Rząd przyjął założenia projektu budżetu na 2022 rok. Polityka rządu będzie nakierowana na szybką odbudowę potencjału gospodarczego Polski – czytamy w komunikacie zamieszczonym na stronie gov.pl. W założeniach przyjęto m in. wzrost PKB w 2022 r. o 4,3 proc., stopę bezrobocia na poziomie 5,8 na koniec roku, a inflację na poziomie 2,8 proc.

Założenia makroekonomiczne

Produkt Krajowy Brutto

Założono, że w 2021 r. PKB wzrośnie o 3,8 proc., a w 2022 r. o 4,3 proc. Głównym czynnikiem wzrostu będzie popyt krajowy.

Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej

Scenariusz na 2021 r. zakłada wzrost przeciętnego zatrudnienia w gospodarce narodowej o 0,1 proc., w kolejnym roku poziom zatrudnienia w gospodarce narodowej nie zmieni się.

Stopa bezrobocia

Przewiduje się, że stopa rejestrowanego bezrobocia spadnie z 6,2 proc. w grudniu 2020 r. do 6,0 proc. na koniec 2021 r. Na koniec 2022 r. stopa bezrobocia ma wynieść 5,8 proc.

Poziom bezrobocia w Polsce będzie jednym z najniższych w Unii Europejskiej. Co jest efektem m.in. wprowadzonych przez władze antykyzysowaych działań – czytamy w komunikacie.

Wzrost wynagrodzeń

Rząd przewiduje utrzymanie wzrostu wynagrodzeń. Jego tempo zwiększy się w stosunku do 2020 roku. Przyjęto, że w 2021 r. nominalne tempo wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniesie 6,2 proc., wobec 5 proc. wzrostu zanotowanego średnio w 2020 r. W 2022 r. przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej zwiększy się o 6,4 proc.

Eksport i import

W warunkach obserwowanego ożywienia koniunktury światowej i światowego handlu zakłada się, że w 2021 r. polski eksport wzrośnie o 8,8 proc. w ujęciu realnym, a w 2022 r. o 7,3 proc. Powinno się to przełożyć na dalszy wzrost udziałów polskiego eksportu w światowym handlu.

Zakłada się również wzrost importu o 9,4 proc. w 2021 r. i 7,8 proc. w roku 2022.

Inflacja

Scenariusz zakłada średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych o 3,1 proc. w 2021 r i 2,8 proc. w 2022 r.

Podstawowe uwarunkowania prognozy dochodów budżetu państwa

  • Poziom dochodów budżetu państwa w 2022 r. będzie uzależniony głównie od spodziewanego ożywienia gospodarczego i koniunktury w krajowej gospodarce.
  • W 2022 r. dochody podatkowe będą nadal wspierane wprowadzonymi i kontynuowanymi działaniami które poprawią stopień wywiązywania się z zobowiązań podatkowych i będą również skutkowały wzrostem inwestycji.

Podstawowe uwarunkowania dotyczące wydatków budżetu państwa

  • Zgodnie z Wieloletnim Planem Finansowym Państwa na lata 2021-2024 (WPFP) zakładane są zmiany w ustawie o finansach publicznych mające na celu dostosowanie klauzuli wyjścia i powrotu w stabilizującej regule wydatkowej do przewidywanego przez KE wydłużenia stosowania ogólnej klauzuli wyjścia na rok 2022.
  • Dodatkowo, w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności zaproponowano rozszerzenie zakresu SRW o państwowe fundusze celowe.
  • Równocześnie, w WPFP założono, że w 2023 r. rozpocznie się konsolidacja fiskalna w minimalnym tempie wynikającym z wyłączenia klauzuli wyjścia ze stabilizującej reguły wydatkowej i z reguł unijnych.

Źródło: MF



Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie sprawozdania z wykonania budżetu za ubiegły rok wraz z uchwałą w sprawie zamknięcia rachunków budżetu państwa za rok 2020. Dochody budżetu państwa wyniosły blisko 420 mld zł, wydatki ok. 505 mld zł. Deficyt budżetu państwa zamknął się w kwocie prawie 85 mld zł. W stosunku do 2019 dochody wzrosły nominalnie o 4,8%, a realnie o 1,4%.

