Na początku sierpnia resort edukacji opublikował wytyczne dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych, opracowane we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i Głównym Inspektoratem Sanitarnym. To zbiór zaleceń i rekomendacji o charakterze ogólnym i szczegółowym, których celem jest zapewnienie bezpiecznej i higienicznej organizacji zajęć w roku szkolnym 2021/2022, w warunkach trwającej wciąż pandemii i wobec ryzyka wystąpienia tzw. czwartej fali.

Sześć głównych zasad

Wytyczne, zalecenia i rekomendacje będą zawierały, tak jak poprzednio, ogólne i szczegółowe zalecenia związane m.in. z organizacją zajęć w szkole, wydawaniem posiłków, higieną, czyszczeniem, dezynfekcją pomieszczeń i powierzchni, postępowaniem w przypadku podejrzenia zakażenia u uczniów i pracowników szkoły. Pomogą dyrektorom w przygotowaniu wewnętrznych regulaminów lub procedur funkcjonowania szkół w nowym roku szkolnym 2021/2022, dostosowanych do specyfiki danej placówki oświatowej – zapowiadał w lipcu resort edukacji.

Wydane 2 sierpnia br. wytyczne dla szkół rekomendują przede wszystkim takie środki zapobiegające transmisji koronawirusa, a tym samym zwiększające bezpieczeństwo uczniów i nauczycieli, jak: szczepienia, dezynfekcja, dystans, higiena, maseczki i wietrzenie.

Zalecenia ogólne i szczegółowe

Zalecenia o charakterze ogólnym obejmują stosowanie dezynfekcji pomieszczeń (mycie powierzchni przed zajęciami i po nich detergentem lub dezynfekcja środkiem dezynfekującym), dystans społeczny (minimalna odległość między osobami to 1,5 m), szczególne zasady higieny (częste mycie lub dezynfekcja rąk, zasłanianie się podczas kichania i kaszlu, unikanie dotykania oczu, nosa i ust), regularne wietrzenie sal i części wspólnych (w trakcie przerw i zajęć, a także przed nimi i po nich, oraz w dni wolne od zajęć, co najmniej raz na godzinę) oraz maseczki ochronne (w przestrzeniach wspólnych, gdy nie można zachować dystansu.). W trosce o indywidualne i zbiorowe bezpieczeństwo rekomendowane jest również szczepienie przeciw Covid-19 – zarówno dla pracowników szkół, jak i dla uczniów w określonych grupach wiekowych.

W ogólnych wytycznych nie jest możliwe uwzględnienie specyfiki każdej szkoły, małej i dużej, z regionów o zróżnicowanej sytuacji epidemicznej. Szkoły różnią się m.in. zasobami kadrowymi i związaną z tym samodzielnością w realizacji zadań wychowawczych, profilaktycznych oraz z obszaru pomocy psychologiczno-pedagogicznej – zaznacza MEiN. Podkreśla, że trosce o bezpieczeństwo zdrowotne uczniów musi towarzyszyć dbałość o zdrowie psychiczne, nadwyrężone przez długotrwałą naukę zdalną i izolację. Konieczne są więc odpowiednio dobrane działania wychowawcze i profilaktyczne. – Pozostawienie w tym względzie decyzyjności i autonomii dyrektorom, którzy najlepiej znają i rozumieją wszystkie uwarunkowania swojej szkoły, da możliwość zastosowania optymalnych, czasem nietypowych rozwiązań. Będą one gwarancją bezpieczeństwa i troską o zdrowie psychiczne uczniów – uważa resort.

Zalecenia o charakterze szczegółowym obejmują takie obszary, jak: organizacja zajęć; higiena, czyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń i powierzchni; gastronomia (organizacja żywienia); postępowanie w przypadku podejrzenia zakażenia u pracowników.

MEiN zachęca do szczepień

Resort edukacji prowadzi działania informacyjne dotyczące szczepień uczniów, na podstawie decyzji podjętych przez Koordynatora Szczepień, Ministra Zdrowia oraz Rady Medycznej działającej przy Premierze RP. Podkreśla, że zaszczepienie jak największej liczby osób zwiększa szansę na trwały powrót do stacjonarnych zajęć w szkołach.

Od 07.06.2021 r. rodzice mogą rejestrować na szczepienie dzieci, które ukończyły 12. rok życia. Szczepienia odbywają się w punktach populacyjnych i powszechnych. – We wrześniu będzie to możliwe w szkołach. Szkoła będzie mogła również zorganizować dowóz uczniów do punktu szczepień albo mobilna jednostka szczepień dojedzie do szkoły – zapowiada MEiN. Jeszcze przed wakacjami szkoły otrzymały materiały informacyjne: rekomendacje dla rodziców, informacje o organizacji szczepień, kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby niepełnoletniej przeciw Covid-19.

Resort chce, aby pierwszy tydzień września był w szkołach poświęcony upowszechnianiu wiedzy o szczepieniach. Mają być wtedy organizowane lekcje o zdrowiu i spotkania z rodzicami o charakterze informacyjno-edukacyjnym. W drugim tygodniu września zbierane byłyby od rodziców deklaracje i formularze ze zgodą, a w trzecim tygodniu września ruszyłyby szczepienia uczniów.

Jeżeli chodzi o kadrę pedagogiczną, resort szacuje, że w pełni zaszczepionych zostało ok. 70 proc. ogółu nauczycieli.

Możliwy powrót do zawieszania zajęć?

Znowelizowane w sierpniu 2020 r. rozporządzenie MENiS z dn. 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t. jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1604) określiło zakres kompetencji dyrektora, organu prowadzącego i służb sanitarnych dotyczący zawieszenia zajęć na czas oznaczony. W odpowiedzi na interpelację poselską MEiN informuje, że to rozporządzenie jest aktualne i będzie stosowane także wobec kolejnych, ewentualnych fal epidemii.

Przypomina również, że na podstawie rozp. MEiN z dn. 28.05.2021 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 982) do 31.12.2021 r. działa ta sama procedura pozwalająca ograniczyć w całości lub w części funkcjonowanie publicznych i niepublicznych jednostek systemu oświaty, w których odpowiednio wszystkie lub poszczególne zajęcia zostały zawieszone na podstawie przepisów wydanych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

W okresie tego ograniczenia dyrektor jednostki systemu oświaty odpowiada za organizację zadań tej jednostki, w tym zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć, zgodnie z obowiązującym rozp. MEN z dn. 20.03.2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493, z późn. zm.).

MEiN podkreśla, że „każda decyzja o zawieszaniu zajęć powinna być oparta o trzy filary, którymi są: aktualna wiedza dyrektora z zakresu profilaktyki zdrowia uczniów i nauczycieli oraz ich indywidualnej sytuacji, możliwości organu prowadzącego w zakresie organizacji oświaty i wychowania, ale przede wszystkim specjalistyczna wiedza powiatowego inspektora sanitarnego w zakresie przyczyn i skutków epidemii”.

Chodzi o analizy i oceny epidemiologiczne dokonywane przez sanepid. Tak jak do tej pory, w sytuacji podejrzenia rozprzestrzeniania się epidemii inspektor sanitarny wydaje opinię najszybciej jak to możliwe. Zgoda organu prowadzącego i opinia państwowego powiatowego inspektora sanitarnego mogą być wydane ustnie, pisemnie w formie adnotacji, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności, co w przypadku konieczności szybkiego reagowania na zaistniałą sytuację epidemiczną ułatwia wprowadzenie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych. „Podmiotem inicjującym zawieszenie zajęć stacjonarnych może być także zespół zarządzania kryzysowego odpowiedniego szczebla, który stale monitoruje sytuację i koordynuje działania zapobiegawcze i przeciwepidemiczne, w szczególności w powiatach uznanych za obszary podwyższonego ryzyka” – zaznacza MEiN.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego