Nowelizacja ustawy o systemie oświaty, uchwalona przez sejm 20 lutego 2015 r., wprowadza zakaz przekazywania szkół osobom prawnym utworzonym przez jednostki samorządu terytorialnego.
Praktyki polegające na przekazywaniu małych szkół, liczących do 70 uczniów, gminnym spółkom komunalnym od dawna budzą sprzeciw związków zawodowych. ZNP wielokrotnie wskazywał, że oddając szkoły do prowadzenia takim podmiotom, samorządy wyzbywają się zadań oświatowych i próbują obejść przepisy Karty Nauczyciela, co prowadzi do obniżenia jakości edukacji. O planach wprowadzenia ustawowego zakazu podejmowania takich decyzji mówiło się od dłuższego czasu. Wkrótce stanie się to faktem za sprawą nowego przepisu art. 5 ust. 5ga, który zostanie wprowadzony do ustawy o systemie oświaty w ramach nowelizacji tej ustawy (nowelizacja czeka obecnie na podpis prezydenta, ma wejść w życie 31 marca 2015 r.).
Ustawowy zakaz
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 5ga u.s.o. jednostka samorządu terytorialnego nie może powierzyć lub przekazać wykonywania zadań oświatowych, o których mowa w art. 5a ust. 2–2b u.s.o., osobie prawnej utworzonej przez tę jednostkę samorządu terytorialnego lub osobie prawnej, w której ta jednostka samorządu terytorialnego ma udziały, albo której ma akcje. W szczególności jednostka samorządu terytorialnego nie może przekazać takiej osobie prawnej prowadzenia szkoły na podstawie art. 5 ust. 5g, ani udzielić jej zezwolenia na założenie publicznej szkoły, placówki lub innej formy wychowania przedszkolnego na podstawie art. 58 ust. 3 u.s.o.
Odesłanie do zacytowanego tu przepisu zakazującego znajdzie się w treści art. 5 ust. 5g u.s.o., który stanowi prawną podstawę przekazywania szkół podmiotom należącym do sektora prywatnego. Drugie zdanie nowego przepisu oznacza, że zabronione będzie nie tylko przekazywanie szkół gminnym spółkom komunalnym, ale także likwidowanie samorządowej szkoły po to, by w jej miejsce powstała szkoła prowadzona przez komunalną osobę prawną.
Co z już przekazanymi szkołami?
Nowelizacja zawiera przepisy przejściowe dotyczące szkół przekazanych przed dniem jej wejścia w życie (art. 11):
- podmioty objęte ww. zakazem będą mogły wykonywać powierzone im lub przekazane zadania oświatowe nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2017 r.,
- zezwolenie na założenie publicznej szkoły (placówki) wydane przez j.s.t. podmiotowi objętemu ww. zakazem wygaśnie z mocy prawa z dniem 31 sierpnia 2017 r.; wygaśnięcie zezwolenia jest równoznaczne z likwidacją szkoły (placówki), a j.s.t. właściwa do prowadzenia szkoły danego typu (placówki danego rodzaju) jest obowiązana zapewnić dzieciom i uczniom zlikwidowanej szkoły (placówki) kontynuowanie nauki w innej publicznej szkole tego samego typu (publicznej placówce tego samego rodzaju).
Małgorzata Tabaszewska