Dz.U. 2011.126.718

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej

z dnia 3 czerwca 2011 r.

w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie

Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718

Na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z  2009 r. Nr 206, poz. 1589 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146 i Nr 125, poz. 842) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1) organizację i tryb przeprowadzania nadzoru i kontroli realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie;

2) kwalifikacje inspektorów upoważnionych do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych;

3) wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych;

4) kwalifikacje Wojewódzkiego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

§ 2.

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) dyrektorze — należy przez to rozumieć dyrektora wydziału właściwego do spraw pomocy społecznej urzędu wojewódzkiego;

2) jednostce podlegającej kontroli — należy przez to rozumieć:

a) jednostkę organizacyjną pomocy społecznej realizującą zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

b) specjalistyczny ośrodek wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,

c) urząd gminy, starostwo powiatowe i urząd marszałkowski, w zakresie zadań realizowanych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

d) podmiot niepubliczny wykonujący zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie na podstawie umowy z organami administracji rządowej i samorządowej;

3) jednostce podlegającej nadzorowi — należy przez to rozumieć:

a) jednostkę organizacyjną pomocy społecznej realizującą zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

b) specjalistyczny ośrodek wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,

c) urząd gminy, starostwo powiatowe i urząd marszałkowski, w zakresie zadań realizowanych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie;

4) ustawie — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

§ 3.

1. W ramach nadzoru nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie wojewoda monitoruje, wspomaga i kontroluje ich wykonywanie.

2. Monitorowanie jest realizowane w szczególności w zakresie:

1) dostępności udzielanych świadczeń;

2) jakości świadczonych usług;

3) działalności jednostek podlegających nadzorowi w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

3. Wspomaganie w realizacji zadań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie polega w szczególności na:

1) inspirowaniu do podejmowania działań;

2) motywowaniu do intensyfikacji działań;

3) doskonaleniu wdrażanych rozwiązań;

4) udzielaniu pomocy i wsparcia przy realizacji zadań.

4. Kontrola polega w szczególności na prowadzeniu przez zespół inspektorów czynności kontrolnych w jednostkach podlegających kontroli, w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

§ 4.

1. Kontrola jest prowadzona w oparciu o plan kontroli na dany rok kalendarzowy, z wyjątkiem kontroli doraźnych, które mogą być prowadzone w każdym czasie.

2. Plan kontroli opracowany przez zespół inspektorów zatwierdza dyrektor.

3. Przy opracowywaniu planu kontroli uwzględnia się w szczególności:

1) wyniki wcześniejszych kontroli i audytów;

2) wyniki badań i analiz określonych problemów oraz skarg i wniosków;

3) analizę ryzyka w obszarach leżących we właściwości zarządzającego kontrolę;

4) informacje pochodzące od organów państwowych i samorządowych oraz organizacji i stowarzyszeń pozarządowych, a także pochodzące ze środków masowego przekazu.

§ 5.

Kontrola wykonywana przez zespół inspektorów może mieć charakter:

1) kontroli kompleksowej;

2) kontroli problemowej;

3) kontroli doraźnej;

4) kontroli sprawdzającej.

§ 6.

1. Zakres kontroli kompleksowej obejmuje wszystkie sfery organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli wiążące się z realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

2. Kontrolę kompleksową przeprowadza się nie rzadziej niż raz na trzy lata.

§ 7.

Kontrola problemowa polega na sprawdzeniu wybranych sfer organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli wiążących się z realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

§ 8.

1. Kontrolę doraźną przeprowadza się w celu zbadania prawidłowości organizacji i funkcjonowania jednostki podlegającej kontroli w określonym zakresie.

2. Podstawą prowadzenia kontroli doraźnej mogą być informacje dotyczące nieprawidłowości w organizacji i funkcjonowaniu jednostki podlegającej kontroli.

§ 9.

Kontrolę sprawdzającą przeprowadza się w celu zbadania, czy i w jakim zakresie zostały zrealizowane zalecenia pokontrolne.

§ 10.

1. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych sporządza się program kontroli.

2. Program kontroli oraz zmiany do tego programu zatwierdza wojewoda.

3. Program kontroli powinien określać:

1) oznaczenie jednostki podlegającej kontroli;

2) temat kontroli;

3) cel kontroli;

4) rodzaj kontroli;

5) zakres przedmiotowy i okres objęty kontrolą;

6) wyniki analizy przedkontrolnej, obejmującej w szczególności tematykę podlegającą badaniu, analizie obowiązującego w jej zakresie stanu prawnego oraz analizie ryzyka kontroli;

7) wskazówki metodyczne określające sposób i techniki prowadzenia kontroli;

8) kryteria kontroli oraz mierniki umożliwiające ocenę działalności jednostki podlegającej kontroli;

9) założenia organizacyjne, w tym termin kontroli, harmonogram działań, podział zadań pomiędzy członków zespołu kontrolnego;

10) wykaz aktów prawnych dotyczących tematyki kontroli;

11) imiona i nazwiska oraz stanowiska służbowe inspektorów — członków zespołu inspektorów, ze wskazaniem inspektora kierującego zespołem inspektorów.

4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wojewoda może w programie kontroli doraźnej odstąpić od przeprowadzenia analizy przedkontrolnej.

§ 11.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli zawiera:

1) oznaczenie organu, który wystawia upoważnienie;

2) datę i miejsce wystawienia upoważnienia;

3) wskazanie podstawy prawnej do przeprowadzenia kontroli;

4) imiona i nazwiska inspektorów oraz rodzaje i numery dokumentów potwierdzających ich tożsamość, a także wskazanie inspektora kierującego zespołem inspektorów;

5) nazwę jednostki podlegającej kontroli;

6) zakres kontroli oraz miejsce przeprowadzania kontroli;

7) przewidywany termin, w którym przeprowadzane będą czynności kontrolne;

8) podpis wojewody.

§ 12.

1. Inspektor podlega wyłączeniu od udziału w kontroli, na wniosek lub z urzędu, jeżeli wyniki kontroli mogą dotyczyć jego praw lub obowiązków albo praw lub obowiązków jego małżonka lub osoby pozostającej z nim faktycznie we wspólnym pożyciu, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia albo osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli. Powody wyłączenia inspektora trwają mimo ustania małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.

2. Inspektor podlega wyłączeniu również w razie zaistnienia w toku kontroli okoliczności mogących wywołać uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności.

3. O wyłączeniu inspektora od udziału w kontroli decyduje wojewoda na wniosek inspektora lub dyrektora.

§ 13.

1. O przedmiocie i terminie rozpoczęcia kontroli wojewoda powiadamia organ założycielski oraz kierownika jednostki podlegającej kontroli na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do kontroli doraźnej.

§ 14.

1. Czynności kontrolne przeprowadza się w dniach i godzinach pracy obowiązujących w jednostce podlegającej kontroli, a w jednostkach całodobowych — w godzinach od 7⁰⁰ do 17⁰⁰.

2. W razie potrzeby kontrole doraźne mogą być przeprowadzane w innych dniach i godzinach niż określone w ust. 1.

§ 15.

1. Kierownik jednostki podlegającej kontroli powinien:

1) zapewnić warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli;

2) umożliwić zespołowi inspektorów wstęp do obiektów i pomieszczeń jednostki podlegającej kontroli, a także przeprowadzenie oględzin obiektów, składników majątkowych oraz przebiegu określonych czynności objętych obowiązującym standardem;

3) przedstawić na żądanie zespołu inspektorów informacje, dokumenty i dane dotyczące zakresu kontroli;

4) udzielić zespołowi inspektorów ustnych lub pisemnych wyjaśnień w zakresie objętym kontrolą;

5) sporządzić uwierzytelnione odpisy lub wyciągi z dokumentów oraz zestawień danych niezbędnych do kontroli.

2. W przypadku braku warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem dokumentacji, w szczególności w przypadku nieudostępnienia inspektorom pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów, zespół inspektorów może żądać, od kierownika jednostki podlegającej kontroli lub od osoby przez niego upoważnionej, wydania niezbędnych dokumentów za pokwitowaniem.

§ 16.

1. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kierownika jednostki podlegającej kontroli lub osoby przez niego wyznaczonej.

2. W przypadku kontroli doraźnej czynności kontrolne mogą być dokonane bez względu na obecność osób, o których mowa w ust. 1.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zespół inspektorów może wnioskować o zwołanie w toku kontroli narady z osobami wykonującymi pracę na rzecz jednostki podlegającej kontroli w celu omówienia kwestii związanych z przeprowadzaną kontrolą.

4. Naradę zarządza kierownik jednostki podlegającej kontroli.

5. Czynności kontrolnych dokonuje się z poszanowaniem praw oraz godności osób i rodzin korzystających z usług realizowanych na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

§ 17.

1. Dokonane w toku kontroli ustalenia zespół inspektorów opisuje w protokole kontroli w sposób uporządkowany, zwięzły i przejrzysty.

2. Protokół kontroli powinien zawierać:

1) oznaczenie jednostki podlegającej kontroli, jej siedzibę i adres, imię i nazwisko kierownika tej jednostki, z uwzględnieniem zmian zaistniałych w okresie objętym kontrolą;

2) imiona i nazwiska, stanowiska służbowe członków zespołu inspektorów oraz numer i datę upoważnienia do przeprowadzenia kontroli;

3) datę rozpoczęcia i zakończenia czynności kontrolnych w jednostce podlegającej kontroli, z wymienieniem dni będących przerwami w kontroli;

4) określenie zakresu kontroli i okresu objętego kontrolą;

5) opis stwierdzonego w wyniku kontroli stanu faktycznego, w tym ujawnionych nieprawidłowości lub uchybień oraz ich zakresu, przyczyn i skutków, wraz ze wskazaniem podstawy prawnej, której naruszenie stanowią ujawnione nieprawidłowości, oraz osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowości;

6) wskazanie podstaw dokonanych ustaleń;

7) pouczenie o prawie i terminie zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole kontroli oraz o prawie do odmowy podpisania protokołu;

8)  wzmiankę o zgłoszeniu zastrzeżeń oraz o stanowisku zajętym wobec nich przez zespół inspektorów;

9) omówienie dokonanych w protokole kontroli poprawek, skreśleń i uzupełnień;

10) wzmiankę o doręczeniu protokołu kontroli kierownikowi jednostki podlegającej kontroli;

11) adnotację o wpisie do rejestru kontroli w jednostce podlegającej kontroli;

12) parafy członków zespołu inspektorów i kierownika jednostki podlegającej kontroli na każdej stronie protokołu;

13) podpisy członków zespołu inspektorów i kierownika jednostki podlegającej kontroli oraz miejsce i datę podpisania protokołu kontroli;

14) w razie odmowy podpisania protokołu kontroli — wzmiankę o tym fakcie.

3. W przypadku gdy protokół kontroli zawiera informacje niejawne, protokół lub jego fragment oznacza się odpowiednią klauzulą tajności.

4. Protokół kontroli sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, przy czym jeden egzemplarz protokołu kontroli wojewoda przekazuje, za poświadczeniem odbioru, kierownikowi jednostki podlegającej kontroli, a drugi włącza się do akt kontroli.

§ 18.

1. Kierownik jednostki podlegającej kontroli może odmówić podpisania protokołu kontroli, składając, w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy.

2. Odmowa podpisania protokołu kontroli przez kierownika jednostki podlegającej kontroli nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez zespół inspektorów i sporządzenia zaleceń pokontrolnych.

3. Kierownikowi jednostki podlegającej kontroli przysługuje prawo zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole.

4. Zastrzeżenia zgłasza się na piśmie do dyrektora w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli.

5. O zachowaniu terminu na zgłoszenie zastrzeżeń do protokołu kontroli decyduje data nadania przesyłki.

6. Zastrzeżenia zgłoszone po terminie lub zgłoszone przez osobę nieuprawnioną pozostawia się bez rozpatrzenia.

7. W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli termin odmowy podpisania protokołu, wraz z podaniem jej przyczyn, biegnie od dnia doręczenia kierownikowi jednostki podlegającej kontroli stanowiska dyrektora wobec zastrzeżeń.

8. Pisemne zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole kontroli są poddawane analizie przez kontrolujący daną jednostkę zespół inspektorów.

