W sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, której przedmiotem jest zmiana wysokości świadczenia powtarzającego się, wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 398² § 1 zd. pierwsze i drugie k.p.c.) ustala się na podstawie art. 22 k.p.c. w odniesieniu do świadczeń przyszłych, a w odniesieniu do świadczeń zaległych na podstawie art. 19 § 2 k.p.c. W razie dochodzenia świadczeń przyszłych i zaległych stosuje się art. 21 k.p.c.

Uchwała Składu 7 sędziów SN z 18.10.2012 r. (III UZP 3/12 Biuletyn 10/2012)

Pracownikowi, któremu pracodawca wypowiedział umowę o pracę zawartą na czas określony, w przypadku gdy strony nie przewidziały możliwości jej wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem (art. 33 k.p.), przysługują roszczenia określone w art. 59 w związku z art. 56 k.p.

 Uchwała Składu 7 Sędziów SN z 17.11.2011 r. (III PZP 6/11, OSNAPiUS 2012/17–18/211)

Roszczenie o odszkodowanie z tytułu otrzymywania niższej emerytury wskutek wydania przez pracodawcę niewłaściwego świadectwa pracy oraz niewydania zaświadczenia o pracy górniczej przedawnia się na podstawie art. 291 § 1 k.p.

Uchwała Składu 7 Sędziów SN z 19.01.2011 r. (I PZP 5/10, OSNAPiUS 2011/15–16/199)

Na postanowienie w przedmiocie przewlekłości postępowania cywilnego zażalenie nie przysługuje (art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, Dz. U. Nr 179, poz. 1843).

Uchwała Składu 7 Sędziów SN z 23.03.2006 r. (III SPZP 3/05, Biuletyn SN Nr 3/06)

W sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują roszczenia odszkodowawcze z art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 47¹ k.p. oraz z art. 56 § 1 k.p.  w związku  z art. 58 k.p., przy uwzględnieniu, że świadczenia te spełniają funkcję kompensacyjną, a zatem w części albo w całości może dojść do zbiegu roszczeń wykluczającego ich kumulację.

Uchwała SN z 04.04.2019 r. (III PZP 2/19, Baza orzeczeń SN)

Rozwiązanie stosunku pracy na podstawie powołania, o którym mowa w art. 9 ust. 2 ustawy z 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 r.,poz. 50), w wyniku odwołania ze stanowiska po wejściu w życie tej ustawy a przed upływem okresu równoważnego okresowi wypowiedzenia z art. 36 § 1 k.p. i bez uzasadnionej (rzeczywistej) przyczyny nie wyłącza roszczenia pracownika o odszkodowanie.

Uchwała SN z 09.01.2018 r. (III PZP 3/17, Biuletyn SN 1/2018)

Termin przedawnienia roszczenia pracodawcy (płatnika składek) z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 k.c.), będącego następstwem zapłaty przez niego składek na ubezpieczenie społeczne pracowników w części, która powinna być przez nich finansowana, rozpoczyna bieg od dnia zapłaty tych składek przez pracodawcę.

 Uchwała SN z 05.12.2014 r. (III PZP 6/13, Biuletyn 1/2014)

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego – jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyznaczonej przez Prezesa Zakładu jako właściwej w sprawach związanych z unijną koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, o odmowie lub przyznaniu prawa do emerytury lub renty właściwy miejscowo jest sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania strona odwołująca się od tej decyzji (art. 461 § 2 i 2² k.p.c.).

Uchwała SN z 13.07.2012 r. (III UZP 2/12, 2012/23–24/292)

Koszty symbolicznego upamiętnienia osoby zmarłej, która pisemnym oświadczeniem wyraziła wolę przekazania swoich zwłok publicznej uczelni medycznej dla celów naukowych, są kosztami pogrzebu w rozumieniu art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) i uzasadniają roszczenie o zasiłek pogrzebowy, o którym mowa w art. 77 ust.1 tej ustawy.

Uchwała SN z 02.02.2011 r. (I UZP 5/10, Biuletyn 2/2011)

1. W sprawie o sprostowanie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu droga sądowa jest dopuszczalna.

2. Do rozpoznania takiej sprawy właściwy rzeczowo jest sąd rejonowy — sąd pracy.

Uchwała SN z 17.02.2005 r. (II PZP 1/05, OSNAPiUS 2005/5/66)

1. Przepis art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673, ze zm.) stanowi samodzielną podstawę prawną do dochodzenia wskazanych w nim roszczeń w zakresie w jakim odpowiedzialność za nie ponosiłby pracodawca zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, ze zm.).

2. Sprawa o roszczenie określone w art. 56 powołanej wyżej ustawy z dnia 30 października 2002 r. jest sprawą z zakresu prawa pracy.

Uchwała SN z 20.05.2004 r. (II PZP 6/04, OSNAPiUS 2004/22/379)

W postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 476 § 1 k.p.c.) o roszczenia wynikające z umowy o pracę (art. 5051 pkt 1 k.p.c.) stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu uproszczonym (art. 5051-50513 k.p.c).

Uchwała SN z 6.03.2003 r. (III PZP 2/03, OSNAPiUS 2003/15/350)

1. W postępowaniu uproszczonym (art. 5051-50513 k.p.c.) w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 476 § 1 k.p.c.) dopuszczalne jest dochodzenie jednym pozwem kilku świadczeń tego samego rodzaju wynikających z tego samego stanu faktycznego i prawnego, nawet wtedy, gdy mają różne terminy wymagalności.

2. Połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się według przepisów o postępowaniu uproszczonym w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (art. 219 k.p.c.) powoduje dalsze rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów o tym postępowaniu.

Uchwała SN z 12.11.2003 r. (III PZP 13/03, OSNAP 2003/12)

Ogłoszenie upadłości pozwanego pracodawcy nie powoduje konieczności zawieszenia postępowania na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. wówczas, gdy przedmiotem sporu jest wyłącznie roszczenie o przywrócenie do pracy. Postępowanie w takiej sprawie winno być kontynuowane przeciwko syndykowi.

Uchwała SN z 05.07.2002 r. (III PZP 5/02, OSNAPiUS 2003/3/58)

Droga sądowa jest niedopuszczalna w sprawach o odszkodowanie przewidziane w art. 45 § 1 k.p., jeżeli z roszczeniem występuje mianowany urzędnik państwowy, któremu zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214, ze zm.) od decyzji w sprawie wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy służy odwołanie do kierownika organu nadrzędnego i skarga do sądu administracyjnego.

Uchwała SN z 03.04.2001 r. (III ZP 5/01, OSNAPiUS 2001/17/528)

W sprawach o roszczenia ze stosunku pracy sąd nie uwzględnia z urzędu upływu terminu przedawnienia.

Uchwała SN z 10.05.2000 r. (III ZP 13/00, OSNAPiUS 2000/23/846)

Po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku pracy ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 292 k.p.).

Uchwała SN z 06.03.1998 r. (III ZP 50/97, OSNAPiUS 1998/18/534)

Terminy przewidziane w art. 7 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 1994 r. Nr 1, poz. 1, ze zm.) podlegają przywróceniu na podstawie odpowiednio stosowanego art. 58 k.p.a.

Uchwała SN z 03.11.1997 r. (III ZP 38/97, OSNAPiUS 1998/8/234)

1. Wykładnia: logiczno-językowa, systemowa oraz funkcjonalna art. 47¹ k.p. prowadzi do konkluzji, iż również w sytuacji, gdy okres faktycznego zatrudnienia pracownika implikował w myśl art. 36 § 1 pkt 2 k.p. jednomiesięczny okres wypowiedzenia, a w umowie o pracę strony uzgodniły okres wypowiedzenia stosunku pracy w wymiarze trzech miesięcy, dolny i górny limit odszkodowania z art. 47¹ k.p. wyznaczają ustawowe okresy wypowiedzenia (art. 36 § 1 pkt 2–3 k.p.).

2. W takim przypadku, mimo dyskrecjonalnej władzy sądu w kwestii sprecyzowania wysokości odszkodowania z art. 47¹ k.p., sąd pracy jest zobligowany do rozważenia wszystkich okoliczności sprawy, a zwłaszcza tego, czy wypowiedzenie umowy o pracę okazało się merytorycznie nieuzasadnione, czy było wadliwe pod względem formalnym; należy też wziąć pod uwagę wolę stron umowy o pracę, które zgodnie wydłużyły okres wypowiedzenia.

Wyrok SN z 14.11.2019 r. (III PK 150/18, Biuletyn SN 11–12/2019)

Art. 50 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (obecnie jednolity tekst: Dz. U. z 2019 r. poz. 1205) nie daje ubezpieczonym prawa do ponownego ustalenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy w oparciu o nową kwotę bazową z daty złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości tego świadczenia z uwzględnieniem zasady wynikającej z art. 17 ust. 3 tej ustawy.

Wyrok SN z 01.10.2019 r. (I UK 208/18, Biuletyn SN 3–4/2020)

1. Obowiązkiem Sądu rozpoznającego sprawę o odprawę pieniężną z art. 8 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jest ustalenie rzeczywistej przyczyny rozwiązania stosunku pracy oraz ocena, czy przyczyna ta dotyczyła pracownika.

2. Jeżeli powód wykazał, iż przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę były generowane przez oddział straty finansowe, na powstanie których nie miał wpływu, wówczas to pozwanego obarczał ciężar udowodnienia ekscepcji i okoliczności uzasadniających jego zdaniem oddalenie powództwa (art. 6 k.c.).

Wyrok SN z 02.10.2019 r. (II PK 56/18, Biuletyn SN 10/2019)

1. Niepodanie przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia lub niewłaściwe jej podanie stanowi naruszenie prawa (art. 30 § 4 k.p.) i uprawnia pracownika do dochodzenia roszczeń z art. 45 § 1 k.p. Podanie przyczyny oznacza wskazanie konkretnego zdarzenia lub zdarzeń, ewentualnie okoliczności, które – zdaniem pracodawcy – uzasadniają wypowiedzenie.

2. Skoro pracodawca świadomie podał w wypowiedzeniu kwoty budżetu planowanego i faktycznie zrealizowanego, aby podkreślić skalę niezrealizowania przez powódkę nałożonych na nią zadań (oczekiwanych od niej wyników), i podanie dokładnych kwot w treści wypowiedzenia miało stanowić podstawę faktyczną ogólnej oceny pracodawcy, że powódka nie wykonała zaplanowanego budżetu w zakresie nowej sprzedaży, co uzasadniało rozwiązanie z nią umowy o pracę, to nie można było później – z perspektywy oceny zgodności z prawem i zasadności wypowiedzenia – bagatelizować znaczącej różnicy między kwotami podanymi pierwotnie w wypowiedzeniu (co do wartości planowanego i wykonanego budżetu) i kwotami faktycznie dotyczącymi powódki (przedstawionymi przez pracodawcę później w toku postępowania przed sądem pracy w ramach „sprostowania oczywistej omyłki”).

Wyrok SN z 25.04.2019 r. (I PK 19/18, Biuletyn SN 1–2/2020)

1. Pracownikowi przysługiwało roszczenie o ustalenie w trybie art. 189 k.p.c. odpowiedzialności pozwanych za mogące ujawnić się w przyszłości skutki przedmiotowego wypadku przy pracy. Zwłaszcza, że będące następstwem zdarzenia schorzenie nadal istnieje, prowadzony jest proces jego leczenia, a rokowania na powrót poszkodowanego do zdrowia są niepomyślne. Wciąż też schorzenie to implikuje częściową niezdolność powoda do pracy zarobkowej.

2. Przyczyną oddalenia powództwa z art. 189 k.p.c. nie może być okoliczność, że według biegłego lekarza, obecnie nie przewiduje się wystąpienia innych skutków zdrowotnych wypadku przy pracy. Trzeba bowiem zauważyć, że przewidywalne skutki wypadku, które mieszczą się w pojęciu krzywdy w rozumieniu art. 445 § 1 k.c., powinny być uwzględnione w wysokości zasądzanego zadośćuczynienia, skoro ma ono jednorazowy charakter, a jego zadaniem jest rekompensowanie poszkodowanemu zarówno tych dolegliwości fizycznych i psychicznych, jakie wystąpiły w przeszłości, jak i tych, których – według posiadanej wiedzy – będzie on doświadczał także w przyszłości. Z kolei istniejące i przewidywane dalsze utrzymywanie się zwiększonych potrzeb w zakresie na przykład kosztów leczenia lub opieki innych osób, mogło stanowić przesłankę zasądzenia renty uzupełniającej z art. 444 § 2 k.c. Powództwo z art. 189 k.p.c. o ustalenie na przyszłość odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy szkody zasadniczo dotyczy natomiast tych nieznanych w chwili orzekania przez sąd, a teoretycznie mogących wystąpić w przyszłości, skutków doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

3. Uznanie, że przyczynienie się jest kategorią obiektywną, nie pozbawia doniosłości prawnej przy stosowaniu art. 362 k.c. czynników podmiotowych, a jedynie – rozdzielając sferę przyczynienia od sfery miarkowania – przesuwa je do etapu miarkowania. Samo przyczynienie się jest jedynie warunkiem miarkowania odszkodowania i nie prowadzi do niego automatycznie, a jego konsekwencją jest powinność badania przez sąd okoliczności decydujących o tym, czy zmniejszenie odszkodowania powinno w ogóle nastąpić. Miarkowanie jest bowiem uprawnieniem sądu, a nie jego obowiązkiem. Kategoryczne brzmienie przepisu („ulec” zamiast „może ulec”) odnieść należy do końcowego fragmentu art. 362 k.c., w którym mowa jest o przesłankach zmniejszenia odszkodowania. Art. 362 k.c. daje sądowi, co do zasady, możliwość miarkowania świadczeń odszkodowawczych, a także możliwość zasądzenia pełnego odszkodowania mimo przyczynienia się poszkodowanego do szkody.

4. Instytucja przyczynienia się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia rozmiarów szkody jest zagadnieniem wchodzącym w zakres problematyki rozmiarów odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy za skutki zdarzenia wyrządzającego szkodę. Stwierdzenie owego przyczynienia się rzutuje na wysokość wszelkich świadczeń odszkodowawczych zasądzanych na rzecz poszkodowanego z tytułu zaistniałego deliktu. Trzeba natomiast odróżnić kryteria miarkowania zasądzanych świadczeń od przesłanek nabycia prawa do nich.

Wyrok SN z 27.03.2019 r. (II PK 324/17, Biuletyn SN 11–12/2019)

Dowiedzenie się przez pracownika już po upływie terminu określonego w art. 264 § 1 k.p., ale w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, że faktycznie nie doszło do likwidacji jego stanowiska pracy, jak podano w wypowiedzeniu umowy o pracę, a na jego miejsce została zatrudniona nowa osoba, uzasadnia wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania (art. 265 § 1 i 2 k.p.). Od daty dowiedzenia się o tej okoliczności biegnie termin do wniesienia odwołania do sądu. Kwestia ta podlega weryfikacji w toku rozpoznania sprawy.

Wyrok SN z 09.01.2019 r. (II PK 246/17, Biuletyn SN 3–4/2019)

Art. 45 § 3 k.p. obejmuje tylko określone sytuacje pracowników wyraźnie wskazane w Kodeksie pracy i ponadto przypadki ochrony zatrudnienia z innych ustaw szczególnych. Pracownik uprawniony do obniżenia wymiaru czasu pracy na podstawie art. 186⁸ § 1 pkt 2 k.p. nie jest objęty ochroną z art. 45 § 3 k.p., a sąd nie jest związany roszczeniem pracownika o przywrócenie do pracy.

Wyrok SN z 10.10.2018 r. (I PK 128/17, Biuletyn SN 8–9/2018)

Przyznanie odszkodowania za wadliwe wypowiedzenie (jedynej łączącej strony umowy o pracę) przewidzianego dla umów bezterminowych prima facie wyklucza odszkodowanie odnoszące się do umów terminowych. W związku z tym orzeczenie sądu pierwszej instancji zasądzające odszkodowania na podstawie art. 45 § 1 k.p. zamiast zgłoszonego żądania odszkodowania z art. 50 § 3 k.p. stanowi rozstrzygnięcie o całości żądania i oznacza także negatywny osąd co do odszkodowania w oparciu o art. 50 § 3 k.p.

Wyrok SN z 06.09.2018 r. (II PK 228/17, Biuletyn SN 8–9/2018)

Pracownikowi w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 53 § 1 k.p., który stosownie do art. 186⁷ § 1 k.p. złożył wniosek o obniżenie wymiaru jego czasu pracy i w myśl art. 186⁸ § 1 k.p. pracodawca nie mógł rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, przysługuje oprócz powództwa o przywrócenie do pracy (art. 56 § 1 k.p.) także roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy z art. 57 § 1 k.p. Nie przysługuje mu zatem wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy w myśl art. 57 § 2 k.p.

Wyrok SN z 11.07.2018 r. (II PK 175/17, Biuletyn SN 5–6/2018)

Przywrócenie pracownika do pracy w wyniku oceny sądu pracy, że do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia (art. 52 k.p.) doszło w wyniku niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę tego stosunku (naruszenia przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie) otwiera pracownikowi drogę do domagania się odszkodowania na podstawie przepisów kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych (pod warunkiem spełnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności deliktowej opartej na winie – art. 415 k.c.).

Wyrok SN z 19.09.2018 r. (I PK 112/17, Biuletyn SN 3–4/2019)

1. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyraźnie rozróżnia się dyskryminację (art. 11³ k.p.) od nierównego traktowania (art. 11² k.p.). Według tego rozróżnienia, nie każde nierówne traktowanie pracowników przez pracodawcę oznacza dyskryminację, kwalifikację taką można przypisać tylko nierównemu traktowaniu wynikającemu z zastosowania przez pracodawcę niedozwolonych kryteriów różnicujących.

2. Pracownik, który domaga się odszkodowania na podstawie art. 18^3d k.p., powinien określić (podać) przypuszczalne (według jego oceny) kryterium nieusprawiedliwionego różnicowania jego sytuacji w porównaniu z innymi pracownikami, aby jednoznacznie zamanifestować, że domaga się odszkodowania w związku z naruszeniem przez pracodawcę zakazu dyskryminacji jako kwalifikowanej postaci nierównego traktowania w zatrudnieniu, a nie z innego tytułu.

3. Złamaniem zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu jest niedopuszczalne różnicowanie sytuacji prawnej pracownika w oparciu o niedozwolone (prawnie zakazane) kryteria. Przyczyny różnicowania sytuacji pracowniczej mogą więc być kwalifikowane jako dyskryminujące, jeżeli są zabronione przez prawo albo nie znajdują usprawiedliwienia w stosunkach zatrudnienia. Przepisy Kodeksu pracy odnoszące się do dyskryminacji nie mają zastosowania w przypadkach „zwykłego” nierównego traktowania, niespowodowanego przyczyną uznaną za podstawę dyskryminacji. Z tych względów oczekuje się od pracownika, który twierdzi, że był dyskryminowany, wskazania (określenia), a nie wykazania (udowodnienia), przyczyny nierównego traktowania. Chodzi o skierowanie roszczeń pracownika jako powoda od samego początku procesu na odpowiednią drogę sposobu procedowania (także co do granic i zakresu postępowania dowodowego) oraz o jednoznaczne określenie reżimu odpowiedzialności pozwanego pracodawcy, łącznie z zakresem roszczeń przysługujących pracownikowi (np. art. 18^3d k.p.) oraz rozkładem ciężaru dowodu (art. 18^3b § 1 k.p.).

Wyrok SN z 10.05.2018 r. (I PK 54/17, Biuletyn SN 4/2018)

W procesie o odszkodowanie przewidziane w art. 61¹ k.p. nie jest możliwe obarczenie pracodawcy prima facie niewykonalnym obowiązkiem udowodnienia faktów negatywnych (niedopuszczenia się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika), jeśli pracownik nie skonkretyzuje okoliczności faktycznych, które uznaje za przejaw ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy. Dopiero wtedy pracodawcę obciąża dowód (art. 6 k.c.), że okoliczności te albo w ogóle nie miały miejsca, albo wprawdzie miały miejsce, lecz nie wypełniają znamion naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika, albo też że naruszenie to nie ma charakteru ciężkiego.

Wyrok SN z 18.04.2018 r. (II PK 49/17, Biuletyn SN 2–3/2018)

1. Przyjęcie, że roszczenia z art. 45 i następnych k.p. oraz art. 56 i następnych k.p. wyczerpują problematykę kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy z racji niezgodnego z przepisami rozwiązania umowy o pracę za lub bez wypowiedzenia, przemawia za wyłączeniem możliwość stosowania z mocy art. 300 k.p. przepisów Kodeksu cywilnego normujących odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązań umownych (art. 471 i następne k.c.) dla dochodzenia przez zwolnionego pracownika naprawienia dalszej szkody.

2. Przyjęta kwalifikacja niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za lub bez wypowiedzenia jako nienależytego wykonania zobowiązania, nie wyłącza dalszych roszczeń odszkodowawczych pracownika opartych na przepisach Kodeksu cywilnego regulujących czyny niedozwolone.

Wyrok SN z 01.03.2018 r. (III PK 18/17, Biuletyn SN 2–3/2018)

Wystąpienie z roszczeniami z art. 45 k.p. przez radnego zatrudnionego na stanowisku kierowniczym w jednostce sektora finansów publicznych, z którym stosunek pracy rozwiązano z powodu braku prawidłowego nadzoru nad gospodarką finansową tej jednostki mimo braku zgody rady powiatu, jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tych uprawnień pracownika, gdy rada powiatu odmówiła wyrażenia zgody mimo braku związku wypowiedzenia z działalnością w charakterze radnego, oraz z zasadami współżycia społecznego zakładającymi wymóg szczególnej troski o dobro wspólne przez osoby pełniące funkcje z wyboru i zatrudnione na stanowiskach kierowniczych.

Wyrok SN z 15.05.2018 r. (II PK 78/17, Biuletyn SN 4/2018)

1. Pojęcie „odpowiednia suma” użyte w art. 94³ § 3 k.p., której może domagać się pracownik w przypadku rozstroju zdrowia, jest pojęciem niedookreślonym. W orzecznictwie przyjmuje się, że zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

2. Przy ocenie „odpowiedniej sumy” należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Zadośćuczynienie powinno więc mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne (a więc ból i inne dolegliwości), jak i psychiczne (czyli negatywne uczucia doznawane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia) już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości.

3. Niezależnie od tego, za którym z poglądów dotyczących zasady odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy za mobbing (czy odpowiedzialność ta kształtuje się według wzorca odpowiedzialności deliktowej, czy też raczej odpowiedzialności kontraktowej) przemawia więcej argumentów nie ulega wątpliwości, że mobbing jest zjawiskiem negatywnym, niepożądanym, a interpretacja przepisów kształtujących odpowiedzialność pracodawcy za skutki mobbingu powinna uwzględniać cel, jakim jest całkowite wyeliminowanie tego zjawiska ze środowiska pracy. Z tej perspektywy może się wydawać, że przypisanie odpowiedzialności za mobbing także funkcji represyjnej (zarówno w stosunku do mobbera, jak i w stosunku do pracodawcy odpowiedzialnego za przeciwdziałanie mobbingowi), jak i funkcji prewencyjno-wychowawczej (w stosunku do pracodawcy i wszystkich pracowników) jest właściwe a nawet pożądane. Jednak funkcje te realizują inne przepisy (np. administracyjne lub karne), a nie art. 94³ § 3 k.p.

Wyrok SN z 08.08.2017 r. (I PK 206/16, Biuletyn SN 4/2018)

Przepis art. 18 § 3 k.p. nie stanowi podstawy roszczeń w sytuacji, gdy nierówne traktowanie pracowników nie wynika z przyczyn dyskryminacyjnych (art. 11² i art. 11³ k.p.).

Wyrok SN z 24.04.2018 r. (I PK 33/17, Biuletyn SN 4/2018)

1. W sytuacji opisanej w art. 35 ust. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej pracownik nie ma roszczenia o zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony.

2. Art. 25¹ § 1 k.p. ma zastosowanie do umów o pracę na czas określony zawieranych z pracownikiem służby cywilnej.

Wyrok SN z 06.12.2017 r. (III PK 177/16, Biuletyn SN 4/2018)

Posłużenie się przez pracodawcę tak zwaną „łapówką kontrolowaną” z reguły nie może zostać zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.). Roszczenie pracownika może być jednak oceniane w świetle zasad współżycia społecznego (art. 8 k.p.).

Wyrok SN z 15.11.2017 r. (III PK 161/16, Biuletyn SN 12/2017)

1. Sąd jest związany wyborem roszczenia dokonanym przez pracownika podlegającego szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy na podstawie art. 39 k.p., chyba że znajdzie podstawę dla zastosowania art. 477¹ k.p.c.

2. Sąd może, na podstawie art. 8 k.p. w związku z art. 13 k.p., ocenić czy dochodzone przez pracownika szczególnie chronionego wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy jest wynagrodzeniem „godziwym” w rozumieniu art. 13 k.p., przy czym wynagrodzeniem niegodziwym nie jest jedynie wynagrodzenie rażąco niskie, ale również rażąco wygórowane.

Wyrok SN z 03.10.2017 r. (II PK 237/16, Biuletyn SN 4/2018)

1. Zasada niedyskryminacji (art. 11³ k.p., art. 18^3a–18^3e k.p.) nie jest tożsama z określoną w art. 11² k.p. zasadą równych praw (równego traktowania) pracowników jednakowo wypełniających takie same obowiązki. Przyjmuje się, że te dwie zasady pozostają wprawdzie w ścisłym związku z sobą, lecz niewątpliwie stanowią zasady odrębne, których naruszenie przez pracodawcę rodzi różne konsekwencje, np. tylko naruszenie zakazu dyskryminacji rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy z art. 18^3d k.p. Naruszenie zasady równych praw (równego traktowania) pracowników jednakowo wypełniających takie same obowiązki jest również sankcjonowane, jednak na innej podstawie prawnej (np. art. 471 k.c. w związku z art. 30 k.p.).

2. Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania (zakazu dyskryminacji) musi najpierw wykazać, że był w zatrudnieniu dyskryminowany, a dopiero następnie pracodawcę obciążą dowód, że przy różnicowaniu pracowników kierował się obiektywnymi przesłankami. Jednocześnie pracownik dochodzący wyrównania wynagrodzenia (w istocie odszkodowania na podstawie art. 18^3d k.p.), powinien wykazać, że wykonywał jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości co pracownik wynagradzany korzystniej, a pracodawca może udowadniać, że kierował się w tym zakresie obiektywnymi powodami.

Wyrok SN z 29.08.2017 r. (I PK 268/16, Biuletyn SN 1/2018)

1. Zasada niedyskryminacji zdefiniowana w art. 11³ k.p. nie jest tożsama z zasadą równych praw pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, w tym prawa do równej płacy za równą pracę deklarowanej przez art. 11² k.p. Dyskryminacją nie jest zatem każde nierówne traktowanie danej osoby lub grupy w porównaniu z innymi osobami, które znajdują się w takiej samej lub porównywalnej sytuacji faktycznej lub prawnej, lecz tylko takie, które wynika z „inności”, odrębności lub odmienności niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia poszanowania godności człowieka oraz poczucia sprawiedliwości opartej na ogólnym założeniu, że wszyscy ludzie są równi i zasługują na jednakowe traktowanie. Dlatego dyskryminacją w rozumieniu art. 11³ k.p. nie jest nierówne traktowanie pracowników z jakiejkolwiek przyczyny, ale ich różnicowanie ze względu na odrębności, które ten przepis wymienia, a które nie powinny i nie mogą być przyczyną odmiennego traktowania.

2. Ciężar dowodu określony w art. 18^3b § 1 k.p. polega na obowiązku przedstawienia przez pracownika faktów, z których można domniemywać istnienie dyskryminacji, zaś dla uwolnienia się od odpowiedzialności pracodawca musi udowodnić, że nie dyskryminuje pracownika. Inaczej mówiąc, pracodawca musi wykazać, że różnicując sytuację pracownika, kierował się obiektywnymi powodami, a nie kryteriami zakazanymi przez art. 18^3a § 1 k.p.

Wyrok SN z 20.07.2017 r. (I PK 216/16, Biuletyn SN 4/2018)

Przepis art. 23¹ § 1 i 2 k.p. nie stanowi podstawy prawnej roszczenia z tytułu odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę przed przejściem zakładu pracy od aktualnego pracodawcy, jeżeli istnieje podmiot, który przejął wszystkie zobowiązania dotychczasowego pracodawcy.

Wyrok SN z 25.04.2017 r. (II PK 73/16, Biuletyn SN 11/2017)

Ochrona szczególna działacza związkowego nie ma charakteru bezwzględnego. Zasądzenie odszkodowania w miejsce dochodzonego przywrócenia do pracy może mieć miejsce nie tylko w razie zawinionego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Wyrok SN z 19.04.2017 r. (I PK 221/16, Biuletyn SN 11/2017)

Pracownicy, której wypowiedziano umowę o pracę zawartą na czas określony po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, ale na skutek decyzji podjętej w okresie ochronnym i mającej za przyczynę jej macierzyństwo, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy (art. 50 § 5 k.p.).

Wyrok SN z 22.05.2012 r. (II PK 245/11, OSNAPiUS 2013/7–8/82)

Stwierdzenie „ciężkości” naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.) nie może pozostawać w sprzeczności z możliwością ujawnienia wysokości wynagrodzenia innych pracowników w celu dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Wyrok SN z 15.07.2011 r. (I PK 12/11, OSNAPiUS 2012/19–20/234)

Roszczenie nauczyciela o przywrócenie do pracy w związku z wypowiedzeniem dokonanym na podstawie art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.) nie jest roszczeniem alternatywnym (art. 477¹ k.p.c.) w stosunku do roszczenia o przywrócenie do pracy związanego z wygaśnięciem stosunku pracy na skutek upływu sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym (art. 20 ust. 5c tej Karty).

Wyrok SN z 12.12.2011 r. (I PK 33/11, OSNAPiUS 2012/21–22/261)

W postępowaniu sądowym toczącym się na skutek odwołania od decyzji organu rentowego w przedmiocie ponownego ustalenia prawa do świadczenia rentowego nie mogą być badane te kwestie, o których rozstrzygnął wcześniej sąd prawomocnym wyrokiem w sprawie między tymi samymi stronami w związku z odwołaniem ubezpieczonego od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia.

Wyrok SN z 05.04.2011 r. (III UK 116/10, OSNAPiUS 2012/9–10/125)

 

Dyrektor szkoły może skorzystać z dwóch trybów postępowania w sprawie dotyczącej odwołania go z funkcji: a) może zaskarżyć to odwołanie na drodze sądowoadministracyjnej, ale wówczas musi się liczyć z upływem terminu przedawnienia roszczeń pracowniczych lub b) może wystąpić na drogę procesu przed sądem pracy z roszczeniem o odszkodowanie za wadliwe zwolnienie go z funkcji.

Wyrok SN z 26.07.2011 r. (I PK 23/11, OSNAPiUS 2012/19–20/236)

Roszczenie o odszkodowanie z tytułu odmowy nawiązania stosunku pracy przysługuje przeciwko pracodawcy także wówczas, gdy do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu doszło w toku rekrutacji na to stanowisko, dokonanej przez organ znajdujący się poza strukturami pracodawcy.

Wyrok SN z 05.05.2011 r. (II PK 181/10, Baza orzeczeń SN)

W sprawie z powództwa pracownika o zapłatę wynagrodzenia za pracę, pozwany pracodawca nie może potrącić swojej wierzytelności (nawet objętej tytułem wykonawczym), wynikającej z uprzedniego pobrania przez pracownika nienależnego (zawyżonego) wynagrodzenia (art. 498 § 1 k.c. w związku z art. 87 § 1 pkt 2 k.p. i art. 505 pkt 4 k.c. oraz art. 300 k.p.).

Wyrok SN z 07.06.2011 r. (II PK 256/10, Baza orzeczeń SN)

Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia o rentę na podstawie art. 442¹ § 1 k.c. prowadzi do uznania przedawnienia roszczeń o poszczególne raty renty, choćby nie upłynęły terminy ich przedawnienia według art. 120 § 1 w związku z art. 118 k.c.

Wyrok SN z 07.01.2011 r. (I PK 142/10, OSNAPiUS 2012/5–6/61)

Niepoinformowanie o ryzyku zawodowym, co doprowadziło do zarażenia pracownika prątkami gruźlicy i naraziło go na cierpienia związane z zagrożeniem zdrowia oraz na niekorzystne przeżycia psychiczne, rodzi odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie art. 445 k.c.

Wyrok SN z 14.12.2010 r. (I PK 95/10, OSNAPiUS 2012/5–6/58)

1. Całkowity brak aktywności pracownika w poszukiwaniu nowego zatrudnienia wyklucza uznanie, że pomiędzy szkodą wynikłą z pozostawania bez pracy po upływie okresu równego okresowi wypowiedzenia a bezprawnym rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika istnieje adekwatny związek przyczynowy (art. 361 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

2. Odszkodowanie uzyskane przez pracownika na podstawie art. 58 k.p. podlega zaliczeniu na poczet roszczenia odszkodowawczego dochodzonego w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego w związku z naruszającym prawo rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

 Wyrok SN z 22.06.2010 r. (I PK 38/10, OSNAPiUS 2011/23–24/290)

Naruszenie przez pracodawcę przepisów o wygaśnięciu stosunku pracy, o którym stanowi art. 67 k.p., polega na odmowie dalszego zatrudniania pracownika, będącej skutkiem wadliwego uznania, że wystąpiło zdarzenie powodujące ustanie tego stosunku. Taka odmowa powoduje wygaśnięcie stosunku pracy a pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie. W takim przypadku początkiem terminu określonego w art. 264 § 2 k.p. jest dzień, w którym pracodawca odmówił dalszego zatrudniania pracownika.

Wyrok SN z 17.11.2010 r. (I PK 77/10, OSNAPiUS 2012/3–4/34)

Ubezpieczony nie może dochodzić zmiany podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jeżeli od obliczenia i pobrania składek minął termin przedawnienia należności z tytułu składek określony w art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, ze zm.).

Wyrok SN z 11.08.2010 r. (II UK 377/09, OSNAPiUS 2011/23–24/307)

Pracownik nie ma interesu prawnego w ustaleniu, że dopuszczono się wobec niego mobbingu (art. 189 oraz art. 94³ § 1 i 2 k.p.), jeżeli może wystąpić z roszczeniami
o ochronę dóbr osobistych (art. 24 k.c. i art. 11¹ k.p.).

 Wyrok SN z 07.04.2010 r. (II PK 291/09, Baza orzeczeń SN)

1. Oceny istnienia przyczyny usprawiedliwiającej uchybienie terminowi z art. 264 § 2 k.p. i momentu jej ustania (art. 265 § 2 k.p.) w przypadku, gdy pracownik był dotknięty zaburzeniami psychicznymi, które powodowały, że nie był w stanie kierować swym postępowaniem, należy dokonywać w odniesieniu do stanu wiedzy opiekuna prawnego ustanowionego po ubezwłasnowolnieniu pracownika.

