Na ostatnim posiedzeniu Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r., przedłożony przez ministra pracy i polityki społecznej.
Przepisy dostosowane do wyroku TK
Przygotowany projekt dostosowuje system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K 2/12), w którym TK orzekł, że art. 28 ustawy z dn 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726, ze zm.) w związku z art. 103a ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dn. 16.12.2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z konstytucją.
Przypomnijmy, na podstawie art. 6 cyt. ustawy z dn. 16.12.2010 r. ustawodawca dodał do ustawy o emeryturach i rentach z FUS art. 103a, zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury. Na mocy art. 28 ustawy z dn. 16.12.2010 r. nowy art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS znalazł zastosowanie do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, poczynając od 1 października 2011 r.
Osoby, które przed 1 stycznia 2011 r. nabyły prawo do emerytury i z niego korzystały, a jednocześnie były nadal zatrudnione bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywały ją bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, musiały rozwiązać stosunek pracy, ponieważ w przeciwnym razie ich prawo do emerytury byłoby od 1 października 2011 r. zawieszone.
TK w uzasadnieniu do wyroku podkreślił, że gdyby w momencie przechodzenia na emeryturę osoby te wiedziały, że będą musiały przerwać zatrudnienie, żeby uzyskać świadczenie emerytalne, to ich decyzja być może byłaby inna, tzn. nie składałyby wniosku o ustalenie prawa do emerytury i kontynuowały zatrudnienie. Korzystniejsze byłoby bowiem dla nich osiąganie wyższego dochodu ze stosunku pracy niż pobieranie dużo niższej emerytury. Co więcej – późniejsze złożenie wniosku miałoby wpływ na wzrost wysokości emerytury.
ZUS zwróci zawieszone emerytury
Projektowane przepisy przewidują zwrot emerytom świadczeń, do których prawo zostało im zawieszone od dnia 1 października 2011 r. w związku z nierozwiązaniem stosunku pracy. Podstawą do obliczenia należnej emerytury będzie suma zawieszonych świadczeń w okresie od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. z uwzględnieniem waloryzacji i odsetek określonych przepisami prawa cywilnego.
Aby otrzymać wypłatę zawieszonej emerytury, emeryt będzie musiał złożyć wniosek do właściwego oddziału ZUS w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Decyzję w sprawie wypłaty ZUS podejmie w ciągu 60 dni.
Błąd legislacyjny uszczupli budżet państwa prawie o miliard złotych
Część emerytów, korzystając z wyroku TK, dochodzi obecnie prawa do zawieszonych świadczeń przed sądem lub przed organami ZUS. Postępowania te nie zawsze są jednak skuteczne. Z informacji przedstawionych przez Zakład wynika, że ZUS nie wypłaca ani świadczeń sprzed dnia złożenia wniosku o ich „odwieszenie”, ani odsetek. W związku z tym proponowana ustawa zakłada możliwość złożenia przez emeryta wniosku o wypłatę świadczeń wraz z odsetkami za cały okres, w którym były one zawieszone na podstawie niekonstytucyjnego przepisu.
Projekt przewiduje też wyraźnie, że jeśli emeryt uzyskał już część lub całość zawieszonych świadczeń na podstawie dotychczasowych przepisów stosowanych z uwzględnieniem wyroku TK, to w tym zakresie nie będzie mógł dochodzić świadczeń na podstawie proponowanej ustawy. Jeżeli natomiast na podstawie dotychczasowych przepisów otrzymał zaległe świadczenie, ale bez odsetek, to otrzyma tylko odsetki.
Według wyliczeń ZUS konieczność wypłacenia emerytom zaległych świadczeń będzie kosztowała budżet państwa 971,1 mln złotych.
B. Opar, źródło: www.rcl.gov.pl