Przepisy umożliwiające ministrowi edukacji ustanawianie programów i przedsięwzięć w celu realizacji polityki oświatowej państwa oraz gwarantujące ich finansowanie w ramach środków na oświatę i wychowanie – takie zmiany wprowadza przyjęta przez sejm 28 maja nowelizacja ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Projekt nowelizacji to inicjatywa grupy posłów. Teraz ustawą zajmie się senat.

Nowelizacja wprowadza do ustawy o systemie oświaty przepis, który daje ministrowi edukacji prawo ustanawiania programów i przedsięwzięć w celu realizacji polityki oświatowej państwa. Minister będzie zobowiązany jedynie do zamieszczenia w BIP komunikatu o ustanowieniu takiego programu lub przedsięwzięcia, a także o: przedmiocie programu, podmiotach uprawnionych do udziału w programie, warunkach udziału w programie, naborze wniosków, trybie przeprowadzania naboru oraz szczegółowych kryteriach oceny wniosków.

Do ustawy o finansowaniu zadań oświatowych nowelizacja wprowadza przepis gwarantujący, że na programy i przedsięwzięcia ustanowione przez ministra edukacji będą przeznaczane środki finansowe na oświatę i wychowanie. Środki te minister miałby przekazywać w drodze umowy. Do przyznawania tych środków nie miałyby zastosowania przepisy K.p.a. W BIP minister edukacji udostępniałby jedynie informację o nazwach podmiotów, które otrzymały środki, oraz o wysokości przyznanych kwot.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego



Wykonując delegację KN, minister przygotował i opublikował rozporządzenie MEiN z dn. 22.04.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 787) – zawierające nową tabelę stawek, która w niczym nie różni się od tej obowiązującej od 01.09.2020 r.

Nie jest to zresztą zaskoczenie, ponieważ ustawa budżetowa na rok 2021 utrzymała kwotę bazową dla nauczycieli w niezmienionej wysokości (3.537,80 zł), a to właśnie na podstawie tej kwoty wylicza się średnie wynagrodzenie nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. Jeżeli zwiększa się kwotę bazową, to rośnie średnie wynagrodzenie nauczycieli, a wraz z nim, odpowiednio, także i płaca zasadnicza.

Tak się jednak w tym roku nie stanie. Oznacza to, że również przez pierwsze cztery miesiące nowego roku szkolnego 2021/2022 nauczyciele pobierać będą wynagrodzenie zasadnicze i średnie w dotychczasowej wysokości, ustalonej 01.09.2020 r., kiedy to miała miejsce ostatnia podwyżka.

Kwoty minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, którzy mają najwyższy wymagany poziom wykształcenia (legitymują się tytułem zawodowym magistra z przygotowaniem pedagogicznym, to około 96% ogółu nauczycieli), pozostają zatem na obecnym poziomie i wynoszą w przypadku:

  • nauczyciela stażysty – 2.949 zł,
  • nauczyciela kontraktowego – 3.034 zł,
  • nauczyciela mianowanego – 3.445 zł,
  • nauczyciela dyplomowanego – 4.046 zł.

Omawiana nowelizacja weszła w życie 13.05.2021 r.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego



„Pobrałam roczne wynagrodzenie w kwocie 25 tys. zł, więc nie ma mowy o przekroczeniu limitu. Natomiast moje drugie pytanie dotyczy pensji pracowników, a nie dyrektora/organu prowadzącego. Jeszcze raz je zadam, gdyż bardzo mi zależy na odpowiedzi na nie. Drugą kwestią podważoną przez urząd jest zapłata wynagrodzenia pracowników pedagogicznych i obsługi za XII 2020 r. w grudniu, tzn. że w roku 2020 było 13 wypłat. Skarbnik urzędu twierdzi, że w roku może być wypłaconych tylko 12 wynagrodzeń. Ja mam tak skonstruowane umowy, że płatność za przepracowany miesiąc jest dokonywana do 10-tego dnia kolejnego miesiąca. W styczniu 2020 r. zapłaciłam wynagrodzenie za XII 2019, a w grudniu 2020 r. było zapłacone wynagrodzenie za XI 2020 i XII 2020. I to kwestionuje urząd.”

Na wstępie chciałbym zwrócić uwagę, że w treści uprzednio postawionego pytania Czytelnik wskazał jedynie na problem ilości wypłacanego w ujęciu rocznym wynagrodzenia bez doprecyzowania, że chodzi o pracowników pedagogicznych i obsługi, o których z kolei  mowa w następnym tj. drugim pytaniu. Niezależnie od powyższego, odnosząc się merytorycznie do zadanego pytania również i w tym przypadku należy sięgnąć do zapisów …



„Od 7 lat prowadzę niepubliczną szkołę podstawową. Jestem jej organem prowadzącym – założyłam ją jako osoba fizyczna prowadząca działalność fizyczną we IX 2014 r. Jednocześnie od początku działalności prowadzę szkołę osobiście na stanowisku jej dyrektora. Urząd gminy zakwestionował prawidłowość rozliczenia dotacji za 2020 r. twierdząc, że ja jako właściciel szkoły (organ prowadzący) nie mam prawa pobierać wynagrodzenia, gdyż moim wynagrodzeniem jest zysk z tytułu prowadzonej szkoły. Pracownik urzędu twierdzi, że wynagrodzenie dla dyrektora szkoły, które można pokryć z dotacji, może pobierać tylko osoba zatrudniona na umowę o pracę. Czyli nie ważne, że ja jestem i organem prowadzącym i dyrektorem. Ich zdaniem nie mogę rozliczyć wynagrodzenia z dotacji, bo nie ma mnie na liście płac. Podkreślę, że w szkole jestem jedynym dyrektorem. Nie zatrudniam menadżera ani zastępcy dyrektora. Druga kwestią podważoną przez urząd jest zapłata wynagrodzenia za XII 2020 r. w grudniu, tzn. że w roku 2020 było 13 wypłat. Skarbnik urzędu twierdzi, że w roku może być wypłaconych tylko 12 wynagrodzeń. Ja mam tak skonstruowane umowy, że płatność za przepracowany miesiąc jest dokonywana do 10-tego dnia kolejnego miesiąca. W styczniu 2020 r. zapłaciłam wynagrodzenie za XII 2019, a w grudniu 2020 r. było zapłacone wynagrodzenie za XI 2020 i XII 2020. Proszę o pomoc w kwestii argumentacji prawnej, gdyż zgodnie z posiadanymi przeze mnie informacjami obie kwestie rozliczyłam prawidłowo.”

Na uwagę zasługują uregulowania zawarte w treści …



Aktywność służb NIK zdeterminowana jest pandemią koronawirusa – bo ten kontekst będzie bardzo często brany pod uwagę podczas kontroli funkcjonowania kluczowych instytucji państwa. Izba chce sprawdzić, jak w warunkach zagrożenia radzą sobie nie tylko szpitale, ale również oświata i administracja publiczna.

W drugim i trzecim kwartale tego roku przedmiotem kontroli NIK będzie funkcjonowanie szkół w sytuacji zagrożenia COVID-19. Dostarczy nam to odpowiedzi na pytanie, czy kształcenie dzieci i młodzieży w szkołach, w sytuacji zagrożenia COVID-19, zorganizowano i realizowano w prawidłowy sposób. Raport poznamy pod koniec roku.

Przedmiotem zainteresowania Izby będzie również realizacja wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu”. Kontrolerzy sprawdzą, czy organy administracji publicznej prawidłowo realizowały zadania określone w tym programie, a w szczególności, czy uzyskano efekty rzeczowe adekwatne do poniesionych wydatków (działania te zaplanowano na drugi i trzeci kwartał roku).

Do planu wpisana została także kontrola finansowania zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego (trzeci i czwarty kwartał roku). W jakim stopniu dostępne jednostkom samorządu terytorialnego środki na zadania oświatowe, w szczególności środki przekazywane z budżetu państwa, zapewniają finansowanie potrzeb w tym zakresie? – takie pytanie kontrolne, bardzo ważne z punktu widzenia samorządów, stawia Izba.

Baza dydaktyczna szkół rolniczych w Polsce – to kolejny temat kontroli, zaplanowanej na drugi i trzeci kwartał roku. Ma ona wykazać, czy posiadana baza dydaktyczna szkół rolniczych pozwala na praktyczne przygotowanie do wykonywania zawodu.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego



Jak wskazano w interpelacji poselskiej, takie szkoły pobierają dotacje w zawyżonej wysokości, wykazując różną liczbę słuchaczy – inną w SIO, inną w dokumentach procesu nauczania, a jeszcze inną we wnioskach o dotację. W odpowiedzi MEN zapewnia, że monitoruje stosowanie prawa, i przypomina, co powiat może zrobić, aby zapobiec finansowaniu wirtualnych słuchaczy.

Uchwalona w 2017 r. ustawa o finansowaniu zadań oświatowych wprowadziła pewne mechanizmy wzmacniające uprawnienia powiatów dotujących niepubliczne szkoły policealne, w tym m.in. uzależniła wysokość dotacji dla tych szkół od efektywności prowadzonego przez nie kształcenia. Zgodnie z przepisami u.f.z.o.:

  • wysokość dotacji dla szkoły policealnej nie jest uzależniona od wydatków bieżących ponoszonych przez policealne szkoły prowadzone przez powiat; obecnie powiat przekazuje dotowanej szkole policealnej jedynie kwotę przewidywaną w subwencji oświatowej na danego ucznia tej szkoły, co znacznie uprościło dotowanie i jest korzystne dla powiatów, które w sposób ponadstandardowy finansowo wspierają własne szkoły;
  • część środków dotacyjnych przekazywanych przez powiat niepublicznej szkole policealnej jest wypłacana tylko wtedy, gdy uczeń uzyskał dyplom zawodowy;
  • wypłacenie dotacji na ucznia w danym miesiącu jest uzależnione od jego frekwencji na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, a obecność na nich uczeń potwierdza własnoręcznym podpisem;
  • powiat może wstrzymać wypłacanie dotacji szkole policealnej, jeśli szkoła (lub jej organ prowadzący) utrudnia kontrolę prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji, nie przekazała rozliczenia dotacji lub nie dokonała stosownych korekt w tym rozliczeniu albo np. nie wykonała decyzji administracyjnej lub wyroku sądu; wstrzymanie dotacji następuje po bezskutecznym upływie terminu, w którym szkoła została wezwana do dokonania stosownych czynności.

MEiN zapewnia, że monitoruje stosowanie obowiązujących od 2018 r. przepisów u.f.z.o., odnotowuje i analizuje też najczęściej pojawiające się uwagi, wątpliwości i postulaty. To właśnie m.in. po analizie spostrzeżeń powiatów resort zaproponował, aby w rozporządzeniu regulującym podział subwencji oświatowej w 2021 roku znalazły się przepisy, zgodnie z którymi w dotacji przekazywanej na danego ucznia zwiększy się część związana z uzyskaniem przez niego dyplomu zawodowego w stosunku do części dotacji wypłacanej za udział w obowiązkowych zajęciach szkolnych. Zmiana tych proporcji ma być kolejnym krokiem w stronę projakościowego dotowania niepublicznych szkół policealnych.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz.U. z 2020 r. 2029.



„Rodzice chcą zapisać do naszej placówki syna z zespołem Aspergera. Dziecko ma uczęszczać do placówki już w bieżącym miesiącu. Chłopiec nie był wykazany w SIO na 30.09.2020 r. ani we wnioskach o udzielenie dotacji na rok 2020 ani 2021. Dodatkowo sytuacja jest na tyle skomplikowana, że rodzice nie zgłosili zapisując dziecko do zerówki, że ma orzeczenie i szkoła do której dotychczas uczęszczał również nie wnioskowała o dodatkową subwencję dla niego. Czy w bieżącej chwili jesteśmy w stanie wystąpić o dodatkową subwencję w SIO? Czy urząd gminy może otrzymać z MEN dodatkowe środki na kształcenie tego chłopca, aby wypłacić subwencję, z której będziemy m.in. mogli zatrudnić nauczyciela wspomagającego?

W tej sprawie ma zastosowanie …



„Chcemy zmodernizować istniejący plac zabaw w przedszkolu a mianowicie dokupić nowe sprzęty, wymienić stare i zniszczone zagrażające bezpieczeństwu. Jednak wg nowych przepisów należy wykonać projekt. Czy możemy taki projekt sfinansować z dotacji oświatowej i czy z dotacji możemy zakupić elementy placu zabaw? Przedszkole prowadzone jest przez stowarzyszenie.”

Zgodnie z …