Resort edukacji przygotowuje zmiany w rozporządzeniu MEN z dn. 27.08.2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (Dz.U. z 2019 r. poz. 1700, ze zm.). Powodów nowelizacji jest kilka – m.in. wymogi dotyczące zabezpieczeń dokumentów publicznych przed fałszerstwem, wprowadzone przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Do dokumentów publicznych należą także druki wydawane przez szkoły.

Kwestie bezpieczeństwa

Nowelizacja dostosuje obecne przepisy do ustawy z dn. 22.11.2018 r. o dokumentach publicznych (t. jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 725 i 1517) oraz wydanego na jej podstawie rozp. MSWiA z dn. 2.07.2019 r. w sprawie wykazu minimalnych zabezpieczeń dokumentów publicznych przed fałszerstwem (Dz.U. z 2019 r. poz. 1281).

Zgodnie z art. 5 ust. 3 i 4 ww. ustawy dokumentem publicznym drugiej kategorii jest m.in. świadectwo dojrzałości, do trzeciej kategorii należą natomiast m.in.: dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkoły, legitymacje szkolne i dokumenty uprawniające do różnego rodzaju ulg. W ww. rozp. określono wykaz minimalnych zabezpieczeń przed fałszerstwem wymaganych dla poszczególnych kategorii dokumentów publicznych. W przypadku drugiej i trzeciej kategorii niezbędne jest oznaczenie indywidualne, stąd też konieczność dostosowania przepisów rozp. MEN.

W akcie tym dodane zostaną regulacje dotyczące oznaczenia indywidualnego – tj. określenie, które dokumenty zawierają takie oznaczenie, miejsce jego nanoszenia na blankiecie danego dokumentu, podmiot zobowiązany do naniesienia oznaczenia, elementy składowe oznaczenia indywidualnego danego dokumentu. Powoduje to konieczność określenia nowych wzorów dokumentów, na których wprowadzony zostanie symbol oznaczenia indywidualnego.

Będą to: świadectwa ukończenia szkoły (także na podstawie egzaminów eksternistycznych), zaświadczenie o szczegółowych wynikach egzaminu ósmoklasisty, zaświadczenie o wynikach egzaminu maturalnego, zaświadczenie o zdaniu egzaminów eksternistycznych, świadectwo dojrzałości, aneks do świadectwa dojrzałości, certyfikat kwalifikacji zawodowej, dyplom zawodowy, dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe i poddruk duplikatu, legitymacja szkolna, legitymacja przedszkolna dla dziecka niepełnosprawnego, e-legitymacja szkolna i e-legitymacja przedszkolna dla dziecka niepełnosprawnego, świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie.

Nowelizacja wykluczy też możliwość wypełniania świadectw ukończenia szkoły pismem ręcznym – zostanie wskazane wprost, że świadectwa ukończenia szkoły wypełnia się w postaci elektronicznej. Wynika to z faktu, że w dokumentach publicznych dane personalne lub identyfikacyjne muszą być nanoszone w sposób trwały zintegrowany z podłożem.

Sugestie zgłaszane do ministerstwa

Niektóre zmiany są odpowiedzią na sugestie płynące ze szkół, kuratoriów oświaty, producentów blankietów druków i firm tworzących programy do wypełniania świadectw. Resort przychylił się m.in. do postulatu szkół, aby wprowadzić dwa formaty blankietów dla poddruków duplikatów świadectw szkolnych (dwustronny i czterostronny).

MEiN planuje także umożliwić wydawanie suplementu do dyplomu zawodowego i dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w tzw. zawodzie eksperymentalnym. Kształcenie realizowane jako eksperyment pedagogiczny w zawodzie nieujętym odpowiednio w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego lub klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego odbywa się na podstawie zgody wyrażonej w decyzji ministra edukacji.

Dzięki innej zmianie słuchacze szkoły policealnej – ci, którzy w danym roku otrzymali certyfikat w zakresie ostatniej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie, w którym kształci szkoła – będą mogli uzyskać dyplom zawodowy na podstawie przekazywanego przez dyrektora tej szkoły do o.k.e. wykazu słuchaczy w danym roku szkolnym. Obecne przepisy stanowią, że dyrektor szkoły policealnej przekazuje do o.k.e. tylko wykaz absolwentów w danym roku szkolnym, natomiast osoby, które zdały egzamin zawodowy, a nie ukończyły szkoły policealnej, muszą występować do o.k.e. z odrębnym wnioskiem o wydanie dyplomu zawodowego. Jest to niespójne z regulacją określającą warunki uzyskania dyplomu zawodowego na poziomie technika, ponieważ dyplom ten może uzyskać osoba, która zdała egzaminy zawodowe z kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie oraz posiada wykształcenie średnie lub średnie branżowe. A do szkoły policealnej przyjmowane są wyłącznie osoby posiadające wykształcenie średnie lub średnie branżowe. Skoro więc warunek posiadania ww. wykształcenia jest już przez słuchacza szkoły policealnej spełniony, to nie ma powodów, aby dyrektor szkoły policealnej nie przekazywał do o.k.e. także wykazu słuchaczy tej szkoły – co umożliwi im odbiór dyplomów zawodowych w szkole, do której uczęszczali.

Zmiany porządkujące

Nowelizacja uchyli przepisy i wzory druków dla dotychczasowych gimnazjów i dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych, a także świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego przeprowadzanego na warunkach i w sposób obowiązujących od roku szkolnego 2009/2010 ze względu na zakończenie okresu ich wydawania.

Przepisy przejściowe

W projekcie nowelizacji znalazł się przepis przejściowy dotyczący możliwości korzystania z blankietów dokumentów wydawanych przez o.k.e., na których nie zostało jeszcze umieszczone oznaczenie indywidualne. Z informacji CKE wynika, że w zasobach komisji okręgowych jest około 100 tys. niewykorzystanych blankietów.

MEiN zamierza umożliwić wykorzystanie wyprodukowanych do tej pory blankietów, kierując się zarówno względami ekonomicznymi, jak i przepisami wynikającymi z art. 73 ustawy o dokumentach publicznych, stanowiącymi, że dokumenty publiczne wydawane na podstawie przepisów dotychczasowych, wytwarzane według wzoru określonego w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, które nie spełniają wymagań odnośnie do minimalnych zabezpieczeń określonych w ustawie, mogą być nadal wydawane, nie dłużej jednak niż przez okres:

• w przypadku dokumentów publicznych kategorii pierwszej i drugiej – do 12.07.2021 r.,
• w przypadku dokumentów publicznych kategorii trzeciej – do 12.07.2023 r.

Zgodnie z przepisami przejściowymi świadectwa dojrzałości, aneksy do świadectw dojrzałości, zaświadczenia o wynikach egzaminu maturalnego oraz duplikaty tych dokumentów będą mogły być wydawane według wzorów obowiązujących przed wejściem w życie nowelizacji – nie dłużej jednak niż do 12.07.2021 r. W przypadku pozostałych druków szkolnych (m.in. świadectw ukończenia szkoły, legitymacji i e-legitymacji szkolnych) dotychczasowych blankietów będzie można używać nie dłużej niż do 12.07.2023 r.

Przewiduje się też przepis przejściowy utrzymujący w mocy arkusze ocen założone uczniom i słuchaczom przed wejściem w życie nowelizacji. Nowe przepisy dotyczące arkuszy ocen, zawarte w nowelizacji, byłyby natomiast stosowane do arkuszy ocen uczniów i słuchaczy, którzy dopiero rozpoczną kształcenie od nowego roku szkolnego (2021/2022).

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego