Do resortu odpowiedzialnego za politykę socjalną wpłynęło pytanie dotyczące świadczeń po zmarłym małżonku.

Interpelacja nr 26272 do ministra rodziny i polityki społecznej w sprawie łączenia emerytury lub renty ze świadczeniem po zmarłym małżonku

Interpelacja odnosi się do wdrożenia zmian do tzw. ustawy emerytalnej, które pozwoliłyby na łączenie emerytury lub renty ze świadczeniem po zmarłym małżonku. Problem ten był już parę lat temu poruszany przez przedstawicieli ZUS, którzy przedstawiali możliwość pobierania obu tych świadczeń, czyli swojego świadczenia oraz świadczenia (całego lub w części) zmarłego małżonka. Była prezes ZUS wskazała, że aktualne przepisy są niesprawiedliwe wobec wdów i wdowców, którzy nie mogą dziedziczyć środków zgromadzonych w ZUS przez zmarłych współmałżonków.

Wprowadzenie zmian do tzw. ustawy emerytalnej pomogłoby emerytom i rencistom, którzy po śmierci małżonka nie mogą utrzymać się z jednej emerytury. Wdowa lub wdowiec mogliby zwiększyć dochody, gdyby dodatkowo zachowali część świadczenia po zmarłym współmałżonku. Większość seniorów żyje samotnie pobierając niskie emerytury, które nie wystarczają im na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Często muszą wybierać czy kupić leki, czy zapłacić czynsz za mieszkanie itp. Jednoosobowe gospodarstwa są w najgorszej sytuacji. Szczególnie trudno jest wdowom, bo zazwyczaj mają niższe świadczenia od mężczyzn i po śmierci męża znajdują się na skraju ubóstwa.


money-5051822_640.jpg

Główny Urząd Statystyczny podał informację o przeciętnym wynagrodzeniu w III kwartale 2021 r. Przeciętna pensja wzrosła w stosunku do poprzedniego kwartału o 2,8%. Z kolei w ujęciu rocznym wzrosła o 9,4%.

Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 10 listopada 2021 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w III kwartale 2021 r. wyniosło 5657,30 zł (M.P. poz. 1044). Podana kwota służy do celów określonych w ustawie z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.).

W odniesieniu do poprzedniego kwartału średnia pensja wzrosła o 152,78 zł, czyli o 2,8%. Z kolei w stosunku do analogicznego kwartału roku 2020 przeciętne wynagrodzenie wzrosło o 488,37 zł, czyli 9,4%.

W związku z powyższym od 1 grudnia 2021 r. zmianie ulegają m.in. następujące stawki:

  • kwoty graniczne przy zawieszaniu i zmniejszaniu emerytur i rent,
  • limit przychodu, którego przekroczenie skutkuje zawieszeniem renty socjalnej,
  • minimalne wynagrodzenie pracowników młodocianych.

B.O.



Wypłacono już ponad 2,3 mln czternastych emerytur na kwotę ponad 2,6 mld złotych – poinformowała w piątek minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Przypomniała, że świadczenie jest przyznawane z urzędu i przekazywane wraz z listopadową emeryturą.

Tzw. czternastka przysługuje osobom, które w dniu 31 października 2021 r. miały prawo do jednego ze świadczeń długoterminowych wymienionych w ustawie, m.in. emerytury, renty, renty socjalnej czy świadczenia przedemerytalnego. Czternastki nie otrzymają osoby, których prawo do świadczeń jest zawieszone.

Pełną kwotę, czyli 1250,88 zł brutto, otrzymają osoby, których świadczenie podstawowe nie przekracza 2900 zł brutto. Pozostali otrzymają czternastkę pomniejszoną zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę. Na przykład: jeśli pobierana emerytura wynosi 3000 zł, wówczas czternastka będzie przysługiwać w kwocie mniejszej o 100 zł (1250,88 – 100 zł = 1150,88 zł).

Na dzisiaj mamy już wypłaconych ponad 2,3 mln czternastych emerytur na kwotę ponad 2,6 mld złotych” – przekazała szefowa MRiPS podczas briefingu prasowego.

Przypomnijmy, że czternasta emerytura podlega opodatkowaniu i oskładkowaniu na ogólnych zasadach, niezależnie od tego, czy jest wypłacana w zbiegu ze świadczeniem opodatkowanym lub zwolnionym z podatku. Z kwoty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, nie są dokonywane potrącenia i egzekucje.

MRiPS



Z dniem 18 września br. weszły w życie ważne zmiany w przepisach, które dotyczą świadczeń zwanych potocznie „emeryturami czerwcowymi”.

Powyższe zmiany zostały wprowadzone do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 291, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o emeryturach i rentach z FUS”. Aktem nowelizującym jest natomiast ustawa z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621), zwana dalej „nowelą”.

Zmiany od dnia 18 września 2021 roku – waloryzacja oraz emerytury „czerwcowe”

W ramach noweli zmodyfikowano zasady ustalania wysokości emerytury w II kwartale danego roku.

Zgodnie z art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w razie obliczania wysokości emerytury w II kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, z uwzględnieniem art. 25a ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W cytowanym zapisie jest zawarte odesłanie do art. 25a ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi podstawę prawną stałego rozwiązania w zakresie tzw. emerytur czerwcowych. Oznacza to, że przy ustalaniu wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego.

Odpowiednie zastosowanie przepisu dotyczącego emerytur „czerwcowych”

Unormowania zawarte w art. 25a ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS mają zastosowanie także do ubezpieczonego, który wiek uprawniający do emerytury osiągnął po dniu 31 maja danego roku (art. 25a ust. 2b ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Do przedstawionych postanowień ustawy o emeryturach i rentach z FUS stosuje się normy przejściowe art. 17 noweli. Przepis ten stanowi, iż art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz art. 25a ust. 2a i 2b ustawy o emeryturach i rentach z FUS mają zastosowanie do:

  1. emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po dniu 31 maja 2021 roku lub
  2. przyznanych na podstawie art. 24a ustawy o emeryturach i rentach z FUS

–  osobom mogącym wykazać, że wiek emerytalny ukończyły po dniu 31 maja 2021 r.

 

Regulacje, o których była wyżej mowa, stosuje się ponadto do rent rodzinnych przyznanych po osobach zmarłych po dniu 31 maja 2021 roku.

Jeżeli przyznano emeryturę lub rentę rodzinną przed dniem wejścia w życie noweli świadczenia te podlegają ponownemu przeliczeniu z uwzględnieniem art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy o emeryturach i rentach z FUS w nowym brzmieniu – w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie noweli.

M.O.


paragraf-2-1.jpg

W Dzienniku Ustaw z dnia 15 października 2021 r. pod pozycją 1867 opublikowano obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 17.09.2021 r., w załączniku do którego został zawarty nowy jednolity tekst ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1725).

W jednolitym tekście wymienionej powyżej ustawy uwzględniono zmiany wynikające z:

  • ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 353),
  • przepisów ogłoszonych przed dniem 16 września 2021

Przepisy przejściowe, pominięte w omawianej ustawie, wyszczególniono w ust. 2 obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 17 września 2021 r.

Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. określa:

  1. warunki nabywania i utraty prawa do świadczeń przedemerytalnych,
  2. zasady wypłaty i finansowania świadczeń, o których mowa w pkt 1.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie spełniającej warunki wskazane w art. 2 cyt. ustawy.

Prawo do wskazanego świadczenia ustala się na wniosek osoby zainteresowanej, od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z dokumentami, o których mowa w art. 7 ust. 3 i 4 omawianej ustawy. Wniosek składa się do organu rentowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Decyzję w sprawie świadczenia przedemerytalnego wydaje i świadczenie to wypłaca organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do świadczenia przedemerytalnego.

Maciej Ofierski



Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego rozpoczęła przygotowania do wypłaty kolejnych w 2021 r. dodatkowych rocznych świadczeń pieniężnych dla emerytów i rencistów.

W listopadowych terminach płatności świadczeń emerytalno-rentowych, razem z emeryturą, rentą lub rodzicielskim świadczeniem uzupełniającym, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wypłaci uprawnionym świadczeniobiorcom tzw. „czternastą emeryturę”. W przypadku emerytur i rent wypłacanych kwartalnie kolejne dodatkowe świadczenie zostanie wypłacone w styczniowych terminach płatności 2022 r.

Jak ubiegać się o kolejne w 2021 r. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne?

„Czternastą emeryturę” Kasa wypłaci z urzędu. Nie trzeba w tej sprawie składać żadnych wniosków.

Komu przysługuje kolejne w 2021 r. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne?

„Czternasta emerytura” przysługuje osobom, które w dniu 31 października 2021 r. mają prawo do jednego ze świadczeń:

  • emerytury rolniczej,
  • renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy,
  • renty rodzinnej,
  • okresowej emerytury rolniczej,
  • rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

W jakiej wysokości zostanie wypłacone kolejne w 2021 r. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne?

