Od 1 maja 2021 r. obowiązują zmiany, których celem jest uproszczenie i przyspieszenie postępowań mandatowych. Sprawca, który zgodzi się na przyjęcie mandatu za wykroczenie skarbowe uniknie postępowania sądowego. Podwyższone grzywny będą stosowane tylko za najpoważniejsze wykroczenia skarbowe np. związane z przemytem.

„Zmiana przepisów Kodeksu karnego skarbowego będzie służyć przyspieszeniu oraz istotnemu uproszczeniu części spraw o wykroczenia skarbowe, które będą mogły być załatwione szybko i sprawnie w trybie postępowania mandatowego, bez konieczności kierowania sprawy do sądu karnego. Będzie to korzystne dla sprawców wykroczeń” – informuje zastępca dyrektora Departamentu Zwalczania Przestępczości Ekonomicznej Ministerstwa Finansów Jakub Nagórski.

W wyniku tej zmiany więcej spraw o wykroczenia skarbowe będzie mogło być załatwione w drodze postępowania mandatowego. Załatwienie sprawy w takim trybie będzie mogło się odbyć w ramach jednorazowego kontaktu sprawcy wykroczenia skarbowego z organami państwa. Uproszczenie procedury wyeliminuje konieczność kierowania do sądu aktu oskarżenia w sytuacji, gdy kara grzywny jaką powinien być ukarany sprawca przekracza maksymalną wysokość kary grzywny jaka może być nałożona w drodze mandatu karnego.

Zasady postępowania mandatowego

Karę grzywny w drodze mandatu karnego można nałożyć jedynie, gdy osoba sprawcy i okoliczności popełnienia wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości. Finansowe organy postępowania przygotowawczego (np. urzędy skarbowe) nakładają kary grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe w granicach ustawowych, z uwzględnieniem stopnia społecznej szkodliwości danego czynu zabronionego, wagi naruszonego obowiązku finansowego, wysokości uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności, sposobu i okoliczności popełnienia czynu zabronionego oraz warunków osobistych sprawcy wykroczenia skarbowego.

„Warunkiem nałożenia kary grzywny w drodze mandatu karnego jest wyrażenie przez sprawcę wykroczenia skarbowego zgody na przyjęcie mandatu. Oznacza to, że sprawca może nie przyjąć mandatu i jego sprawa będzie wówczas załatwiana na drodze postępowania sądowego” – wyjaśnia Jakub Nagórski.

Wysokość kar grzywny

Zmiana art. 48 § 2 Kodeksu karnego skarbowego (Kks) spowoduje podwyższenie wysokości górnej granicy kary grzywny za wykroczenie skarbowe, jaka może być nałożona w drodze mandatu karnego.

Od 1 maja 2021 r. minimalna kara grzywny jaka może być nałożona w drodze mandatu karnego wynosić będzie 280 zł, natomiast maksymalna 14 tys. zł, co stanowi pięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia.

„Zmiana wysokości górnej granicy kary grzywny za wykroczenie skarbowe nie będzie miała wpływu na wysokość mandatów za drobne wykroczenia skarbowe. Podwyższona stawka nie będzie stosowana np. w przypadku złożenia zeznania PIT po terminie. Wyższych mandatów mogą spodziewać się natomiast przemytnicy czy handlarze nielegalnymi wyrobami akcyzowymi oraz przemytnicy gotówki przez granicę Unii Europejskiej, którzy wbrew obowiązkowi nie zgłaszają jej przewozu przez granicę w kwocie powyżej równowartości 10 tys. euro”– dodaje Jakub Nagórski.

Czynny żal

W przypadku popełnienia wykroczenia skarbowego można skorzystać z instytucji tzw. czynnego żalu, czyli zawiadomienia właściwego organu ścigania o popełnieniu czynu zabronionego. Dobrowolne przyznanie się do naruszenia przepisów podatkowych np. do niezłożenia w terminie deklaracji podatkowej oraz zapłata zobowiązań podatkowych, pozwoli uniknąć konsekwencji karnych skarbowych.

Czynny żal będzie skuteczny, tylko wtedy gdy sprawca :

• przyzna się do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zanim naczelnik urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego samodzielnie udokumentuje ten fakt, 
• przyzna się do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego zanim organy ścigania rozpoczną czynności zmierzające do wykrycia tego przestępstwa lub wykroczenia (na przykład przeszukania, czynności sprawdzające czy kontrole).

Źródło: MF