ekspertpr

Egzamin gimnazjalny

—

by

Przemek
in

Zgodnie z reformą edukacji, wprowadzaną ustawą z dnia 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59), której towarzyszy ustawa z dn. 14.12.2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60), od roku szkolnego 2018/2019 na zakończenie ostatniej, czyli ósmej, klasy szkoły podstawowej w nowym systemie będzie przeprowadzany egzamin ósmoklasisty.

Przystąpienie do tego egzaminu będzie obowiązkowe, ale uzyskane wyniki nie będą miały wpływu na ukończenie szkoły, natomiast będą stanowić jedno z kryteriów rekrutacji do szkoły ponadpodstawowej. Zasady organizacji i przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, dotyczące m.in. warunków zwalniania uczniów z obowiązku przystąpienia do egzaminu, dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu, możliwości wglądu do sprawdzonej i ocenionej pracy egzaminacyjnej, mają być analogiczne do rozwiązań funkcjonujących na obecnie przeprowadzanym egzaminie gimnazjalnym.

1 września 2017 r. rozpocznie się wygaszanie gimnazjów – nie będzie już do nich prowadzona rekrutacja. W roku szkolnym 2018/2019 ostatni rocznik dzieci z klas III opuści gimnazja, od 1 września 2019 r. gimnazjów nie będzie już w ustroju szkolnym. Zgodnie z art. 296 ww. ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe egzamin gimnazjalny, o którym mowa w rozdziale 3b u.s.o., w brzmieniu dotychczasowym, będzie przeprowadzany jeszcze dla:

  • uczniów dotychczasowego gimnazjum – do roku szkolnego 2018/2019;
  • słuchaczy dotychczasowego gimnazjum dla dorosłych – do roku szkolnego 2019/2020.

Do egzaminu gimnazjalnego stosuje się przepisy dotychczasowe, a więc te zawarte w rozdziale 3b u.s.o. oraz w rozp. MEN z dn. 21.12.2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2223), wydanym na podstawie art. 44 zzza u.s.o.

Ogólne zasady przeprowadzania egzaminu

Zgodnie z art. 44zs i art. 44zu ust. 1 u.s.o.  egzamin gimnazjalny jest przeprowadzany w formie pisemnej na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz sprawdza, w jakim stopniu uczeń lub słuchacz spełnia te wymagania.

Egzamin gimnazjalny składa się z trzech części:

  • humanistycznej – obejmującej wiadomości i umiejętności z zakresu języka polskiego oraz z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie;
  • matematyczno-przyrodniczej – obejmującej wiadomości i umiejętności z zakresu matematyki oraz z zakresu przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii;
  • języka obcego nowożytnego – obejmującej wiadomości i umiejętności z zakresu tego języka.

Do części trzeciej egzaminu uczeń lub słuchacz przystępują z tego języka obcego nowożytnego, którego uczą się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Zgodnie z § 14 ust. 1 cyt. rozp. może to być jeden z następujących języków: angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, ukraiński i włoski. Egzamin z języka obcego przeprowadzany jest na dwóch poziomach: podstawowym (obejmuje zakres wymagań dla poziomu III.0) i rozszerzonym (obejmuje zakres wymagań dla poziomu III.1). Do egzaminu na poziomie podstawowym i rozszerzonym przystępują uczniowie (słuchacze), którzy w gimnazjum kontynuowali naukę języka obcego rozpoczętą w szkole podstawowej i ten właśnie język wybrali w deklaracji. Uczeń (słuchacz), który nie uczył się wybranego języka w szkole podstawowej, zdaje egzamin na poziomie podstawowym oraz może go zdawać na poziomie rozszerzonym na wniosek rodziców (własny – w przypadku słuchacza).

Zgodnie z art. 44zy ust. 1 u.s.o. rodzice ucznia lub słuchacz składają dyrektorowi szkoły – nie później niż do 30 września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin – pisemną deklarację:

  • wskazującą język obcy nowożytny, z którego uczeń (słuchacz) przystąpi do egzaminu;
  • informującą o zamiarze przystąpienia do egzaminu z języka obcego na poziomie rozszerzonym – dotyczy uczniów, którzy nie mają takiego obowiązku (rozpoczęli naukę wybranego języka w gimnazjum), oraz uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, którym na podstawie art. 44zw ust. 3 u.s.o. przysługuje zwolnienie z obowiązku zdawania języka obcego na poziomie rozszerzonym, a którym przepis ten daje możliwość dobrowolnego zdawania języka na tym poziomie;
  • informującą o zamiarze przystąpienia do części pierwszej lub drugiej egzaminu w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym.

Zgodnie z art. 44zy ust. 2 u.s.o. rodzice ucznia lub słuchacz mogą złożyć dyrektorowi szkoły, nie później niż na 3 miesiące przed terminem egzaminu, z zastrzeżeniem art. 44zx ust. 5 u.s.o. (dotyczy laureatów i finalistów olimpiad), pisemną informację o:

  • zmianie języka obcego nowożytnego wskazanego w deklaracji;
  • rezygnacji z przystąpienia do części trzeciej egzaminu na poziomie rozszerzonym – w przypadku niezłożenia informacji o rezygnacji i nieprzystąpienia do części trzeciej egzaminu na poziomie rozszerzonym uczeń (słuchacz) otrzymuje z części trzeciej egzaminu na poziomie rozszerzonym wynik „0%”;
  • rezygnacji z przystąpienia do części pierwszej lub drugiej egzaminu w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym.

Możliwość zdawania w języku mniejszości lub regionalnym

Zgodnie z art. 44zv u.s.o. uczeń szkoły lub oddziału, w którym zajęcia edukacyjne są prowadzone w języku mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym, przystępuje do:

  • części pierwszej egzaminu obejmującej wiadomości i umiejętności z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie lub
  • części drugiej egzaminu

–   w języku polskim albo w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym.

Organizacja egzaminu

Zgodnie z § 3 cyt. rozp. dyrektor szkoły, w której po raz pierwszy ma być przeprowadzony egzamin, ma obowiązek nie później niż do 30 września roku szkolnego, w którym ma być przeprowadzony egzamin, zgłosić szkołę o.k.e. Dyrektor szkoły podaje w zgłoszeniu numer szkoły w Rejestrze Szkół i Placówek Oświatowych, o którym mowa w ustawie o systemie informacji oświatowej.

Zgodnie z § 9 cyt. rozp. w szczególnych przypadkach wynikających ze stanu zdrowia lub niepełnosprawności ucznia, za zgodą dyrektora o.k.e., egzamin może być przeprowadzony w innym miejscu niż szkoła. Wniosek o wyrażenie zgody składa do dyrektora o.k.e. dyrektor szkoły w porozumieniu z rodzicami ucznia albo pełnoletnim uczniem, nie później niż na 3 miesiące przed terminem egzaminu. W uzasadnionych przypadkach wniosek ten może być złożony w terminie późniejszym.

Egzamin jest przeprowadzany w terminie głównym i terminie dodatkowym (art. 44zt u.s.o.). W szkołach dla dzieci i młodzieży oraz w szkołach dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze wiosennym, termin główny przypada w kwietniu, a termin dodatkowy – w czerwcu. W szkołach dla dorosłych, w których nauka kończy się w semestrze jesiennym, termin główny przypada w styczniu, a termin dodatkowy – w kwietniu.

Harmonogram przeprowadzania egzaminu ustala CKE i ogłasza go w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie CKE nie później niż do 20 sierpnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym przeprowadzany jest egzamin.

CKE opracowuje i ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie internetowej informatory zawierające przykładowe zadania, jakie mogą wystąpić na egzaminie, wraz z rozwiązaniami. W przypadku wprowadzenia zmian w zakresie przeprowadzania egzaminu opracowuje się i ogłasza nowe informatory, nie później niż do 1 września roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest przeprowadzany egzamin. Jeżeli nie wprowadzono żadnych zmian, obowiązują dotychczasowe informatory.

Informacja o sposobie organizacji i przeprowadzania egzaminu jest ogłaszana przez CKE nie później niż do 10 września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin.

Dyrektor szkoły umożliwia osobom upoważnionym przez dyrektora CKE lub dyrektora o.k.e. przeprowadzenie na terenie szkoły próbnego zastosowania materiałów egzaminacyjnych, w postaci propozycji zadań oraz ich zestawów do przeprowadzenia egzaminu.

Dyrektor szkoły, na podstawie złożonych deklaracji i informacji, sporządza wykaz uczniów przystępujących do egzaminu i przekazuje go w postaci elektronicznej dyrektorowi o.k.e. – w terminie określonym przez dyrektora tej komisji, nie później niż do 30 listopada roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin. Wykaz zawiera dane uczniów, informację o języku obcym nowożytnym, z którego uczniowie przystąpią do egzaminu, informację o uczniach, którzy zamierzają przystąpić do egzaminu w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym, oraz informację o uczniach, którzy korzystają z dostosowania formy lub warunków przeprowadzania egzaminu – szczegółowy zakres tych danych i informacji określono w § 12 cyt. rozp.

Jeżeli informacja, o której mowa w art. 44zy ust. 2 u.s.o. (zob. s. 2 i 3 nin. pkt), została złożona po przekazaniu dyrektorowi o.k.e. tego wykazu, dyrektor szkoły informuje niezwłocznie dyrektora o.k.e. o zmianie języka obcego nowożytnego wskazanego w deklaracji, rezygnacji z przystąpienia do egzaminu na poziomie rozszerzonym lub rezygnacji z przystąpienia do egzaminu w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym.

Zgodnie z art. 44zzs ust. 1 u.s.o. za organizację i przebieg egzaminu w danej szkole odpowiada dyrektor tej szkoły. W tym celu, nie później niż na 2 miesiące przed terminem egzaminu, powołuje on zespół egzaminacyjny, którym kieruje i w którym pełni funkcję przewodniczącego (w przypadku choroby przewodniczącego lub innych ważnych przyczyn uniemożliwiających jego udział w egzaminie albo wynikających z konieczności zapewnienia właściwej organizacji tego egzaminu przewodniczącym zespołu egzaminacyjnego może być osoba wskazana przez dyrektora o.k.e.). Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego może, spośród członków tego zespołu, powołać swojego zastępcę. Przewodniczący lub jego zastępca powinni odbyć szkolenie w zakresie organizacji egzaminu, organizowane przez o.k.e. w roku szkolnym, w którym jest przeprowadzany egzamin. Powinni również przeprowadzić takie szkolenie dla nauczycieli zatrudnionych w danej szkole wchodzących w skład zespołów nadzorujących.

