Czy czynność prawna przekształcenia użytkowania wieczystego we własność na podstawie decyzji administracyjnej (administracyjno-prawny tryb uwłaszczenia) lub w drodze czynności cywilnoprawnej – sprzedaż gruntu użytkownikowi wieczystemu aktem notarialnym (cywilnoprawny sposób uwłaszczenia) jest zwolniona z VAT, czy nie podlega podatkowi VAT?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2013 r. (data wpływu 19 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 sierpnia 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny/ zdarzenie przyszłe.

Spółdzielnia X wnioskiem z dnia 29 kwietnia 2013 roku wystąpiła do Burmistrza Miasta Y o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w Y przy ul. …, oznaczonej w operacie ewidencji gruntów i budynków obrębu S. numerem działki … o pow. 0,1473 ha, zabudowanej murowanym sklepem i murowanym magazynem. Przedmiotowa nieruchomość stanowi własność Gminy Miejskiej Y (Wnioskodawcy) i została oddana w użytkowanie wieczyste wnioskodawcy umową oddania gruntu w użytkowanie wieczyste z dnia 10 grudnia 1994 roku, Rep. A Nr … na okres 99 lat. Decyzją Burmistrza Miasta z dnia 25 maja 2013 roku Nr … (ostateczną z dnia 20 czerwca 2013 roku) dokonane zostało przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności przedmiotowej nieruchomości. Opłata na rzecz Gminy z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości została ustalona w kwocie 21.690,00 zł, która została uiszczona w dniu 19 czerwca 2013 roku.

Gmina stoi na stanowisku, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT i tym samym powinna być traktowana jako czynność niepodlegająca podatkowi VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynność prawna przekształcenia użytkowania wieczystego we własność na podstawie decyzji administracyjnej (administracyjno-prawny tryb uwłaszczenia) lub w drodze czynności cywilnoprawnej – sprzedaż gruntu użytkownikowi wieczystemu aktem notarialnym (cywilnoprawny sposób uwłaszczenia) jest zwolniona z VAT, czy nie podlega podatkowi VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności (Dz. U. Nr 175, poz. 1459, ze zmianami) osoby fizyczne i prawne będące w dniu 13 października 2005 roku użytkownikami wieczystymi nieruchomości mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. W myśl art. 3 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w odniesieniu do nieruchomości Gminy Miejskiej wydaje Burmistrz Miasta. Zgodnie z art. 4 ww. ustawy osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności uiszcza na rzecz właściciela nieruchomości, czyli Gminy Miejskiej, opłatę z tego tytułu.

Dotychczas Wydział Architektury, Gospodarki Nieruchomościami i Geodezji odpowiedzialny merytorycznie za prowadzenie przedmiotowego postępowania administracyjnego, mając na względzie przyjęte ówcześnie interpretacje, traktował przekształcenie dla celów VAT – jako czynność zwolnioną od podatku VAT na podstawie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392, ze zmianami). Dawane były informacje do Wydziału Finansowego, że są to czynności zwolnione z podatku VAT.

Ze względu na zmianę od 1 grudnia 2008 roku ustawy VAT i wyraźne zakwalifikowanie dla celów VAT ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntu jako „dostawa gruntu”, a nie jak dotychczas „świadczenie usług” oraz odmienne interpretacje organów podatkowych oraz wykładnię doktrynalną, Gmina uważa, że przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie decyzji administracyjnej (administracyjno-prawny tryb uwłaszczenia) jak również na podstawie art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez sprzedaż prawa własności nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste wyłącznie użytkownikowi wieczystemu tegoż gruntu (cywilnoprawny sposób uwłaszczenia) – nie podlega podatkowi VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) zwaną dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, iż przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

• przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
• wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
• wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
• wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
• ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
• oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
• zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jak również oddanie w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy wskazać, że przepis art. 7 ust. 1 ustawy definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nią jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Należy ponadto wskazać, iż czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel”, ustawodawca uznał, iż oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 232 § 1 ww. ustawy grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym, i osobom prawnym.

W świetle art. 233 ww. ustawy, użytkownik wieczysty może, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste, korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Ten przepis, a także następne przepisy Kodeksu cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237), kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego), wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Zatem z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, iż użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy Kodeks cywilny, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2012 r., poz. 83), decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydaje:

• starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej – w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne;
• wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa – odpowiednio w przypadkach nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.), nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3.

W oparciu o ust. 1a powyższego artykułu ustawy o gospodarce nieruchomościami, nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa może być sprzedana użytkownikowi wieczystemu za zgodą wojewody. Zgody wojewody nie wymaga sprzedaż na rzecz użytkownika wieczystego nieruchomości, o których mowa w art. 51 ust. 2 i art. 57 ust. 1.

Stosownie do ust. 2 tegoż artykułu, z dniem zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości wygasa, z mocy prawa, uprzednio ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Przepisu art. 241 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Gmina, decyzją Burmistrza Miasta z dnia 25 maja 2013 r., dokonała przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości położonej w Y, oznaczonej w operacie ewidencji gruntów i budynków numerem działki … o pow. 0,1473 ha, zabudowanej murowanym sklepem i murowanym magazynem. Przedmiotowa nieruchomość stanowi własność Gminy Miejskiej i została oddana w użytkowanie wieczyste umową oddania gruntu w użytkowanie wieczyste z dnia 10 grudnia 1994 roku na okres 99 lat. Opłata na rzecz Gminy z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości została ustalona w kwocie 21.690,00 zł, która została uiszczona w dniu 19 czerwca 2013 r.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz opis sprawy, stwierdzić należy, że przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotową nieruchomością jak właściciel nastąpiło w chwili ustanowienia na rzecz użytkownika prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości. Zatem w świetle przepisu art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz wieczystego użytkownika. W konsekwencji, sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości, stanowi/stanowić będzie jedynie zmianę tytułu prawnego do tej nieruchomości. Ww. czynność nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownik wieczysty już uzyskał w momencie objęcia prawa wieczystego użytkowania i nie może być traktowane jako sprzedaż tego samego towaru.

W związku z powyższym, zbycie nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego, będące przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności tej nieruchomości, dokonane na podstawie decyzji administracyjnej bądź umowy cywilnoprawnej, nie podlega/nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 października 2013 r. nr IPTPP2/443-672/13-2/KW