• Co czwarty sprzedający nie wystawił prawidłowego paragonu – to wynik kontroli przeprowadzonych przez Krajową Administrację Skarbową (KAS). 
• Paragon to większe bezpieczeństwo klienta oraz dowód uczciwości ze strony przedsiębiorcy i poszanowania zasad uczciwej konkurencji.
• KAS prowadzi bieżące kontrole mające na celu uszczelnianie systemu podatkowego i walki z tzw. „szarą strefą”, jednak w przypadku oszustw paragonowych ogromne znaczenie ma postawa kupujących, czyli nas wszystkich.
• Sprawdź, czy każdy sprzedawca musi wystawić paragon, czym są prawidłowo wystawione paragony, do czego mogą posłużyć i gdzie zgłaszać nieprawidłowości.

Paragon, choć może wydawać się mało ważnym kawałkiem papieru, ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania całej gospodarki. Nieuczciwi przedsiębiorcy, aby uniknąć zapłacenia podatków, nie wydają paragonów lub wydają nieprawidłowe (np. tzw. paragon kelnerski), a nawet zbierają paragony pozostawione przez klientów, by je anulować. Zdarza się, że porzucone paragony służą także „jako podkładki” do wystawiania tzw. pustych faktur i wyłudzania podatku VAT.

Jak KAS sprawdza przedsiębiorców

Krajowa Administracja Skarbowa prowadzi stałe działania mające na celu uszczelnianie systemu podatkowego. Jednym z wielu narzędzi są nabycia sprawdzające – pracownicy KAS incognito nabywają towary lub usługi w celu sprawdzenia, czy sprzedaż jest rejestrowana na kasie fiskalnej, a paragon wydawany klientowi. Zgodnie z art. 94k ustawy o KAS mają oni możliwość prowadzenia sprawdzenia wszystkich podmiotów zobowiązanych do rejestrowania sprzedaży na kasach fiskalnych – od ulicznych straganów oraz małych punktów handlowych i gastronomicznych po duże hotele, drogie restauracje i salony SPA i innych. Wobec prawa wszystkie podmioty są równe i tak samo sprawdzane.

W okresie od 4 lipca 2022 r. do 28 sierpnia 2022 r. przeprowadziliśmy 32 227 kontroli w formie nabycia sprawdzającego. Wystawiliśmy 7666 mandatów na kwotę prawie 9 mln zł. Niestety, co czwarte (25,1%) nabycie wykazało nieprawidłowości.

Kontrole w formie nabyć sprawdzających mogą być przeprowadzone przez pracowników lub funkcjonariuszy urzędów skarbowych, urzędów celno-skarbowych. Zawsze mają oni przy sobie ważną legitymację służbową oraz stałe upoważnienie udzielone przez naczelnika urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego. Na potrzeby dokumentacji na miejscu kontroli mogą wykonywać zdjęcia, filmy i nagrywać dźwięk.

Niedopuszczalne jest jednak utrwalanie w jakikolwiek sposób wizerunku kontrolującego urzędnika, a tym bardziej rozpowszechnianie go bez jego zgody, bowiem narusza to m.in. art. 23 kodeksu cywilnego. Takie działanie traktowane jest jako naruszenie dóbr osobistych oraz może być uznane za – występek zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kontrole w formie nabycia sprawdzającego czasem wiążą się z różnymi nieprzyjemnościami i oporem ze strony kontrolowanych. Dlatego w KAS prowadzimy działania podnoszące kompetencje pracowników, zapewniamy im pomoc psychologiczną, a w razie sytuacji kryzysowej – natychmiastowe wsparcie umundurowanej grupy szybkiego reagowania składającej się z funkcjonariuszy izby, na terenie której działają.

Oszustwa paragonowe

Załóżmy, że rodzina płaci za obiad w restauracji 216 złotych. Z tej kwoty 16 zł to podatek VAT, który powinien być odprowadzony do budżetu państwa. Jeśli restaurator zatai, że taka transakcja się odbyła, będzie mógł schować tę kwotę do kieszeni. Co więcej, w ten sposób „zaoszczędzi” także na podatku dochodowym. Strata budżetu państwa będzie więc jeszcze wyższa niż wartość podatku VAT.

Takie postępowanie to nieuczciwość w stosunku do klienta, który zapłacił podatek w cenie obiadu, i względem wszystkich obywateli. Budżet państwa to pieniądze nas wszystkich, które wydawane są m.in. na budowę dróg, służbę zdrowia czy wojsko, czyli infrastrukturę i usługi, z których wszyscy korzystamy bez względu na wysokość płaconych podatków.

Nieuczciwy restaurator będzie też bardziej konkurencyjny niż ten, który skrupulatnie wywiązuje się ze swoich obowiązków podatkowych. Wystarczy, że pieniądze, których nie odprowadził jako podatek, zainwestuje np. w nowe stoliki. Biorąc paragon, wspieramy uczciwą konkurencję między przedsiębiorcami.

Dlatego tak ważne jest, by nikt nie uchylał się od płacenia podatków. Nieuczciwym przedsiębiorcom za niewystawienie paragonu grozi kara grzywny w wysokości do 15 050 złotych.

Prawidłowy paragon

Warto zwrócić uwagę na prawidłowo wystawiony paragon. Zdarza się, że zamiast niego otrzymujemy potwierdzenie zapłaty kartą płatniczą. Musimy pamiętać, że wydruk z karty stanowi wyłącznie dowód zapłaty kartą debetową lub kredytową. Nie zastępuje on paragonu fiskalnego.

Innym przykładem nieuczciwego działania przedsiębiorców jest wydawanie paragonów niefiskalnych. Dotyczy to przede wszystkim usług gastronomicznych. Zamiast paragonu wystawiane są rachunki lub paragony kelnerskie.

Zobacz, jak wygląda prawidłowo wystawiony paragon: wezparagon.gov.pl

Po co paragon klientowi

Pilnowanie paragonów pomaga zmniejszać tzw. „szarą strefę”, przez którą tracimy wszyscy jako obywatele. Warto jednak pamiętać, że dokument ten zabezpiecza także nasz prywatny interes. Przede wszystkim ułatwia złożenie reklamacji, ale również dzięki niemu porównamy ceny i sprawdzimy, czy transakcja została rozliczona prawidłowo. Łatwiej też będzie oddać zakupiony towar, np. gdy okaże się wadliwy.

Czy każdy sprzedawca ma obowiązek wystawić paragon?

Obowiązek wystawienia paragonu ma zdecydowana większość podmiotów sprzedających towary i usługi osobom fizycznym. Jest jednak lista podmiotów, które nie muszą rejestrować sprzedaży na kasie fiskalnej i wydawać paragonów m.in.:

• rolnicy ryczałtowi, jeśli sprzedają produkty pochodzące z własnej działalności rolniczej (podatek płacą w wysokości zależnej od posiadanej ziemi uprawnej);
• właściciele sklepów internetowych, jeśli zapłatę otrzymują wyłącznie za pośrednictwem poczty, banku, lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej;
• sprzedający produkty i usługi, jeśli ich roczna sprzedaż osobom fizycznym nie przekracza 20 tys. zł (Uwaga! Zwolnienie to nie dotyczy wielu branż. Bez względu na wysokość obrotów paragony fiskalne zawsze muszą wystawiać np. sprzedawcy m.in. papierosów, komputerów, perfum, gazu płynnego, a także usług – np. taksówkarskich, fryzjerskich, kosmetycznych czy gastronomicznych).

Więcej w rozporządzeniu:

• zwolnienie z obowiązku posiadania kas do wysokości 20 tys. zł: paragraf 3. ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 2442);
• wyłączenia ze zwolnienia z par. 3 ust. 1 pkt 1 i 2:paragraf 4. powołanego wyżej rozporządzenia.

Nie każdy paragon musi mieć postać wydruku z kasy fiskalnej. Od 2020 r. sprzedawca posiadający kasę online może przesłać klientowi e-paragon, mailem lub sms-em.

Nadużycia paragonowe – jak z nimi walczyć

Nadużycia paragonowe zmniejszają wprost wpływy z podatków do budżetu państwa. To z kolei wpływa na społeczeństwo, które jest odbiorcą usług finansowanych, takich jak edukacja, czy służba zdrowia. Zatem powiększanie „szarej strefy” i niszczenie uczciwej konkurencji osłabia polską gospodarkę.

Pracownicy KAS prowadzą całoroczne kontrole punktów sprzedaży. W okresie wakacyjnym prowadzimy je z większym natężeniem w miejscowościach turystycznych. To element weryfikacji i przypominania przedsiębiorcom o ustawowych obowiązkach. Jednak największe znaczenie ma postawa każdego z nas. Warto upomnieć się o paragon i sprawdzić, czy jest prawidłowo wystawiony.

Zgłaszajmy, jeśli nie otrzymaliśmy paragonu fiskalnego, a sprzedawca miał obowiązek go wystawić. Możemy to zrobić:

• w urzędzie skarbowym,
• przez całodobowy, bezpłatny telefon interwencyjny 800 060 000,
• na e-mail: powiadomKAS@mf.gov.pl,
• przez bezpłatną i anonimową aplikację e-Paragony – więcej informacji na stronie podatki.gov.pl.

Paragony w aplikacji

W zapanowaniu nad stosami paragonów na pewno pomoże aplikacja e-Paragony, przygotowana przez Ministerstwo Finansów. Za jej pomocą w bezpłatny i anonimowy sposób możesz:

• zarządzać wydatkami i przypisywać do nich paragony (dodawać papierowe paragony do aplikacji),
• dokumentować swoje wydatki,
• przeglądać statystyki,
• uzupełniać informację o gwarancjach,
• sprawdzać paragony z kodem QR, wystawione przez kasy,
• zgłaszać nieprawidłowości (np. brak paragonu, nieprawidłowy paragon).

W przyszłości aplikacja zostanie rozbudowana o funkcjonalność, która umożliwia pobranie paragonu w postaci elektronicznej bezpośrednio z kasy.

źródło: Ministerstwo Finansów