9. Zespół inspektorów przeprowadza dodatkowe czynności kontrolne, jeżeli z analizy zastrzeżeń wynika potrzeba ich podjęcia.

10. Z przeprowadzonych dodatkowych czynności kontrolnych sporządza się protokół.

11. Jeżeli zespół inspektorów stwierdzi zasadność zastrzeżeń, dokonuje zmian w protokole kontroli w ten sposób, że dołącza do niego stosowny tekst w brzmieniu:

1) „Ustalenia na str. …… skreśla się.”;

2) „Protokół kontroli na str. …… uzupełnia się przez dopisanie ………”;

3) „Treść ustaleń na str. …… otrzymuje brzmienie: ………”.

12. Protokół kontroli z uwzględnionymi zastrzeżeniami zgłoszonymi przez kierownika jednostki podlegającej kontroli bądź uzupełniony na skutek czynności, o których mowa w ust. 9, przesyła się bezzwłocznie do podpisu kierownikowi jednostki podlegającej kontroli.

13. Podpisany protokół kontroli kierownik jednostki podlegającej kontroli zwraca niezwłocznie dyrektorowi.

14. W razie nieuwzględnienia zastrzeżeń, w całości lub w części, zespół inspektorów zajmuje stanowisko na piśmie, które przekazuje do akceptacji dyrektora.

15. Stanowisko w sprawie zgłoszonych zastrzeżeń wojewoda przekazuje kierownikowi jednostki podlegającej kontroli.

§ 19.

1. Po zakończeniu kontroli, z uwzględnieniem terminu, o którym mowa w § 18 ust. 1, w przypadku stwierdzenia uchybień w jednostce podlegającej kontroli, zespół inspektorów sporządza zalecenia pokontrolne.

2. Zalecenia pokontrolne zawierają ocenę działalności jednostki podlegającej kontroli wynikającą z ustaleń zawartych w protokole kontroli, opis przyczyn powstania, zakres i skutki stwierdzonych nieprawidłowości, wskazanie osób odpowiedzialnych za ich powstanie oraz uwagi, wnioski i zalecenia w sprawie ich usunięcia.

§ 20.

1. Inspektorem upoważnionym do wykonywania, w jednostkach podlegających kontroli, czynności związanych z nadzorem i kontrolą, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy, może być osoba posiadająca następujące kwalifikacje:

1) ukończone studia II stopnia:

a) na jednym z kierunków: prawo, pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, politologia, politologia i nauki społeczne, socjologia, polityka społeczna, nauki o rodzinie lub

b) inne, uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, pedagogiki specjalnej lub resocjalizacji;

2) udokumentowany co najmniej 3-letni staż pracy w instytucjach lub innych podmiotach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie lub zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin albo specjalizację II stopnia w zawodzie pracownik socjalny ze specjalnością przemoc w rodzinie.

2. Do przeprowadzenia czynności kontrolnych dotyczących spraw z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, przy których zachodzi konieczność zapoznania się z informacjami niejawnymi, inspektor upoważniony do kontroli powinien posiadać poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych, uzyskane na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228).

§ 21.

Wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych stanowi załącznik do rozporządzenia.

§ 22.

Wojewódzkim Koordynatorem Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie może być osoba posiadająca następujące kwalifikacje:

1) ukończone studia II stopnia:

a) na jednym z kierunków: prawo, pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, politologia, politologia i nauki społeczne, socjologia, polityka społeczna, nauki o rodzinie lub

b) inne, uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, pedagogiki specjalnej lub resocjalizacji;

2) specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej;

3) udokumentowany co najmniej 5-letni staż pracy w instytucjach lub innych podmiotach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie i zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin.

§ 23.

1. Inspektorzy wykonujący czynności nadzorcze i kontrolne w zakresie realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, niespełniający wymogów, o których mowa w § 20, są obowiązani spełnić te wymogi nie później niż do dnia 31 grudnia 2016 r.

2. Osoby będące w dniu wejścia w życie rozporządzenia Wojewódzkimi Koordynatorami Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, które nie spełniają wymogów, o których mowa w § 22, są obowiązane spełnić te wymogi nie później niż do dnia 31 grudnia 2016 r.

§ 24.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. [tj. dnia 02.07.2011 r. — przyp. redakcji]