Czy Spółka postępuje prawidłowo, traktując przekazanie świadczeń z ZFŚS na rzecz uprawnionych (czyli pracowników, emerytów/rencistów) i to zarówno te które są w całości sfinansowane ze środków ZFŚS, jak i te które są tylko częściowo sfinansowane z ZFŚS a częściowo przez samego uprawnionego (pracownika, emeryta/rencistę) jako czynności niezwiązane z prowadzoną działalnością, a tym samym nie podlegające przepisom ustawy o VAT?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2013 r. (data wpływu 3 czerwca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń finansowanych w całości lub w części z ZFŚS – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 czerwca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania świadczeń finansowanych w całości lub w części z ZFŚS.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Podstawowym podmiotem działania Spółki jest kolejowy transport towarów. Spółka zarejestrowana jako czynny podatnik VAT i zgodnie z zapisami ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, zobowiązana jest do tworzenia zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Zasady tworzenia i funkcjonowania ZFŚS określa wewnętrzny regulamin. Dla środków z ZFŚS funkcjonuje odrębny rachunek bankowy, środki te są również wyodrębniane w systemie rachunkowym Wnioskodawcy. Ze środków ZFŚS finansowana jest działalność socjalna na rzecz pracowników, ich rodzin oraz byłych pracowników.

W ramach działalności socjalnej finansowane są: zapomogi losowe, talony świąteczne, nieoprocentowane pożyczki mieszkaniowe. Inne formy działalności socjalnej (wycieczki, wczasy, zakupy biletów na imprezy i wydarzenia kulturalne) są częściowe finansowane przez uprawnionego (pracownika lub emeryta) – w zależności od kryterium dochodowego – a częściowo ze środków ZFŚS.

Żadne z powyższych świadczeń nie jest współfinansowane ze środków obrotowych Spółki, a dopłaty uiszczane przez uprawnionych do powyższych świadczeń nie stanowią wynagrodzenia pracodawcy. W działalności socjalnej Wnioskodawca nie wykorzystuje materiałów i towarów należących do Spółki, nie świadczy też innych usług na rzecz pracowników w związku z powyższymi świadczeniami. Spółka jest jedynie administratorem środków z ZFŚS. Spółka nie odlicza podatku VAT z faktur poświadczających zakup usług czy też innych świadczeń opłacanych z funduszu socjalnego. Nie nalicza też podatku VAT przy przekazywaniu pracownikom świadczeń, i to zarówno wtedy gdy są finansowane w całości ze środków ZFŚS, jak też w przypadku gdy część kosztów świadczeń socjalnych (wczasy, wycieczki, bilety na imprezy i wydarzenia kulturalne) finansuje uprawniony (pracownik, emeryt/rencista).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka postępuje prawidłowo, traktując przekazanie świadczeń z ZFŚS na rzecz uprawnionych (czyli pracowników, emerytów/rencistów) i to zarówno te które są w całości sfinansowane ze środków ZFŚS, jak i te które są tylko częściowo sfinansowane z ZFŚS a częściowo przez samego uprawnionego (pracownika, emeryta/rencistę) jako czynności niezwiązane z prowadzoną działalnością, a tym samym nie podlegające przepisom ustawy o podatku od towarów i usług…

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ustawą o ZFŚS środki funduszu są przeznaczone na działalność socjalną.

Środki te są wyraźnie wyodrębnione w systemie finansowym Spółki, gromadzone na odrębnym rachunku bankowym. Wydatkowane są tylko w ściśle określonym celu i tylko na rzecz osób uprawnionych. Pracodawca nie ma prawa do swobodnego dysponowania środkami tego funduszu.

Powołując się na art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1 pkt 8, ust. 2, art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, pracodawca występuje jedynie w roli administratora środków ZFŚS. Czynności wykonywane przez Spółkę w związku z prowadzoną działalnością socjalną mają charakter czysto techniczny – nieodpłatny, pozostają całkowicie poza zakresem prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Spółka nie rozpoczęła i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym. Wykonuje te czynności, bo taki obowiązek nakłada na nią ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. W konsekwencji, nie działa tutaj w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, pozostając poza regulacjami ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
• wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Według regulacji art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

• użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
• nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT i zgodnie z zapisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, zobowiązany jest do tworzenia zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Dla środków z ZFŚS funkcjonuje odrębny rachunek bankowy, środki te są również wyodrębniane w systemie rachunkowym Wnioskodawcy. Ze środków ZFŚS finansowana jest działalność socjalna na rzecz pracowników, ich rodzin oraz byłych pracowników.

W ramach działalności socjalnej finansowane są: zapomogi losowe, talony świąteczne, nieoprocentowane pożyczki mieszkaniowe. Inne formy działalności socjalnej (wycieczki, wczasy, zakupy biletów na imprezy i wydarzenia kulturalne) są częściowe finansowane przez uprawnionego (pracownika lub emeryta) – w zależności od kryterium dochodowego – a częściowo ze środków ZFŚS.

