Ostatnia zmiana Dz.U. 2024.1107
W roku szkolnym 2021/2022 egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny zostaną przeprowadzone na podstawie ograniczonego zakresu wymagań egzaminacyjnych.
Przed sesją egzaminacyjną opublikowane zostaną opracowane przez MEiN, CKE oraz GIS wytyczne w sprawie organizowania i przeprowadzania egzaminów zewnętrznych w 2022 r.
Z uwagi na przedłużający się okres nauki zdalnej, w 2021 r. egzaminy ósmoklasisty i maturalny zostały przeprowadzone na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie – jak w poprzednich latach – na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej.
Zdalnie pracować będą również placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia zawodowego. Uczniowie z klas I-IV szkół podstawowych i przedszkolaki kontynuują naukę w trybie stacjonarnym. Minister Edukacji i Nauki podpisał rozporządzenie w tej sprawie.
Przedłużający się okres trwania pandemii COVID-19 powoduje konieczność przygotowania szczególnych rozwiązań, które umożliwią realizację przez szkoły ich zadań statutowych. Z uwagi na rosnącą w ostatnich dniach liczbę zachorowań konieczne jest czasowe ograniczenie nauki stacjonarnej.
Więcej czasu nauczyciela dla ucznia, mniej biurokracji, a także kilkudziesięcioprocentowe podwyżki wynagrodzeń – to cel przedstawionych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zmian w pragmatyce zawodowej nauczycieli.
Dnia 21 września br. w gmachu MEiN odbyło się kolejne spotkanie kierownictwa resortu w ramach Zespołu do spraw statusu zawodowego pracowników oświaty z przedstawicielami nauczycielskich związków zawodowych i przedstawicielami samorządów terytorialnych. Podczas spotkania zostały zaproponowane zmiany w zakresie pragmatyki zawodowej nauczycieli dotyczące takich obszarów jak:
Resort edukacji proponuje wprowadzenie przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli zamiast średniego, ustalanego w oparciu o kwotę bazową ogłaszaną corocznie w ustawie budżetowej. Będzie ono wynosiło dla:
MEiN proponuje, aby stawki przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli wynosiły dla:
Propozycja ministerstwa edukacji obejmuje rezygnację z rozliczania kwot wydatkowanych na średnie (przeciętne) wynagrodzenia nauczycieli, ze składania sprawozdań oraz zlikwidowanie dodatku uzupełniającego. W zamian resort chce wprowadzenia dodatkowych mechanizmów ułatwiających osiąganie przez nauczycieli wysokości przeciętnego wynagrodzenia przez zwiększenie udziału wynagrodzenia zasadniczego w wynagrodzeniu przeciętnym nauczycieli.
Resort edukacji proponuje zobowiązanie JST do uchwalania regulaminów wynagradzania, nie rzadziej niż raz na trzy lata, a także pozostawienie RIO uprawnień kontrolnych w zakresie osiągania wysokości przeciętnego wynagrodzenia nauczyciela.
Natomiast minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego będą ustalone jako określony % przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli. Minimalne stawki nie będą regulowane w drodze rozporządzenia lecz będą wynikały wyłącznie z ustawy. Każdorazowy wzrost przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli będzie powodował automatycznie wzrost minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli o taki sam %.
W przypadku nauczycieli posiadających tytuł zawodowy magistra oraz przygotowanie pedagogiczne minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego będą stanowiły dla:
– przeciętnego wynagrodzenia nauczycieli.
Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli posiadających tytuł magistra i przygotowanie pedagogiczne będą wynosiły odpowiednio dla:
Wynagrodzenie zasadnicze uzależnione od:
Minimalne stawki dodatków do wynagrodzenia określone kwotowo w drodze rozporządzenia. Stawki dodatków obowiązujące u danego organu prowadzącego będzie określał sam organ prowadzący, z uwzględnieniem, że stawki te nie mogą być niższe od stawek minimalnych. JST będą uchwalały regulaminy wynagradzania nie rzadziej niż raz na 3 lata.