Ustawa budżetowa z 14 lutego 2020 r. zakładała zrównoważony budżet państwa. Dochody i wydatki zaplanowano na poziomie ok. 435 mld zł. Jednak z uwagi na COVID-19, budżet państwa wymagał nowelizacji.

Wpływ pandemii na gospodarkę

PKB w UE zmniejszył się w 2020 r. średnio o 6,1%. PKB Polski był realnie niższy jedynie o 2,7% w porównaniu z 2019 r. Jednak zamknięcie gospodarki i spadek aktywności gospodarczej wpłynęły na zmniejszenie planowanych pierwotnie w ustawie budżetowej na rok 2020 dochodów budżetowych. Z drugiej strony znacznemu zwiększeniu uległy planowane wydatki, na skutek antykryzysowych działań rządu.

Dochody

Dochody budżetu państwa w 2020 r. wyniosły ok. 420 mld zł i były wyższe o ok. 21 mld zł (tj. o 5,3%.) w stosunku do kwoty zaplanowanej w znowelizowanej ustawie budżetowej na rok 2020. W porównaniu do 2019 r. wzrosły o ponad 19 mld zł, tj. nominalnie o 4,8%, a realnie o 1,4%.

Dochody większe niżby wynikało z planów były konsekwencją znacznie wyższych wpływów z podatków (pomimo niekorzystnych uwarunkowań makroekonomicznych), w szczególności z VAT oraz CIT – razem 53,8% łącznych dochodów budżetu państwa osiągniętych w 2020 roku.

Wydatki

Wydatki budżetu państwa, w kwocie ok. 505 mld zł, były niższe od zaplanowanych w nowelizacji budżetu na 2020 r. o 0,6%. To efekt mniejszych wydatków bieżących jednostek budżetowych oraz dotacji i subwencji, a także wydatków na współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej.

W wyniku implementacji rozporządzenia Rady Ministrów z 28 grudnia 2020 r. w sprawie wydatków budżetu państwa, które nie wygasają z upływem roku budżetowego (Dz. U. poz. 2422) część środków w wysokości ok. 11,6 mld zł będzie można wykorzystać w roku obecnym.

Deficyt

Deficyt budżetu państwa został zrealizowany w wysokości blisko 85 mld zł i był niższy o 22,3% od zapisanego w nowelizacji ustawy budżetowej.

Źródło: MF


PHOTO-2020-11-30-14-09-42-1.jpg

Uchwalona w listopadzie tzw. ustawa okołobudżetowa czeka więc teraz na podpis prezydenta. Jak zwykle, znalazły się w niej ważne dla oświaty zapisy – dotyczące doskonalenia zawodowego, nagród za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze i funduszu socjalnego.

Ogólnokrajowe doskonalenie zawodowe

Zgodnie z art. 1 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w art. 70a ust. 7 Karty Nauczyciela, przeznaczone na realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębnia się w budżecie MEN w łącznej wysokości do 2.700 średnich wynagrodzeń nauczyciela dyplomowanego ustalonego w oparciu o kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującą 01.01.2018 r.

W praktyce oznacza to, że wydatki na ten cel zostaną zamrożone na poziomie z 2020 r., kiedy także obowiązywała kwota bazowa z 01.01.2018 r.

Wspieranie doradztwa metodycznego

Zgodnie z art. 3 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w art. 70a ust. 4 KN, na wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa ustala się w oparciu o średnie wynagrodzenie nauczyciela dyplomowanego wyliczone na podstawie kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującej 01.01.2020 r.

W praktyce oznacza, że również wydatki na rozwój doradztwa metodycznego zostaną zamrożone na poziomie z 2020 r.

Nagrody dla nauczycieli

Inaczej niż w mijającym roku wyglądać będzie sytuacja, jeżeli chodzi o ustalenie puli środków na sfinansowanie nagród przyznawanych nauczycielom za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze. Zgodnie z art. 2 ustawy okołobudżetowej w roku 2021 środki, o których mowa w:

  • 49 ust. 1 pkt 2 KN, na wypłaty nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze wyodrębnia się w budżetach wojewodów łącznie w wysokości do 2.744 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty,
  • 49 ust. 1 pkt 3 KN, na wypłaty nagród dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze wyodrębnia się w budżecie MEN w wysokości do 2015 średnich wynagrodzeń nauczyciela stażysty

–   ustalonych w oparciu o kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, obowiązującą w dniu 01.01.2018 r.

Takie rozwiązanie spowoduje zmniejszenie puli środków przeznaczanych na nagrody dla nauczycieli – w 2020 r. do ustalania ich wysokości służyła kwota bazowa z 01.01.2020 r. Cofnięcie się do kwoty bazowej z 01.01.2018 r. oznacza, że pominięto kilkunastoprocentowy wzrost średniego wynagrodzenia, jaki nastąpił od tamtego czasu.

Fundusz socjalny

Zgodnie z art. 53 ust. 1 KN dla nauczycieli dokonuje się corocznie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Jego wysokość to iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć i 110% kwoty bazowej określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.

Od dłuższego już czasu funkcjonuje jednak mechanizm, zgodnie z którym każda kolejna ustawa okołobudżetowa wskazuje, jaką kwotę bazową należy stosować do ustalania odpisu na ZFŚS. W 2021 r. – zgodnie z art. 4 omawianej ustawy okołobudżetowej – do ustalania odpisu na ZFŚS dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową obowiązującą 01.01.2018 r. Kwota ta wynosi 2.752,92 zł. Oznacza to utrzymanie podstawy naliczania odpisu na poziomie obowiązującym w 2020 r.

Ta sama zasada została zastosowana do pracowników niepedagogicznych – w 2021 r. wysokość odpisu na ZFŚS dla nich będzie ustalana na podstawie wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w II półroczu 2018 r. ogłoszonego przez Prezesa GUS, które wynosi 4.134,02 zł, czyli analogicznie jak w 2020 r. Jeśli przyjąć za podstawę tę kwotę, odpis podstawowy na jednego pracownika (37,5% podstawy) wynosi 1.550,26 zł.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.



Ministerstwo Edukacji i Nauki skierowało już do konsultacji społecznych projekt rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2021.

Tak jak dotychczas, co roku wydawane przepisy dotyczące podziału środków na realizację zadań oświatowych uzależniają wysokość subwencji dla poszczególnych samorządów od liczby uczniów przeliczeniowych. Tę zaś ustala się za pomocą zróżnicowanych wag i wskaźników dla wybranych kategorii uczniów, słuchaczy, wychowanków i dzieci, które ukończyły 6 lat lub więcej w roku bazowym. Pod uwagę bierze się także określone typy i rodzaje szkół oraz wskaźnik korygujący uwzględniający stopnie awansu zawodowego nauczycieli. Wskaźnik ten umożliwia przekazywanie wyższych kwot subwencji do tych samorządów, które mają bardzo wysoki odsetek nauczycieli z najwyższymi stopniami awansu zawodowego, czyli z najwyższym wynagrodzeniem.

Kwota przydająca na jednego ucznia – czyli tzw. finansowy standard A, wykorzystywany przy podziale subwencji oświatowej między samorządy – ma w 2021 roku wynieść około 6.110 zł. To oznaczałoby, że będzie od tegorocznej wyższa o mniej więcej 192 zł (3,2%).

W projekcie ustawy budżetowej na rok 2021 część oświatowa subwencji ogólnej dla j.s.t. została zaplanowana w wysokości 52 mld 041 mln 694 tys. zł – i jest o 4,4% wyższa od kwoty części oświatowej subwencji ogólnej określonej w ustawie budżetowej na rok 2020 (49 mld 835 mln 775 tys. zł).

Jak podkreśla rząd, zaplanowana na przyszły rok kwota części oświatowej subwencji ogólnej uwzględnia m.in. przechodzące na kolejny rok skutki wprowadzonej 1 września 2020 r. podwyżki wynagrodzeń nauczycieli, jak również skutki finansowe zmiany liczby etatów nauczycieli oraz awansu zawodowego nauczycieli w 2021 r.

Choć sama metodologia naliczania i dzielenia subwencji oświatowej pozostaje niezmienna od lat, w projekcie na rok 2021 zaproponowano kilka szczegółowych modyfikacji. Oto najważniejsze z nich.

Licea dla dorosłych, szkoły policealne oraz KKZ

Ze względu na niską zdawalność egzaminów przez słuchaczy liceów ogólnokształcących dla dorosłych, szkół policealnych, w tym kształcących w formie dziennej, oraz kwalifikacyjnych kursów zawodowych, MEiN proponuje, aby w tych typach szkół wzmocnić mechanizm, który uzależnia subwencjonowanie od efektywności kształcenia mierzonej zdanym egzaminem maturalnym, egzaminem zawodowym lub egzaminem potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie. Chodzi o wprowadzone w 2018 r. rozwiązanie polegające na podzieleniu subwencji na dwie części: „za uczestnictwo w zajęciach” i „za zdany egzamin”. Aby to narzędzie było bardziej skuteczne, resort zamierza obniżyć subwencję w pierwszej części, a zwiększyć w drugiej. Ma to premiować szkoły z dużą zdawalnością egzaminów i pozwolić im finansowo zyskać w stosunku do dotychczasowych zasad.

Wyższa subwencja dla małych szkół

Resort proponuje podwyższenie wartości wagi P2, uwzględniającej wielkość szkoły i poziom zamożności samorządu, oraz włączenie do tej wagi szkół niepublicznych. Te ostatnie to często niewielkie szkoły (liczące do 144 uczniów i położone w mało zamożnych samorządach), które powstały z inicjatywy lokalnej społeczności. Objęcie ich wagą P2 wzmocni je finansowo i będzie zapobiegać ich likwidacji.

Skutki pandemii

Resort chce zmienić sposób naliczania niektórych wag w związku z częściowym ograniczeniem pracy jednostek oświatowych spowodowanym pandemią. Dotyczy to szkół i placówek, w których dane są wyliczane w sposób średnioroczny za ubiegły rok szkolny. Okres pierwszej fali pandemii wpłynąłby więc niekorzystnie na kwoty planowane na rok 2021. Zmiany w naliczaniu subwencji mają dotyczyć domów wczasów dziecięcych, szkół w podmiotach leczniczych, internatów, burs i szkolnych schronisk młodzieżowych.

Oddziały przygotowania wojskowego

MEiN doprecyzuje też sposób finansowania oddziałów przygotowania wojskowego. Jest to konieczne z uwagi na fakt, że w roku szkolnym 2021/2022, przez cztery miesiące (od września do grudnia), będą równolegle funkcjonować klasy pierwsze i drugie (z odpowiednio jedną i dwoma godzinami kształcenia). Poza tym zaplanowanych dodatkowych 20 zezwoleń na założenie oddziałów klasy I w 2021 r. sfinansowane zostanie z rezerwy subwencji, z tego względu, że nie wiadomo, w których samorządach się one utworzą.

Szkolnictwo branżowe

W tym zakresie przewiduje się kontynuację finansowania uczniów zgodnie z prognozą zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

W 2021 r. w prognozie ujęte zostały cztery nowe zawody: murarz-tynkarz, operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, technik budowy dróg oraz technik spawalnictwa. Jak wyjaśnia MEiN, zawody, które były naliczane do subwencji oświatowej ze zwiększonym finansowaniem na 2020 r., będą kontynuowane w prognozie na 2021 r., a zawody według nowej prognozy zostaną uwzględnione w przypadku uczniów klas I szkół prowadzących kształcenie zawodowe.

Zwiększone finansowanie w ramach subwencji oświatowej wprowadzone w subwencji na 2019 r. i na 2020 r. na zawody, w których jest prognozowane zwiększone zapotrzebowanie na rynku pracy, będzie kontynuowane na uczniów w klasach, na które je naliczono.

Aktualizacja zawodów

W projekcie do odpowiednich wag zostały przypisane nowe zawody szkolnictwa branżowego, w których szkoły mogły rozpocząć kształcenie od roku szkolnego 2020/2021. Są to: mechanik pojazdów kolejowych oraz technik pojazdów kolejowych, technik spawalnictwa oraz zdobnik ceramiki.

Wykreślono natomiast zawody: monter mechatronik, technik budownictwa okrętowego, fototechnik oraz technik cyfrowych procesów graficznych. Od 1 września 2017 r. zawody te zostały zastąpione nowymi: mechatronik, technik budowy jednostek pływających, technik fotografii i multimediów oraz technik grafiki i poligrafii cyfrowej.

Uchylenie zbędnych regulacji

Projekt uchyla regulacje odnoszące się do dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej prowadzonych w branżowych szkołach I stopnia, ponieważ w systemie oświaty takie szkoły i klasy już nie funkcjonują.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego