Sytuacja na rynku pracy przełożyła się na dobrą kondycję finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych w 2022 r. osiągnął rekordowy poziom 85 proc. – był to najlepszy wynik od 1999 r.
Prognoza Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do 2080 r. wskazuje na znaczną odporność systemu emerytalnego na finansowe skutki zmian demograficznych. Pozwala się rozprawić z powszechnym mitem jego przyszłego „bankructwa”.
Sytuacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych po trzech kwartałach 2022 roku jest bardzo dobra, co wynika z najnowszego raportu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na ten temat.
W latach 2023–2027 Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) nadal pozostanie deficytowy, co oznacza konieczność dalszego zasilania go m.in. dotacją z budżetu państwa – wynika z najnowszej prognozy ZUS.
Poziom wskaźnika pokrycia bieżących wydatków z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wpływami ze składek i ich pochodnych w pierwszym półroczu tego roku wyniósł 84,6 proc. Tak wynika z raportu ZUS na temat kondycji finansowej funduszu w pierwszej połowie 2022 roku.
Sytuacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest stabilna. Pokrycie bieżących wydatków wpływami ze składek w pierwszym kwartale 2022 r. wynosi 82,6 proc. Było najwyższe od lat – jak wynika z raportu ZUS „Podsumowanie sytuacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w pierwszym kwartale 2022 r.”.
– Pomimo ogromnych trudności – najpierw pandemii COVID-19, a teraz wojny w Ukrainie, sytuacja Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest stabilna. Rekordowy poziom pokrycia wydatków wpływami ze składek jest konsekwencją dwucyfrowego wzrostu wynagrodzeń rok do roku oraz rosnącego zatrudnienia, które przekłada się na wzrost liczby osób ubezpieczonych w ZUS – mówi prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.
I dodaje: – Pozytywne dane notujemy także w ostatnich miesiącach. Z naszych statystyk wynika, że na koniec maja liczba płatników składek objętych ubezpieczeniem emerytalnym wyniosła 2,62 mln. To o 4 tys. przedsiębiorców więcej niż w kwietniu tego roku i o 132 tys. więcej niż w lutym 2020 roku. Z kolei liczba osób pracujących objętych ubezpieczeniem emerytalnym wyniosła na koniec maja 15,83 mln osób. Jest to o 25 tys. więcej osób niż pod koniec maja tego roku i o 346 tys. osób więcej w porównaniu ze stanem z lutego 2020 r.
W ostatnich miesiącach stale rośnie liczba cudzoziemców objętych ubezpieczeniem emerytalnym – na koniec maja było to 991 tys. osób. To o 320 tys. osób więcej niż w lutym 2020 r. Udział w tym wzroście na pewno mają uchodźcy z Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w ostatnich miesiącach. Pracę podjęło już ponad 240 tys. z nich. Najczęściej znajdują zatrudnienie w handlu i usługach opiekuńczych.
ZUS
W obwieszczeniu MRiPS z dnia 4 marca 2022 r. (M.P. poz. 323) ogłoszony został wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za IV kwartał 2021 r. Wskaźnik ten wyniósł 102,60%.
W porównaniu do poprzedniego kwartału wskaźnik waloryzacji składek emerytalnych jest wyższy o 1,60%.
Zgodnie z przepisami art. 25 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 504) składki na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego podlegają waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik ten jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne (w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego).
B.O.
Niektóre osoby pobierające emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną i osiągające przychody z tytułu wykonywania dodatkowej pracy podlegają regułom tzw. zawieszalności. W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca br. zmieniają się kwoty maksymalnych zmniejszeń dla emerytur i rent.
Jeżeli emeryt lub rencista osiągnie przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia, wypłacane mu świadczenie zostaje zawieszone przez ZUS. Jeżeli natomiast przychód mieści się w granicach od 70 do 130% średniej pensji – świadczenie jest zmniejszane o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (ustalaną przy kolejnych waloryzacjach).
W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych kwoty maksymalnego zmniejszenia ulegają zmianie. Od dnia 01.03.2022 r. kwoty te wynoszą:
- 691,94 zł– dla emerytur lub rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- 518,99 zł – dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
- 588,19 zł – dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba.
Podane wyżej kwoty maksymalnych zmniejszeń będą obowiązywać aż do następnej waloryzacji, czyli do dnia 28.02.2023 r. – w przeciwieństwie do kwot granicznych przychodu emerytów i rencistów, które to zmieniają się co kwartał.
W wyniku waloryzacji zmieniają się także kwoty przychodu powodujące zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Miesięczne kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych w okresie od 01.03.2022 r. do 28.02.2023 r. zostały ogłoszone w komunikacie Prezesa ZUS z dnia 10 lutego 2022 r. opublikowanym w Monitorze Polskim pod poz. 232 i wynoszą odpowiednio:
- dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 25% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zmniejszenie świadczenia) – 1415,70 zł,
- graniczna miesięczna kwota przychodu, stanowiąca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2021 r., ogłoszonego do celów emerytalnych (powodująca zawieszenie świadczenia) – 3963,80 zł.
Na podstawie wartości kwot miesięcznych można ustalić również roczne progi dochodowe powodujące zmniejszenie bądź zawieszenie świadczenia przedemerytalnego. Wartości te służą do korekty rozliczeń dokonywanej przez ZUS po zakończeniu roku kalendarzowego.
Dopuszczalna roczna kwota przychodu od 01.03.2022 r. wynosi 16 988,40 zł, zaś graniczna roczna kwota przychodu – 47 565,60 zł.
B.O.
„Emeryt, który otrzymywał świadczenie w wysokości 1800 zł brutto dostanie od marca emeryturę o 126 zł wyższą. Przez rok zyska 1512 zł. Natomiast emerytura, która wynosiła 2200 zł brutto wzrosła od marca o 154 zł – do kwoty 2354 zł” – wyjaśnia prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Od 1 marca 2022 r. ZUS podwyższył świadczenia o 7 proc. Kwota minimalnej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty socjalnej wzrosła do kwoty 1338,44 zł, czyli o prawie 90 zł. Wyższa jest również kwota minimalnej renty z tytułu częściowej niezdolności (1003,83 zł), świadczenia przedemerytalnego (1350,70 zł) oraz dodatku pielęgnacyjnego (256,44 zł).
Waloryzacja ma charakter cenowo-płacowy. Ma kompensować inflację, a nawet część wzrostu wynagrodzeń w poprzednim roku. Skumulowany efekt waloryzacji emerytur i rent z sześciu ostatnich lat (2017–2022) to 22,9 proc., podczas gdy inflacja (w latach 2016–2021) wyniosła 14,5 proc. (różnica 8,4 proc.).
Zwiększenie świadczeń brutto o 7 proc. to wzrost wydatków na nie o ok. 14,7 mld zł.
Dodatkowym wsparciem dla seniorów w czasach wysokiej inflacji jest trzynasta emerytura. „Będziemy ją wypłacać bez składania wniosków w kwietniu, w terminach płatności emerytur i rent – dodała prof. Uścińska.
Źródło: ZUS
Wraz z waloryzacją emerytur i rent wzrastają dodatki do tych świadczeń, m.in. dodatek pielęgnacyjny i dodatek za tajne nauczanie. Obowiązujące dotychczas kwoty zostaną od 1 marca przemnożone przez wskaźnik waloryzacji, który w tym roku wynosi 107,00%.
Obowiązek ponownego przeliczenia dodatków wynika z dyspozycji zawartych w przepisach:
- 75 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku pielęgnacyjnego (w tym dodatku pielęgnacyjnego dla inwalidów wojennych, o którym mowa w art. 12 ustawy z dn. 29.05.1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin– t. jedn. Dz. U. z 2021 r. poz. 1656),
- 76 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku dla sierot zupełnych,
- 15 ust. 5 ustawy z dn. 24.01.1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego(t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1858) – dotyczy dodatku kombatanckiego oraz kompensacyjnego (który wynosi 15% dodatku kombatanckiego – art. 20 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy),
- 90 ust. 4 ustawy z dn. 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela(t. jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762) – dotyczy dodatku za tajne nauczanie.
Wysokość wspomnianych wyżej dodatków przed i po waloryzacji przedstawiono w poniższej tabeli:
| Dodatek | Kwota | |
| do lutego 2022 r. | od marca 2022 r. | |
| pielęgnacyjny | 239,66 zł | 256,44 zł |
| dla sierot zupełnych | 450,44 zł | 481,97 zł |
| kombatancki | 239,66 zł | 256,44 zł |
| kompensacyjny | 35,95 zł | 38,47 zł |
| pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego | 359,49 zł | 384,65 zł |
| za tajne nauczanie | 239,66 zł | 256,44 zł |
Waloryzacji podlegają również specjalne świadczenia wypłacane kombatantom przez ZUS. Nowe kwoty świadczeń przedstawiamy w tabeli:
| Dodatek | Kwota | |
| do lutego 2022 r. | od marca 2022 r. | |
| świadczenie pieniężne dla żołnierzy zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach wydobywania rud uranu i batalionach budowlanych | 239,66 zł | 256,44 zł |
| świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR – w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy | od 12,02 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 239,66 zł (za 20 miesięcy) | od 12,86 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie – 256,44 zł (za 20 miesięcy) |
| dodatek pieniężny do renty inwalidy wojennego | 917,58 zł | 981,81 zł |
B.O.