Czy w rozumieniu ustawy o VAT ośrodek kultury może być podatnikiem VAT i powinien prowadzić ewidencję sprzedaży biletów poprzez kasy fiskalne? Czy taka placówka powinna wystawić fakturę w trzech egzemplarzach: jedną zachować dla siebie, drugi egzemplarz przekazać kupującemu bilet, a trzeci przekazać innemu podmiotowi (stronie umowy)?

„Czy jako ośrodek kultury, niebędący płatnikiem VAT, możemy pośredniczyć w sprzedaży biletów innych podmiotów, które wystawiają u nas swoje sztuki, organizują kabarety, koncerty itp.?”

Odpowiedź na pytanie Czytelnika jest …

(…) jak najbardziej pozytywna – ośrodek kultury może oczywiście pośredniczyć w sprzedaży biletów innych podmiotów korzystających z pomieszczeń tego ośrodka w celu organizowania w nich wydarzeń kulturalnych takich jak przedstawienia, koncerty czy kabarety. Odnosząc się wprost do pytania Czytelnika, jak zostało w jego treści słusznie zauważone, wspomniany ośrodek kultury nie jest płatnikiem podatku VAT, co w żaden sposób nie wpływa na możliwość pośredniczenia w sprzedaży biletów.

Abstrahując od rozważanego problemu, w polskim ustawodawstwie krąg podmiotów będących płatnikami VAT jest bardzo wąski. Zgodnie bowiem z treścią art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: u-VAT), płatnikami VAT są organy egzekucyjne w postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne polegających na dostawie towarów będących własnością dłużnika. Ośrodek kultury zapewne nie jest żadnym z wyżej wymienionych podmiotów.

Możliwość zawarcia przez ośrodek kultury umowy z innym podmiotem na wykorzystanie przez ten podmiot pomieszczeń ośrodka połączone z pośrednictwem sprzedaży biletów przez tą placówkę wynika z niezwykle doniosłej w prawie cywilnym zasady swobody umów wyrażonej przez Ustawodawcę w art. 353¹ Kodeksu cywilnego: „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.” Nie oznacza to więc, iż taki stosunek swobodnie ułożony przez strony nie podlega pod reżim prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 u-VAT „podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (…) bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.” Nie podlega dyskusji, iż ośrodek kultury prowadzący na podstawie umowy z innym podmiotem sprzedaż biletów wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą i jest podatnikiem w rozumieniu ustawy o VAT. Z tego względu taka placówka kulturalna, zgodnie z art. 109 ust. 3 u-VAT będzie zobowiązana do prowadzenia ewidencji danych stanowiących podstawę opodatkowania. Co do zasady, prowadzenie takiej ewidencji przy sprzedaży biletów należy dokonywać przy zastosowaniu kas fiskalnych. Zgodnie bowiem z treścią art. 111 ust. 1 u-VAT „podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.” Działalność gospodarczą polegająca na sprzedaży biletów można bez wątpienia uznać za „sprzedaż na rzecz osób fizycznych”.

Bardziej szczegółową regulację dotyczącą na przykład sprzedaży biletów w imieniu innego podmiotu zawiera art. 111 ust. 3b u-VAT, zgodnie z którym: „Podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.” Jeżeli udostępnienie przez ośrodek kultury pomieszczeń innemu podmiotowy wynika na przykład z umowy zlecenia, w której określono, iż ten ośrodek będzie także prowadził sprzedaż biletów na rzecz tego podmiotu, to zgodnie z treścią przytoczonego artykułu placówka ta będzie zobowiązana do korzystania z kas fiskalnych przy sprzedaży biletów innego podmiotu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących, w takim przypadku ośrodek ma obowiązek zawarcia z innym podmiotem pisemnej umowy, zgodnie z którą zobowiązuje się do prowadzenia ewidencji obrotu (sprzedaży biletów) przy wykorzystaniu własnej kasy rejestrowej (fiskalnej).

Uwaga, ważne:

Sytuacja wygląda nieco inaczej, gdy ośrodek kultury będzie zobowiązany do wystawienia faktury potwierdzającej sprzedaż biletów innego podmiotu za gotówkę lub przy użyciu karty płatniczej. W takim przypadku niezwykle istotne jest właściwe uzupełnienie danych takiej faktury. Należy w niej wskazać, że wystawcą faktury jest tenże ośrodek, a sprzedawcą inny podmiot. Należy pamiętać, iż takie faktury należy ewidencjonować pod odrębną numeracją. Co do zasady, faktury powinny być wystawiane w dwóch egzemplarzach. W opisywanym przypadku mamy jednak do czynienia z sytuacją odmienną. Ośrodek kultury powinien wystawić fakturę w trzech egzemplarzach: jedną zachować dla siebie, drugi egzemplarz przekazać kupującemu bilet, a trzeci przekazać innemu podmiotowi (stronie umowy).

Jeśli chodzi o obowiązek wykazywania przez placówkę kulturalną sprzedaży biletów innego podmiotu we własnych rejestrach sprzedaży i deklaracjach VAT należy wskazać, iż ewidencja prowadzona przy pomocy kas fiskalnych jest czymś odrębnym od innych wymaganych prawem ewidencji. Z tego względy w przypadku, gdy sprzedaż biletów przez ośrodek kultury będzie prowadzona na rzecz innego podmiotu, w takiej sytuacji nie wystąpi obowiązek podatkowy określony w art. 19a ust. 1 u-VAT i z tego względu ośrodek nie będzie miał obowiązku uwzględniania takiej sprzedaży biletów we własnej ewidencji sprzedaży oraz we własnej deklaracji VAT-7.

Wyżej przedstawiony wymagany sposób prowadzenia ewidencji sprzedaży biletów na rzecz innego podmiotu został potwierdzony interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dn. 05.10.2015 r., sygn. akt: IPTPP3/4512-283/15-4/JM.

Marcin Gregorski – prawnik

Abistema Kancelaria Prawna Stangreciak, Karpierz sp.k. Kraków

www.abistema.pl

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.
2. Ustawa z dn. 23.04.1964 r. Kodeks cywilny – tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.
3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 14.03.2013 r. w sprawie kas rejestrujących – Dz.U. z 2013 r. poz. 363.