Przygotowany przez MEiN projekt nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe, którego celem jest wzmocnienie roli kuratora oświaty jako organu sprawującego nadzór pedagogiczny, zyskał akceptację Rady Ministrów. Jeżeli ustawę uchwali parlament, nowe regulacje zaczną obowiązywać po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, dla których przewidziano późniejsze terminy wejścia w życie.

Najważniejsze rozwiązania

Nowelizacja określa m.in. sposób postępowania w sytuacji, gdy dyrektor szkoły uchyla się lub nie realizuje zaleceń wydanych przez kuratora oświaty. Na podstawie nowych przepisów kurator będzie mógł wezwać dyrektora do wyjaśnienia przyczyn niezrealizowania zaleceń, a jeśli dyrektor nie podejmie oczekiwanych działań, kurator będzie mógł wystąpić do organu prowadzącego szkołę z wnioskiem o odwołanie dyrektora szkoły w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Z kolei zmiany w zasadach powierzania stanowiska dyrektora szkoły i powoływania na to stanowisko oznaczają, że konieczne byłoby uzyskanie pozytywnej opinii kuratora oświaty, w przypadku gdy organ prowadzący szkołę ma zamiar powołać na stanowisko dyrektora osobę, która nie jest nauczycielem, oraz w sytuacji, gdy organ prowadzący powierza stanowisko dyrektora na okres krótszy niż 5 lat szkolnych.

Kolejna modyfikacja to zwiększenie liczby przedstawicieli kuratora oświaty w komisjach konkursowych na stanowisko dyrektora szkoły – z trzech aż do pięciu osób.

Nowelizacja ma też wzmocnić nadzór nad zajęciami prowadzonymi w szkołach przez stowarzyszenia i inne organizacje – poprzez nałożenie na dyrektora szkoły obowiązku uzyskania szczegółowej informacji o planie takich działań na terenie szkoły oraz konspektu zajęć i materiałów, które mają być wykorzystywane przez podmiot zewnętrzny. Co więcej, dyrektor będzie musiał uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty dla działań danej organizacji na terenie szkoły. Spełnienie tych wymogów będzie konieczne jeszcze przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenie czy organizację. Dodatkowo udział ucznia w tego typu zajęciach będzie wymagał pisemnej zgody pełnoletniego ucznia lub rodziców niepełnoletniego ucznia. Resort edukacji utrzymuje, że bardziej rygorystyczne podejście do tej sfery, jaką jest współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi, „wpłynie na zwiększenie świadomości uczniów i rodziców w zakresie treści zawartych w zaproponowanych programach”.

Nowelizacja precyzuje kwestię opiniowania przez kuratora oświaty zamiaru likwidacji lub przekształcenia szkoły (placówki) przez organ prowadzący. Wzmacnia też nadzór nad szkołami i placówkami niepublicznymi – kurator będzie mógł wydać osobie prowadzącej taką szkołę (placówkę) polecenie niezwłocznego umożliwienia wykonania czynności dotyczących nadzoru pedagogicznego w szkole (placówce), a brak realizacji tego polecenia ma skutkować określonymi konsekwencjami. Rozwiązanie to ma wyeliminować takie sytuacje, jak brak kontaktu z dyrektorem szkoły, brak odpowiedzi na pisma przesyłane do dyrektora albo osoby prowadzącej czy nieudostępnianie dokumentacji, a tym samym – zwiększyć skuteczność nadzoru kuratora oświaty. „Sytuacje te najczęściej dotyczą szkół i placówek, w których występowały skargi na ich funkcjonowanie zgłaszane kuratorowi przez rodziców, pełnoletnich uczniów, nauczycieli lub inne podmioty” – uzasadnia MEiN.

W nowelizowanej ustawie ma zostać dodany przepis zobowiązujący dyrektora szkoły do organizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w sytuacji zawieszenia zajęć z powodu wystąpienia na danym terenie zagrożenia bezpieczeństwa uczniów. Dodatkowo wprowadzone zostaną rozwiązania umożliwiające realizację zajęć zdalnych na wniosek rodzica w przypadku:

• dzieci i uczniów objętych indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym lub indywidualnym nauczaniem;
• uczniów hospitalizowanych w podmiotach leczniczych, w których nie zorganizowano szkoły specjalnej.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 14.12.2016 r. Prawo oświatowe – Dz.U. z 2021 r. poz. 1082.