faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy decyduje treść art. 45 § 1 i 2 k.p.
2. Niecelowość przywrócenia do pracy pracownika, który zajmował stanowisko kierownicze, mogą między innymi uzasadniać negatywna ocena jego pracy, brak umiejętności współpracy z pracownikami i przełożonymi mająca niekorzystny wpływ na pracę danej komórki organizacyjnej, niewystarczające zdolności organizacyjne oraz trwała niezdolność do pracy połączona z pobieraniem świadczenia (renty) z ubezpieczenia społecznego.
Wyrok SN z 28.06.2001 r. (I PKN 497/00, OSNAPiUS 2003/9/221)
Na zmianę pracodawcy (art. 231 § 1 k.p.) nie jest wymagana zgoda pracownika, który nie skorzystał z możliwości rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 231 § 4 k.p.
Wyrok SN z 21.09.2001 r. (I PKN 596/00, OSNAPiUS 2003/16/382)
W udzielonej pracownikom informacji o przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę (art. 231 § 3 k.p.), dotychczasowy pracodawca powinien wskazać datę tego przejścia. Zmiana tej daty powoduje obowiązek ponowienia informacji wraz z pouczeniem o możliwości rozwiązania umowy przez pracownika na podstawie art. 231 § 4 k.p. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w tym trybie, choć wcześniej wyraził zgodę na przejście do nowego pracodawcy.
Wyrok SN z 17.12.2001 r. (I PKN 746/00, OSNP 2003/24/589)
Wniesienie przez gminę jako aportu części mienia komunalnego stanowiącego podstawę funkcjonowania gminnego przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, poddanego następnie postępowaniu upadłościowemu, do powołanej przez nią jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być kwalifikowane jako przejście zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 231 § 1 k.p.).
Wyrok SN z 17.12.2001 r. (I PKN 747/00, OSNP 2003/24/590)
Likwidacja zakładu pracy, w wyniku której majątek dotychczasowego pracodawcy jest wykorzystywany do wykonywania tych samych zadań, czemu towarzyszy przejęcie części pracowników, jest przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę w rozumieniu art. 231 k.p.
Wyrok SN z 16.05.2001 r. (I PKN 573/00, OSNAPiUS 2003/5/124)
Przepis art. 231 § 1 k.p. jest bezwzględnie obowiązujący i przejęcie w tym trybie pracowników przez nowego pracodawcę następuje z mocy prawa, co nie jest uzależnione od jakichkolwiek czynności pracowników. Nie jest również możliwe uchylenie skutków działania tego przepisu w wyniku czynności prawnej (umowy) pomiędzy dotychczasowym i nowym pracodawcą.
Wyrok SN z 01.02.2000 r. (I PKN 508/99, OSNAP 2001/12/412)
Pracownikowi, który w związku z przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę skorzystał z możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem (art. 231 § 4 k.p.), nie przysługuje ani wynagrodzenie za okres wypowiedzenia, ani odszkodowanie.
Wyrok SN z 02.08.2000 r. (I PKN 747/99, OSNAP 2002/4/86)
Nie stanowi obejścia prawa powodującego nieważność czynności prawnej (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.) wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę ze skutkiem na dzień poprzedzający przejście zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę.
Wyrok SN z 04.04.2000 r. (I PKN 568/99, OSNAPiUS 2001/17/532)
Nieprzejęcie pracownika w trybie art. 231 § 1 k.p. na skutek rozwiązania stosunku pracy przed przejęciem zakładu pracy nie wyklucza następstwa prawnego podmiotu przejmującego w zakresie roszczeń wynikających z bezprawnego rozwiązania umowy o pracę przez dotychczasowego pracodawcę.
Wyrok SN z 17.02.1999 r. (I PKN 569/98, OSNAP 2000/7/259)
Przekształcenie stosunku pracy z mocy art. 231 § 1 k.p. (wejście nowego pracodawcy w prawa i obowiązki dotychczasowego) nie podlega ocenie w aspekcie nadużycia prawa (art. 8 k.p.). Skutek wynikający z art. 231 § 1 k.p. jest niezależny od podjęcia przez pracownika pracy u nowego pracodawcy.
Wyrok SN z 22.09.1999 r. (I PKN 264/99, OSNAPiUS 2001/2/37)
Zobowiązanie pracodawcy do wypłaty renty uzupełniającej pracownikowi poszkodowanemu w wypadku przy pracy jest zobowiązaniem wynikającym ze stosunku pracy w rozumieniu art. 231 § 2 k.p. Dlatego za zobowiązanie tego rodzaju powstałe przed przejęciem części zakładu pracy przez innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.
Wyrok SN z 10.12.1997 r. (II UKN 395/97, OSNAP 1998/20/615)
Przepisy art. 231 § 1 i § 2 k.p. nie dotyczą pracowników, z którymi umowy o pracę zostały rozwiązane przed dniem przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę.
Wyrok SN z 01.10.1997 r. (I PKN 296/97, OSNAPiUS 1998/13/422)
Przejęcie części zakładu pracy w trybie art. 231 § 1 k.p. w okresie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę powoduje, że nowy pracodawca wstępując z mocy prawa w uprawnienia i obowiązki poprzedniego pracodawcy jest związany wypowiedzeniem umowy o pracę, jeżeli nie dokona czynności zmierzających do jego cofnięcia przed datą rozwiązania stosunku pracy.
Wyrok SN z 13.05.1998 r. (I PKN 101/98, OSNAP 1999/10/332)
Skutkiem przejęcia części zakładu pracy przez inny podmiot jest jego wejście w rolę nowego pracodawcy wszystkich pracowników, którzy przedmiotem swego zobowiązania byli związani z działalnością przejmowanej części zakładu, przy czym skutek ten nie zależy od liczby zatrudnionych, a więc może obejmować jedną osobę (art. 231 § 1 k.p.).
Wyrok SN z 02.10.1996 r. (I PRN 72/96, OSNAPiUS 1997/7/115)
Pracodawca przejmujący zakład pracy staje się stroną w dotychczasowym stosunku pracy także wtedy, gdy poprzedni pracodawca wydał pracownikowi świadectwo pracy (art. 231 § 1 k.p.).
Wyrok SN z 29.09.1998 r. (I PKN 349/98, OSNAPiUS 1999/20/653)
1. Przejęcie na podstawie umowy dzierżawy zakładu pracy stanowiącego wyodrębnioną, budżetową jednostkę organizacyjną lecznictwa uzdrowiskowego w celu jego prowadzenia przez przedsiębiorstwo handlowo-usługowe nie powoduje, w razie rozwiązania umowy dzierżawy i zwrotu jej przedmiotu właścicielowi, przejścia pracowników zatrudnionych w tymże przedsiębiorstwie do jednostki lecznictwa uzdrowiskowego, jeżeli jednostka ta przez czas trwania dzierżawy zachowywała swoją odrębność organizacyjną i finansową, podobnie jak przedsiębiorstwo, które na czas trwania umowy dzierżawy przejęło tę jednostkę.
2. Dla oceny czy nastąpiło przejście pracownika do nowego pracodawcy wskutek przejęcia części zakładu pracy, decydujące znaczenie ma powiązanie pracownika z konkretną jednostką organizacyjną, w której jest zatrudniony.
Wyrok SN z 14.10.1997 r. (I PKN 299/97, OSNAPiUS 1998/18/536)
W razie przejęcia zakładu pracy (art. 231 k.p.) dotychczasowa treść stosunku pracy nie ulega zmianie, również w zakresie nabycia prawa do nagrody jubileuszowej i odprawy rentowej. Uprawnienia te, wynikające dotychczas z układu zbiorowego lub zakładowego porozumienia płacowego, po przejęciu stają się treścią umowy o pracę.
Wyrok SN z 21.09.1995 r. (I PRN 60/95, OSP 1996/6/119)
Przepis art. 231 § 2 k.p. normuje status prawny pracowników w sytuacji przejęcia zakładu pracy w całości lub części przez inny zakład pracy i stanowi lex specialis w stosunku do art. 11 k.p. i art. 30 k.p. Trwałość stosunku pracy wynikająca z obowiązku zakładu pracy zatrudnienia pracowników przejmowanego w całości lub części zakładu pracy wynika wprost z art. 231 § 2 k.p. chociażby zakłady pracy umówiły się inaczej.
Wyrok SN z 06.01.1995 r. (I PRN 116/94, OSNAPiUS 1995/12/145)
Umową cywilnoprawną (umową dzierżawy) nie można wyłączyć stosowania art. 231 k.p. Wejście przez nowy zakład pracy w prawa i obowiązki objęte stosunkiem pracy z pracownikami przejmowanego (wydzielonego) zakładu pracy następuje z mocy samego prawa i jest niezależne od tego, jak ta kwestia uregulowana została między stronami umowy cywilnoprawnej stanowiącej podstawę przejęcia.
Wyrok SN z 17.05.1995 r. (I PRN 9/95, OSNAPiUS 1995/20/248)
Przejęcie zakładu pracy w rozumieniu art. 231 § 2 k.p. ma miejsce także wówczas, gdy dotychczasowy i przejmujący pracodawcy nie działali zgodnie dla osiągnięcia tego celu, natomiast doszło do faktycznego przejęcia majątku i zadań zakładu pracy.
Wyrok SN z 29.08.1995 r. (I PRN 38/95, OSNAPiUS 1996/6/83)
W przypadku zakładów pracy o celach gospodarczych przy wyjaśnieniu pojęcia ich części oraz istoty aktu „przejęcia” zasadnicze znaczenie mają elementy i uwarunkowania typu majątkowego natomiast nie mogą one odgrywać dominującej roli tam, gdzie dochodzi do przejęcia „w części” zakładu pracy realizującego cele społeczne, polityczne czy publiczne. W przypadku takich zakładów pracy jak szkoły, zasadniczymi elementami dla wyjaśnienia ich istoty, a tym samym odpowiednio i dla ustalenia istoty „części szkoły” (jako zakładu pracy) obok organizacji i majątku są zadania, a więc poddanie dzieci procesowi kształcenia i wychowania.
Wyrok SN z 16.03.1994 r. (I PRN 4/94, OSNAPiUS 1994/3/42)
1. Przejęcie jednego zakładu pracy w całości lub części przez inny zakład pracy nie pozbawia stron możliwości wprowadzenia na mocy porozumienia zmian do łączącego je stosunku pracy, a także do przekształcenia umowy zawartej na czas nie określony – w umowę na czas określony.
2. Wydanie świadectwa pracy nie oznacza rozwiązania stosunku pracy w sytuacji, gdy nastąpiło przejęcie wszystkich pracowników i majątku przez nowy zakład pracy na podstawie art. 231 § 2 k.p.
Wyrok SN z 07.06.1994 r. (I PRN 29/94, OSNAPiUS 1994/12/189)