Dopłaty uiszczane przez uprawnionych do powyższych świadczeń nie stanowią wynagrodzenia pracodawcy. W działalności socjalnej Wnioskodawca nie wykorzystuje materiałów i towarów należących do Spółki, nie świadczy też innych usług na rzecz pracowników w związku z powyższymi świadczeniami. Spółka jest jedynie administratorem środków z ZFŚS. Spółka nie odlicza podatku VAT z faktur poświadczających zakup usług czy też innych świadczeń opłacanych z funduszu socjalnego. Nie zalicza też podatku VAT przy przekazywaniu pracownikom świadczeń, i to zarówno wtedy gdy są finansowane w całości ze środków ZFŚS, jak też w przypadku gdy część kosztów świadczeń socjalnych finansuje uprawniony (pracownik, emeryt/rencista).

Wobec powyższego, w przedmiotowej sprawie należy przeanalizować, czy Wnioskodawca oferując pracownikom ww. świadczenia ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych występować będzie w roli podatnika i czy czynnościom tym można przypisać cechy działalności gospodarczej.

Obowiązek tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nakładają przepisy ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ww. ustawy, ustawa określa zasady tworzenia przez pracodawców zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zwanego dalej „Funduszem”, i zasady gospodarowania środkami tego Funduszu, przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

W myśl art. 2 pkt 1 cyt. ustawy, działalność socjalna to usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Jak stanowi pkt 5 powołanego przepisu, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści – byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Fundusz ten, zgodnie z art. 5 ust. 1 ww. ustawy, tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych.

Ponadto, zasoby Funduszu zwiększa się o wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 1 do 9 tej ustawy, dochody. Wśród nich wskazano m.in. wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej, o której mowa w art. 2 pkt 1 (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Jak stanowi ust. 2 cyt. przepisu, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Powołany przepis ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie tworzy jednak żadnych praw podmiotowych do świadczeń dla osób uprawnionych do korzystania z Funduszu.

W myśl natomiast art. 10 i art. 12 ustawy o ZFŚS, środkami Funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym.

Dokonując analizy powołanych przepisów stwierdzić należy, że w przypadku, gdy pracodawca dokonuje zakupu usług i towarów, finansując wydatki z ZFŚS, działa jedynie jako swego rodzaju pośrednik, a jego czynności związane są ściśle z rolą administratora ZFŚS. Tym samym w takich sytuacjach, w których pracodawca realizuje swoje zadania socjalne poprzez zakup finansowanych z ZFŚS usług i towarów od podmiotów trzecich, takich jak np. zapomogi losowe, talony świąteczne, nieoprocentowane pożyczki mieszkaniowe, wycieczki, wczasy, zakupy biletów na imprezy i wydarzenia kulturalne – występuje jedynie jako podmiot administrujący środkami Funduszu i nie jest w tym zakresie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Ponadto, w przypadku częściowego partycypowania w kosztach nabytych usług obcych przez pracownika, trudno uznać, że odpłatność czyniona przez pracownika ma charakter wynagrodzenia za usługę pracodawcy, gdyż jego usługa w tym zakresie – jako administratora Funduszu – ma charakter jedynie pośredniczenia w udostępnianiu pracownikowi usługi obcej, sfinansowanej ze środków Funduszu, z tytułu którego to działania pracodawca nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia, gdyż odpłatność pracownika przekazywana jest na rachunek ZFŚS. Udziału i zaangażowania osoby uprawnionej we współfinansowaniu świadczenia nie można kwalifikować jako świadczenia wzajemnego uzyskiwanego z Funduszu, co oznacza, że nie stanowi ono wynagrodzenia dla pracodawcy i nie ma tym samym cechy odpłatności stanowiącej warunek i kryterium kwalifikowania świadczenia z Funduszu jako czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Biorąc zatem pod uwagę zakres przedmiotowy i podmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz charakter ZFŚS wskazać należy, iż podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem socjalnym, w zakresie środków zgromadzonych na rachunku ZFŚS podejmuje jedynie działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym i aby w jego ramach świadczyć na rzecz pracowników usługi. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Mając powyższe na uwadze, jak również przedstawione we wniosku okoliczności, uznać należy, że w przedmiotowej sprawie, w zakresie nabywania ze środków ZFŚS i nieodpłatnego bądź częściowo odpłatnego „przekazania” na rzecz uprawnionych (pracowników, emerytów/rencistów) pracowników towarów i usług nabytych od podmiotów trzecich, Wnioskodawca nie będzie występować jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z tym wykonywana działalność w zakresie administrowania funduszem socjalnym, nie będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Reasumując, przekazanie świadczeń z ZFŚS na rzecz uprawnionych zarówno tych, które są w całości sfinansowane ze środków ZFŚS, jak i tych, które są tylko częściowo sfinansowane z ZFŚS a częściowo przez samego uprawnionego jest czynnością niezwiązaną z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością i tym samym nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dn. 09.08.2013 r. nr IPTPP1/443-402/13-2/MG