Z dniem 5 stycznia 2021 r. weszły w życie zmiany w przepisach wykonawczych dotyczących orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Noweli nadano moc wsteczną od dnia 31 grudnia 2020 r.
Wspomniane powyżej zmiany odnoszą się do rozp. MGPiPS z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2018 r. poz. 2027, ze zm.) i zostały zawarte w rozp. nowelizującym, wydanym przez MRiPS z dnia 29 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2021 r. poz. 9).
Z dniem 5 stycznia 2021 roku – z mocą od 1 stycznia br. – weszły w życie nowe przepisy wykonawcze dotyczące miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych.
Regulacje, o których wyżej była mowa, zostały zawarte w rozp. MRIPS z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1).
Najwyższa Izba Kontroli sprawdziła, jak gminy w województwie opolskim wywiązują się z obowiązku zorganizowania bezpłatnego dowozu do przedszkoli, szkół i placówek oświatowych dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami. Kontrola, która objęła lata 2017–2019, wykazała, że gminy realizowały to zadanie prawidłowo, dowóz odbywał się w sposób bezpieczny i z uwzględnieniem potrzeb podopiecznych, a koszty transportu organizowanego przez rodziców lub opiekunów były rozliczanie zgodnie z przepisami.
W ocenie NIK gminy zapewniły wszystkim uprawnionym dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej bezpłatny transport i opiekę, dostosowane do ich indywidualnych potrzeb (zarówno w zakresie odpowiedniego wyposażenia pojazdu, jak i właściwej liczby miejsc), a wybór wykonawców, którym powierzono realizację tej usługi, został przeprowadzony zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Izba doceniła fakt, że organizacja dowozu i opieki uwzględniała lokalne uwarunkowania komunikacyjne, a także potrzeby uprawnionych oraz ich rodziców i opiekunów prawnych, w tym wykorzystanie pojazdów dostosowanych do przewozu osób z niepełnosprawnościami. W objętych kontrolą gminach przyjmowano jeden z dwóch modeli organizacyjnych:
Zarówno w ramach transportu indywidualnego, jak i w transporcie zbiorowym przewóz odbywał się w asyście opiekunów. Kontrolerzy stwierdzili, że transport osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi był realizowany z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, z użyciem pojazdów uwzględniających potrzeby osób niepełnosprawnych i zapewniających odpowiedni komfort jazdy.
Co istotne, w żadnej z sześciu kontrolowanych gmin nie stwierdzono przypadków niezapewnienia opieki podczas transportu do przedszkola, szkoły lub ośrodka. Obecni w środkach transportu opiekunowie czuwali nad zachowaniem prawidłowych warunków przewozu, w tym zajęciem odpowiedniego miejsca i zapięciem pasów bezpieczeństwa. Osoby te – w razie potrzeby – asystowały uczniom podczas wsiadania i wysiadania z pojazdu, a także zapewniały dotarcie do budynku właściwej placówki.
Ustalono też, że przyjęte w umowach harmonogramy dowozu umożliwiały uczniom udział we wszystkich zajęciach wynikających z przyjętego dla danego oddziału rozkładu zajęć lekcyjnych. W przypadku konieczności wcześniejszego zakończenia zajęć lub późniejszego ich rozpoczęcia w większości placówek oświatowych zapewniono opiekę świetlicową.
W gminach podejmowane były również skuteczne działania zapewniające optymalizację czasu dojazdu i oczekiwania na dowóz po zakończonych zajęciach. W tym celu zobowiązani do tego przewoźnicy realizowali usługi zgodnie z ustalonymi harmonogramami i rozkładami jazdy oraz dostosowywali plan danej trasy i czas trwania dowozu do planu zajęć obowiązującego w danej placówce.
Zlecając realizację dowozu przewoźnikom, większość objętych kontrolą jednostek zawierała umowy zgodnie z obowiązującymi przepisami o zamówieniach publicznych. Tylko w jednym przypadku wybór takiego podmiotu nastąpił w sposób nieprawidłowy, co jednak nie wpłynęło na jakość realizowanej usługi.
Kontrolerzy zwracali też uwagę, czy w umowach zawieranych z podmiotami świadczącymi usługi przewozu zamieszczono postanowienia umożliwiające kontrolę prawidłowości wykonania zadania. Okazało się, że zadbały o to tylko trzy kontrolowane gminy. Reszta ograniczyła się jedynie do weryfikacji dokumentacji stanowiącej podstawę rozliczeń, co uzasadniała brakiem zgłaszania przez rodziców lub opiekunów zastrzeżeń co do prawidłowości realizowanego dowozu.
Zgodnie z przepisami rodzicom lub opiekunom prawnym przysługuje wyłączne prawo wyboru sposobu zapewnienia transportu niepełnosprawnemu dziecku. Gmina ma natomiast obowiązek zapewnić bezpłatny transport i opiekę albo zwrócić koszty dowozu realizowanego samodzielnie przez rodziców lub opiekunów prawnych.
W ocenie NIK kontrolowane gminy wywiązały się z ustawowego obowiązku zapewnienia rodzicom lub opiekunom niepełnosprawnych dzieci i młodzieży zwrotu poniesionych przez nich kosztów przejazdu ucznia. Prawidłowo ustalały przypadające do zwrotu kwoty kosztów dowozu realizowanego przez rodziców we własnym zakresie. Uwzględniały zarówno konieczność dojazdu do placówki, jak i powrót rodzica (opiekuna) do miejsca pracy lub zamieszkania. Zgodnie z postanowieniami zawieranych umów dokonywały zwrotu kwot w wysokości wynikającej z przyjętego sposobu rozliczenia oraz na podstawie wymaganych dokumentów.
W latach objętych kontrolą gminy w zróżnicowany sposób kształtowały treść zawieranych umów w zakresie sposobu ustalania kwoty kosztów podlegającej zwrotowi z tytułu dowozu organizowanego samodzielnie przez rodzica lub opiekuna prawnego.
Obecnie nie jest to już możliwe, ponieważ od 3 grudnia 2019 r., po zmianie przepisów ustawy – Prawo oświatowe, obowiązują jednolite zasady określone w art. 39a u.P.o. Zgodnie z tym przepisem zwrot kosztów jednorazowego przewozu następuje w wysokości określonej według wzoru, którego zmienne to:
NIK podkreśliła też, że gminy korzystały z różnych możliwości udostępniania informacji o przysługujących uczniom niepełnosprawnym uprawnieniach do bezpłatnego transportu i opieki podczas przewozu do placówek oświatowych i warunkach ich realizacji. Informacje te przekazywano przede wszystkim za pośrednictwem stron internetowych, w tym Biuletynu Informacji Publicznej. Zawierały one m.in. wzory stosownych wniosków i oświadczeń wraz z instrukcją dotyczącą składania wymaganych dokumentów.
Informacje na ten temat były też zamieszczane na tablicach ogłoszeń w urzędach, szkołach, przedszkolach i ośrodkach. Ponadto rodzice i opiekunowie prawni dzieci i młodzieży niepełnosprawnej zasięgali informacji bezpośrednio u dyrektorów jednostek systemu oświaty realizujących kształcenie specjalne, a także u stowarzyszeń działających na rzecz osób niepełnosprawnych.
Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego
Podstawa prawna:
Ustawa z dn. 14.12.2016 r. Prawo oświatowe – Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.
W związku z pandemią koronawirusa i niecodziennymi okolicznościami, z jakimi musimy się wszyscy zmagać, w drugiej połowie października br. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej dotyczące działalności warsztatów terapii zajęciowej w czasie obowiązywania stanu epidemii.
Co się zmieniło? Do tej pory czas trwania zajęć w warsztacie terapii zajęciowej wynosi nie więcej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. W przypadku ustalenia krótszego niż 35 godzin tygodniowo wymiaru zajęć zmniejsza się proporcjonalnie wysokość dofinansowania. Wprowadzona przez nas zmiana zakłada, że w czasie obowiązywania stanu epidemii – począwszy od 25 maja br. – ustalenie krótszego niż 35 godzin tygodniowo wymiaru zajęć w WTZ nie zmniejszy wysokości dofinansowania działalności warsztatu.
Dodatkowo przekroczenie terminów dopuszczalnej nieobecności uczestnika warsztatu na zajęciach, jeżeli zostało to określone w regulaminie, nie będzie stanowiło podstawy do wykreślenia go z listy uczestników. Z kolei w odpowiedzi na sygnały zgłaszane przez jednostki prowadzące warsztaty terapii zajęciowej, z których wynika, że trudno dzisiaj o pozyskanie psychologów na umowę o pracę, umożliwiliśmy także zatrudnienie psychologa na podstawie umowy innej niż umowa o pracę.
źródło: MRiPS
„Rodzice chcą zapisać do naszej placówki syna z zespołem Aspergera. Dziecko ma uczęszczać do placówki już w bieżącym miesiącu. Chłopiec nie był wykazany w SIO na 30.09.2020 r. ani we wnioskach o udzielenie dotacji na rok 2020 ani 2021. Dodatkowo sytuacja jest na tyle skomplikowana, że rodzice nie zgłosili zapisując dziecko do zerówki, że ma orzeczenie i szkoła do której dotychczas uczęszczał również nie wnioskowała o dodatkową subwencję dla niego. Czy w bieżącej chwili jesteśmy w stanie wystąpić o dodatkową subwencję w SIO? Czy urząd gminy może otrzymać z MEN dodatkowe środki na kształcenie tego chłopca, aby wypłacić subwencję, z której będziemy m.in. mogli zatrudnić nauczyciela wspomagającego?”
W tej sprawie ma zastosowanie …
Wprowadzone obostrzenia, zamknięcie części szkół i zakładów pracy, a w konsekwencji przejście na naukę i pracę w trybie zdalnym wiążą się ze zwiększonym poczuciem stresu i lęku wielu osób. Wyjątkowa sytuacja epidemiczna powoduje też pogorszenie stanu psychicznego osób niepełnosprawnych. Z myślą o nich PFRON wdraża przyspieszoną procedurę dofinansowań projektów z zakresu wsparcia psychologicznego.
Osoby z niepełnosprawnością, które na co dzień korzystały z psychoterapii, spotkań w ramach grup wsparcia, grupowych zajęć terapeutycznych, różnego rodzaju treningów czy integracji sensorycznej, w czasie pandemii nie mogą uczestniczyć w tych formach wsparcia. W konsekwencji część osób będących w stanie kryzysu psychologicznego pozbawiona jest obecnie terapii, a dla części osób rodzice, opiekunowie i osoby z nimi mieszkające zaczynają odgrywać rolę „terapeutów”.
Nowa, przyśpieszona procedura realizacji zadania publicznego z pominięciem otwartego konkursu ofert jest możliwa dzięki zapisom ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Zgodnie z zasadami oferty na realizację projektów zostaną wyłonione podczas negocjacji.
Ogłoszony 9 października konkurs PFRON „Pokonamy bariery” pozwala na wsparcie osób niepełnosprawnych dotkniętych skutkami pandemii. Dofinansowanie takich projektów ze środków PFRON może obejmować 100 proc. kosztów kwalifikowalnych projektu.
Oferty w formie elektronicznej można składać na adres: zadania_zlecane@pfron.org.pl. Specjalny formularz dostępny jest na stronach Komitetu do Spraw Pożytku Publicznego.
źródło: PFRON
W Dzienniku Ustaw z dnia 14 października 2020 r. pod pozycją 1787 opublikowano obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 16.09.2020 r., w załączniku do którego zawarto jednolity tekst ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 2192), obecnie zwanej „ustawą o Funduszu Solidarnościowym”.
W jednolitym tekście wymienionej powyżej ustawy uwzględniono zmiany wynikające z:
Przepisy przejściowe oraz dotyczące innych ustaw i określające terminy wejścia w życie poszczególnych aktów prawnych, pominięte w jednolitym tekście omawianej ustawy, zostały ujęte w ust. 2 obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 16 września 2020 r.
Ustawa z dnia 23 października 2018 r. reguluje zasady funkcjonowania Funduszu Solidarnościowego, mającego na celu wsparcie:
Fundusz może wspierać działania w zakresie zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami lub jej poprawy, osobom ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1062).
Fundusz Solidarnościowy jest państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.
Maciej Ofierski
Przy wyliczaniu dotacji kategorie „uczeń” i „uczeń niepełnosprawny” muszą być traktowane odrębnie, a w odniesieniu do konkretnego wychowanka sumowanie dotacji, należnych z uwagi na zaliczenie do obu …
Pracownikowi z niepełnosprawnością przysługują określone uprawnienia, wskazane przede wszystkim w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przykładowo jego czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, przysługuje mu prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, a także dodatkowy urlop wypoczynkowy.
„Proszę o zajęcie stanowiska w sprawie programu nauczania dla ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Czy taki program powinien być w szkolnym zestawie programów nauczania?”
Zgodnie z treścią …