„Czternasta emerytura” przysługuje w wysokości:

  • 1.250,88 zł (tj. kwoty najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2021 r.), jeżeli wysokość przysługującej emerytury/renty nie przekracza kwoty 2.900 zł,
  • 1.250,88 zł pomniejszonej o kwotę różnicy pomiędzy kwotą wysokości przysługującej emerytury/renty, a kwotą 2.900 zł, nie więcej niż o kwotę najniższej emerytury – jeżeli wysokość przysługującej emerytury/renty przekracza kwotę 2.900 zł.

Osoby, których świadczenie emerytalno-rentowe będzie równe lub wyższe 4.150,88 zł, nie otrzymają „czternastej emerytury”.

Przy ustalaniu wysokości świadczenia uwzględnia się kwotę świadczenia brutto przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, a także przed dokonaniem zawieszenia części uzupełniającej w związku z niezaprzestaniem prowadzenia działalności rolniczej.

Poza podatkiem dochodowym i składką na powszechne ubezpieczenie zdrowotne z kwoty „czternastej emerytury” nie będą dokonywane żadne potrącenia i egzekucje.

Przykład: 

Świadczeniobiorca ma prawo do emerytury rolniczej w kwocie 3.000 zł. W listopadowym terminie płatności (razem z emeryturą rolniczą) zostanie wypłacona „czternasta emerytura” w kwocie brutto 1.150,88 zł (3.000 zł – 2.900 zł = 100 zł; 1.250,88 zł – 100 zł = 1.150,88 zł).

Jaka jest wysokość kolejnego w 2021 r. dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla osób uprawnionych do renty rodzinnej?

Do renty rodzinnej, do której jest uprawniona więcej niż jedna osoba, przysługuje jedna „czternasta emerytura”, która zostanie wypłacona w wysokości proporcjonalnej do liczby osób uprawnionych do tej renty na dzień 31 października 2021 r.

Przykład:

Renta rodzinna rolnicza jest wypłacana wdowie i 3 pełnoletnim dzieciom. W listopadowym terminie płatności zostanie wypłacone kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1.250,88 zł, tj. po 312,72 zł dla każdej uprawnionej osoby.

Jeżeli do renty rodzinnej jest uprawniona więcej niż jedna osoba i jedna z nich jest uprawniona do renty socjalnej lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, „czternasta emerytura” z tytułu renty rodzinnej zostanie podzielona stosownie do liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej, z wyłączeniem osoby uprawnionej do renty socjalnej/rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Osobie wyłączonej z liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej przysługuje kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne z tytułu przysługującego prawa do renty socjalnej/rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.

Przykład:

Do renty rodzinnej uprawnione są cztery osoby. Dwie osoby razem z rentą rodzinną pobierają rentę socjalną.

W listopadzie 2021 r. zostanie przyznane kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w łącznej kwocie 3.752,64 zł, tj. po 1.250,88 zł dla osób uprawnionych do renty socjalnej (2 x 1.250,88 zł = 2.501,76 zł) i 1.250,88 zł dla dwóch pozostałych osób (po 625,44 zł dla każdej z nich).

Skąd otrzyma kolejne w 2021 r. dodatkowe roczne świadczenie pieniężne osoba uprawniona do świadczeń z ZUS i z KRUS? 

Osobie, która ma prawo do kilku świadczeń, przysługuje tylko jedna „czternasta emerytura”, która zostanie wypłacona przez właściwy organ emerytalno-rentowy.

Osobom, którym KRUS wypłaca w zbiegu emerytury i renty rolnicze wraz ze świadczeniem przyznanym przez ZUS, „czternastą emeryturę” wypłaci Kasa.

Natomiast emerytom, którym KRUS wypłaca emeryturę rolniczą a ZUS emeryturę pracowniczą, „czternastą emeryturę” wypłaci Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Czy osoba uprawniona otrzyma decyzję dot. kolejnego w 2021 r. dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego? 

Do każdego uprawnionego emeryta i rencisty zostanie wysłana decyzja o przyznaniu kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego.



Z dniem 1 stycznia 2022 r. wchodzą w życie nowe rozwiązania w przepisach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zmiany dotyczą m.in. świadczeń chorobowych przysługujących określonym grupom ubezpieczonych. W ramach nowelizacji uregulowano kwestie przysługiwania niektórych świadczeń chorobowych osobom mającym ustalone prawo do tzw. emerytur i rent mundurowych.

Przepisy objęte zmianami oraz podstawa prawna nowelizacji

Zmianami objęto postanowienia ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z  2021 r, poz. 1133), dalej jako „ustawa zasiłkowa”. Przepisy nowelizujące zawarto natomiast w ustawie z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621), określanej dalej mianem „nowelizacji”.

Zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego

Art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej stanowi, iż zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu wspomnianej niezdolności powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.



Czternastą emeryturę otrzyma w tym roku ok. 9,2 mln osób. W pierwszej połowie roku do wszystkich emerytów i rencistów trafiła trzynasta emerytura. To wsparcie dla 9,8 mln emerytów, w tym roku trafiło do nich ok. 12,2 mld zł. Trzynasta emerytura wypłacana jest w wysokości najniższej emerytury, czyli aktualnie 1250,88 zł. Z tej kwoty nie są pobierane potrącenia czy egzekucje.

W przeciwieństwie do trzynastej emerytury, która trafi do każdego, w przypadku czternastej emerytury obowiązuje kryterium dochodowe. To 2900 zł brutto, ale co ważne – zastosowana zostanie tu zasada złotówka za złotówkę. Zdecydowana większość, ok. 8 mln osób, otrzyma świadczenie w pełnej wysokości, a ok. 1,2 mln – w wysokości odpowiednio pomniejszonej.

Czternasta emerytura to świadczenie jednorazowe, na ten cel przeznaczone zostanie ponad 10,6 mld zł. Resort odpowiedzialny za zabezpieczenia społeczne przypomina, że nie trzeba składać żadnych wniosków, a świadczenie zostanie wypłacone z urzędu.

A.Z.,źródło: MRiPS



Prezes ZUS podał wysokość wskaźnika waloryzacji składek zewidencjonowanych na subkoncie za II kwartał 2021 roku. Wskaźnik ten utrzymał się na takim samym poziomie jak w poprzednim kwartale.

Jak stanowi art. 40d ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.), przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią roczną waloryzację składek, jest waloryzowana kwartalnie.

Waloryzacja kwartalna polega na pomnożeniu składek i odsetek za zwłokę zewidencjonowanych na subkoncie przez wskaźnik kwartalnej waloryzacji ogłaszany w Monitorze Polskim w terminie do 25. dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji. Wskaźnik ten jest z kolei obliczany na podstawie ostatnio ogłoszonego wskaźnika rocznej waloryzacji. Co istotne, w wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan subkonta nie może ulec obniżeniu.

Zgodnie z komunikatem Prezesa ZUS z dnia 11 sierpnia 2021 r. wskaźnik kwartalnej waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne, środków, odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej, zewidencjonowanych na subkoncie za II kwartał 2021 r. (M.P. z 2021 r. poz. 761) wynosi 101,31%. W stosunku do poprzedniego kwartału wskaźnik ten nie uległ zmianie.

B.O.



Od 1 września 2021 r. zmieniają się limity zarobków dla osób dorabiających do renty lub wcześniejszej emerytury.

W związku z ogłoszeniem przez GUS kwoty przeciętnego wynagrodzenia w II kwartale 2021 r. zmianie ulegną kwoty przychodu odpowiadające 70% i 130% tej stawki, stosowane przy zawieszeniu albo zmniejszeniu emerytur i rent.

ZUS zawiesza świadczenie, gdy przychód rencisty lub emeryta z działalności objętej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (np. z umowy o pracę) przekroczy 130%. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Z kolei przy uzyskaniu przychodu większego niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nieprzekraczającego 130% tej kwoty – renta lub wcześniejsza emerytura zostają obniżone.

Przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2021 r. wyniosło 5504,52 zł i było niższe od wynagrodzenia w poprzednim kwartale o 177,04 zł. Oznacza to, że kwoty powodujące zmniejszenie lub zawieszenie emerytury w okresie od 01.09.2021 r. do 30.11.2021 r. wyniosą odpowiednio:

  • 3853,20 zł – 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,
  • 7155,90 zł – 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Są jednak sytuacje, w których wskazane wyżej limity nie obowiązują. Do pobieranego świadczenia renciści i emeryci mogą dorabiać bez ograniczeń, gdy:

  • otrzymują emeryturę i mają więcej niż 60 lat (kobieta) albo 65 lat (mężczyzna),
  • pobierają rentę dla inwalidów wojennych albo inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową,
  • dostają rentę rodzinną, która przysługuje po osobie uprawnionej do renty dla inwalidów wojennych lub rentę rodzinną po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową,
  • pobierają rentę rodzinną, której kwota jest wyższa od emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

B.O.