W rozumieniu przepisów ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.) przygotowanie zawodowe dorosłych oznacza instrument aktywizacji w formie praktycznej nauki zawodu dorosłych lub przyuczenia do pracy dorosłych, realizowany bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą, według programu obejmującego nabywanie umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej, zakończonego egzaminem. Dnia 11.04.2014 r. MPiPS wydał nowe rozp. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych (Dz.U. poz. 497), które weszło w życie z dniem 18.04.br.

Starosta inicjuje, organizuje i finansuje z FP przygotowanie zawodowe dorosłych bezrobotnych i osób, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3–7 ustawy o promocji zatrudnienia (m.in. żołnierzy rezerwy, pobierających rentę szkoleniową lub świadczenie szkoleniowe), w celu uzyskania przez nich kwalifikacji lub umiejętności zawodowych potwierdzonych odpowiednimi świadectwami i dyplomami.
Zgodnie z art. 53e ustawy o promocji zatrudnienia – wymiar czasu odbywania przygotowania zawodowego dorosłych nie może przekraczać 8 godzin zegarowych dziennie i 40 godzin zegarowych tygodniowo. Nabywanie umiejętności praktycznych obejmuje co najmniej 80% czasu odbywania przygotowania zawodowego dorosłych i jest realizowane u pracodawcy. Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić uczestnikowi przygotowania zawodowego dorosłych dni wolne w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych, z tym że za ostatni miesiąc odbywania przygotowania pracodawca jest obowiązany udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia wspomnianego przygotowania.
Pracodawca zainteresowany utworzeniem miejsc przygotowania zawodowego dorosłych składa we właściwym PUP wniosek w sprawie gotowości ich utworzenia, zawierający informacje wskazane w § 6 ust. 2 rozp. MPiPS z dn. 11.04.2014 r. (m.in. liczbę przewidywanych miejsc przygotowania zawodowego dorosłych, określenie formy tego przygotowania i czasu jego trwania, wykaz zadań zawodowych przewidzianych do realizacji u pracodawcy, wykaz nabywanych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności). Do wniosku pracodawca dołącza zaświadczenia lub oświadczenia o pomocy de minimis oraz informacje o pomocy publicznej (§ 6 ust. 4 cyt. rozp.). Starosta w terminie miesiąca od dnia otrzymania wniosku informuje pracodawcę o sposobie jego rozpatrzenia.
Jeśli kształcenie teoretyczne umożliwiające zdobycie wiedzy teoretycznej będzie realizowane w instytucji szkoleniowej wpisanej do rejestru prowadzonego przez WUP, starosta, z zachowaniem zasad określonych w przepisach dotyczących wydatkowania środków publicznych, przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, które ma na celu wyłonienie tej instytucji. Starosta ustala kryteria wyboru instytucji szkoleniowej, które mogą uwzględniać czynniki wymienione w § 7 ust. 3 cyt. rozp.
Starosta zawiera z wybranym pracodawcą albo z wybranym pracodawcą i wyłonioną instytucją szkoleniową wpisaną do rejestru prowadzonego przez WUP umowę w sprawie realizacji przygotowania zawodowego dorosłych, określającą szczegółowo warunki przebiegu tego przygotowania (§ 9 ust. 2 cyt. rozp.). Do umowy dołącza się w formie załączników stanowiących integralną część umowy:

• wykaz uczestników przygotowania zawodowego dorosłych obejmujący imię, nazwisko, numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, oraz miejsce i datę urodzenia uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych,
• program przygotowania zawodowego dorosłych,
• wzory ankiet oceny przebiegu przygotowania zawodowego dorosłych.

Pracodawca i instytucja szkoleniowa prowadzą dokumentację realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych według wytycznych określonych w § 10 ust. 4 cyt. rozp.
Do obowiązków pracodawcy należy m.in.:

• zapoznanie uczestnika z jego obowiązkami i uprawnieniami oraz programem przygotowania zawodowego dorosłych,
• realizacja programu przygotowania zawodowego dorosłych i prowadzenie dokumentacji tej realizacji,
• zapewnienie uczestnikowi bezpiecznych i higienicznych warunków realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych, a także profilaktycznej ochrony zdrowia w zakresie przewidzianym dla pracowników,
• przeprowadzenie szkolenia w zakresie bhp oraz przepisów ppoż. na zasadach przewidzianych dla pracowników, a także zapoznanie uczestnika z obowiązującym regulaminem pracy,
• przydzielenie na zasadach przewidzianych dla pracowników odzieży i obuwia roboczego, środków ochrony indywidualnej oraz niezbędnych środków higieny osobistej,
• zapewnienie bezpłatnych posiłków i napojów profilaktycznych na zasadach określonych dla pracowników.

Pracodawca – nie później niż w terminie 7 dni od dnia ukończenia przez uczestnika programu przygotowania zawodowego dorosłych – wydaje mu zaświadczenie, którego wzór został określony w załączniku nr 1 do cyt. rozp. Kopię wspomnianego zaświadczenia pracodawca przekazuje staroście.

Program przygotowania zawodowego dorosłych nie może być realizowany u pracodawcy w niedziele i święta, w porze nocnej ani w wymiarze czasu wyższym niż 8 godzin zegarowych dziennie i 40 godzin zegarowych tygodniowo, przy czym starosta może wyrazić zgodę na realizację u pracodawcy przygotowania w porze nocnej, o ile charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiej pracy.

Omawiane rozp. określa ponadto:

• sposób refundowania pracodawcy wydatków poniesionych na uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych i wypłacania premii (rozdz. 3 rozp.),
• kwalifikacje wymagane od opiekunów uczestników przygotowania zawodowego dorosłych (rozdz. 4 rozp.),
• warunki i tryb przeprowadzania egzaminu sprawdzającego (rozdz. 5 rozp.).

W myśl § 26 ust. 1 cyt. rozp. osoba, która zdała egzamin sprawdzający, otrzymuje zaświadczenie potwierdzające nabyte umiejętności. Wzór powyższego zaświadczenia określono w załączniku nr 2 do cyt. rozp.

Rozp. MPiPS z dn. 11.04.2014 r. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych (Dz.U. poz. 497) było poprzedzone rozp. MPiPS z dn. 07.04.2009 r. (Dz.U. Nr 61, poz. 502, ze zm.), które utraciło moc z dniem 01.01.2014 r.

Maciej Ofierski