2. Istnienie podstaw do całkowitego ubezwłasnowolnienia pracownika (art. 13 § 1 k.c.) stanowi samodzielną przesłankę zastosowania art. 294 k.p.

Wyrok SN z 12.02.2010 r. (II PK 204/09, OSNAPiUS 2011/15–16/202)

Naruszenie przez pracodawcę zakazu dyskryminacji, prowadzące do rozwiązania stosunku pracy z uwagi na zakazane przez ustawę kryterium, rodzi po stronie pracownika odrębne roszczenie odszkodowawcze określone w art. 18^3d k.p.

Wyrok SN z 03.12.2009 r. (II PK 142/09, OSNAPiUS 2011/11–12/153)

Nierozwiązanie przez pracownika umowy o pracę na podstawie art. 94³ § 4 i 5 k.p. nie stanowi przeszkody dochodzenia roszczeń o odszkodowanie z tytułu mobbingu na podstawie art. 415 k.c.

Wyrok SN z 02.10.2009 r. (II PK 105/09, OSNAPiUS 2011/9–10/125)

Dowód przeciwko stwierdzeniom zawartym w świadectwie pracy jako dokumencie może być przeprowadzony w każdym czasie w ramach postępowania o konkretne roszczenie, także po upływie terminów określonych w art. 97 § 2¹ k.p.

Wyrok SN z 16.07.2009 r. (II PK 1/09, OSNAPiUS 2011/5–6/71)

 

Roszczenie pracownika o zaległe wynagrodzenie za pracę może być częściowo — stosownie do okoliczności — uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.), jeżeli strony pozostawały we wspólności konkubenckiej a będący pracodawcą konkubent pokrywał koszty wspólnego pożycia a także wydatki osobiste pracownika.

Wyrok SN z 25.02.2009 r. (II PK 185/08, OSNAPiUS 2010/19–20/229)

1. Przesłanką dochodzenia odszkodowania z art. 94³ § 4 k.p. jest rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę wskutek mobbingu; nie jest natomiast warunkiem domagania się odszkodowania przez pracownika, aby rozwiązanie nastąpiło z powodu mobbingu jako wyłącznej przyczyny.

2. Pracownik może domagać się od byłego pracodawcy na podstawie art. 94³ § 4 k.p. odszkodowania za stosowanie wobec niego mobbingu także wówczas, gdy stosunek pracy został rozwiązany w czasie zatrudnienia u nowego pracodawcy, po przejściu zakładu pracy na podstawie art. 23¹ k.p.

Wyrok SN z 06.02.2009 r. (I PK 147/08, OSNAPiUS 2010/17–18/209)

Niezgodność z prawem (bezprawność) rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę pracownik może wykazać wyłącznie przez powództwo przewidziane w Kodeksie pracy (o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie), wniesione z zachowaniem odpowiedniego terminu (art. 264 k.p.). Bez wytoczenia takiego powództwa pracownik w żadnym innym postępowaniu nie może powoływać się na bezprawność rozwiązania umowy o pracę jako na przesłankę roszczeń odszkodowawczych przewidzianych w Kodeksie cywilnym.

Wyrok SN z 25.02.2009 r. (II PK 164/08, OSNAPiUS 2010/19-20/227)

W sprawie z zakresu prawa pracy, w której strona wywodzi roszczenia z aktu nienależącego do katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 i 91 Konstytucji RP), sąd jest obowiązany dokonać oceny, czy jest to akt zawierający przepisy prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p.

Wyrok SN z 05.05.2009 r. (I PK 6/09, OSNAPiUS 2011/1–2/2)

1. Przy dochodzeniu roszczeń wynikających z niewykonania umowy przedwstępnej (art. 389 k.c.), obejmującej zawarcie w przyszłości umowy o pracę jako umowy przyrzeczonej, do terminów przedawnienia ma zastosowanie art. 390 § 3 k.c., a nie art. 291 § 1 k.p.

2. Jeżeli strona zobowiązana uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, druga strona może żądać naprawienia szkody jaką poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej w zakresie ujemnego interesu umownego, co obejmuje zarówno straty (damnum emergens), jak również utracone korzyści (lucrum cessans).

Wyrok SN z 17.07.2009 r. (I PK 26/09, OSNAPiUS 2011/5–6/73)

Z art. 43 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121, ze zm.) wynika, że zakres świadczeń i wystąpienie niewypłacalności pracodawcy, powinny być oceniane według przepisów ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 85, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w okresie, za który roszczenia nie zostały zaspokojone.

Wyrok SN z 17.02.2009 r. (I PK 150/08, OSNAPiUS 2010/17–18/212)

Termin przedawnienia roszczenia wywodzonego z art. 18^3d k.p. nie może rozpocząć biegu przed ujawnieniem się szkody na osobie, co może mieć miejsce po ustaniu stosunku pracy.

Wyrok SN z 03.02.2009 r. (I PK 156/08, Monitor Pr.Pracy 2009/6/311)

Roszczenie o odszkodowanie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego nie stanowi roszczenia alternatywnego wobec roszczenia o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy (art. 477¹ k.p.c.).

Wyrok SN z 16.01.2009 r. (I PK 138/08, OSNAPiUS 2010/15–16/184)

Na podstawie art. 390 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., jeżeli strona zobowiązana do zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę (pracodawca) uchyla się od jej zawarcia, druga strona (pracownik) może żądać naprawienia szkody polegającej na utracie wynagrodzenia uzyskiwanego w stosunku pracy, który został przez nią rozwiązany dlatego, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej, a nie szkody polegającej na utracie wynagrodzenia, które miała otrzymywać według ustaleń umowy przyrzeczonej.

Wyrok SN z 06.01.2009 r. (I PK 117/08, OSNAPiUS 2010/13–14/157)

Przepisy art. 2–6 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844, ze zm.) stosuje się przy rozwiązywaniu umów o pracę na czas określony w ramach zwolnień grupowych. W razie naruszenia tych przepisów pracownikowi przysługuje roszczenie o odszkodowanie na podstawie art. 50 § 3 k.p.

Wyrok SN z 04.12.2008 r. (II PK 139/08, OSNAPiUS 2010/11–12/134)

 

Zakwestionowanie przez pracownika bezzasadnego przyjęcia przez pracodawcę rozwiązania się terminowej umowy o pracę, któremu towarzyszy natychmiastowe pozbawienie pracownika możliwości świadczenia pracy, powinno nastąpić w trybie właściwym dla zaskarżenia czynności pracodawcy bezprawnie rozwiązującego umowę o pracę (art. 58 k.p. w związku z art. 264 § 2 k.p.).

Wyrok SN z 07.10.2008 r. (II PK 56/08, OSNAPiUS 2010/5–6/61)

1. Roszczenie o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych staje się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.) w dniu, w którym powinno nastąpić rozliczenie czasu pracy po upływie przyjętego okresu rozliczeniowego.

2. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany (art. 295 § 1 pkt 1 k.p.), jeżeli wierzyciel występuje z żądaniem świadczenia w sposób spełniający wymagania przewidziane w art. 187 § 1 k.p.c. Nie może być uznane za przerwanie biegu przedawnienia „podniesienie kwestii”, „dążenie do ustalenia zasadności” albo „podjęcie próby objęcia ugodą”.

Wyrok SN z 20.08.2008 r. (I PK 35/08, OSNP 2010/1–2/8)

Odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika z tytułu czynu niedozwolonego polegającego na wywołaniu rozstroju zdrowia (art. 444 § 1 i art. 445 § 1 k.c.) obejmuje także skutki choroby spowodowanej warunkami pracy, niebędącej chorobą zawodową (choroba pracownicza).

Wyrok SN z 02.10.2008 r. (I PK 57/08, OSNAPiUS 2010/7–8/85)

Przepis art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.; aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) nie stanowi podstawy żądania zwrotu różnicy między już wypłaconym wyższym świadczeniem a niższym świadczeniem wybranym przez ubezpieczonego oraz do potrącania tej różnicy z bieżących świadczeń.

Wyrok SN z 20.10.2008 r. (I UK 73/08, OSNAPiUS 2010/7–8/102)

Przywrócenie terminu do złożenia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę uzasadniają kolejne przyczyny usprawiedliwiające jego niezachowanie, jeżeli przerwa między tymi przyczynami nie przekracza 7 dni (art. 265 k.p.).

Wyrok SN z 16.10.2008 r. (III PK 27/08, OSNAPiUS 2010/5–6/63)

Oczywiście niedokładne (mylne) wniesienie odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę przeciwko organowi pozwanego pracodawcy, zamiast przeciwko pracodawcy, może być usunięte przez sąd pracy, jeżeli pracownik potwierdził w zweryfikowany sposób oznaczenia strony pozwanej.

Wyrok SN z 18.09.2008 r. (II PK 16/08, OSNAPiUS 2010/3–4/39)

Korzystny dla pracownika wynik sporu o odszkodowanie z art. 45 § 1 k.p. nie przesądza o zasadności równocześnie dochodzonego roszczenia o odprawę pieniężną z art. 8
w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844, ze zm.).

Wyrok SN z 12.09.2008 r. (I PK 22/08, OSNAPiUS 2010/3–4/)

Decyzja Państwowego Inspektora Sanitarnego stwierdzająca chorobę zawodową pracownika nie jest wiążąca w postępowaniu sądowym dotyczącym cywilnoprawnej odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy za skutki tej choroby.

Wyrok SN z 24.06.2008 r. (I PK 295/07, OSNAPiUS 2009/21–22/281)

W razie zmiany powództwa w ten sposób, że powód, obok pierwotnego żądania odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w tym trybie, dla którego właściwy jest sąd rejonowy bez względu na wartość przedmiotu sporu (art. 461 § 1¹ k.p.c.), występuje z nowym roszczeniem o zasądzenie odprawy, sąd rejonowy przekazuje to nowe roszczenie do rozpoznania sądowi okręgowemu tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu w tej nowej sprawie jest wyższa niż 75.000 zł (art. 16 i art. 17 pkt 4 w związku z art. 193 § 1 i 2 k.p.c.).

Wyrok SN z 11.01.2008 r. (I PK 167/07, OSNAPiUS 2009/5–6/59)

Bieg terminu z art. 264 § 2 k.p. nie rozpoczyna się, jeżeli w zachowaniu pracodawcy (w dowolnej formie) nie można dopatrzyć się oświadczenia woli (zachowania zmierzającego do wywołania skutku prawnego), a stanowi ono jedynie udzielenie informacji, że oświadczenie woli zostanie złożone (doręczone).

Wyrok SN z 16.12.2008 r. (I PK 88/08, OSNAPiUS 2010/11–12/137)

Zasada praw nabytych stanowi tylko określony wzorzec konstytucyjny do badania konstytucyjności aktów normatywnych i w takim ujęciu nie może być przedstawiana jako samodzielne źródło indywidualnych roszczeń pracowników lub ochrony ich zatrudnienia.

Wyrok SN z 03.08.2007 r. (I PK 78/07, Monitor Pr.Pracy 2/2008)

Zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego złożonego przez jedną ze stron procesu przenosi na drugą stronę (zaprzeczającą) ciężar wykazania, że dokument nie jest prawdziwy (art. 253 k.p.c.). Jeżeli w toku procesu o wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę pozwany pracodawca kwestionuje prawdziwość przedstawionej przez pracownika będącego powodem umowy o pracę jako dokumentu prywatnego, to na nim spoczywa ciężar udowodnienia nieprawdziwości tego dokumentu.

Wyrok SN z 04.09.2007 r. (I PK 112/07, OSNAPiUS 2008/19–20/288)

Ustawowe przesłanki mobbingu określone w art. 94³ § 2 k.p. muszą być spełnione łącznie i powinny być wykazane przez pracownika (art. 6 k.c.). Na pracowniku spoczywa też ciężar udowodnienia, że wynikiem nękania był rozstrój zdrowia.

Wyrok SN z 05.12.2006 r. (II PK 112/06, OSNAPiUS 2008/1–2/12)

Pracownik dochodzący odszkodowania z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania pracowników w zakresie wynagrodzenia za pracę (art. 183d k.p.) powinien wykazać, że wykonywał jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości co pracownik wynagradzany korzystniej (art. 183c § 1 k.p.).

Wyrok SN z 15.09.2006 r. (I PK 97/06, OSNAPiUS 2007/17-18/251)

Roszczenie o sprostowanie świadectwa pracy nie wyłącza interesu prawnego w ustaleniu rzeczywistej treści stosunku pracy (art. 189 k.p.c).

Wyrok SN z 02.06.2006 r. (I PK 250/05, OSNP 2007/11–12/156)

Z prawa do godziwego wynagrodzenia (art. 13 k.p.) pracownik nie może wywodzić roszczenia o podwyższenie wynagrodzenia za pracę, poza żądaniem jego wyrównania do poziomu wynagrodzenia minimalnego.

Wyrok SN z 29.05.2006 r. (I PK 230/05, OSNAPiUS 2007/11–12/155)

Zgodność z prawem rozwiązania stosunku pracy z mianowanym pracownikiem samorządowym na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593, ze zm.) należy oceniać z uwzględnieniem zakazu wypowiedzenia stosunku pracy w wieku przedemerytalnym (art. 39 k.p.).

Wyrok SN z 06.03.2006 r. (II PK 218/05, OSNP 2007/1–2/11)

Sąd pracy nie może oddalić powództwa o wynagrodzenie za pracę faktycznie wykonaną tylko z tej przyczyny, że zawarta przez strony umowa nie była umową o pracę, lecz umową prawa cywilnego (np. umową agencyjną). Zgłoszenie na drodze postępowania odrębnego w sprawach z zakresu prawa pracy roszczeń o charakterze cywilnoprawnym nie może prowadzić do ich oddalenia, a jedynie do przekazania sprawy do rozpoznania w postępowaniu „zwykłym”.

Wyrok SN z 07.03.2006 r. (I PK 146/05, OSNAPiUS 2007/5-6/67)

Wysokość zadośćuczynienia (art. 445 § 1 k.c.) uzależniona jest od nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiaru kalectwa oraz trwałości następstw zdarzenia, przy uwzględnieniu również okoliczności dotyczących życia osobistego poszkodowanego. Kwestionowanie wysokości zadośćuczynienia w skardze kasacyjnej możliwe jest wówczas, gdy nastąpiło oczywiste naruszenie ogólnych kryteriów jej ustalania.

Wyrok SN z 05.12.2006 r. (II PK 102/06, OSNAPiUS 2008/1–2/11)

Oddalenie powództwa o przywrócenie do pracy z powołaniem się na art. 8 k.p., bez orzeczenia o odszkodowaniu i wskazania w uzasadnieniu przyczyn nieuwzględnienia tego alternatywnego roszczenia, oznacza, że zakresem powagi rzeczy osądzonej jest objęte jedynie żądanie przywrócenia do pracy.

Postanowienie SN 09.02.2006 r. (II PK 182/05, OSNP 2007/1–2/13)

W razie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy na okres próbny pracownik może dochodzić odszkodowania, ale tylko w przypadku naruszenia przepisów o wypowiadaniu, a nie w razie niezasadności tego wypowiedzenia. Sąd pracy może oceniać takie wypowiedzenie co do jego zgodności z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 8 k.p.).

Wyrok SN z 08.12.2005 r. (I PK 103/05, OSNAPiUS 2006/21–22/321)

Ocena dydaktycznych i metodologicznych umiejętności nauczyciela dokonywana przez szkołę w granicach określonych w art. 9b ust. 1 i art. 9c ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, ze zm.) jest działaniem w ramach obowiązującego porządku prawnego i nie może stanowić podstawy zasądzenia odszkodowania z tytułu naruszenia dóbr osobistych pracownika.

Wyrok SN z 15.06.2005 r. (II PK 270/04, OSNAPiUS 2006/9–10/144)

1. Pozostawanie w zatrudnieniu w chwili ogłoszenia upadłości pracodawcy nie jest warunkiem dochodzenia przez pracownika roszczeń ze stosunku pracy od syndyka masy upadłości.

2. Żądanie wydania lub sprostowania świadectwa pracy nie jest przesłanką dochodzenia przez pracownika naprawienia szkody z tytułu niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy (art. 99 k.p.).

3. Pracownik może na podstawie art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p. dochodzić od pracodawcy naprawienia szkody wyrządzonej niewydaniem w terminie lub wydaniem niewłaściwego świadectwa pracy (art. 99 § 1 i 2 k.p.) innej niż utrata zarobków w związku z pozostawaniem bez pracy.

4. Podstawę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pracownikowi wskutek odmowy poświadczenia zatrudnienia w warunkach szkodliwych lub w szczególnym charakterze, wynikającej z nienależytego wykonania obowiązku prowadzenia dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i akt osobowych pracownika (art. 94 pkt 9a k.p.), stanowi art 471 k.c. w związku z art. 300 k.p.

Wyrok SN z 13.10.2004 r. (II PK 36/04, OSNAPiUS 2005/8/106)

Od rozstrzygnięcia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczącego poddania zainteresowanego badaniu lekarskiemu nie przysługuje odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 k.p.c.).

Wyrok SN z 24.09.2004 r. (II UK 473/03, OSNAPiUS 2005/9/130)

Pracownik, który nie wniósł powództwa o uznanie wypowiedzenia warunków pracy i płacy za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach) nie może powoływać się na niezgodność wypowiedzenia z prawem lub jego niezasadność i na tej podstawie żądać wynagrodzenia wynikającego z warunków umowy o pracę sprzed ich zmiany.

Wyrok SN z 24.11.2004 r. (I PK 17/04, OSNAPiUS 2005/19/299)

Ukaranie pracownika zajmującego stanowisko kierownicze za przestępstwo wywołujące szkodę w mieniu pracodawcy wyklucza orzeczenie przywrócenia do pracy, bez względu na wady niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

Wyrok SN z 15.12.2004 r. (I PK 120/04, OSNAPiUS 2005/15/227)

Pozostawanie pracownika w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie przysługuje mu odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę, może stanowić podstawę przywrócenia terminu określonego w art. 264 § 1 k.p.

Wyrok SN z 17.11.2004 r. (II PK 62/04, OSNAPiUS 2005/8/111)

Termin przedawnienia roszczenia o zadośćuczynienie z tytułu choroby zawodowej (art. 442 § 1 k.c.) w stosunku do dwóch pracodawców, u których pracownik był narażony na działanie czynników szkodliwych, rozpoczyna bieg odrębnie do każdego z nich.

Wyrok SN z 21.12.2004 r. (I PK 122/04, OSNAPiUS 2005/24/390)

Zarzut organu rentowego przedawnienia roszczenia o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku w drodze do pracy stanowi nadużycie prawa w rozumieniu art. 8 k.p. w sytuacji, gdy organ rentowy nie poinformował ubezpieczonego, wnoszącego o przyznanie renty inwalidzkiej z tytułu tego wypadku, o możliwości wystąpienia także o jednorazowe odszkodowanie.

Wyrok SN z 20.10.2004 r. (III UK 111/04, OSNAPiUS 2005/8/115)

Spółka powstała w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego ma w procesie udostępniania akcji własne obowiązki wobec uprawnionych pracowników i niewykonanie lub nienależyte ich wykonanie może uzasadniać jej odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 k.c.

Wyrok SN z 22.01.2004 r. (I PK 291/03, OSNAPiUS 2004/23/397)

Pracownik ma interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w ustaleniu, że rozwiązanie umowy o pracę było spowodowane naruszeniem przez pracodawcę jego obowiązków, jeżeli pracodawca wytoczył powództwo o eksmisję z przydzielonego pracownikowi lokalu, a od przyczyny rozwiązania umowy o pracę zależy uprawnienie do lokalu zamiennego.

Wyrok SN z 19.08.2004 r. (I PK 621/03, OSNAPiUS 2005/9/125)

Pracownikowi, któremu pracodawca na podstawie art. 42 § 4 k.p. powierzył inną pracę, nie przysługują roszczenia przewidziane w razie nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia umowy o pracę (art. 45 § 1 k.p.) albo jej warunków (art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 42 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 25.07.2003 r. (I PK 269/02, OSNAPiUS 2004/16/280)

W sprawie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach w związku z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma wynagrodzenia za pracę sprzed jego zmiany za okres jednego roku (art. 231 k.p.c.), niezależnie od tego, czy umowa o pracę uległa rozwiązaniu wskutek odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków, czy stosunek pracy trwa na zmienionych warunkach.

Postanowienie SN z 08.0.2002 r. (I PZ 18/02, OSNAPiUS 2004/6/102)

Nie stanowi naruszenia zasady równości praw pracowników (art. 11² k.p.) ani zakazu dyskryminacji w stosunkach pracy (art. 11³ k.p.) wyłączenie osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych z kręgu uprawnionych do dodatkowego odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę, wynikającego z pakietu zabezpieczenia praw socjalno-bytowych, pracowniczych i związkowych.

Wyrok SN z 12.12.2001 r. (I PKN 182/01, OSNAPiUS 2003/23/571)

W przypadku żądania wydania świadectwa pracy istotą sporu jest wykonanie obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, którego istnienie nie jest sporne. Tym różni się takie roszczenie od powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c), w którym istota sporu polega na stwierdzeniu istnienia stosunku pracy.

Wyrok SN z 20.08.2001 r. (I PKN 594/00, OSNAPiUS 2003/3/wkł.)

Znaczne przekroczenie siedmiodniowego terminu do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę mogą usprawiedliwiać tylko szczególne okoliczności trwające przez cały czas opóźnienia.

Wyrok SN z 22.11.2001 r. (I PKN 660/00, OSNAPiUS 2003/20/487)

Wprowadzenie pracownika przez pracodawcę w błąd co do rzeczywistej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę może uzasadniać przywrócenie terminu do wniesienia odwołania (art. 265 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 30.05.2001 r. (I PKN 415/00, OSNAPiUS 2003/7/168)

Zrzeczenie się korzystania z przedawnienia (art. 292 k.p.) wymaga świadomego i celowego oświadczenia woli przez uprawnioną do tego stronę, że nie czyni użytku z przysługującego jej prawa uchylenia się od zaspokojenia przedawnionego roszczenia.

Wyrok SN z 05.09.2001 r. (I PKN 622/00, OSNAPiUS 2003/15/354)

Niezłożenie pracownikowi propozycji nowych warunków pracy lub płacy stanowiące jego dyskryminację ze względu na działalność związkową (art. 113 k.p.) uzasadnia roszczenie o przywrócenie do pracy (art. 56 § 1 w związku z art. 63 i art. 67 k.p.) w razie wygaśnięcia stosunku pracy na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 872, ze zm.).

Wyrok SN z 04.07.2001 r. (I PKN 525/00, OSNAPiUS 2003/10/248)

Roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 k.p.), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 k.p.), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 k.p.).*

Wyrok SN z 11.04.2001 r. (I PKN 367/00, OSNAPiUS 2003/2/38)

[* Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 168 k.p., najpóźniejszym terminem wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego jest dzień 30 września następnego roku kalendarzowego — przyp. redakcji]

Rozwiązanie (także wadliwe) stosunku pracy przez pracodawcę wyklucza możliwość stosowania przepisów prawa cywilnego o ochronie dóbr osobistych (art. 23 k.c, art. 24 k.c, art. 448 k.c), chyba że w związku z tym rozwiązaniem pracodawca naruszy dobro osobiste pracownika poza zakresem stosunku pracy, podejmując działania nie mieszczące się w ukształtowanej przez ustawodawcę formie i treści czynności prawnej rozwiązującej stosunek pracy.

Wyrok SN z 16.11.2000 r. (I PKN 537/00, OSNAPiUS 2002/11/269)

Powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy nie dają pracownikowi roszczenia o przedłużenie zatrudnienia do momentu nabycia prawa do nagrody jubileuszowej.

Wyrok SN z 02.06.2000 r. (I PKN 682/99, OSNAPiUS 2001/22/667)

Roszczenie o dopuszczenie do pracy nie może być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem z uwagi na to, że pracownik przed siedmiu laty osiągnął wiek emerytalny, gdyż oznaczałoby to naruszenie zakazu dyskryminacji ze względu na wiek (art. 113 k.p.).

Wyrok SN z 04.10.2000 r. (I PKN 65/00, OSNAPiUS 2002/9/212)

Brak pouczenia pracownika przez pracodawcę o prawie odwołania się od wypowiedzenia oraz o terminie dokonania tej czynności, może stanowić okoliczność usprawiedliwiającą jego przekroczenie (art. 264 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 23.11.2000 r. (I PKN 117/00, OSNAPiUS 2002/13/304)

Roszczenie o odprawę rentową i roszczenie o odprawę emerytalną są roszczeniami odrębnymi i w związku z tym terminy ich przedawnienia biegną niezależnie od siebie.

Wyrok SN z 17.02.2000 r. (I PKN 535/99, OSNAPiUS 2001/4/22)

Kandydat do pracy zgłaszający się na ofertę pracodawcy dyskryminującą ze względu na płeć (art. 113 k.p.), który nie został zatrudniony, może dochodzić odszkodowania w granicach tzw. ujemnego interesu (culpa in contrahendo) na podstawie przepisów o czynach niedozwolonych (art. 415 k.c).

Wyrok SN z 24.03.2000 r. (I PKN 314/99, OSNAPiUS 2001/15/480)

Uchybienia terminowi do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę nie usprawiedliwia błędne przekonanie pracownika, że będzie miał możliwość kontynuowania zatrudnienia.

Wyrok SN z 01.12.1999 r. (I PKN 429/99, OSNAPiUS 2001/8/265)

Roszczenie o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy (art. 189 k.p.c.) nie przedawnia się na podstawie art. 291 § 1 k.p.

Wyrok SN z 16.03.1999 r. (II UKN 510/98, OSNAPiUS 2000/9/366)

Dochodzenie roszczenia o wynagrodzenie za pracę, bezprawnie potrąconego przez pracodawcę na zaspokojenie długu pracownika wobec osoby trzeciej, nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wyrok SN z 19.08.1999 r. (I PKN 206/99, OSNAPiUS 2000/23/853)

Brak przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę skutkuje powstaniem roszczeń z art. 45 § 1 k.p., choćby pracodawca nie naruszył art. 30 § 4 k.p.

Wyrok SN z 15.04.1999 r. (I PKN 9/99, OSNAPiUS 2000/12/464)

Pojęcie „doręczenia” z art. 264 § 2 k.p. (zawiadomienie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia) nie jest tożsame z pojęciem złożenia oświadczenia woli z art. 61 k.c. w związku z art. 300 k.p., lecz powinno być wyjaśniane przy uwzględnieniu ogólnej reguły z art. 61 k.c.

Wyrok SN z 09.09.1999 r. (I PKN 430/99, OSNAPiUS 2001/9/309)

Przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach (art. 45 § 1 k.p.) polega na dopuszczeniu pracownika do wykonywania czynności należących do jego obowiązków przed rozwiązaniem umowy o pracę.

Wyrok SN z 26.01.1999 r. (I PKN 557/98, OSNAPiUS 2000/6/219)

Choroba może stanowić okoliczność wyłączającą winę pracownika w uchybieniu terminu z art. 264 § 1 k.p.

Wyrok SN z 25.08.1998 r. (I PKN 270/98, OSNAPiUS 1999/18/576)

Jeżeli strony w umowie o pracę uzgodniły przesłanki nabycia prawa do konkretnego składnika wynagrodzenia, to spełnienie tych przesłanek uzasadnia roszczenie pracownika o jego wypłatę.

Wyrok SN z 09.07.1998 r. (I PKN 235/98, OSNAPiUS 1999/15/488)

Roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później.

Wyrok SN z 09.04.1998 r. (I PKN 508/97, OSNAPiUS 1999/8/267)

Jeżeli skutki wypadku przy pracy w postaci uszczerbku na zdrowiu mają charakter postępujący, wyrażający się między innymi powstaniem psychozy pourazowej, to żądanie zadośćuczynienia zgłoszone wkrótce po stwierdzeniu pogorszenia stanu zdrowia i wytoczenie powództwa w terminie nieznacznie przekraczającym upływ przedawnienia z art. 442 § 1 k.c, uzasadnia nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia (art. 5 k.c).

Wyrok SN z 17.03.1998 r. (II UKN 556/97, OSNAPiUS 1999/5/183)

Powództwo o ustalenie lub sprostowanie treści protokołu powypadkowego jest dopuszczalne na podstawie art. 189 k.p.c.

Postanowienie SN z 27.01.1998 r. (II UKN 471/97, OSNP 1999/2/75)

Roszczenie o zapłatę odprawy emerytalnej jest wymagalne od dnia rozwiązania stosunku pracy, także wtedy, gdy orzeczenie przyznające emeryturę zostało wydane później.

Wyrok SN z 09.04.1998 r. (I PKN 508/97, OSNAPiUS 1999/8/267)

Jeżeli po upływie okresu trzech miesięcy pracodawca zatrudnia pracownika bez jego zgody na innym stanowisku niż określone w umowie o pracę (art. 42 § 4 k.p.), to może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 k.c. w związku z art. 300 k.p.

Wyrok SN z 04.12.1997 r. (I PKN 418/97, OSNAPiUS 1999/2/44)

Pracownik nie może skutecznie powoływać się na niezawinione uchybienie terminu do wniesienia odwołania z art. 264 § 2 k.p. nawet wówczas, gdy pismo rozwiązujące stosunek pracy w trybie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p., nie zawierało pouczenia o sposobie odwołania, jeżeli uchybienie terminu wynosi około 3 lata.

Wyrok SN z 05.09.1997 r. (I PKN 285/97, OSNAPiUS 1998/11/332)

Prawo pracodawcy doboru pracowników i samodzielnej oceny ich kwalifikacji zawodowych nie jest prawem bezwzględnym. Podlega ono ograniczeniu określonemu w art. 45 § 1 k.p., z którego wynika, że wypowiedzenie nieuzasadnione może być przez pracownika skutecznie zakwestionowane przed sądem pracy.

Wyrok SN z 11.03.1997 r. (I PKN 37/97, OSNAPiUS 1997/24/491)

1. Roszczenie o odszkodowanie z art. 361 § 1 k.p. ulega przedawnieniu w terminie określonym w art. 291 § 1 k.p.

2. Warunkiem prawidłowości skrócenia okresu wypowiedzenia na podstawie art. 361 § 1 k.p. jest objęcie tej czynności wolą i świadomością pracodawcy oraz świadomością pracownika.

Wyrok SN z 08.05.1997 r. (I PKN 123/97, OSNAPiUS 1998/5/151)

Odmowa przyjęcia przez pracownika pisemnego oświadczenia woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, zawierającego prawidłowe pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 k.p. w związku z art. 264 § 1 k.p.), nie wpływa na skuteczność dokonanego wypowiedzenia i nie stanowi podstawy do przywrócenia uchybionego terminu.

Wyrok SN z 13.12.1996 r. (I PKN 41/96, OSNAP 1997/15/268)

Do roszczeń odszkodowawczych opartych na przepisach kodeksu cywilnego (art. 442 § 1, art. 444 § 2), z tytułu szkód wywołanych chorobą pracowniczą, w tym o rentę wyrównawczą, dochodzonych przed sądem pracy (art. 476 § 1 pkt 3 k.p.c.), nie mają zastosowania w zakresie przedawnienia przepisy kodeksu pracy (art. 292 § 2 k.p.).

Wyrok SN z 28.05.1996 r. (II PRN 7/96, OSNAP 1996/24/372)

Pracownik naruszający swoje obowiązki oraz zasady współżycia społecznego nie może skutecznie zarzucić naruszenia tych zasad wobec niego i opierać na tym swoje roszczenie.

Wyrok SN z 20.11.1996 r. (I PKN 14/96, OSNAPiUS 1997/12/218)

Do oceny zasadności roszczeń przewidzianych w art. 45 k.p. i zasądzenia odszkodowania w miejsce przywrócenia pracownika do pracy ma zastosowanie art. 8 k.p.

Wyrok SN z 13.06.1995 r. (I PRN 26/95, OSNAP 1995/23/289)

Prowadzenie przez kierownictwo zakładu pracy z pracownikiem, któremu wypowiedziano umowę o pracę, rozmów co do ewentualnego zatrudnienia go na innym stanowisku, może stanowić okoliczność wyłączającą jego winę w naruszeniu terminu przewidzianego art. 264 k.p.

Wyrok SN z 07.09.1994 r. (I PRN 55/94, OSNAPiUS 1995/4/45)

Brak winy pracownika w przekroczeniu terminu z art. 264 § 2 k.p. należy analizować w płaszczyźnie jego subiektywnej oceny stanu rzeczy, zwłaszcza z uwzględnieniem stopnia jego wykształcenia i posiadanej wiedzy prawniczej oraz doświadczenia życiowego, a także z uwzględnieniem obiektywnego miernika staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy. Za przyczyny usprawiedliwiające przekroczenie przez pracownika omawianego terminu mogą być w szczególności uznane: błędna informacja udzielona przez radcę prawnego co do początku biegu terminu, choćby pismo rozwiązujące umowę o pracę zawierało prawidłowe pouczenie w tym przedmiocie, oraz podjęcie przez pracownika próby polubownego załatwienia sporu na drodze pozasądowej, choćby za pośrednictwem osób trzecich (np. przedstawicieli związków zawodowych czy jednostki nadrzędnej nad zakładem pracy).

Wyrok SN z 13.05.1994 r. (I PRN 21/94, OSNAPiUS 1994/5/85)

Pracownik może dochodzić swych roszczeń na drodze sądowej przed właściwym sądem pracy, jeżeli rozpoznanie roszczeń majątkowych ze stosunku służbowego, do którego z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy kodeksu pracy, nie zostało przekazane przepisami szczególnymi do rozpatrzenia określonemu organowi w drodze postępowania administracyjnego (art. 5, 242, i 262 k.p. w związku z art. 476 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Wyrok SN z 21.09.1994 r. (III PO 6/94, OSNP 1994/10/167)

Roszczenie o odsetki z tytułu wypłacenia z opóźnieniem wynagrodzenia za pracę jest ściśle związane ze stosunkiem pracy, gdyż dotyczy odpowiedzialności pracodawcy za niewykonanie wynikającego z art. 86 k.p. obowiązku wypłacenia wynagrodzenia w miejscu oraz w terminie określonym w regulaminie pracy i powinno być uwzględnione przez sąd pracy, nawet gdyby pracownik tego roszczenia nie zgłosił (art. 4771 § 1 k.p.c.).

Wyrok SN z 21.07.1994 r. (I PRN 49/94, OSNAP 1994/12/192)

Termin zawity dochodzenia roszczeń ustanowiony w art. 264 § 1 k.p. dotyczy wyłącznie roszczeń o uznanie wypowiedzenia za skuteczne lub o przywrócenie do pracy czy o odszkodowanie, o jakim mowa w art. 45 § 1 k.p. Termin ten nie odnosi się natomiast do innych roszczeń, choćby wynikających z naruszenia przepisów prawa dotyczących wypowiadania umów o pracę, np. do roszczenia o wynagrodzenie za pracę z tytułu zastosowania błędnego okresu wypowiedzenia (art. 49 k.p.). Do roszczeń tych znajduje zastosowanie termin przedawnienia z art. 291 § 1 k.p.

Wyrok SN z 02.10.1990 r. (I PR 273/90)