Obowiązki i zadania dyrektora szkoły jako przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego zostały określone w art. 44zzs ust. 4 i 5 u.s.o. oraz w § 15 i 16 cyt. rozp. Przewodniczący organizuje i nadzoruje przebieg egzaminu, w tym informuje zdających o egzaminie, zapewnia przekazanie do o.k.e. informacji niezbędnych do przeprowadzenia egzaminu, zapewnia warunki do samodzielnej pracy zdających i zabezpiecza przed nieuprawnionym ujawnieniem materiały egzaminacyjne – od momentu odbioru tych materiałów do momentu ich przekazania dyrektorowi o.k.e. Na przewodniczącym  spoczywa odpowiedzialność za prawidłowy przebieg egzaminu oraz bezpieczeństwo i higienę pracy podczas jego trwania, a w szczególności nadzór nad przygotowaniem sal egzaminacyjnych i prawidłowym zabezpieczeniem dokumentacji dotyczącej przygotowania i przebiegu egzaminu.

Ponadto przewodniczący powołuje, spośród członków zespołu egzaminacyjnego, zespoły nadzorujące przebieg egzaminu w poszczególnych salach egzaminacyjnych oraz wyznacza ich przewodniczących – nie później niż na miesiąc przed terminem egzaminu. Jeżeli przewodniczący zespołu nadzorującego lub członek tego zespołu z powodu choroby lub innych ważnych przyczyn nie mogą wziąć udziału w egzaminie, przewodniczący zespołu egzaminacyjnego powołuje w zastępstwie innego przewodniczącego zespołu nadzorującego lub członka tego zespołu.

Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego lub upoważniony przez niego członek tego zespołu odbierają przesyłkę zawierającą materiały egzaminacyjne niezbędne do przeprowadzenia egzaminu i sprawdzają, czy nie została ona naruszona i czy zawiera wszystkie niezbędne materiały. Te czynności mogą zostać wykonane w obecności innego członka zespołu egzaminacyjnego. Przewodniczący lub upoważniony przez niego członek zespołu przechowują i zabezpieczają wszystkie materiały niezbędne do przeprowadzenia egzaminu. W przypadku stwierdzenia, że przesyłka została naruszona lub jest niekompletna, przewodniczący lub upoważniony członek zespołu niezwłocznie powiadamiają o tym dyrektora o.k.e., a ten informuje ich o dalszym postępowaniu.

Przebieg egzaminu

Zgodnie z § 20 ust. 1 cyt. rozp. każda część egzaminu gimnazjalnego jest przeprowadzana innego dnia. Część pierwsza (humanistyczna) trwa 150 minut, w tym: język polski – 90 minut oraz historia i wiedza o społeczeństwie – 60 minut. Część druga (matematyczno-przyrodnicza) trwa również 150 minut, w tym: matematyka – 90 minut oraz przedmioty przyrodnicze: biologia, chemia, fizyka i geografia – 60 minut. Część trzecia, obejmująca język obcy nowożytny, zarówno na poziomie podstawowym, jak i na poziomie rozszerzonym trwa po 60 minut.

Do czasu trwania egzaminu nie wlicza się czasu przeznaczonego na sprawdzenie przez ucznia poprawności przeniesienia odpowiedzi na kartę odpowiedzi.

Każdy zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu rozpoczynają się o godzinie określonej w komunikacie CKE – z chwilą zapisania w widocznym miejscu przez przewodniczącego zespołu nadzorującego czasu rozpoczęcia i zakończenia pracy uczniów.

Nad prawidłowym przebiegiem egzaminu w danej sali egzaminacyjnej czuwają zespoły nadzorujące. Ich podstawowym zadaniem jest zapewnienie samodzielnej pracy uczniów. W skład zespołu nadzorującego wchodzi co najmniej 2 nauczycieli – jeden z nich musi być zatrudniony w szkole, w której jest przeprowadzany egzamin (pełni on funkcję przewodniczącego), a drugi – w innej szkole lub placówce (jego powołanie w skład zespołu następuje w porozumieniu z dyrektorem szkoły lub placówki, w której jest zatrudniony). Jeżeli w sali egzaminacyjnej jest więcej niż 25 uczniów, liczbę członków zespołu nadzorującego zwiększa się o jednego nauczyciela na każdych kolejnych 20 uczniów. W skład zespołu nadzorującego zamiast jednego z nauczycieli może wchodzić nauczyciel wspomagający lub specjalista z zakresu danego rodzaju niepełnosprawności, niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym. W przypadku, o którym mowa w § 17 ust. 8 cyt. rozp., w skład zespołu nadzorującego zamiast jednego z nauczycieli może wchodzić nauczyciel danego języka będący nauczycielem wspomagającym.

W skład zespołu nadzorującego egzamin nie mogą wchodzić: w części pierwszej i drugiej – nauczyciel zajęć edukacyjnych, z zakresu których jest przeprowadzany dany zakres odpowiedniej części egzaminu; w części trzeciej – nauczyciel języka obcego nowożytnego, z zakresu którego jest przeprowadzany egzamin.

Bezpośrednio przed rozpoczęciem danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu przeprowadzana jest przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego (lub upoważnionego członka zespołu) ponowna kontrola materiałów egzaminacyjnych. Jeżeli sprawdzający stwierdzi, że materiały nie zostały naruszone, otwiera je w obecności przewodniczących zespołów nadzorujących oraz przedstawiciela uczniów, a następnie przekazuje przewodniczącym zespołów nadzorujących arkusze egzaminacyjne w liczbie odpowiadającej liczbie uczniów w poszczególnych salach egzaminacyjnych oraz inne niezbędne materiały egzaminacyjne.

W przypadku stwierdzenia, że materiały egzaminacyjne zostały naruszone, przewodniczący zespołu egzaminacyjnego lub upoważniony członek zespołu zawieszają dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu i powiadamiają o tym dyrektora o.k.e. Dyrektor o.k.e. informuje ich o dalszym postępowaniu. Informację o zawieszeniu oraz podjętych działaniach zamieszcza się w protokole zbiorczym.

O godzinie wyznaczonej przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego uczniowie wchodzą do sali egzaminacyjnej pojedynczo i losują numery stolików. Przewodniczący zespołu nadzorującego może odstąpić od losowania numerów stolików w przypadku uczniów korzystających z dostosowania warunków lub formy przeprowadzania egzaminu. Członkowie zespołu nadzorującego rozdają uczniom arkusze egzaminacyjne, polecając sprawdzenie, czy są one kompletne i zawierają zeszyty zadań egzaminacyjnych, karty odpowiedzi lub karty rozwiązań zadań egzaminacyjnych. Uczeń zgłasza przewodniczącemu zespołu nadzorującego braki w arkuszu egzaminacyjnym i otrzymuje nowy arkusz. Informację o wymianie arkusza przewodniczący zespołu nadzorującego zamieszcza w protokołach. Wymianę arkusza uczeń potwierdza podpisem w protokole.

Przed rozpoczęciem danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu w wyznaczonych miejscach arkusza egzaminacyjnego zamieszcza się kod ucznia i numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL – serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, oraz naklejki przygotowane przez o.k.e. Uczeń nie podpisuje arkusza egzaminacyjnego. Przed rozpoczęciem danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu członkowie zespołu nadzorującego sprawdzają w obecności uczniów poprawność zamieszczenia danych oraz naklejek w arkuszu egzaminacyjnym.

W czasie trwania egzaminu każdy uczeń pracuje przy osobnym stoliku, w odległości zapewniającej samodzielność pracy. Stoliki, przy których pracują uczniowie, są ustawione w jednym kierunku – mogą się na nich znajdować tylko arkusze egzaminacyjne oraz materiały i przybory pomocnicze wymienione w komunikacie CKE. Do sali egzaminacyjnej nie można wnosić żadnych urządzeń telekomunikacyjnych ani z nich korzystać. To samo dotyczy materiałów i przyborów pomocniczych niewymienionych w komunikacie CKE (komunikat CKE w sprawie materiałów i przyborów pomocniczych, z których można korzystać na egzaminie, jest ogłaszany nie później niż do 10 września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin). W czasie trwania egzaminu uczniowie nie powinni opuszczać sali. W uzasadnionych przypadkach może na to pozwolić przewodniczący zespołu nadzorującego, ale po zapewnieniu warunków wykluczających możliwość kontaktowania się ucznia z innymi osobami, z wyjątkiem osób udzielających pomocy medycznej. W czasie trwania egzaminu uczniom nie udziela się żadnych wyjaśnień dotyczących zadań egzaminacyjnych ani ich nie komentuje. Uczeń, który jest chory, może korzystać w czasie trwania egzaminu ze sprzętu medycznego i leków koniecznych ze względu na chorobę.

Uczeń samodzielnie rozwiązuje zadania zawarte w arkuszu egzaminacyjnym, w szczególności tworzy własny tekst lub własne rozwiązania zadań w czasie trwania egzaminu.

W czasie trwania egzaminu w sali egzaminacyjnej mogą przebywać wyłącznie uczniowie, przewodniczący zespołu egzaminacyjnego, osoby wchodzące w skład zespołu nadzorującego, nauczyciele wspomagający lub specjaliści z zakresu danego rodzaju niepełnosprawności, niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym oraz obserwatorzy. Ci ostatni nie uczestniczą w przeprowadzaniu egzaminu. Zgodnie z § 8 cyt. rozp. obserwatorami mogą być:

  • delegowani pracownicy MEN,
  • delegowani przedstawiciele CKE i o.k.e.,
  • delegowani przedstawiciele organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego szkołę, szkoły wyższej, placówki doskonalenia nauczycieli i poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, posiadający upoważnienie dyrektora o.k.e.

Po zakończeniu danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu osoby wchodzące w skład zespołu nadzorującego zbierają od uczniów zeszyty zadań egzaminacyjnych, karty odpowiedzi lub karty rozwiązań zadań egzaminacyjnych. Przewodniczący zespołu nadzorującego lub upoważniony przez niego członek tego zespołu pakują je do zwrotnych kopert i zaklejają w obecności pozostałych osób wchodzących w skład zespołu nadzorującego oraz przedstawiciela uczniów, a następnie przekazują niezwłocznie te koperty oraz pozostałe materiały egzaminacyjne przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przechowuje i zabezpiecza koperty, a następnie dołącza je do protokołu zbiorczego.

W przypadku zagrożenia lub nagłego zakłócenia przebiegu egzaminu przewodniczący zespołu egzaminacyjnego zawiesza lub przerywa dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu i powiadamia o tym dyrektora o.k.e. Dyrektor o.k.e., w porozumieniu z dyrektorem CKE, podejmuje decyzję w sprawie dalszego przebiegu egzaminu (§ 24 cyt. rozp.).

