Ostatnia zmiana Dz.U. 2024.600


Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 10 stycznia 2017 r.

w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych

Opracowano na podstawie; Dz.U. z 2017 r. poz. 89; z 2017 r. poz. 1607; z 2019 r. poz. 2468; z 2024 r. poz. 600

Ostatnie zmiany (Dz.U. z 2024 r. poz. 600), zaznaczone w tekście na czerwono — weszły w życie dnia 04.05.2024 r. — dotyczą §: 3, 6, 8, 9, 10, 25, 27, 28, 30, 30a (dodany) oraz zał.: 1 (Świadectwo czeladnicze), 2 (Dyplom mistrzowski), 3 (Zaświadczenie o zdaniu egzaminu), 6 (Duplikat dodatkowy) — dodany, 7 (Informacje ogólne) — dodany.

Na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2016 r. poz. 1285) zarządza się, co następuje:

§ 1.

1. Rozporządzenie określa:

1) warunki powoływania komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych przeprowadzających egzamin czeladniczy, egzamin mistrzowski oraz egzamin sprawdzający wybrane kwalifikacje zawodowe w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła, o którym mowa w art. 3 ust. 3i ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle;

2) warunki dopuszczania do egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, o którym mowa w pkt 1;

3) sposób przeprowadzania egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, o którym mowa w pkt 1;

4) wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych;

5) warunki i tryb wydawania oraz wzory świadectw czeladniczych, dyplomów mistrzowskich, zaświadczeń o zdaniu egzaminu sprawdzającego, suplementów do świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich (Europass), umieszczenie znaków graficznych informujących o poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2016 r. poz. 64 i 1010), a także sposoby wydawania duplikatów i dokonywania legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz wysokość odpłatności za wykonywanie tych czynności.

2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) ustawie — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle;

2) ustawie o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji;

3) ustawie o systemie oświaty — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.);

4) ustawie – Prawo oświatowe — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949);

5) ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy — należy przez to rozumieć ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065, 1292, 1321, 1428 i 1543);

6) egzaminie sprawdzającym — należy przez to rozumieć egzamin sprawdzający wybrane kwalifikacje zawodowe w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła, o którym mowa w art. 3 ust. 3i ustawy;

7) egzaminach — należy przez to rozumieć egzamin czeladniczy, egzamin mistrzowski i egzamin sprawdzający;

8) klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego — należy przez to rozumieć klasyfikację zawodów szkolnictwa branżowego, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe;

9) klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy — należy przez to rozumieć przepisy wydane na podstawie art. 36 ust. 8 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

10) PRK — należy przez to rozumieć Polską Ramę Kwalifikacji, o której mowa w art. 2 pkt 16 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji;

11) znakach graficznych PRK — należy przez to rozumieć znaki graficzne informujące o przypisanym do kwalifikacji poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji i odpowiadającym mu poziomie europejskich ram kwalifikacji określone w przepisach wydanych na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji;

12) komisji — należy przez to rozumieć komisję egzaminacyjną izby rzemieślniczej.

§ 2.

1. Komisję powołuje właściwy organ statutowy izby rzemieślniczej. Kadencja komisji trwa pięć lat. W przypadku konieczności uzupełnienia składu komisji w czasie trwania kadencji komisji, nową osobę powołuje się w skład komisji na okres do zakończenia kadencji komisji.

2. O powołaniu komisji izba rzemieślnicza informuje na piśmie Związek Rzemiosła Polskiego.

§ 3.

1. W skład komisji wchodzą:

1) przewodniczący komisji;

2) zastępcy przewodniczącego komisji;

3) członkowie komisji;

4) sekretarze komisji.

2. Liczba osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2–4, powoływanych do składu komisji przeprowadzających poszczególne egzaminy jest uzależniona od liczby osób przystępujących odpowiednio do egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego.

3. Przewodniczący komisji i zastępcy przewodniczącego komisji posiadają wykształcenie wyższe oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin.

4. W przypadku braku możliwości powołania przewodniczącego komisji lub zastępcy przewodniczącego komisji spełniającego wymagania, o których mowa w ust. 3, w szczególności w przypadku egzaminu przeprowadzanego w zawodzie unikatowym, przewodniczący komisji lub zastępcy przewodniczącego komisji posiadają:

1) wykształcenie średnie lub średnie branżowe i tytuł mistrza w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza, albo

2) wykształcenie średnie lub średnie branżowe i tytuł technika w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu technika, albo

3) wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe i tytuł mistrza w zawodzie unikatowym, którego dotyczy egzamin, oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza.

5. Członkowie komisji posiadają:

1) wykształcenie co najmniej zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe i tytuł mistrza w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu mistrza, albo

2) wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe i tytuł technika w zawodzie, którego dotyczy egzamin, lub w zawodzie wchodzącym w zakres tego zawodu oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, którego dotyczy egzamin, lub zawodu wchodzącego w zakres tego zawodu, po uzyskaniu tytułu technika.

6. Przewodniczący komisji, zastępcy przewodniczącego komisji oraz członkowie komisji posiadają przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2017 r. poz. 1189), lub ukończony kurs pedagogiczny wymagany od instruktorów praktycznej nauki zawodu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 4 ustawy – Prawo oświatowe.

6a. Wymóg ukończenia kursu pedagogicznego, o którym mowa w ust. 6, przez przewodniczącego komisji, zastępców przewodniczącego komisji oraz członków komisji uznaje się za spełniony także w przypadku, gdy osoby te ukończyły kurs pedagogiczny wymagany od instruktorów praktycznej nauki zawodu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o systemie oświaty.

7. Przewodniczącym komisji, zastępcami przewodniczącego komisji oraz członkami komisji mogą być także osoby, które są wpisane do ewidencji egzaminatorów, o której mowa w art. 9c ust. 2 pkt 7 ustawy o systemie oświaty, w zakresie przeprowadzania egzaminu zawodowego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.

8. Sekretarze komisji są wyznaczani spośród pracowników organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, posiadających co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz co najmniej roczny staż pracy w organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła. Sekretarze komisji sprawują obsługę administracyjno-biurową komisji.

9. Osoby wchodzące w skład komisji są obowiązane ukończyć szkolenie zorganizowane przez izbę rzemieślniczą, o którym mowa w art. 3 ust. 3g pkt 7 ustawy.

10. W skład komisji nie może wchodzić osoba sprawująca funkcję organu statutowego lub będąca członkiem organu statutowego izby rzemieślniczej powołującego komisję.

11. Izba rzemieślnicza prowadzi:

1) wykaz komisji przeprowadzających poszczególne egzaminy zawierający:

a) rodzaj egzaminu,

b) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji,

c) okres kadencji komisji,

d) datę powołania komisji przez właściwy organ statutowy izby rzemieślniczej;

2) wykaz osób wchodzących w skład poszczególnych komisji zawierający:

a) dane dotyczące osób wchodzących w skład komisji:

— imię (imiona) i nazwisko,

— numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL — serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,

— adres zamieszkania,

— numer telefonu lub adres poczty elektronicznej,

b) informację o spełnieniu przez poszczególne osoby wchodzące w skład komisji warunków, o których mowa odpowiednio w ust. 3–9,

c) oznaczenie komisji,

d) rodzaj egzaminu,

e) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji.

§ 4.

1. Komisja przeprowadza egzaminy w zespołach egzaminacyjnych, każdorazowo ustalanych przez przewodniczącego komisji w porozumieniu z izbą rzemieślniczą.

2. W skład zespołu egzaminacyjnego przeprowadzającego odpowiednio egzamin czeladniczy, egzamin mistrzowski albo egzamin sprawdzający wchodzą co najmniej cztery osoby:

1) przewodniczący komisji lub jego zastępca — jako przewodniczący zespołu egzaminacyjnego;

2) co najmniej dwóch członków komisji — jako członkowie zespołu egzaminacyjnego;

3) sekretarz komisji — jako sekretarz zespołu egzaminacyjnego.

3. (uchylony)

4. W skład zespołu egzaminacyjnego nie może wchodzić osoba pozostająca z kandydatem w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do jej bezstronności, albo która w okresie ostatnich trzech lat pozostawała z kandydatem w stosunku pracy lub zlecenia.

5. Osoba wchodząca w skład zespołu egzaminacyjnego składa na piśmie oświadczenie do przewodniczącego komisji o zaistnieniu przesłanek, o których mowa w ust. 4.

6. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego sprawuje obsługę administracyjno-biurową zespołu egzaminacyjnego. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego nie uczestniczy w przeprowadzaniu egzaminu ani w ocenianiu i ustalaniu wyniku egzaminu.

§ 5.

1. Do egzaminu czeladniczego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:

1) ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik oraz dokształcanie teoretyczne młodocianych pracowników w szkole lub w formach pozaszkolnych;

1a) jest uczniem klasy III branżowej szkoły I stopnia, w której realizuje dokształcanie teoretyczne młodocianych pracowników, oraz młodocianym pracownikiem zatrudnionym w celu nauki zawodu u rzemieślnika;

2) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej, dotyczące umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin;

3) jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych, o której mowa w art. 53c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

4) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej i co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;

5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r., prowadzących kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin;

6) posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej półroczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;

7) posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie lub certyfikat kwalifikacji zawodowej, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie lub certyfikatu kwalifikacji zawodowej.

2. Uczniowi branżowej szkoły I stopnia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1a, izba rzemieślnicza wydaje zaświadczenie o przystąpieniu do egzaminu czeladniczego zawierające:

1) imię i nazwisko ucznia;

2) numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL — serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz datę urodzenia;

3) nazwę i symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa branżowego, w którym uczeń przystąpił do egzaminu czeladniczego;

4) datę przystąpienia do egzaminu czeladniczego;

5) nazwę izby rzemieślniczej, która przeprowadziła egzamin czeladniczy.

§ 6.

Do egzaminu mistrzowskiego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:

1) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, a także:

a) co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego, albo

b) co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, łącznie przed uzyskaniem i po uzyskaniu tytułu zawodowego;

2) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej;

3) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;

4) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r. oraz tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu mistrza;

5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej, dotychczasowej szkoły ponadgimnazjalnej albo szkoły ponadpodstawowej działającej w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r., dających wykształcenie średnie albo średnie branżowe i kształcących w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej dwuletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;

6) posiada dyplom ukończenia studiów na kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego.

§ 7.

Do egzaminu sprawdzającego dopuszcza się osobę, która ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej z zakresu umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, którego dotyczy egzamin, oraz posiada zaświadczenie potwierdzające ukończenie tej formy kształcenia.

§ 8.

1. Osoba ubiegająca się o dopuszczenie do egzaminu składa wniosek zawierający następujące dane:

1) imię (imiona) i nazwisko;

2) datę i miejsce urodzenia;

3) numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL — serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;

4) adres zamieszkania;

5) informację o spełnianiu warunków, o których mowa odpowiednio w § 5–7.

2. Osoba, o której mowa w ust. 1, do wniosku dołącza:

1) kopie dokumentów potwierdzających spełnienie warunków, o których mowa odpowiednio w § 5–7, w tym zaświadczenia dotyczące wykonywania zawodu lub świadectwa pracy, oraz przedstawia oryginały tych dokumentów w celu potwierdzenia zgodności kopii z oryginałem przez izbę rzemieślniczą lub — z upoważnienia izby rzemieślniczej — przez cech, a w przypadku gdy nie jest możliwe przedstawienie dokumentów potwierdzających okres wykonywania zawodu — oświadczenie osoby ubiegającej się o dopuszczenie do egzaminu potwierdzające wymagany okres wykonywania zawodu;

2) (uchylony);

3) potwierdzenie wniesienia opłaty za egzamin, o której mowa w art. 3 ust. 3g pkt 4 ustawy.

3. Wniosek składa się w izbie rzemieślniczej, z tym że:

1) osoba, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 1, składa wniosek w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest rzemieślnik, u którego ukończyła naukę zawodu, lub cech sprawujący z upoważnienia izby rzemieślniczej nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego, o którym mowa w art. 3 ust. 6 ustawy;

2) osoba, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 1a, składa wniosek w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest rzemieślnik, u którego realizuje naukę zawodu, lub cech sprawujący z upoważnienia izby rzemieślniczej nadzór nad przebiegiem przygotowania zawodowego, o którym mowa w art. 3 ust. 6 ustawy.

4. Osoba, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 1, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego nie później niż trzy miesiące przed terminem zakończenia nauki zawodu u rzemieślnika.

4a. Osoba, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 1a, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego nie później niż trzy miesiące przed terminem zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w branżowej szkole I stopnia, określonym w przepisach w sprawie organizacji roku szkolnego.

5. Osoba, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 3, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego nie później niż na dwa miesiące przed terminem zakończenia praktycznej nauki zawodu dorosłych.

§ 9.

1. Absolwenci szkół ponadpodstawowych, dotychczasowych szkół ponadgimnazjalnych i szkół ponadpodstawowych działających w systemie oświaty przed dniem 1 stycznia 1999 r., dających wykształcenie średnie albo średnie branżowe i kształcących w zawodzie, z zakresu którego przeprowadza się egzamin czeladniczy, oraz absolwenci uczelni na kierunku studiów w zakresie odpowiadającym zakresowi zawodu, w którym zdają egzamin czeladniczy, mogą być zwolnieni ze zdawania niektórych tematów etapu teoretycznego tego egzaminu. Zwolnienie jest równoznaczne z uzyskaniem z danego tematu oceny wpisanej na świadectwie lub dyplomie ukończenia szkoły lub dyplomie ukończenia studiów.

2. W przypadku wpisanej na świadectwie lub dyplomie ukończenia szkoły oceny dopuszczającej z odpowiedniego tematu etapu teoretycznego egzaminu czeladniczego zdający uzyskuje ocenę dostateczną.

3. Laureaci sześciu pierwszych miejsc:

1) olimpiad i turniejów o zasięgu ogólnopolskim, obejmujących problematykę danego zawodu, organizowanych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy o systemie oświaty,

2) konkursów zawodowych o zasięgu ogólnopolskim, organizowanych przez stowarzyszenia zawodowe, samorządy gospodarcze i inne organizacje gospodarcze, których regulamin i program został zatwierdzony przez Związek Rzemiosła Polskiego

— mogą być zwolnieni ze zdawania jednego z etapów egzaminu czeladniczego.

4. Jeżeli zakres olimpiady, turnieju lub konkursu zawodowego obejmuje niektóre tematy etapu teoretycznego lub zadania egzaminacyjne etapu praktycznego egzaminu czeladniczego, zwolnienie dotyczy wyłącznie tych tematów lub zadań egzaminacyjnych, które były przedmiotem olimpiady, turnieju lub konkursu zawodowego.

5. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 3 i 4, jest równoznaczne z uzyskaniem z tematów, zadań egzaminacyjnych lub etapu egzaminu czeladniczego oceny najwyższej.

6. Osoby posiadające uprawnienia instruktora praktycznej nauki zawodu, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 4 ustawy – Prawo oświatowe są zwolnione ze zdawania egzaminu mistrzowskiego z zakresu tematów, o których mowa w § 11 ust. 6 pkt 1 lit. h oraz i.

6a. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 6, przysługuje również osobom, które posiadają uprawnienia instruktora praktycznej nauki zawodu, uzyskane na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o systemie oświaty.

7. Uprawnienie do zwolnienia z egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego stwierdza izba rzemieślnicza.

§ 10.

1. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego, w porozumieniu z izbą rzemieślniczą, ustala listy zdających egzamin czeladniczy, egzamin mistrzowski oraz egzamin sprawdzający.

2. Lista zdających zawiera:

1) rodzaj egzaminu;

2) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji;

3) imiona, nazwiska oraz adresy zamieszkania zdających.

3. Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przekazuje listę zdających członkom oraz sekretarzowi zespołu egzaminacyjnego.

§ 11.

1. Egzamin przeprowadza się w dwóch etapach: praktycznym i teoretycznym.

2. Kolejność zdawania etapów egzaminu ustala przewodniczący komisji w porozumieniu z izbą rzemieślniczą.

3. Etap praktyczny egzaminu polega na samodzielnym wykonaniu przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne.

4. Etap teoretyczny egzaminu przeprowadza się:

1) w przypadku egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego — w części pisemnej i części ustnej;

2) w przypadku egzaminu sprawdzającego — w części ustnej.

5. Na egzaminie czeladniczym w etapie teoretycznym:

1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów:

a) rachunkowość zawodowa,

b) dokumentacja działalności gospodarczej,

c) rysunek zawodowy,

d) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

e) podstawowe zasady ochrony środowiska,

f) podstawowe przepisy prawa pracy,

g) podstawowa problematyka z zakresu podejmowania działalności gospodarczej i zarządzania przedsiębiorstwem;

2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów:

a) technologia,

b) maszynoznawstwo,

c) materiałoznawstwo.

6. Na egzaminie mistrzowskim w etapie teoretycznym:

1) część pisemna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów:

a) rachunkowość zawodowa wraz z kalkulacją,

b) dokumentacja działalności gospodarczej,

c) rysunek zawodowy,

d) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

e) podstawowe zasady ochrony środowiska,

f) podstawowe przepisy prawa pracy,

g) podstawowa problematyka z zakresu podejmowania działalności gospodarczej i zarządzania przedsiębiorstwem,

h) podstawy psychologii i pedagogiki,

i) metodyka nauczania;

2) część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu następujących tematów:

a) technologia,

b) maszynoznawstwo,

c) materiałoznawstwo.

7. Na egzaminie sprawdzającym w etapie teoretycznym część ustna polega na udzieleniu przez zdającego odpowiedzi na pytania z zakresu:

1) umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, którego dotyczy egzamin;

2) następujących tematów:

a) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

b) podstawowe zasady ochrony środowiska.

§ 12.

1. Zadania egzaminacyjne do etapu praktycznego egzaminu i pytania do części pisemnej oraz części ustnej etapu teoretycznego egzaminu, a także zestawy tych pytań przygotowują członkowie zespołu egzaminacyjnego, w uzgodnieniu z przewodniczącym zespołu egzaminacyjnego. Zadania egzaminacyjne i pytania przygotowuje się na podstawie standardów wymagań, o których mowa w art. 3 ust. 3a ustawy, albo na podstawie podstawy programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, o której mowa w art. 3 ust. 3b ustawy, w przypadku egzaminu czeladniczego przeprowadzanego w zawodzie określonym w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego.

2. (uchylony)

3. Zadania, pytania oraz zestawy pytań, o których mowa w ust. 1, przewodniczący zespołu egzaminacyjnego przedstawia do zatwierdzenia izbie rzemieślniczej.

4. Izba rzemieślnicza przygotowuje, przechowuje i przekazuje materiały egzaminacyjne do przeprowadzenia egzaminu w warunkach uniemożliwiających ich nieuprawnione ujawnienie.

5. Przy ustalaniu zadań egzaminacyjnych do etapu praktycznego egzaminu i miejsca ich wykonania bierze się pod uwagę niepełnosprawności zdającego.

6. Termin i miejsce przeprowadzenia etapu praktycznego oraz poszczególnych części etapu teoretycznego egzaminu ustala przewodniczący zespołu egzaminacyjnego w porozumieniu z izbą rzemieślniczą.

§ 13.

1. Czas trwania etapu praktycznego:

1) w przypadku egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego — nie może być krótszy niż 120 minut i nie może być dłuższy niż 24 godziny łącznie w ciągu trzech dni;

2) w przypadku egzaminu sprawdzającego — nie może być dłuższy niż 8 godzin.

2. Etap praktyczny egzaminu przeprowadza się u pracodawców lub w warsztatach szkoleniowych, posiadających warunki organizacyjne i techniczne niezbędne do wykonania przez zdającego zadań egzaminacyjnych.

3. W trakcie przeprowadzania etapu praktycznego egzaminu każdy zdający pracuje przy osobnym stanowisku pracy.

4. Nadzór nad wykonywaniem przez zdającego zadań egzaminacyjnych etapu praktycznego egzaminu sprawuje dwóch członków zespołu egzaminacyjnego wyznaczonych przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego, z których jeden sporządza kartę obserwacji i oceny etapu praktycznego.

§ 14.

1. Czas trwania części pisemnej etapu teoretycznego egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego nie może być krótszy niż 45 minut i nie może być dłuższy niż 210 minut.

2. Część pisemna etapu teoretycznego egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego odbywa się w warunkach zapewniających samodzielną pracę zdającego.

3. W części pisemnej etapu teoretycznego egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego zdający odpowiada na siedem pytań z zakresu każdego tematu egzaminu, zawartych w arkuszu egzaminacyjnym przygotowanym przez izbę rzemieślniczą. Zdający udziela odpowiedzi na karcie odpowiedzi, stanowiącej załącznik do arkusza egzaminacyjnego.

§ 15.

1. Czas trwania części ustnej etapu teoretycznego egzaminu nie może być dłuższy niż 30 minut.

2. W części ustnej etapu teoretycznego egzaminu zdający losuje jeden zestaw zawierający po trzy pytania z zakresu każdego tematu egzaminu. Na zapoznanie się z treścią pytań zdający ma około 10 minut, których nie wlicza się do czasu trwania części ustnej etapu teoretycznego egzaminu.

3. Oceny uzyskane z odpowiedzi udzielonych przez zdającego w części ustnej etapu teoretycznego egzaminu są wpisywane do karty odpowiedzi.

§ 16.

Na etap praktyczny i etap teoretyczny egzaminu zdający zgłasza się z dowodem osobistym lub innym dokumentem ze zdjęciem potwierdzającym jego tożsamość.

§ 17.

Sekretarz zespołu egzaminacyjnego w szczególności:

1) powiadamia przewodniczącego i członków zespołu egzaminacyjnego o terminach i miejscach przeprowadzenia egzaminu;

2) powiadamia zdających, na co najmniej 14 dni przed ustalonym terminem egzaminu, o terminie i miejscu zdawania etapu teoretycznego oraz etapu praktycznego;

3) sprawdza warunki do przeprowadzenia egzaminu.

§ 18.

1. Szczegółowe kryteria oceniania etapu praktycznego i etapu teoretycznego egzaminu opracowuje komisja. Przewodniczący komisji przedstawia szczegółowe kryteria oceniania do zatwierdzenia izbie rzemieślniczej.

2. Oceny ustala zespół egzaminacyjny, w stopniach według następującej skali:

1) stopień celujący — 6;

2) stopień bardzo dobry — 5;

3) stopień dobry — 4;

4) stopień dostateczny — 3;

5) stopień niedostateczny — 2.

3. Ocenę etapu praktycznego ustala się na podstawie ocen wystawionych za każde zadanie egzaminacyjne.

4. Ocenę części pisemnej etapu teoretycznego ustala się na podstawie ocen wystawionych z każdego tematu odpowiednio egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego.

5. Ocenę części ustnej etapu teoretycznego ustala się na podstawie ocen wystawionych z każdego tematu egzaminu.

6. Ocenę etapu teoretycznego egzaminu ustala się:

1) w przypadku egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego — na podstawie ocen wystawionych za część pisemną i część ustną;

2) w przypadku egzaminu sprawdzającego — na podstawie oceny wystawionej za część ustną.

7. Ocenę końcową egzaminu ustala się na podstawie ocen wystawionych z obu etapów egzaminu.

§ 19.

Zdający zdał egzamin, jeżeli z etapu praktycznego i etapu teoretycznego egzaminu uzyskał co najmniej oceny dostateczne.

§ 20.

1. Ocena niedostateczna z co najmniej jednego zadania egzaminacyjnego etapu praktycznego egzaminu decyduje o niedostatecznej ocenie z tego etapu.

2. Zdający, który otrzymał ocenę niedostateczną z zadania lub zadań egzaminacyjnych etapu praktycznego egzaminu, ma prawo przystąpić do egzaminu poprawkowego obejmującego to zadanie lub zadania.

3. Zdający, który otrzymał ocenę niedostateczną z tematu lub tematów części pisemnej lub ustnej etapu teoretycznego egzaminu, ma prawo przystąpić do egzaminu poprawkowego obejmującego ten temat lub tematy.

4. Egzamin poprawkowy przeprowadza zespół egzaminacyjny w terminie i miejscu ustalonych przez przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego w porozumieniu z izbą rzemieślniczą. Egzamin poprawkowy przeprowadza się nie wcześniej niż miesiąc od dnia ogłoszenia wyników końcowych egzaminu.

5. Na wniosek zdającego egzamin poprawkowy może obejmować cały etap albo odpowiednio część pisemną lub część ustną etapu teoretycznego.

6. Po upływie dwóch lat od daty pierwszego egzaminu osoby, o których mowa w ust. 2 i 3, zdają egzamin w pełnym zakresie.

§ 21.

Przewodniczący zespołu egzaminacyjnego informuje zdających o wynikach etapu praktycznego i etapu teoretycznego egzaminu, ogłasza wyniki końcowe egzaminu oraz informuje zdających o prawie złożenia skargi dotyczącej prawidłowości przeprowadzenia egzaminu, o której mowa w art. 3 ust. 3g pkt 6 ustawy.

§ 22.

1. Zdający może złożyć skargę dotyczącą prawidłowości przeprowadzenia egzaminu do izby rzemieślniczej w terminie trzech dni od dnia zakończenia egzaminu.

2. Izba rzemieślnicza rozpatruje skargę w terminie siedmiu dni od dnia jej otrzymania.

3. W przypadku nieuwzględnienia skargi zdający może zwrócić się o rozpatrzenie skargi do Związku Rzemiosła Polskiego, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania odpowiedzi izby rzemieślniczej.

4. Związek Rzemiosła Polskiego rozpatruje skargę w terminie czternastu dni od dnia jej otrzymania.

§ 23.

1. W czasie egzaminu oraz podczas posiedzeń zespołu egzaminacyjnego mogą być obecni, w charakterze obserwatorów:

1) delegowani przedstawiciele ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz Związku Rzemiosła Polskiego;

2) upoważnieni przez izbę rzemieślniczą przedstawiciele organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą, do której zdający uczęszczał;

3) za zgodą przewodniczącego komisji — nauczyciele szkół prowadzących kształcenie zawodowe;

4) za zgodą przewodniczącego komisji — pracodawcy, u których odbywały się nauka zawodu lub szkolenie.

2. Osoby, o których mowa w ust. 1, nie uczestniczą w przeprowadzaniu egzaminu ani w ocenianiu i ustalaniu wyniku egzaminu.

3. Osoby wchodzące w skład zespołu egzaminacyjnego oraz osoby, o których mowa w ust. 1, są obowiązane do nieujawniania informacji dotyczących prac zespołu egzaminacyjnego, w tym informacji dotyczących ustalania ocen.

§ 24.

1. Osoba, która z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpiła do egzaminu albo etapu lub części etapu tego egzaminu albo która przerwała egzamin, ma prawo przystąpić do egzaminu albo odpowiednio do etapu lub jego części w kolejnych terminach przeprowadzania egzaminu w ciągu dwóch lat od daty pierwszego egzaminu.

2. Po upływie okresu, o którym mowa w ust. 1, egzamin zdaje się w pełnym zakresie.

§ 25.

1. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego sporządza indywidualny protokół egzaminu dla każdego zdającego.

2. Indywidualny protokół egzaminu zawiera:

1) nazwę i adres siedziby izby rzemieślniczej;

2) rodzaj egzaminu;

3) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji;

4) imiona i nazwiska osób wchodzących w skład zespołu egzaminacyjnego;

5) imię i nazwisko zdającego oraz datę i miejsce jego urodzenia;

6) numer PESEL zdającego, a w przypadku braku numeru PESEL — serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;

7) daty przeprowadzenia części ustnej i części pisemnej etapu teoretycznego odpowiednio egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego albo części ustnej etapu teoretycznego egzaminu sprawdzającego;

8) daty przeprowadzenia etapu praktycznego;

9) zadania egzaminacyjne etapu praktycznego;

10) tematy części ustnej i części pisemnej etapu teoretycznego odpowiednio egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego albo części ustnej etapu teoretycznego egzaminu sprawdzającego;

11) oceny z każdego zadania egzaminacyjnego i tematu;

12) oceny z każdego etapu egzaminu;

13) ocenę końcową egzaminu i datę jej ustalenia;

14) informację o egzaminie poprawkowym, jeżeli zdający przystąpił do tego egzaminu;

15) podpisy osób wchodzących w skład zespołu egzaminacyjnego;

16) datę sporządzenia i podpisania protokołu;

17) informację o poziomie PRK przypisanym do kwalifikacji pełnej lub kwalifikacji cząstkowej, jeżeli znak graficzny PRK ma zostać nadrukowany na świadectwie czeladniczym lub dyplomie mistrzowskim w przypadkach, o których mowa w § 27 ust. 2 i 4.

3. Do indywidualnego protokołu egzaminu sekretarz zespołu egzaminacyjnego dołącza:

1) kartę obserwacji i oceny etapu praktycznego, o której mowa w § 13 ust. 4;

2) kartę odpowiedzi z części pisemnej etapu teoretycznego, o której mowa w § 14 ust. 3;

3) kartę odpowiedzi z części ustnej etapu teoretycznego, o której mowa w § 15 ust. 3.

4. Sekretarz zespołu egzaminacyjnego na podstawie indywidualnych protokołów egzaminu sporządza protokół zbiorczy egzaminu zawierający:

1) nazwę i adres siedziby izby rzemieślniczej;

2) rodzaj egzaminu;

3) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji;

4) imiona i nazwiska osób wchodzących w skład zespołu egzaminacyjnego;

5) imiona i nazwiska osób, które przystąpiły do egzaminu, oraz uzyskane przez te osoby oceny końcowe;

6) podpisy przewodniczącego i sekretarza zespołu egzaminacyjnego;

7) datę sporządzenia i podpisania protokołu.

5. Do protokołu zbiorczego egzaminu sekretarz zespołu egzaminacyjnego dołącza oświadczenie, o którym mowa w § 4 ust. 5.

6. Informacje dotyczące osób, które zdały egzamin, oraz zdanego egzaminu wpisuje się odpowiednio do:

1) księgi wieczystej egzaminów czeladniczych;

2) księgi wieczystej egzaminów mistrzowskich;

3) rejestru egzaminów sprawdzających.

7. Księgi wieczyste, o których mowa w ust. 6 pkt 1 i 2, zawierają:

1) liczbę porządkową;

2) imię (imiona), nazwisko, datę oraz miejsce urodzenia osoby, która zdała egzamin czeladniczy albo egzamin mistrzowski;

3) datę egzaminu;

4) nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji;

5) ocenę końcową z egzaminu;

6) imiona i nazwiska osób wchodzących w skład zespołu egzaminacyjnego;

7) informację o poziomie PRK przypisanym do kwalifikacji pełnej lub kwalifikacji cząstkowej, jeżeli znak graficzny PRK ma zostać nadrukowany na świadectwie czeladniczym lub dyplomie mistrzowskim w przypadkach, o których mowa w § 27 ust. 2 i 4;

8) miejsce na uwagi.

8. Rejestr, o którym mowa w ust. 6 pkt 3, zawiera:

1) liczbę porządkową;

2) imię (imiona), nazwisko, datę oraz miejsce urodzenia osoby, która zdała egzamin sprawdzający;

3) wykaz potwierdzonych umiejętności zawodowych;

4) datę wystawienia zaświadczenia, o którym mowa w § 27 ust. 5.

§ 26.

1. Podstawą ustalenia wysokości wynagrodzenia osób wchodzących w skład komisji za udział w przeprowadzonym egzaminie jest opłata odpowiednio za egzamin czeladniczy, egzamin mistrzowski oraz egzamin sprawdzający, wnoszona przez osobę przystępującą do danego egzaminu. Wysokość wynagrodzenia za udział w przeprowadzonym egzaminie jednego zdającego wynosi:

1) na egzaminie czeladniczym i egzaminie mistrzowskim dla:

a) przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego — 5% podstawy,

b) członka zespołu egzaminacyjnego oraz sekretarza zespołu egzaminacyjnego — 4% podstawy;

2) (uchylony)

3) na egzaminie sprawdzającym dla:

a) przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego — 9% podstawy,

b) członka zespołu egzaminacyjnego oraz sekretarza zespołu egzaminacyjnego — 8% podstawy.

2. Wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, wskazuje izba rzemieślnicza, przy której powołano komisję.

§ 27.

1. Osobie, która zdała egzamin czeladniczy, izba rzemieślnicza wydaje świadectwo czeladnicze (symbol IRz-SC/1) zgodne ze wzorem określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

2. Izba rzemieślnicza nadrukowuje znak graficzny PRK w lewym dolnym rogu pierwszej strony świadectwa czeladniczego, w sposób uniemożliwiający zatarcie lub zmianę, w odniesieniu do:

1) świadectw czeladniczych, o których mowa w art. 8 pkt 4 i 4a ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji — znak graficzny PRK dla kwalifikacji pełnej na poziomie 3 PRK lub innym, odpowiednio do poziomu PRK dla kwalifikacji pełnej dla danego zawodu określonego:

a) w przepisach wydanych odpowiednio na podstawie:

— (uchylone)

— art. 46 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2019 r., albo

— art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe, albo

b) w zgodzie, o której mowa w art. 45 ust. 8a ustawy – Prawo oświatowe, albo

c) w decyzji, o której mowa w art. 178 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe;

2) świadectw czeladniczych wydawanych osobom, które zdały egzamin czeladniczy z zakresu kwalifikacji rzemieślniczej włączonej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji na podstawie art. 37 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji — znak graficzny PRK dla kwalifikacji cząstkowej odpowiednio do poziomu PRK, jaki został określony dla danej kwalifikacji rzemieślniczej włączonej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 25 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.

3. Osobie, która zdała egzamin mistrzowski, izba rzemieślnicza wydaje dyplom mistrzowski (symbol IRz-DM/1) zgodny ze wzorem określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

4. Izba rzemieślnicza nadrukowuje znak graficzny PRK dla kwalifikacji cząstkowej w lewym dolnym rogu pierwszej strony dyplomu mistrzowskiego, w sposób uniemożliwiający zatarcie lub zmianę, w odniesieniu do dyplomów mistrzowskich wydawanych osobom, które zdały egzamin mistrzowski z zakresu kwalifikacji rzemieślniczej włączonej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji na podstawie art. 37 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji — odpowiednio do poziomu PRK, jaki został określony dla danej kwalifikacji rzemieślniczej włączonej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 25 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.

5. Osobie, która zdała egzamin sprawdzający, izba rzemieślnicza wydaje zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego (symbol IRz-Z/1) zgodne ze wzorem określonym w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 28.

1.–6. (uchylone)

7. W świadectwie czeladniczym i dyplomie mistrzowskim, w miejscu przeznaczonym na wpisanie numeru, wpisuje się liczbę porządkową, pod którą osoba, która zdała egzamin, jest wpisana w odpowiedniej księdze wieczystej, o której mowa w § 25 ust. 6 pkt 1 i 2. W zaświadczeniu o zdaniu egzaminu sprawdzającego, w miejscu przeznaczonym na wpisanie numeru, wpisuje się liczbę porządkową, pod którą osoba, która zdała egzamin, jest wpisana do rejestru, o którym mowa w § 25 ust. 6 pkt 3.

7a. W świadectwie czeladniczym, dyplomie mistrzowskim i zaświadczeniu o zdaniu egzaminu sprawdzającego, w miejscu przeznaczonym na wpisanie nazwy i symbolu cyfrowego zawodu, wpisuje się nazwę zawodu i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy albo nazwę i symbol cyfrowy zawodu ustalone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, jeżeli zawód jest ujęty tylko w tej klasyfikacji.

8. (uchylony)

9. Świadectwa czeladnicze, dyplomy mistrzowskie i zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego są drukami ścisłego zarachowania.

§ 29.

1. Na wniosek osoby, która uzyskała świadectwo czeladnicze lub dyplom mistrzowski, izba rzemieślnicza wydaje suplement do świadectwa czeladniczego (Europass) albo suplement do dyplomu mistrzowskiego (Europass), sporządzony na podstawie opisu kwalifikacji absolwenta albo opisu zawodu, określonych w podstawie programowej kształcenia w danym zawodzie, opisu kształcenia w danym zawodzie określonym w podstawie programowej kształcenia w zawodach albo w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego albo na podstawie standardu wymagań egzaminacyjnych ustalonego przez Związek Rzemiosła Polskiego.

2. Na suplemencie wpisuje się:

1) numer odpowiednio świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego;

2) imię (imiona) i nazwisko osoby, o której mowa w ust. 1;

3) nazwę odpowiednio świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego, a w przypadku gdy suplement jest wydawany w języku obcym — także nazwę świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego w tłumaczeniu, przy czym podane tłumaczenie nie ma mocy prawnej;

4) profil umiejętności i kompetencji;

5) zawody dostępne dla posiadacza odpowiednio świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego;

6) podstawę wydania odpowiednio świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego;

7) opis przebiegu kształcenia zakończonego uzyskaniem odpowiednio świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego.

3. Na suplemencie, w miejscu przeznaczonym na zamieszczenie opisu przebiegu kształcenia zakończonego uzyskaniem świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego, podaje się informacje o odbytym przez posiadacza świadectwa czeladniczego albo dyplomu mistrzowskiego kształceniu zawodowym, będącym podstawą dopuszczenia do egzaminu czeladniczego albo egzaminu mistrzowskiego.

4. Na suplemencie, w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji dotyczących krajowego punktu informacyjnego, wpisuje się adres strony internetowej instytucji wyznaczonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do pełnienia funkcji Krajowego Centrum Europass.

5. Wzór suplementu do świadectwa czeladniczego (symbol IRz-II/4) określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

6. Wzór suplementu do dyplomu mistrzowskiego (symbol IRz-II/5) określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.

§ 30.

1. Osoba, która utraciła oryginał świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego lub zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego, może wystąpić do izby rzemieślniczej, która wydała ten dokument, z pisemnym wnioskiem o wydanie jego duplikatu. Wniosek może być złożony w postaci elektronicznej.

2. Izba rzemieślnicza sporządza duplikat świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego lub zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego na podstawie protokołu egzaminu, o którym mowa w § 25 ust. 1, oraz odpowiednio księgi wieczystej i rejestru, o których mowa w § 25 ust. 6.

3. W przypadku gdy w załącznikach nr 1–3 do rozporządzenia określono wzór dokumentu, który jest zgodny z wzorem obowiązującym w dniu wydania oryginału dokumentu, duplikat wydaje się na druku według wzoru obowiązującego dla tego dokumentu określonego odpowiednio w załączniku nr 1–3 do rozporządzenia.

3a. W przypadku gdy w załącznikach nr 1–3 do rozporządzenia nie określono wzoru dokumentu, który byłby zgodny z wzorem obowiązującym w dniu wydania oryginału dokumentu, którego duplikat ma być wydany, duplikat wydaje się na blankiecie duplikatu (symbol IRz – D/1) według wzoru określonego w załączniku nr 6 do rozporządzenia. Na duplikacie umieszcza się informacje zgodne z treścią oryginału danego dokumentu. Na duplikacie nie umieszcza się fotografii.

3b. Na pierwszej stronie duplikatu u góry umieszcza się wyraz „Duplikat”, a na końcu dokumentu dodaje wyrazy „oryginał podpisali” i wymienia nazwiska osób, które podpisały oryginał dokumentu, którego duplikat jest wydawany, lub stwierdza nieczytelność podpisów oraz wpisuje się datę wydania duplikatu i opatruje odciskiem pieczęci urzędowej — w przypadku duplikatu świadectwa czeladniczego i dyplomu mistrzowskiego albo pieczęci izby rzemieślniczej — w przypadku duplikatu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego.

4. (uchylony)

5. W odpowiedniej księdze wieczystej, o której mowa w § 25 ust. 6 pkt 1 i 2, należy umieścić adnotację o wydaniu duplikatu świadectwa czeladniczego lub dyplomu mistrzowskiego, a w rejestrze, o którym mowa w § 25 ust. 6 pkt 3 — adnotację o wydaniu duplikatu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego.

6. Duplikat ma moc oryginału i może być wystawiony ponownie.

7. W przypadku likwidacji izby rzemieślniczej duplikat świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego albo zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego wydaje izba rzemieślnicza wskazana przez Związek Rzemiosła Polskiego.

8. Jeżeli brak jest dokumentacji przebiegu egzaminu lub nie jest ona wystarczająca do wystawienia duplikatu, odtworzenie oryginału świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego lub zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego może nastąpić na podstawie przepisów o odtworzeniu dyplomów i świadectw ukończenia nauki, w drodze postępowania sądowego.

§ 30a.

Informacje ogólne dotyczące wydawania świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego, zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego, suplementu do świadectwa czeladniczego i suplementu do dyplomu mistrzowskiego oraz duplikatu świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego i zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego, a także opis zabezpieczeń przed fałszerstwem dokumentów publicznych, określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.

§ 31.

1. Legalizacji (uwierzytelnienia) świadectw czeladniczych, dyplomów mistrzowskich i zaświadczeń o zdaniu egzaminu sprawdzającego przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą dokonuje Związek Rzemiosła Polskiego.

2. Legalizacja (uwierzytelnienie) polega w szczególności na poświadczeniu autentyczności podpisu i charakteru, w jakim działała osoba podpisująca świadectwo czeladnicze, dyplom mistrzowski albo zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub dokonująca uwierzytelnienia tego świadectwa, dyplomu albo zaświadczenia, oraz tożsamości pieczęci albo stempla, którym jest opatrzone to świadectwo, dyplom albo zaświadczenie.

3. W klauzuli legalizacyjnej (uwierzytelniającej) zamieszcza się:

1) podpis osoby upoważnionej do legalizacji (uwierzytelnienia) świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego albo zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego;

2) pieczęć imienną;

3) pieczęć urzędową Związku Rzemiosła Polskiego;

4) nazwę miejscowości, w której znajduje się siedziba Związku Rzemiosła Polskiego;

5) datę dokonania legalizacji (uwierzytelnienia).

§ 32.

1. Świadectwa czeladnicze, dyplomy mistrzowskie i zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego są wydawane przez izby rzemieślnicze nieodpłatnie.

2. Za wydanie duplikatu świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego albo zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego oraz za legalizację (uwierzytelnienie) świadectwa czeladniczego, dyplomu mistrzowskiego albo zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego przeznaczonego do obrotu prawnego z zagranicą pobiera się opłatę w wysokości równej kwocie opłaty skarbowej od legalizacji dokumentu.

§ 33.

Komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych powołane na podstawie dotychczasowych przepisów działają do końca kadencji, na którą zostały powołane.

§ 34.

Wnioski o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego albo egzaminu mistrzowskiego złożone i nierozpatrzone na podstawie dotychczasowych przepisów rozpatruje się na podstawie niniejszego rozporządzenia.

§ 35.

Do dnia 30 czerwca 2017 r. izby rzemieślnicze mogą wydawać świadectwa czeladnicze, dyplomy mistrzowskie i zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego według wzorów określonych w dotychczasowych przepisach, przy czym na świadectwach czeladniczych i dyplomach mistrzowskich umieszcza się znak graficzny PRK w sposób określony odpowiednio w § 27 ust. 2 i 4.

§ 36.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 15 stycznia 2017 r.*

* Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 września 2012 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz. U. poz. 1117), które traci moc z dniem 15 stycznia 2017 r. zgodnie z art. 111 pkt 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2016 r. poz. 64 i 1010).



Ostatnia zmiana Dz.U. 2020.2159


Ustawa

z dnia 22 marca 1989 r.

o rzemiośle

Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2020 r. poz. 2159

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

Przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086) mogą wykonywać tę działalność z zachowaniem warunków określonych w niniejszej ustawie. Działalność takich osób jest zaliczana do rzemiosła.

Art. 2.

1. Rzemiosłem jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez:

1) osobę fizyczną, z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji tej osoby i jej pracy własnej, w imieniu własnym i na rachunek tej osoby — jeżeli jest ona mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub

2) wspólników spółki cywilnej osób fizycznych w zakresie wykonywanej przez nich wspólnie działalności gospodarczej — jeżeli spełniają oni indywidualnie i łącznie warunki określone w pkt 1, lub

3) spółkę jawną, z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 lub 3, wszystkich wspólników i ich pracy własnej — jeżeli jest ona mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, lub

4) spółkę komandytową osób fizycznych, z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 lub 3, wszystkich wspólników i ich pracy własnej — jeżeli jest ona mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, lub

5) spółkę komandytowo-akcyjną osób fizycznych, z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 lub 3, wszystkich wspólników i ich pracy własnej — jeżeli jest ona mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, lub

6) jednoosobową spółkę kapitałową, powstałą na podstawie art. 551 § 5 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1526) w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, wykonującego we własnym imieniu działalność gospodarczą, z wykorzystaniem swoich zawodowych kwalifikacji i pracy własnej — jeżeli powstała spółka jest mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, lub

7) spółkę, o której mowa w pkt 3–5, jeżeli działalność gospodarcza jest wykonywana z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 lub 3, przynajmniej jednego wspólnika i jego pracy własnej, pod warunkiem że pozostałymi wspólnikami są małżonek, wstępni lub zstępni wspólnika, lub

8) wspólników spółki cywilnej osób fizycznych w zakresie wykonywanej przez nich wspólnie działalności gospodarczej, jeżeli działalność gospodarcza jest wykonywana z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji przynajmniej jednego wspólnika i jego pracy własnej, pod warunkiem, że pozostałymi wspólnikami są małżonek, wstępni lub zstępni wspólnika oraz wszyscy wspólnicy łącznie są mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

1a.–3.(uchylone)

4. Do rzemiosła nie zalicza się działalności handlowej, usług hotelarskich, działalności transportowej, usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów, usług leczniczych oraz działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików.

5. (uchylony)

6. Rzemieślnikiem jest osoba fizyczna, o której mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 8, oraz spółka, o której mowa w ust. 1 pkt 3–7.

Art. 3.

1. Dowodami kwalifikacji zawodowych w rzemiośle są:

1) dyplom lub świadectwo ukończenia wyższej, ponadgimnazjalnej lub ponadpodstawowej szkoły o profilu technicznym bądź artystycznym w zawodzie (kierunku) odpowiadającym dziedzinie wykonywanego rzemiosła,

2) dyplom mistrza w zawodzie odpowiadającym danemu rodzajowi rzemiosła,

3) świadectwo czeladnicze albo tytuł robotnika wykwalifikowanego w zawodzie odpowiadającym danemu rodzajowi rzemiosła,

4) zaświadczenie potwierdzające posiadanie wybranych kwalifikacji zawodowych w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła.

1a. Informacje o dowodach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, podlegają udostępnieniu w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1291, 1495 i 1649).

2. Osoba fizyczna, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, 2 i 8, oraz wspólnik spółki, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3–7, jest obowiązany wykazać się innymi dowodami kwalifikacji zawodowych niż określone w ust. 1, jeżeli z przepisów odrębnych ustaw wynika obowiązek posiadania takich kwalifikacji.

3. Dyplomy mistrza i świadectwa czeladnicze mogą być wydawane przez izby rzemieślnicze osobom, które złożyły stosowne egzaminy przed komisjami egzaminacyjnymi izb rzemieślniczych.

3a. Podstawę przeprowadzania egzaminów w zawodach odpowiadających danemu rodzajowi rzemiosła stanowią standardy wymagań egzaminacyjnych ustalone przez Związek Rzemiosła Polskiego, z zastrzeżeniem ust. 3b.

3b. Podstawę przeprowadzania egzaminów w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowią wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodach.

3c. Nadzór nad działalnością komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych sprawuje Związek Rzemiosła Polskiego przez:

1) przeprowadzanie, zgodnie z planem nadzoru, co najmniej raz w roku kontroli działalności komisji egzaminacyjnych,

2) rozpatrywanie nieuwzględnionych przez izbę rzemieślniczą skarg kandydatów dotyczących prawidłowości przeprowadzenia egzaminu,

3) analizowanie wyników egzaminów oraz formułowanie wniosków.

3d. Osoby wykonujące czynności z zakresu nadzoru mają prawo wstępu w charakterze obserwatora na egzamin, po uprzednim powiadomieniu właściwej izby rzemieślniczej, oraz wglądu do prowadzonej przez komisję egzaminacyjną dokumentacji komisji.

3e. Osoby, o których mowa w ust. 3d, mogą wydawać komisjom egzaminacyjnym zalecenia wynikające z przeprowadzonych czynności nadzoru. Komisja egzaminacyjna w ciągu 7 dni od otrzymania zaleceń może zgłosić wobec nich zastrzeżenia do Związku Rzemiosła Polskiego. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń przez Związek Rzemiosła Polskiego komisja egzaminacyjna jest obowiązana powiadomić Związek Rzemiosła Polskiego o realizacji zaleceń w terminie 30 dni.

3f. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w działalności komisji egzaminacyjnych Związek Rzemiosła Polskiego może wezwać komisję do usunięcia uchybień w wyznaczonym terminie, a w przypadku nieusunięcia uchybień — odwołać osoby wchodzące w skład komisji lub cały skład komisji albo unieważnić egzamin w całości lub w części.

3g. Izba rzemieślnicza:

1) zatwierdza zadania i pytania egzaminacyjne, opracowane na podstawie standardów wymagań, o których mowa w ust. 3a i 3b,

2) zatwierdza szczegółowe kryteria oceniania,

3) dopuszcza kandydatów do egzaminów,

4) informuje kandydatów o wysokości opłaty za egzaminy — przy czym opłata wynosi za egzamin:

a) mistrzowski — 1400,00 zł,

b) czeladniczy — 700,00 zł,

c) sprawdzający — 250,00 zł,

d) poprawkowy — 50% opłaty określonej w lit. a albo b;

5) prowadzi dokumentację komisji egzaminacyjnej, w tym ewidencję egzaminów,

6) rozpatruje skargi kandydatów dotyczące prawidłowości przeprowadzenia egzaminu,

7) organizuje szkolenia dla osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnych według programu ustalonego przez Związek Rzemiosła Polskiego.

3ga. Opłaty, o których mowa w ust. 3g pkt 4 lit. a–c, podlegają waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli ten wskaźnik w poprzednim roku kalendarzowym wynosi co najmniej 99%.

3h. Izba rzemieślnicza może zwolnić osobę przystępującą do egzaminu z opłaty, o której mowa w ust. 3g pkt 4.

3i. Osoby dorosłe uzyskujące i uzupełniające wiedzę i umiejętności zawodowe w formach pozaszkolnych, określonych w odrębnych przepisach, mogą przystąpić do egzaminu sprawdzającego wybrane kwalifikacje zawodowe w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła.

4. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, po zasięgnięciu opinii Związku Rzemiosła Polskiego, określi, w drodze rozporządzenia, warunki powoływania komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych, warunki dopuszczania do egzaminu i sposób jego przeprowadzania, wysokość wynagrodzenia członków komisji, warunki i tryb wydawania oraz wzory świadectw czeladniczych, dyplomów mistrzowskich, zaświadczeń o zdaniu egzaminu sprawdzającego, suplementów do świadectw czeladniczych i dyplomów mistrzowskich (Europass), umieszczenie znaków graficznych informujących o poziomie Rolskiej Ramy Kwalifikacji, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U. z 2020 r. poz. 226), a także sposobów wydawania duplikatów i dokonywania legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu z zagranicą oraz wysokość odpłatności za wykonywanie tych czynności.

4a. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 4, powinno uwzględniać w szczególności wymagania, jakim powinny odpowiadać osoby wchodzące w skład komisji egzaminacyjnych, zakres obowiązujących tematów egzaminacyjnych oraz możliwość zwolnienia z części egzaminu osoby przystępującej do egzaminu.

5. Rzemieślnicy zatrudniający pracowników w celu przygotowania zawodowego w rzemiośle obowiązani są spełniać warunki określone odrębnymi przepisami oraz być członkami jednej z organizacji, o których mowa w art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3.

6. Przygotowanie zawodowe w rzemiośle realizowane jest na zasadach dualnego systemu kształcenia. Nadzór nad jego przebiegiem sprawuje izba rzemieślnicza lub z jej upoważnienia cech, którego członkiem jest rzemieślnik.

Art. 3a.

1. Rzemieślnikowi — osobie fizycznej posiadającej znaczący i uznany dorobek zawodowy w zakresie wytwarzania lub odtwarzania przedmiotów o charakterze artystycznym lub zabytkowym, naprawy i konserwacji takich przedmiotów, naprawy i konserwacji zabytkowych obiektów budowlanych oraz świadczenia usług związanych z artystycznym zdobieniem obiektów budowlanych może zostać nadany tytuł honorowy „Mistrz Rzemiosł Artystycznych”.

2. Tytuł honorowy „Mistrz Rzemiosł Artystycznych” nadaje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb nadawania tytułu honorowego „Mistrz Rzemiosł Artystycznych”,

2) podmioty uprawnione do występowania z wnioskiem o nadanie tytułu,

3) warunki, jakie musi spełniać wniosek o nadanie tytułu,

4) wzór dyplomu potwierdzającego nadanie tytułu

— mając na względzie wspieranie zanikających zawodów oraz promocję umiejętności istotnych dla funkcjonowania wielu dziedzin kultury i sztuki jak również ochrony dziedzictwa narodowego.

Rozdział 2

Podstawowe prawa i obowiązki rzemieślnika

Art. 4.

1. Rzemieślnik ma prawo:

1) zrzeszania się w organizacjach, o których mowa w art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3, na zasadach określonych w ustawie,

2) wybierać i być wybieranym do organów samorządu gospodarczego rzemiosła,

3) korzystać z uproszczonych (zryczałtowanych) form opodatkowania oraz zwolnień i ulg podatkowych na zasadach powszechnie obowiązujących przedsiębiorców.

2. W przypadku śmierci osoby fizycznej posiadającej kwalifikacje, o których mowa w art. 3 ust. 1, współmałżonek pozostający do chwili śmierci na jego utrzymaniu oraz małoletni zstępni mają prawo nadal wykonywać rzemiosło w warunkach i na zasadach obowiązujących tę osobę.

3. Na rachunek zstępnych rzemiosło może być wykonywane przez ustawowego opiekuna do czasu osiągnięcia przez nich pełnoletności lub ukończenia nauki w szkołach ponadpodstawowych lub wyższych.

4. Uprawnienia, o których mowa w ust. 2, przysługują także pozostającym na utrzymaniu osoby fizycznej posiadającej kwalifikacje, o których mowa w art. 3 ust. 1, do chwili jej śmierci pełnoletnim zstępnym pobierającym naukę w szkołach podstawowych, szkołach ponadpodstawowych lub wyższych przez okres pobierania przez nich nauki w tych szkołach.

5. W przypadku gdy dany rodzaj rzemiosła może być wykonywany wyłącznie po wykazaniu się przez osobę fizyczną posiadającą kwalifikacje, o których mowa w art. 3 ust. 1, innymi dowodami kwalifikacji zawodowych, o których mowa w art. 3 ust. 2, małżonek lub zstępni, o których mowa w ust. 3 i 4, wykonują działalność za pośrednictwem osoby posiadającej wymagane kwalifikacje.

Art. 5.

1. Rzemieślnik jest obowiązany przestrzegać zasad etyki i godności zawodowej.

2. Szczegółowe zasady etyki zawodowej i rzetelnego wykonywania rzemiosła cechowego określa samorząd gospodarczy rzemiosła.

3. Przepis ust. 1 dotyczy także członków organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, o których mowa w art. 7 ust. 7 pkt 1.

Art. 6.

1. Rzemieślnicy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie zasad etyki zawodowej i rzetelnego wykonywania rzemiosła.

2. Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej i tryb postępowania dyscyplinarnego określają statuty organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła.

Rozdział 3

Samorząd gospodarczy rzemiosła

Art. 7.

1. Tworzy się samorząd gospodarczy rzemiosła.

2. Samorząd gospodarczy rzemiosła jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko przepisom prawa.

3. Organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła są:

1) cechy,

2) (uchylony)

3) izby rzemieślnicze,

4) Związek Rzemiosła Polskiego.

5) (uchylony)

4. Organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła tworzone są z inicjatywy członków na zasadzie dobrowolnej przynależności.

5. Do zadań samorządu gospodarczego rzemiosła należy w szczególności:

1) promocja działalności gospodarczej i społeczno-zawodowej rzemiosła,

2) nadzór nad organizacją i przebiegiem procesu przygotowania zawodowego w rzemiośle,

3) udzielanie pomocy rzemieślnikom i innym przedsiębiorcom zrzeszonym w organizacjach samorządu gospodarczego rzemiosła,

4) reprezentowanie interesów środowiska rzemieślniczego wobec organów administracji publicznej,

5) uczestniczenie w realizacji zadań z zakresu oświaty i wychowania w celu zapewnienia wykwalifikowanych kadr dla gospodarki, w tym prowadzenie szkół.

6. Właściwi ministrowie zasięgają opinii Związku Rzemiosła Polskiego odnośnie do projektów aktów prawnych dotyczących rzemiosła.

7. Za zgodą organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła jej:

1) członkami mogą być także:

a) małżonek lub zstępny osoby, o której mowa w art. 2 ust. 1, jeżeli uczestniczy w wykonywaniu przez tę osobę działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła,

b) osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, niebędące rzemieślnikami, zatrudniające nie więcej niż 250 pracowników;

2) członkami wspierającymi mogą być osoby prawne wykonujące działalność gospodarczą.

Art. 8.

Organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła wymienione w art. 7 ust. 3 mają osobowość prawną.

Art. 9.

1. Cechy są organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła zrzeszającymi rzemieślników według kryterium terytorialnego lub według rodzaju działalności gospodarczej.

2. Podstawowym zadaniem cechu jest w szczególności utrwalanie więzi środowiskowych, postaw zgodnych z zasadami etyki i godności zawodu, a także prowadzenie na rzecz członków działalności społeczno-organizacyjnej, kulturalnej, oświatowej i gospodarczej, a także reprezentowanie interesów członków wobec organów administracji i sądów.

Art. 10.

1. Spółdzielnie rzemieślnicze działają na zasadach określonych w przepisach Prawa spółdzielczego.

2. Zadaniem spółdzielni rzemieślniczych jest w szczególności organizowanie działalności usługowej i wytwórczej rzemiosła, udzielanie pomocy członkom w wykonywaniu ich zadań oraz prowadzenie własnej działalności gospodarczej i społeczno-wychowawczej.

Art. 11.

1. Izby rzemieślnicze są organizacjami samorządu gospodarczego rzemiosła zrzeszającymi cechy, spółdzielnie rzemieślnicze, rzemieślników nienależących do cechów, a także inne jednostki organizacyjne, jeżeli ich celem jest wspieranie rozwoju gospodarczego rzemiosła. Izby mogą w swych statutach przyjmować nazwy z dodatkiem wyrazów “przedsiębiorczość” lub “przedsiębiorca” użytych w odpowiednim przypadku, a także określeń zawierających wskazanie regionu.

2. Podstawowym zadaniem izb rzemieślniczych jest pomoc w reprezentowaniu zrzeszonych organizacji oraz rzemieślników wobec organów administracji publicznej oraz innych organizacji i instytucji, udzielanie swym członkom pomocy instruktażowej i doradczej oraz przeprowadzanie egzaminów kwalifikacyjnych. Szczegółowy zakres zadań izb rzemieślniczych określają ich statuty.

3. Izby rzemieślnicze są uprawnione do potwierdzania egzaminów kwalifikacyjnych świadectwami czeladniczymi i dyplomami mistrzowskimi oraz do opatrywania ich pieczęcią z godłem Państwa.

3a. Izby rzemieślnicze są uprawnione do potwierdzania wyników egzaminów sprawdzających zaświadczeniami o posiadaniu wybranych kwalifikacji zawodowych w zakresie zawodu odpowiadającego danemu rodzajowi rzemiosła.

3b. Izby rzemieślnicze realizują zadania określone w art. 44 ust. 3c ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy.

4. Ilekroć w przepisach prawa mówi się o izbie rzemieślniczej, należy przez to rozumieć izbę rzemieślniczą, utworzoną w trybie i na zasadach określonych w niniejszej ustawie, bez względu na nazwę przyjętą w jej statucie.

Art. 12.

1. Organizacje samorządu gospodarczego rzemiosła wymienione w art. 7 ust. 3 pkt 1–3 mogą powołać ogólnopolską reprezentację, zwaną “Związek Rzemiosła Polskiego”.

2. W Związku Rzemiosła Polskiego mogą się zrzeszać izby rzemieślnicze, a także cechy o zasięgu ogólnopolskim.

3. Związek Rzemiosła Polskiego może być utworzony z inicjatywy co najmniej 10 organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, wymienionych w art. 7 ust. 3 pkt 2 i 3, oraz cechów ogólnopolskich, które zadeklarują członkostwo w tym związku w drodze uchwał walnych zgromadzeń.

4. Podstawowym zadaniem Związku jest zapewnienie zrzeszonym w nim organizacjom pomocy w realizacji zadań statutowych, rozwijanie działalności społeczno-zawodowej oraz reprezentowanie interesów rzemiosła w kraju i za granicą.

5. Związek Rzemiosła Polskiego pełni względem spółdzielni rzemieślniczych funkcje związku rewizyjnego, w trybie i na zasadach określonych w przepisach Prawa spółdzielczego.

Art. 13.

Szczegółowe zadania organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, ich ustrój, stosunki prawne członków ustalane są w statutach uchwalanych przez zjazdy lub walne zgromadzenia tych organizacji.

Art.14.

Zasady gospodarki finansowej organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła oraz zasady wynagradzania zatrudnionych w nich pracowników określają walne zgromadzenia (zjazdy delegatów) tych organizacji, jeżeli inne przepisy nie stanowią inaczej.

Rozdział 4

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 15.

(pominięty)

Art. 16.

Cechy i izby rzemieślnicze mogą być tworzone w trybie inicjatyw założycielskich lub w drodze podziału istniejących organizacji pod warunkiem zapewnienia samodzielności finansowej.

Art. 17.

1. Podstawą utworzenia cechu w trybie inicjatywy założycielskiej jest uchwalenie statutu cechu odpowiadającego wymogom określonym w art. 16 przez co najmniej 30 członków założycieli.

2. Podstawą utworzenia cechu w trybie podziału jest uchwała walnego zgromadzenia cechu podlegającego podziałowi, powzięta w trybie określonym w statucie, zawierająca postanowienia o zasadach podziału z uwzględnieniem podziału składników majątkowych oraz praw i zobowiązań cechu podlegającego podziałowi.

Art. 18.

Przepis art. 17 stosuje się odpowiednio do izb rzemieślniczych, z tym że liczba członków założycieli (cechów) wynosi co najmniej 20.

Art. 19.

1. Cechy rzemieślnicze, izby rzemieślnicze i Związek Rzemiosła Polskiego podlegają obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

2. Organizacje, o których mowa w ust. 1, uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Art. 20.

(pominięty)

Art. 21.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 maja 1989 r.