Wprowadzenie dodatku z tytułu posiadania stopnia specjalizacji zawodowej (dwie stawki dodatku w zależności od tego, czy nauczyciel posiada jeden czy też więcej stopni specjalizacji zawodowej).
Ustalenie wysokości dodatku wiejskiego w stałej kwocie (300 zł), niezależnie od posiadanego stopnia awansu zawodowego, a nie jak dotychczas, jako procent od wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stopniach awansu.
Przesunięcie środków wypłacanych dotychczas na świadczenia „na start” przy jednoczesnym zwiększeniu wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie.
Przejście od 2023 r. do powszechnego sposobu naliczania wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i przesunięcie uwolnionych środków do puli środków na wynagrodzenia nauczycieli.
MEiN proponuje znaczący wzrost wynagrodzeń nauczycieli.
Proponuje się wzrost wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli.
Resort proponuje podwyższenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli o 4 godziny (z wyjątkiem nauczycieli wychowania przedszkolnego). Zmiany pensum będą wiązały się z ruchami kadrowymi, w związku z tym zakładamy 3-letni okres przejściowy, dający możliwość elastycznego przechodzenia na nowy system. Rozwiązania kadrowe będą uwzględniały decyzję nauczyciela o zwiększeniu pensum z jednoczesnym wzrostem wynagrodzenia lub zachowanie dotychczasowego wymiaru pensum i ustalenie proporcjonalnego wynagrodzenia zasadniczego.
Doprecyzowanie sposobu rozliczania czasu pracy nauczycieli przez wprowadzenie limitów czasu dostępności w szkole nauczycieli (poza pensum), zróżnicowane ze względu na wielkość tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć.
Do godzin dostępności wliczane będą: spotkania z rodzicami, czas na indywidualne rozmowy z rodzicami, konsultacje z uczniami, wycieczki szkolne, doraźne zajęcia i aktywności związane np. z przygotowaniem akademii, wolontariatem, organizacją i opieką nad uczniami podczas np. dyskotek, rady pedagogiczne.
Zajęcia i czynności realizowane w ramach dostępności w szkole nauczyciela będą rejestrowane na bieżąco (np. wraz z rozliczaniem godzin ponadwymiarowych) i rozliczane np. w okresach rocznych w indywidualnej karcie ewidencji czasu pracy.
Nauczyciel tablicowy zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (z wyjątkiem nauczycieli przedszkoli) zobowiązany będzie do bycia dostępnym w szkole w wymiarze 8 godzin tygodniowo.
Zmniejszenie liczby stopni awansu zawodowego. MEiN proponujemy zlikwidowanie stopnia stażysty i nauczyciela kontraktowego. Nauczyciel wchodzący do zawodu będzie przechodził następującą ścieżkę rozwoju:
Wprowadzony zostanie wystandaryzowany zewnętrzny egzamin praktyczny i teoretyczny po okresie wprowadzenia do zawodu. Zdanie egzaminu będzie warunkiem otrzymania przez nauczyciela mianowania.
Ministerstwo odbiurokratyzuje ścieżkę awansu zawodowego. Proponuje się rezygnację ze staży, planów rozwoju i sprawozdań. W zamian za to większy nacisk będzie kładziony na umiejętności praktyczne nauczycieli.
Resort edukacji umożliwi nauczycielom dyplomowanym zdobycie 2 specjalizacji zawodowych (dodatek do wynagrodzenia po uzyskaniu stopnia specjalizacji).
Zachowane zostaną rozwiązania dotyczące uzyskania tytułu honorowego profesora oświaty. Natomiast nauczyciel kontraktowy w okresie przejściowym będzie miał możliwość szybszego uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.
Ustalane zostaną przypadki, w których wymagana będzie określona ocena pracy: przed uzyskaniem każdego stopnia awansu zawodowego oraz stopnia specjalizacji zawodowej, przy ubieganiu się o pełnienie określonych funkcji.
W rozporządzeniu określone zostaną szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela, odnoszące się do kryteriów głównych wskazanych w ustawie.
Proponuje się 50 dni urlopu wypoczynkowego nauczycieli szkół feryjnych w dniach roboczych, udzielanego zgodnie z planem urlopów, we wszystkie dni wolne od zająć dydaktyczno-wychowawczych.
Nauczyciel będzie mógł korzystać z urlopu wypoczynkowego w trakcie: ferii zimowych, ferii letnich, zimowej przerwy świątecznej, wiosennej przerwy świątecznej, a także dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w zależności od typu szkoły.
Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki
„Ponowne rozpoczęcie nauczania domowego. Czy uczeń szkoły podstawowej mieszkający poza granicą Polski realizujący nauczanie domowe w polskim systemie oświaty, który przerwał nauczanie domowe (otrzymał decyzję cofającą zezwolenie) z powodu usprawiedliwionego nie przystąpienia do egzaminów klasyfikacyjnych w ustalonym termie z ważnych powodów, może w kolejnym roku kontynuować nauczanie domowe? Nie może powrócić do nauczania stacjonarnego, ponieważ nie ma takiej możliwości w kraju w którym przebywa (nie ma polskiej szkoły).”
Dyrektor szkoły może wydać zezwolenie na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, tzw. nauczanie domowe, po spełnieniu warunków określonych w przepisach uregulowanych w …
Propozycja włączenia religii do katalogu przedmiotów maturalnych wymaga pogłębionej analizy formalno-prawnej, a także konsultacji z innymi kościołami i związkami wyznaniowymi, które byłyby zainteresowane włączeniem się w przygotowanie egzaminu z religii swojego wyznania – uważa resort edukacji.
Takie stanowisko zajął w odpowiedzi na interpelację poselską sekretarz stanu w MEiN Tadeusz Rzymkowski. „Prowadzone dotąd rozmowy członków kierownictwa Ministerstwa Edukacji i Nauki z przedstawicielami Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski koncentrowały się wokół organizacji nauczania religii w szkołach na różnych etapach edukacji. Omawiano sposób organizacji nauczania oraz system oceniania tych zajęć. Uczestnicy poruszyli także temat kształcenia nauczycieli na wydziałach katechetycznych uczelni wyższych” – poinformował.
Przyznał też, że MEiN otrzymał od przedstawicieli Kościoła rzymskokatolickiego informację o inicjatywie przygotowania egzaminu maturalnego z religii jako przedmiotu dodatkowego (do wyboru) dla młodzieży rozważającej podjęcie studiów wyższych m.in. na wydziałach teologicznych lub katechetycznych wyższych uczelni.
Dotąd jedynie Naczelna Rada Kościoła Zielonoświątkowego w RP wystąpiła do MEiN z wnioskiem o dołączenie do rozmów w kwestii egzaminu maturalnego z religii. „W planie legislacyjnym MEiN nie ma w tej chwili projektu dotyczącego zmian w organizacji nauczania religii czy egzaminowania z tego przedmiotu. Jeżeli taki projekt zostanie opracowany, to wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji zostanie skierowany do szerokich konsultacji społecznych” – zapewnił sekretarz.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Pod koniec kwietnia 2021 r., na podstawie rekomendacji Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, resort edukacji zdecydował o przesunięciu w czasie zmian w egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym.
W 2022 r. egzaminy zewnętrzne zostaną przeprowadzone w większości na tych samych zasadach, jakie obowiązują w 2021 r. W 2023 r. nie będzie progu zdawalności na egzaminie maturalnym z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym – informuje MEiN. Oznacza to m.in. utrzymanie złagodzonych wymagań egzaminacyjnych jeszcze w 2022 r.
Zgodnie z pierwotnym harmonogramem zmian w egzaminach zewnętrznych ósmoklasiści już od roku szkolnego 2021/2022 mieli zdawać cztery przedmioty: język polski, matematykę i język obcy nowożytny (jak obecnie) oraz przedmiot do wyboru spośród: biologii, chemii, fizyki, geografii lub historii. Wyniki czteroczęściowego egzaminu miały określić poziom kompetencji uczniów kończących szkołę podstawową w kluczowych dziedzinach wiedzy, istotnych dla podejmowania nauki na kolejnym etapie kształcenia.
Zmiana ta została jednak odroczona. W 2022 r. uczniowie klas VIII przystąpią do egzaminu tylko z trzech przedmiotów, tj. z języka polskiego, matematyki i wybranego języka obcego nowożytnego. Egzamin z przedmiotu dodatkowego do wyboru zostanie przeprowadzony po raz pierwszy w 2024 r.
Na egzaminie ósmoklasisty w 2022 r. w arkuszach egzaminacyjnych będzie mniej zadań (w tym mniej zadań otwartych) niż w 2019 r., natomiast czas na rozwiązanie zadań pozostanie taki sam jak dotąd. Zadania egzaminacyjne będą sprawdzały wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach egzaminacyjnych z grudnia 2020 r., a nie – jak w ubiegłych latach – w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Obowiązywać będą aneksy do informatorów opublikowane w grudniu 2020 r., dostępne na stronie internetowej CKE. Na egzaminie z języka polskiego uczeń będzie mógł wybrać temat wypracowania spośród dwóch: rozprawki albo opowiadania, a w wypracowaniu będzie mógł odnieść się do dowolnej lektury obowiązkowej spełniającej warunki tematu. Na egzaminie z matematyki w arkuszu nie będzie zadań dotyczących dowodów geometrycznych, a wymagania dotyczące działań na pierwiastkach, stereometrii będą sprawdzane w ograniczonym zakresie. Na egzaminie z języka obcego nowożytnego oczekiwanym średnim poziomem biegłości językowej, w tym w zakresie środków językowych w wypowiedziach pisemnych, będzie poziom A2 (w skali Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego).
Na egzaminie maturalnym w 2022 r. obowiązkowe będzie przystąpienie do egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym – to zmiana w stosunku do 2021 r. Poza tym każdy maturzysta będzie mógł przystąpić dodatkowo do egzaminu z nie więcej niż pięciu kolejnych przedmiotów dodatkowych.
W 2022 r. obowiązkowa będzie tylko część pisemna egzaminu, tj. język polski, matematyka i wybrany język obcy nowożytny na poziomie podstawowym. Do egzaminów w części ustnej będą mogli przystąpić zdający, którzy potrzebują wyniku w rekrutacji na studia wyższe za granicą. Zadania egzaminacyjne będą sprawdzały wiadomości i umiejętności określone w wymaganiach egzaminacyjnych z grudnia 2020 r., a nie – jak w ubiegłych latach – w wymaganiach określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Obowiązywać będą aneksy do informatorów opublikowane w grudniu 2020 r., dostępne na stronie internetowej CKE.
W 2022 r. maturzyści zdający język polski na poziomie podstawowym będą mieli trzy tematy wypracowania do wyboru: dwie rozprawki oraz interpretację tekstu poetyckiego – jeden temat rozprawki ze wskazaną lekturą obowiązkową, drugi temat rozprawki z tekstem spoza kanonu lektur obowiązkowych. Na egzaminie z matematyki na poziomie podstawowym będzie mniej zadań otwartych, a za rozwiązanie wszystkich zadań będzie można otrzymać maksymalnie 45 punktów. Na egzaminie z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym oczekiwanym średnim poziomem biegłości językowej, w tym w zakresie środków językowych w wypowiedziach pisemnych, będzie poziom A2+/B1 w zakresie rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstów pisanych (w skali Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego).
Resort edukacji zakłada, że w 2023 r. egzaminy zewnętrzne zostaną przeprowadzone zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o systemie oświaty, rozporządzeniach o egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym oraz rozporządzeniach o podstawie programowej kształcenia ogólnego odpowiednio w szkole podstawowej oraz ponadpodstawowej. A zatem – już nie w wymiarze okrojonym.
Dwie zmiany są natomiast pewne – zgodnie z zapowiedzią MEiN zostaną one wprowadzone do obowiązujących przepisów prawa. Są to:
Jak deklaruje resort edukacji, ewentualne decyzje dotyczące zawężenia zakresu wiadomości i umiejętności sprawdzanych w zadaniach egzaminacyjnych w 2023 r. będą podejmowane – w zależności od sytuacji epidemicznej – w roku szkolnym 2021/2022.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do MEiN wystąpienie, w którym wskazuje na trudności, z jakimi na egzaminie zmagają się maturzyści z dyskalkulią. Powodem interwencji są skargi uczniów i uczennic lub ich rodziców dotyczące niedostosowania warunków przeprowadzania egzaminu maturalnego z matematyki dla zdających ze stwierdzoną dyskalkulią, czyli zaburzeniem w zdolnościach matematycznych, które sprawia, że uczeń nie potrafi powiązać wartości liczbowych z ich wielkością.
W skargach do RPO maturzyści i ich opiekunowie wskazują, że tegoroczne zasady oceniania rozwiązań uwzględniają specyficzne trudności w uczeniu się matematyki jedynie przy zadaniach otwartych. A takich na egzaminie z matematyki jest niewiele. Tymczasem dyskalkulia, podobnie jak dysleksja, została zaklasyfikowana do grupy specyficznych trudności w uczeniu się.
„Dla osoby z dyskalkulią liczby nie oznaczają konkretnych wielkości, a są jedynie pewną nazwą. Przy rozwiązywaniu zadań matematycznych osoby z taką dysfunkcją popełniają typowe, dające się zidentyfikować błędy. Dlatego też do oceny zadań maturalnych z matematyki powinny być stosowane kryteria, które takie charakterystyczne błędy będą uwzględniać” – pisze RPO.
Zgodnie z komunikatem dyrektora CKE z dn. 20.08.2020 r. w sprawie szczegółowych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2020/2021, jedynie w przypadku zadań otwartych istnieje możliwość zastosowania szczegółowych zasad oceniania uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się.
„Ograniczenie to jest o tyle niepokojące, że liczba zadań otwartych na egzaminie maturalnym z matematyki została zmniejszona. To zaś może negatywnie wpłynąć na ostateczne wyniki uzyskiwane na egzaminie przez uczniów i uczennice z dyskalkulią” – uważa RPO.
Ze statystyk CKE wynika, że zdawalność egzaminu maturalnego z matematyki w przypadku osób ze stwierdzoną dyskalkulią do tej pory kształtowała się w granicach 50-60%, podczas gdy zdawalność egzaminu maturalnego z matematyki w 2020 r. w przypadku wszystkich uczniów wynosiła 79%.
Zdaniem RPO ta rozbieżność może świadczyć o tym, że podjęte działania nie rozwiązały problemów sygnalizowanych przez osoby z dyskalkulią. Należałoby zatem ponownie poddać szczegółowej analizie obowiązujący system oceniania zadań maturalnych i wprowadzić możliwość sprawdzania całości pracy maturalnej przez egzaminatora z uwzględnieniem wytycznych podobnych do tych, które obecnie dotyczą zasad oceniania zadań otwartych w przypadku arkuszy osób ze stwierdzoną dyskalkulią. Takie rozwiązanie umożliwiłoby ocenę zdobytej wiedzy i posiadanych umiejętności z uwzględnieniem dodatkowych trudności oraz potrzeb tej grupy uczniów.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego