Czy poniesione przez spółkę koszty zastępstwa procesowego, koszty sądowe oraz koszty opinii biegłego w związku z przegranymi przed sądem pracy sprawami pracowniczymi mogą stanowić koszty uzyskania przychodów spółki?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 3 lutego 2014 r. (data wpływu 10 lutego 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesione przez Spółkę z tytułu zastępstwa procesowego, kosztów sądowych oraz koszty opinii biegłego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesione przez Spółkę z tytułu zastępstwa procesowego, kosztów sądowych oraz koszty opinii biegłego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – Spółka z o.o. wskazała, że jej pracownik zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej – umowy zlecenia – realizował swoje obowiązki w okresie od 1.02.2011 r. do dnia 28.10.2011 r. Po rozwiązaniu umowy zlecenia zleceniobiorca wniósł sprawę do Sądu Pracy o uznanie świadczonej pracy w ramach umowy o pracę.

Spółka nie zgadzała się z powodem, gdyż zgodnie z wolą stron zawarto umowę zlecenie, co jest powszechnie stosowane w prawie polskim, a zawierając umowę zlecenie była w posiadaniu kilku orzeczeń Sądu Najwyższego, stwierdzającego, że praca pracownika ochrony może być świadczona na podstawie umowy prawa cywilnego i nie narusza art. 24 Konstytucji RP, a zróżnicowanie sytuacji prawnej pracownika i strony umowy cywilnoprawnej nie stanowi naruszenia art. 32 Konstytucji RP (np. wyrok SN z dnia 7 października 2004 r. II PK 2, wyrok l PKN 532/97 z dnia 17 lutego 1997 r.)

W sprawie, która ciągnęła się do 5 grudnia 2013 r. przed Sądem Rejonowym – Sąd Pracy, a następnie przed Sądem Okręgowym IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zapadł wyrok w którym Sąd ustalił, że praca świadczona była w oparciu o stosunek pracy i zasądził:

• wypłatę wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, godziny nocne i ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy wraz z wypłatą ustawowych odsetek,
• wypłatę odszkodowania, stosownie do art. 45 ustawy Kodeks pracy wraz z ustawowymi odsetkami,
• zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego,
• koszty sądowe, od uiszczenia których powód był zwolniony,
• koszty opinii biegłego.

Po uprawomocnieniu się wyroku, Spółka wypłaciła należności zasądzone przez Sąd i jednocześnie złożyła od tego wyroku skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy poniesione przez Spółkę wydatki na wypłatę ustawowych odsetek od kwot dodatkowego wynagrodzenia za pracę, zasądzonego przez Sąd Pracy na rzecz jej pracownika, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki?
2. Czy kwotę odszkodowania wraz z odsetkami wypłaconą pracownikowi na podstawie wyroku Sądu Pracy, stosownie do art. 45 ustawy Kodeks pracy, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w dacie jej dokonania?
3. Czy poniesione przez Spółkę koszty zastępstwa procesowego, koszty sądowe oraz koszty opinii biegłego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi mogą stanowić koszty uzyskania przychodów Spółki?

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź na pytanie trzecie. Wniosek Spółki w pozostałym zakresie jest przedmiotem odrębnych interpretacji indywidualnych.

W odniesieniu do pytania oznaczonego numerem trzecim, zdaniem Spółki poniesione przez nią koszty zastępstwa procesowego, koszty sądowe oraz koszt opinii biegłego w związku z przegraną przed Sądem Pracy sprawą pracowniczą mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego i opinii biegłych z kosztów uzyskania przychodów, tym samym zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodów będzie miało określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.

Spółka pragnie podkreślić, że przyczyną poniesienia ww. kosztów, zasądzonych na rzecz pracownika był zamiar osiągnięcia przychodu, bądź zachowania albo zabezpieczenia jego źródła w postaci pozytywnych dla Spółki rozstrzygnięć spraw sądowych. W ramach zakończonych procesów sądowych Spółka występowała jako pozwany a koszty procesu zasądzone zostały w związku z obroną przed roszczeniami pracowniczymi oraz w związku z funkcjonowaniem Spółki. Wchodząc w spór sądowy, Spółka zakładała, że Sąd może odrzucić roszczenie pracownika w całości,

W ocenie Spółki, nie można pozbawić podatnika prawa do zaliczenia wydatków procesowych do kosztów uzyskania przychodów tylko dlatego, że przegrał sprawę, starając się chronić swój interes prawny na drodze sądowej.

Spółka podkreśla, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe, np:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 10 stycznia 2012 r. znak ILPB3/423-479/11-2/JG Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,
• interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2013 r. znak IPPB3/423-797/11-5/13/S/GJ Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,
• w interpretacji indywidualnej z dnia 22 listopada 2012 r. znak ILPB3/423-323/12-4/JG Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu,
• w interpretacji indywidualnej z dnia 3 stycznia 2014 r. znak ILPB3/423-472/13-3/JG Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

Mając na uwadze fakt, że poniesione koszty sądowe, jak i koszty zastępstwa procesowego oraz koszty biegłego miały swoje racjonalne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Spółki, Spółka stoi na stanowisku, że może uznać je za koszty uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Jednocześnie nadmienić należy, że nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to ten cel musi być widoczny, a ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie, oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Z opisu sprawy wynika, że w związku z prowadzonym przeciwko Spółce postępowaniem przed Sądem Pracy, wstępnie prowadzonym przez Sąd Rejonowy – Sąd Pracy, a następnie Sąd Okręgowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zasądzono na rzeczy powoda (byłego pracownika), m.in.: zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego, koszty sądowe, koszty opinii biegłego. Po uprawomocnieniu się wyroku, Spółka wypłaciła należności zasądzone przez Sąd.

Jako że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało – jak wskazano to powyżej – określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, co wynika wprost z normy art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że za koszty podatkowe uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. Ustawodawca nie stawia wprost wymogu, by poniesiony koszt przyniósł określony przychód, lecz był poniesiony w celu jego osiągnięcia lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że przedmiotowe koszty z tytułu udziału Spółki w procesach sądowych pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Tym samym pomimo tego, że nie można poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów powiązać z konkretnym przychodem, to jednak wiążą się one z prowadzoną przez niego działalnością oraz zostały poniesione w celu ochrony jego interesów.

Z opisu zdarzenia wynika, że zaangażowanie Spółki w spór, co do istnienia danej formy zatrudnienia miało na celu ochronę jej interesów. Między stronami bowiem istniał spór prawny, którego rozstrzygnięcia na swoją korzyść Spółka spodziewała się, czego dowodem są wydane orzeczenia Sądu Najwyższego – Spółka broniła zatem słuszności formy zawieranej umowy, biorąc pod uwagę w szczególności względy natury ekonomicznej.

Działania Wnioskodawcy podyktowane były więc ochroną jego interesów. Skoro zatem Wnioskodawca ponosi te wydatki na obronę swoich praw to w konsekwencji może zaliczyć je do kosztów podatkowych. Uznać zatem należy, że wydatki poniesione z tytułu zryczałtowanych kosztów zastępstwa procesowego, kosztów sądowych i biegłego miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów.

Podsumowując, poniesione przez Spółkę koszty sądowe oraz zryczałtowane koszty zastępstwa procesowego, a także koszty opinii biegłego w związku z przegranymi przed Sądem Pracy sprawami pracowniczymi mogą zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Poniesienie kosztów sądowych i dotyczących wydania opinii przez biegłego oraz kosztów zastępstwa procesowego ma bowiem na celu uchronienie źródła przychodu – majątku wykorzystywanego do działalności gospodarczej oraz zabezpieczenie źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza.

Zatem w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Ustosunkowując się natomiast do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe należy stwierdzić, że są one rozstrzygnięciami stanowiącymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 7 maja 2014 r., sygn. ITPB3/423-64c/14/MK