Korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego przez czas naprawy zniszczonego pojazdu w ramach roszczeń dochodzonych z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy zdarzenia.

W chwili obecnej zgodnie z linią orzeczniczą dominuje pogląd, iż uznanie, że utrata możliwości korzystania z pojazdu mechanicznego przez osobę poszkodowaną (konsumenta, osobę prowadzącą działalność gospodarczą) jest szkodą majątkową. Skoro tak, to zgodnie z zasadą pełnej kompensaty szkody (art. 361 k.c.), roszczenie o zwrot poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego mieści się w ramach roszczeń, których można dochodzić w związku z odpowiedzialnością gwarancyjną Ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia.
Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w treści orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 roku (sygn. akt IV CK 672/03), że utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w graniach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

Należy zwrócić uwagę, że zasadność roszczenia jest uzależniona nie np. od możliwości skorzystania przez poszkodowanego z komunikacji publicznej (co stanowi bardzo częsty argument Towarzystw Ubezpieczeniowych) ale od istnienia związku przyczynowego pomiędzy utratą możliwości korzystania przez poszkodowanego z rzecz wskutek jej zniszczenia albo uszkodzenia a poniesionymi kosztami najmu pojazdu zastępczego. Wskazać należy, iż w dzisiejszych czasach posiadanie i korzystanie z pojazdu mechanicznego jest powszechne. Stanowi nieodzowny element naszego funkcjonowania w otaczającym nas świecie. Powyższe powoduje, że nabywamy pojazd mechaniczny nie tylko do realizacji czynności życia codziennego, zawodowego, ale również do potencjalnej możliwości z niego skorzystania, wtedy gdy będzie taka potrzeba. Gdybyśmy chcieli realizować powyższe cele za pomocą komunikacji publicznej to nie nabywalibyśmy w ogóle pojazdu.

Pamiętać należy, iż czas, za który możemy żądać najmu pojazdu zastępczego będzie różny w zależności od tego czy mamy do czynienia ze szkodą całkowitą czy też częściową w pojeździe. Przy szkodzie częściowej powinien być wyznaczony rzeczywistym czasem naprawy tj., okresem, w którym uszkodzony pojazd mechaniczny w normalnym toku mógł zostać naprawiony z uwzględnieniem czynności procesu likwidacji szkody. Przy szkodzie całkowitej czas najmu to, co do zasady, okres od dnia zniszczenia pojazdu do dnia, w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd, nie dłuższy niż do dnia zapłaty odszkodowania.

Refundacji przez ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia w ramach odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych podlegają wydatki rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego – czynsz najmu faktycznie zapłacony przez poszkodowanego lub niezaspokojony, ale wymagalny.

autor: Joanna Smereczańska-Smulczyk, Kancelaria Radców Prawnych EuCO