W dniu 15 października Rząd przyjął propozycję wprowadzenia instytucji dożywotniego świadczenia pieniężnego w zamian za przeniesienie własności nieruchomości na świadczeniodawcę. Propozycja jest adresowana do seniorów. Osoba korzystająca z renty dożywotniej miałaby prawo dożywotniego zamieszkiwania w nieruchomości – na jej rzecz ustanowiona byłaby służebność osobista mieszkania (budynku, lokalu mieszkalnego).

Obecnie przeniesienie prawa do nieruchomości na osoby trzecie z jednoczesnym ustanowieniem  prawa dożywotniego zamieszkiwania w lokalu  podlega Kodeksowi cywilnemu, w ramach tzw. umowy dożywocia. Przepisy te (zakładające bliskie, oparte na zaufaniu rodzinne relacje) zdaniem resortu gospodarki nie zapewniają jednak pełnej ochrony odbiorcom usług komercyjnych oferowanych na rynku.

Wypłaty świadczeń będą gwarantowane m.in. przez ustanowienie hipoteki na nieruchomości. Zakłada się, że hipoteka będzie zabezpieczać wierzytelności zarówno wymagalne (tj. z przeszłości), jak i przyszłe, a także odsetki, koszty postępowań sądowych i egzekucyjnych do wysokości odpowiadającej wartości mieszkania.

Interes odbiorcy renty dożywotniej będzie chroniony m.in. przez wprowadzenie możliwości wypowiedzenia umowy, gdy przestanie on – choćby czasowo – otrzymywać przysługujące mu świadczenie. Senior będzie chroniony również w razie upadłości świadczeniodawcy lub poddania go egzekucji – wówczas będzie mieć prawo dochodzenia różnicy między wartością nieruchomości a sumą wypłaconych już świadczeń.

Innym sposobem ochrony odbiorców świadczeń ma być wprowadzenie wieloetapowej procedury zawierania umów. Propozycja ta ma uchronić odbiorców świadczeń, z reguły osoby starsze, przed nadużyciami i pochopnym zawieraniem umów renty dożywotniej. Zakłada się, że informacje o instytucji renty dożywotniej kierowane do potencjalnych świadczeniobiorców, w tym zwłaszcza ludzi starszych, powinny być umieszczone na jednolitym arkuszu informacyjnym. Znajdą się w nim wyczerpujące dane dotyczące m.in.: opisu instytucji renty dożywotniej, warunków jej otrzymywania, prognozowanej wysokości renty i sposobu jej wypłacania, ustanowienia na nieruchomości hipoteki i służebności osobistej mieszkania, kosztów zawarcia umowy, możliwości wypowiedzenia umowy w określonych sytuacjach, itp.

Podmioty zainteresowane oferowaniem renty dożywotniej będą musiały uzyskać zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego. Warunkiem uzyskania zezwolenia będzie spełnienie określonych wymogów organizacyjnych i kapitałowych (2 mln euro).

Propozycje zawarte w dokumencie będą punktem wyjścia do przygotowania projektu ustawy o tzw. rencie dożywotniej.

Źródło: www.mg.gov.pl, www.kprm.gov.pl,
oprac. B. Opar