Ustalanie wyników egzaminu

Zgodnie z art. 44zzu u.s.o. prace egzaminacyjne uczniów sprawdzają i przyznają punkty egzaminatorzy wpisani do ewidencji egzaminatorów, wyznaczeni przez dyrektora o.k.e. Egzaminatorzy stosują zasady oceniania rozwiązań zadań, o których mowa w art. 9a ust. 2 pkt 2 u.s.o. Prace egzaminacyjne uczniów mogą być sprawdzane z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych. Egzaminatorzy tworzą zespół egzaminatorów z danego zakresu odpowiedniej części egzaminu. W przypadku części trzeciej egzaminu egzaminatorzy tworzą zespół egzaminatorów z danego języka obcego nowożytnego. Dyrektor o.k.e., spośród członków zespołu egzaminatorów, wyznacza przewodniczącego tego zespołu.

Zgodnie z § 27 cyt. rozp. przewodniczący zespołu egzaminatorów:

  • uczestniczy w szkoleniach organizowanych przez o.k.e. przed sprawdzaniem prac egzaminacyjnych uczniów;
  • kieruje pracą zespołu egzaminatorów, w szczególności przeprowadza szkolenia egzaminatorów w zakresie sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych uczniów;
  • organizuje i nadzoruje pracę egzaminatorów;
  • sporządza protokół sprawdzania prac egzaminacyjnych (jego zawartość określa § 27 ust. 1 pkt 4 cyt. rozp.) – protokół podpisują przewodniczący zespołu egzaminatorów oraz egzaminatorzy wchodzący w skład tego zespołu.

Wyniki egzaminu

Zgodnie z art. 44zzzy u.s.o. wyniki egzaminu gimnazjalnego ustalone w trybie przepisów ustawy o systemie oświaty są ostateczne i nie służy na nie skarga do sądu administracyjnego.

Zgodnie z art. 44zza u.s.o. wyniki egzaminu gimnazjalnego są przedstawiane w procentach i na skali centylowej i obejmują wyniki z:

  • języka polskiego;
  • historii i wiedzy o społeczeństwie;
  • matematyki;
  • przedmiotów przyrodniczych;
  • języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym;
  • języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym – w przypadku gdy uczeń lub słuchacz przystąpili do części trzeciej egzaminu na poziomie rozszerzonym.

Wyniki egzaminu w procentach ustala dyrektor o.k.e. na podstawie liczby punktów przyznanych przez egzaminatorów sprawdzających prace egzaminacyjne oraz elektronicznego odczytu karty odpowiedzi – w przypadku wykorzystania do sprawdzania prac egzaminacyjnych narzędzi elektronicznych. Wyniki egzaminu na skali centylowej opracowuje CKE na podstawie wyników ustalonych przez dyrektorów o.k.e.

Wyniki egzaminu nie wpływają na ukończenie szkoły, a w przypadku szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne z zakresu gimnazjum, w której klasa odpowiadająca klasie III gimnazjum nie jest ostatnią klasą w cyklu kształcenia – również na promocję do klasy programowo wyższej.

Dokumentacja egzaminu

Zgodnie z art. 44zzs ust. 6 u.s.o. przebieg egzaminu jest dokumentowany w protokołach tego egzaminu.

Przewodniczący zespołu nadzorującego sporządza wykaz uczniów w danej sali egzaminacyjnej oraz protokół przebiegu danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu w danej sali egzaminacyjnej, zgodnie z § 26 ust. 1 cyt. rozp. Natomiast przewodniczący zespołu egzaminacyjnego sporządza, zgodnie z § 26 ust. 3 cyt. rozp., w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, protokół zbiorczy przebiegu danej części egzaminu. Jeden egzemplarz przewodniczący przesyła o.k.e. Do protokołu dołącza się dokumenty wskazane w § 26 ust. 5 cyt. rozp.

Prace egzaminacyjne uczniów: zeszyty zadań egzaminacyjnych, karty odpowiedzi lub karty rozwiązań zadań egzaminacyjnych, a także wykazy, o których mowa w § 26 ust. 1 pkt 1 cyt. rozp., oraz kopie zaświadczeń, o których mowa w § 26 ust. 5 pkt 3 cyt. rozp., o.k.e. przechowuje przez okres 6 miesięcy, licząc od dnia przekazania szkołom zaświadczeń o szczegółowych wynikach egzaminu, określonego w komunikacie CKE. Protokoły zbiorcze o.k.e. przechowuje przez okres 2 lat, licząc od dnia przekazania szkołom zaświadczeń o szczegółowych wynikach egzaminu.

Zgodnie z art. 44zza ust. 8 u.s.o. dyrektor szkoły przekazuje uczniowi lub jego rodzicom albo słuchaczowi:

  • zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu, wydane przez o.k.e., wraz ze świadectwem ukończenia szkoły – jeżeli uczeń lub słuchacz spełnili warunki określone w art. 44q ust. 1, art. 44za ust. 1 lub art. 44zm ust. 1 pkt 2 u.s.o., albo
  • zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu, wydane przez o.k.e., wraz ze świadectwem promocyjnym w przypadku szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne z zakresu gimnazjum, w której klasa odpowiadająca klasie III gimnazjum nie jest ostatnią klasą w cyklu kształcenia – jeżeli uczeń spełnił warunki określone w art. 44zl ust. 2 u.s.o., albo
  • informację o szczegółowych wynikach egzaminu, opracowaną przez o.k.e. – jeżeli uczeń lub słuchacz nie spełnili warunków określonych w art. 44q ust. 1, art. 44za ust. 1, art. 44zl ust. 2 lub art. 44zm ust. 1 pkt 2 u.s.o.

Prawo wglądu do dokumentacji

Zgodnie z art. 44zzz u.s.o. uczeń lub jego rodzice mają prawo wglądu do sprawdzonej i ocenionej pracy egzaminacyjnej ucznia, w miejscu i czasie wskazanym przez dyrektora o.k.e., w terminie 6 miesięcy od dnia wydania przez o.k.e. zaświadczenia o szczegółowych wynikach egzaminu oraz informacji o szczegółowych wynikach egzaminu. Korzystającym z tego prawa zapewnia się możliwość zapoznania się z zasadami oceniania rozwiązań zadań. Poza tym podczas dokonywania wglądu uczeń lub jego rodzice mogą sporządzać notatki i wykonywać fotografie pracy egzaminacyjnej.

Uczeń lub jego rodzice mogą zwrócić się do dyrektora o.k.e. z wnioskiem o weryfikację sumy punktów – wniosek musi zawierać uzasadnienie i zostać złożony w terminie 2 dni roboczych od dnia dokonania wglądu. Dyrektor o.k.e. wyznacza do tego zadania egzaminatora wpisanego do ewidencji egzaminatorów, innego niż ten, który sprawdzał i oceniał pracę egzaminacyjną. Weryfikacji dokonuje się w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Dyrektor o.k.e. informuje pisemnie ucznia lub jego rodziców o wyniku weryfikacji, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeżeli suma punktów została podwyższona, dyrektor o.k.e. ustala nowe wyniki egzaminu oraz anuluje dotychczasowe zaświadczenie i wydaje nowe.

Zasady unieważniania egzaminu

Zgodnie z art. 44zzv u.s.o. przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przerywa i unieważnia zdającemu dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu, jeżeli zdający:

  • niesamodzielnie rozwiązuje zadania lub
  • wniósł lub korzysta w sali egzaminacyjnej z urządzenia telekomunikacyjnego albo materiałów lub przyborów pomocniczych niewymienionych w komunikacie CKE, lub
  • zakłóca prawidłowy przebieg danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu w sposób utrudniający pracę pozostałym zdającym.

Informację o przerwaniu i unieważnieniu zamieszcza się w protokole przebiegu egzaminu.

Analogiczną sankcję, tj. unieważnienie egzaminu, przepisy art. 44zzw u.s.o. przewidują w przypadku stwierdzenia podczas sprawdzania pracy egzaminacyjnej przez egzaminatora:

  • niesamodzielnego rozwiązania zadania lub zadań przez zdającego,
  • występowania w pracy egzaminacyjnej zdającego jednakowych sformułowań wskazujących na udostępnienie rozwiązań innemu zdającemu lub korzystanie z rozwiązań innego zdającego.

W takiej sytuacji dyrektor o.k.e. przekazuje, za pośrednictwem dyrektora szkoły, uczniowi lub jego rodzicom pisemną informację o zamiarze unieważnienia danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu, a dyrektor szkoły niezwłocznie przekazuje tę informację uczniowi lub jego rodzicom. Uczeń lub jego rodzice mają prawo złożyć do dyrektora o.k.e., w terminie 2 dni roboczych od dnia otrzymania pisemnej informacji, wniosek o wgląd do dokumentacji, na podstawie której dyrektor o.k.e. zamierza dokonać unieważnienia. Dyrektor o.k.e., w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, umożliwia uczniowi lub jego rodzicom zapoznanie się z dokumentacją oraz złożenie wyjaśnień, we wskazanym miejscu i czasie. Dyrektor o.k.e. rozstrzyga o unieważnieniu w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku albo upływu terminu do złożenia wniosku. Dyrektor o.k.e. przekazuje uczniowi lub jego rodzicom pisemną informację o unieważnieniu wraz z uzasadnieniem. Ci zaś mogą, w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania tej informacji, wnieść do dyrektora CKE, za pośrednictwem dyrektora o.k.e., zastrzeżenia do rozstrzygnięcia dyrektora o.k.e. Zastrzeżenia te, wraz z dokumentacją niezbędną do ich rozpatrzenia, dyrektor o.k.e. przekazuje, nie później niż następnego dnia roboczego od dnia ich otrzymania, dyrektorowi CKE, chyba że dyrektor o.k.e. uwzględni te zastrzeżenia. Dyrektor CKE rozpatruje zastrzeżenia w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania. Rozstrzygnięcie dyrektora CKE jest ostateczne i nie służy na nie skarga do sądu administracyjnego.

Zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu dyrektor o.k.e. wydaje po rozstrzygnięciu w sprawie unieważnienia.

Termin dodatkowy egzaminu

Zgodnie z art. 44zzw ust. 15 u.s.o. uczeń lub słuchacz, któremu unieważniono dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu, przystępuje do nich ponownie w dodatkowym terminie w szkole, której jest uczniem lub słuchaczem.

W dodatkowym terminie do egzaminu (lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części) przystępują także uczniowie (słuchacze), którzy z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie przystąpili do nich w terminie głównym albo przerwali w nich swój udział. Zdają oni ponownie w szkole, której są uczniami (słuchaczami). Jedynie w szczególnych przypadkach losowych lub zdrowotnych, uniemożliwiających przystąpienie do zdawania w terminie dodatkowym, dyrektor o.k.e., na udokumentowany wniosek dyrektora szkoły, może zwolnić ucznia (słuchacza) z obowiązku zdawania. Dyrektor szkoły składa wniosek w porozumieniu z rodzicami ucznia lub ze słuchaczem.

Jeżeli dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu przeprowadzonego w terminie dodatkowym zostaną unieważnione z przyczyn, o których mowa w art. 44zzv lub art. 44zzw ust. 1 u.s.o., dyrektor o.k.e. ustala wynik danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu jako „0%” (art. 44zzx u.s.o.).

Zastrzeżenia do przebiegu egzaminu

Zgodnie z art. 44zzy ust. 1 u.s.o. uczeń lub jego rodzice mogą, w terminie 2 dni roboczych od dnia przeprowadzenia danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu, zgłosić zastrzeżenia wraz z uzasadnieniem do dyrektora o.k.e., jeżeli uznają, że w trakcie egzaminu zostały naruszone przepisy dotyczące jego przeprowadzania. Dyrektor o.k.e. rozpatruje zastrzeżenia w ciągu 7 dni od dnia ich otrzymania i informuje pisemnie ucznia lub jego rodziców o wyniku rozstrzygnięcia. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, czy to na skutek zastrzeżeń, czy to z urzędu, dyrektor o.k.e., w porozumieniu z dyrektorem CKE, może unieważnić dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu i zarządzić ich ponowne przeprowadzenie, jeżeli naruszenie mogło wpłynąć na wynik egzaminu.

W terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania rozstrzygnięcia dyrektora o.k.e. uczeń lub jego rodzice mogą wnieść do dyrektora CKE zastrzeżenia do tego rozstrzygnięcia. Wnosi się je, wraz z dokumentacją niezbędną do ich rozpatrzenia, za pośrednictwem dyrektora o.k.e. Dyrektor o.k.e. przekazuje je, nie później niż następnego dnia roboczego, dyrektorowi CKE, chyba że dyrektor o.k.e. uwzględni zastrzeżenia złożone przez ucznia lub jego rodziców. Dyrektor CKE rozpatruje zastrzeżenia w terminie 7 dni od dnia ich wniesienia, a jego  rozstrzygnięcie jest ostateczne i nie służy na nie skarga do sądu administracyjnego. Jeżeli stwierdzi, że naruszenie mogło wpłynąć na wynik egzaminu, może unieważnić dany zakres albo poziom odpowiedniej części egzaminu i zarządzić ich ponowne przeprowadzenie. O rozstrzygnięciu w sprawie unieważnienia dyrektor CKE informuje dyrektora o.k.e.

Unieważnienie może nastąpić w stosunku do wszystkich uczniów, uczniów w poszczególnych szkołach, a także w stosunku do poszczególnych uczniów.

Unieważnienie następuje także w przypadku niemożności ustalenia wyników danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu z powodu zaginięcia lub zniszczenia prac egzaminacyjnych. Dyrektor o.k.e., w porozumieniu z dyrektorem CKE, zarządza jego ponowne przeprowadzenie (art. 44zzy ust. 10 u.s.o.).

Termin ponownego egzaminu ustala dyrektor CKE.

Dostosowanie egzaminu do potrzeb zdających

Dostosowanie warunków i formy egzaminu do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów odbywa się na podstawie art. 44zzr u.s.o. Ustawodawca odróżnia przy tym dostosowanie formy, które polega na przygotowaniu odrębnych arkuszy egzaminacyjnych (uwzględniających rodzaj niepełnosprawności ucznia), od dostosowania warunków, które zgodnie z art. 44zzr ust. 10 u.s.o. polega odpowiednio na:

  • zminimalizowaniu ograniczeń wynikających z niepełnosprawności, niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym zdającego,
  • zapewnieniu miejsca pracy odpowiedniego do potrzeb oraz możliwości zdającego,
  • wykorzystaniu odpowiedniego sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych,
  • odpowiednim przedłużeniu czasu przewidzianego na przeprowadzenie egzaminu,
  • ustaleniu zasad oceniania rozwiązań zadań wykorzystywanych do przeprowadzania egzaminu, uwzględniających potrzeby oraz możliwości zdającego,
  • zapewnieniu obecności i pomocy w czasie egzaminu nauczyciela wspomagającego ucznia w czytaniu lub pisaniu lub specjalisty odpowiednio z zakresu danego rodzaju niepełnosprawności, niedostosowania społecznego lub zagrożenia niedostosowaniem społecznym, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania właściwego kontaktu z uczniem lub pomocy w obsłudze sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych.

Z możliwości zdawania egzaminu w formie i warunkach dostosowanych do rodzaju niepełnosprawności może skorzystać uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność – na podstawie tego orzeczenia (art. 44zzr ust. 1 u.s.o.).

Nie przygotowuje się odrębnych arkuszy egzaminacyjnych dla absolwentów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim.

Zgodnie z art. 44zzr ust. 2–6 u.s.o. do egzaminu w warunkach dostosowanych mogą przystąpić:

  • uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym – na podstawie tego orzeczenia,
  • uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – na podstawie tego orzeczenia;
  • uczeń chory lub niesprawny czasowo – na podstawie zaświadczenia o stanie zdrowia wydanego przez lekarza; zaświadczenie przedkłada się dyrektorowi szkoły nie później niż do 15 października roku szkolnego, w którym uczeń przystępuje do egzaminu; może być też ono przedłożone w terminie późniejszym, niezwłocznie po jego otrzymaniu;
  • uczeń posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się – na podstawie tej opinii; opinię przedkłada się dyrektorowi szkoły nie później niż do 15 października roku szkolnego, w którym uczeń przystępuje do egzaminu;
  • uczeń, który w roku szkolnym, w którym przystępuje do egzaminu, był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą, zaburzenia komunikacji językowej lub sytuację kryzysową lub traumatyczną – na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.

Dla wyżej wymienionych pięciu grup uczniów nie przygotowuje się odrębnych arkuszy egzaminacyjnych.

Uczeń, o którym mowa w art. 94a ust. 1 u.s.o., któremu ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu, może przystąpić do części pierwszej lub części drugiej egzaminu – w warunkach i formie dostosowanych do jego potrzeb oraz możliwości, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej. W tym przypadku dostosowanie formy egzaminu polega na przygotowaniu odrębnych arkuszy egzaminacyjnych.

Opinie rady pedagogicznej, o których mowa wyżej, są wydawane na wniosek nauczyciela lub specjalisty wykonującego w szkole zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, prowadzących zajęcia z uczniem w szkole, po uzyskaniu zgody rodziców albo pełnoletniego ucznia, lub na wniosek rodziców albo pełnoletniego ucznia.

Rada pedagogiczna, spośród możliwych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu, wymienionych w komunikacie CKE, wskazuje sposób lub sposoby dostosowania warunków lub formy dla ucznia (komunikat CKE w sprawie szczegółowych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu jest ogłaszany nie później niż do 10 września roku szkolnego, w którym jest przeprowadzany egzamin).

Dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel informują na piśmie rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia o wskazanych przez radę pedagogiczną sposobach dostosowania warunków lub formy przeprowadzania egzaminu – nie później niż do 20 listopada roku szkolnego, w którym uczeń przystępuje do egzaminu. Rodzice ucznia składają oświadczenie o korzystaniu albo niekorzystaniu ze wskazanych sposobów dostosowania, w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania informacji.

Jeżeli konieczność dostosowania warunków lub formy przeprowadzania egzaminu dla ucznia wystąpiła po przekazaniu wykazu uczniów przystępujących do egzaminu do o.k.e., dyrektor szkoły lub upoważniony przez niego nauczyciel informują niezwłocznie na piśmie rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia o wskazanym przez radę pedagogiczną sposobie lub sposobach dostosowania warunków lub formy przeprowadzania egzaminu. Dyrektor szkoły informuje niezwłocznie dyrektora o.k.e. o konieczności dostosowania formy przeprowadzania egzaminu dla danego ucznia i przekazuje dane osobowe tego ucznia, o których mowa w § 12 pkt 1 cyt. rozp.

Przystąpienie do egzaminu w warunkach i formie dostosowanych zapewnia przewodniczący zespołu egzaminacyjnego. W szczególnych przypadkach losowych lub zdrowotnych dyrektor szkoły, na wniosek rady pedagogicznej, może wystąpić do dyrektora o.k.e. z wnioskiem o wyrażenie zgody na przystąpienie ucznia do egzaminu w warunkach dostosowanych, nieujętych w komunikacie CKE.

Zwolnienia z egzaminu

Zgodnie z art. 44zw u.s.o. uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym lub niepełnosprawności sprzężone, gdy jedną z niepełnosprawności jest upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym, nie przystępuje do egzaminu.

Uczeń, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone inne niż wymienione powyżej, może być zwolniony przez dyrektora o.k.e. z obowiązku przystąpienia do egzaminu lub jego części, na wniosek rodziców pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły.

Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim jest zwolniony z obowiązku przystąpienia do egzaminu z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym (nawet jeśli kontynuuje naukę tego języka rozpoczętą w szkole podstawowej). Uczeń ten może jednak przystąpić do egzaminu z tego języka na poziomie rozszerzonym – na wniosek rodziców.

Zgodnie z art. 44zx ust. 1 u.s.o. laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych oraz laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim, organizowanych z zakresu jednego z przedmiotów objętych egzaminem, są zwolnieni z danego zakresu odpowiedniej części egzaminu, a w przypadku języka obcego nowożytnego – z części trzeciej tego egzaminu.

Podstawą zwolnienia jest zaświadczenie stwierdzające uzyskanie tytułu odpowiednio laureata lub finalisty, które przedkłada się przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego. Zgodnie z § 25 ust. 1 cyt. rozp. przewodniczący zespołu egzaminacyjnego informuje dyrektora o.k.e. o uzyskanym przez ucznia tytule laureata lub finalisty. Zwolnienie jest równoznaczne z uzyskaniem z danego zakresu odpowiedniej części egzaminu najwyższego wyniku, a w przypadku trzeciej części egzaminu – równoznaczne z uzyskaniem z tej części egzaminu najwyższego wyniku na poziomie podstawowym i na poziomie rozszerzonym.

W zaświadczeniu o szczegółowych wynikach egzaminu, w miejscach przeznaczonych na wpisanie wyniku z danego zakresu odpowiedniej części egzaminu, a w przypadku języka obcego nowożytnego – z części trzeciej tego egzaminu, wpisuje się „100% punktów” oraz odpowiednio „zwolniony” albo „zwolniona”.

Jeżeli uczeń lub słuchacz uzyskali tytuł laureata lub finalisty z innego języka obcego nowożytnego niż ten, który zadeklarowali w części trzeciej egzaminu, dyrektor szkoły, na wniosek rodziców ucznia lub na wniosek słuchacza, złożony nie później niż na 2 tygodnie przed terminem egzaminu, informuje o.k.e. o zmianie języka obcego nowożytnego, jeżeli uczeń lub słuchacz uczą się tego języka w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych.