robot-2791671_640.jpg

Ostatnio premier Mateusz Morawiecki i minister Przemysław Czarnek zwiedzili w Zespole Szkół w Nowej Sarzynie pracownię robotyki, do której sprzęt został zakupiony w ramach „Laboratoriów Przyszłości”. To kolejne przedsięwzięcie edukacyjne realizowane dzięki temu programowi. Podczas wizyty w szkole szef MEiN zapowiedział także rozwój programu „Laboratoria Przyszłości” i objęcie wsparciem finansowym szkół niepublicznych oraz szkół ponadpodstawowych.



PARP przedstawiła działania na obecny rok. Kontynuowane zostaną konkursy i inicjatywy, które sprawdziły się w ubiegłych latach. Instytucja zapowiedziała również kilkanaście nowych szkoleń w ramach Akademii PARP.

– Ubiegły rok był pełen ciekawych projektów. Dostaliśmy wiele informacji zwrotnych, że nasze inicjatywy cieszyły się dużym zainteresowaniem. Jesteśmy szczególnie dumni, że dzięki naszemu pośrednictwu, polskie firmy poszerzyły oferty szkoleniowe dla pracowników. Zawarto ponad 2,2 tys. umów o dofinansowanie z Funduszy Europejskich i Funduszy Norweskich na łączną kwotę 2,8 mld zł dofinansowania – skomentował Mikołaj Różycki, p.o. prezesa PARP.

Kontynuowane konkursy i inicjatywy

W 2022 r. Agencja będzie realizowała ostatnie nabory wniosków w ramach kończącej się perspektywy finansowej.

W styczniu 2022 r. pojawiły się pierwsze ogłoszenia konkursów dla przedsiębiorców oraz kontynuowane są te z 2021 r. Wśród nich znalazły się propozycje dla początkujących biznesów, m.in. nabory do programów: „Platformy startowe” oraz „Rozwój start-upów w Polsce Wschodniej”. Młode firmy mają możliwość skorzystania z dofinansowania, bez którego ich rozwój byłby utrudniony lub bardziej rozciągnięty w czasie. W „Platformach startowych” uczestnicy otrzymają ekspercką pomoc i rozwiną pomysł w rentowny model biznesowy. Dedykowany im menadżer inkubacji przygotuje szczegółowy plan inkubacji. Po jego realizacji i uzyskaniu pozytywnej rekomendacji, każda firma może starać się o 1 mln złotych na rozwój biznesu w ramach konkursu „Rozwój start-upów w Polsce Wschodniej”.

„Granty na Eurogranty” to konkurs, w którym można uzyskać maksymalnie niemal 300 tys. zł. Organizatorzy zaznaczają, że środki należy przeznaczyć na sfinansowanie usług doradczych, opracowanie studium wykonalności oraz na przygotowanie projektu planowanego do realizacji w ramach jednego z Programów Unii Europejskiej, w szczególności: Kreatywna Europa, LIFE, oraz inne programy Unii Europejskiej zarządzane centralnie przez Komisję Europejską, w tym Horyzont Europa i Single Market Programme.

Polscy przedsiębiorcy, mimo pandemii, odważnie próbują swoich sił poza granicami Polski. Wnioskodawcy, którzy planują ekspansję, będą mogli liczyć na dofinansowanie kosztów wprowadzenia swoich produktów lub usług na nowe rynki zagraniczne, w kolejnej edycji konkursu „Internacjonalizacja MŚP”. O dofinansowanie będą mogli starać się mikro, mali i średni przedsiębiorcy z województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. Planowany start naboru to II /III kwartał 2022 roku.

Działania związane z internacjonalizacją wspiera również Enterprise Europe Network (EEN), w tym ośrodek działający przy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest on odpowiedzialny m.in. za organizację spotkań brokerskich (b2b) i misji gospodarczych podczas międzynarodowych wydarzeń targowych, współpracę i wymianę doświadczeń z zagranicznymi organizacjami otoczenia biznesu. Wśród targów, na których zaplanowano w 2022 roku stoisko narodowe, można wymienić: Middle East Energy w Dubaju, Creative Industries Expo w ramach festiwalu SXSW w Austin czy ExpoMed 2022 w Stambule.

Wyjście na rynki zagraniczne to także udział w międzynarodowych zamówieniach publicznych. Przy PARP działa punkt informacyjny, który odpowiada za wsparcie polskich przedsiębiorców w wejściu na rynek zamówień i projektów organizacji międzynarodowych.

2022 rok to także kolejne środki z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Blisko 10 mln EUR trafi na innowacje w obszarze wód śródlądowych i morskich dla MŚP, a wnioski będzie można składać od 1 lutego do 31 marca 2022 r. Inicjatywy zgłaszane do konkursu powinny dotyczyć tzw. Blue Growth, czyli dążyć do zapewnienia najbardziej wydajnego i zrównoważonego wykorzystania zasobów wód i wybrzeży. Projekty w ramach tego schematu mogą jednocześnie przyczyniać się do ograniczenia zanieczyszczenia wód i ich otoczenia.

Kontynuowane są również inicjatywy dla przedsiębiorców z sektora MŚP na ogólny rozwój kompetencji kadry. Globalizacja, szeroki dostęp do internetu, nowoczesne technologie, gospodarka oparta na wiedzy, powszechna informatyzacja – sprawia, że współczesna gospodarka i rynek pracy podlegają nieustannym zmianom. Ta dynamika rodzi potrzeby w zakresie podnoszenia kwalifikacji pracowników. Program Wiedza Edukacja Rozwój stwarza możliwość realizacji projektów dotyczących szerokiej sfery zarządzania firmami. Pomoc dotyczy m.in. transferu pokoleniowego biznesu, różnorodnych szkoleń podnoszących umiejętności czy kreowania ścieżki rozwoju przede wszystkim w mikro, małych i średnich przedsiębiorstwach.

Nabory prowadzone są w ramach takich działań jak:

  • „Kompetencje dla sektorów” – wsparcie dla mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw w obszarze szkoleń, doradztwa i studiów podyplomowych dostosowanych do ich specyficznych potrzeb branżowych;
  • „Dostępność szansą na rozwój” – wsparcie dla mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw; aktywizacja przedsiębiorców w obszarze technologii asystujących i kompensacyjnych oraz uniwersalnego projektowania;
  • „Sukcesja w firmach rodzinnych” – wsparcie doradców, którzy zdiagnozują sytuację w firmie planującej sukcesję, wskażą jej potencjalne szanse i zagrożenia i zaplanują proces przekazywania firmy kolejnemu pokoleniu;
  • „Nowy start” – wsparcie przedsiębiorców, którzy mimo niepowodzenia, ponownie rozpoczęli działalność gospodarczą.

W tym roku ruszą także usługi rozwojowe w obszarze zarządzania przedsiębiorstwem w zakresie transformacji cyfrowej. Przyznane dofinansowanie będzie można przeznaczyć na usługi doradcze i szkoleniowe, które pozwolą zdiagnozować potrzeby mikro, małego lub średniego przedsiębiorstwa w zakresie zarządzania transformacją cyfrową, określić luki kompetencyjne właścicieli, kadry menedżerskiej lub osób przewidzianych do objęcia stanowiska kierowniczego, jak również na doradztwo i szkolenia w tym zakresie.

– Przeznaczanie funduszy na rozwój pracowników to zawsze dobra inwestycja. Jesteśmy zdania, że kadra jest kluczowym ogniwem w każdym biznesie. Poszerzenie jej kompetencji skutkuje rozwojem firmy – powiedział Mikołaj Różycki, p.o. prezesa PARP.

W 2022 roku swoją działalność będzie kontynuowała Akademia PARP. Do już obszernej bazy szkoleń dołączy 13 kolejnych. Zainteresowani będą mogli poszerzyć swoją wiedzę z zakresu zarządzania, marketingu, finansów, prawa oraz kompetencji. Wszystkie kursy są bezpłatne i dostępne online, dzięki czemu mogą z nich korzystać osoby z całego kraju.

– Ten rok przyniesie dużo nowości w Akademii PARP. Nasi eksperci przygotowują obszerne materiały edukacyjne. Mamy nadzieję, że będą cieszyły się równie dużym zainteresowaniem, co obecne – skomentował Mikołaj Różycki i dodał: – Wiedza zawsze była ważnym element działalności PARP. Jak również informowanie przedsiębiorców o istotnych ułatwieniach i zmianach, które wpływają na prowadzony przez nich biznes. Dlatego Agencja prowadzi działania informujące o rozwiązaniach dostępnych w ramach Polskiego Ładu, np. o „estońskim CIT 2.0” czy ulgach zaplanowanych dla przedsiębiorców.

Co nowego?

PARP przekaże również środki firmom, które wymagają robotyzacji. W marcu br. zostanie otwarty nabór do konkursu „Robogrant – proponowane warunki interwencji”. O dofinansowanie w wysokości do 1 mln zł będą mogły starać się firmy produkcyjne z branży przemysłowej.

W nowej perspektywie finansowej UE na lata 2021–2027 fundusze skierowane będą do sektora MŚP, start-upów, indywidualnych innowatorów, samorządów. PARP będzie zaangażowana w realizację trzech krajowych programów operacyjnych oraz Krajowego Planu Odbudowy. W ramach Funduszy Europejskich uruchamiane będą konkursy w programach: Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) oraz nastawiony na rozwój społeczny Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS).

Agencja przygotowała założenia działań na łączną kwotę blisko 5 mld EUR — przede wszystkim dla przedsiębiorców, ale również jednostek samorządu terytorialnego Polski Wschodniej.

Źródło: parp.gov.pl


willow-1516877_640.jpg

Najnowszy „Monitoring trendów w innowacyjności” pokazuje wyraźny zwrot w kierunku zrównoważonego rozwoju i uwzględniania w planach wzrostu dobra klimatu. Światowe gospodarki ogłaszają również zwiększenie digitalizacji procesów związanych z administracją państwową i biznesem. Wszystko to będzie szło w parze ze wzmacnianiem bezpieczeństwa cyfrowego.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) opublikowała raport „Monitoring trendów w innowacyjności”, zrealizowany w ramach projektu inno_LAB, który jest częścią działań z zakresu Monitoringu Narodowych Systemów Innowacji (NSI).


images_RECE_stockxpertcom_id290404_730.jpg

W ostatnim czasie rząd przeznaczył ogromne środki na rozwój szkół. – Rząd przeznaczył duże środki na cyfryzację szkół, na dostęp do szerokopasmowego internetu. Te działania oraz inwestycje w infrastrukturę szkolną miały ogromne znaczenie w trakcie nauki zdalnej w czasie pandemii – mówiła wiceminister MEiN Marzena Machałek.

Sekretarz Stanu w MEiN wskazała, że MEiN realizuje wiele projektów związanych z edukacją cyfrową. Jednym z nich są „Laboratoria Przyszłości”. – To inicjatywa ministra Przemysława Czarnka. Nie było takiej inwestycji w historii edukacji, która byłaby tak znacząca i zrealizowana w tak szybkim tempie, z której by skorzystało prawie 100 proc. szkół – dodała wiceminister Marzena Machałek.

„Laboratoria Przyszłości”

 „Laboratoria Przyszłości” to inicjatywa realizowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz Centrum GovTech. W ramach tego przedsięwzięcia szkoły podstawowe w całej Polsce otrzymują środki na zakup wyposażenia służącego do rozwijania kompetencji przyszłości, takich jak współpraca, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów czy znajomość nowych technologii. Łącznie na ten cel rząd przeznaczy ok 1 mld zł. Projekt jest realizowany w ramach „Polskiego Ładu”. Obecnie z programu korzysta ponad 99 proc. uprawnionych szkół publicznych.

Dzięki programowi do każdej szkoły podstawowej w Polsce trafi nowoczesny sprzęt: drukarki 3D, mikrokontrolery, stacje lutownicze, sprzęt do nagrań oraz wyposażenie dodatkowe. Łącznie z „Laboratoriów Przyszłości” skorzysta 3 mln uczniów.

Wzrost nakładów na cyfryzację szkół

W ostatnich latach nakłady finansowe na cyfryzację szkół wyniosły ok. 8 mld zł. Środki te były przeznaczone m.in. na rozwój infrastruktury szkolnej oraz inne przedsięwzięcia. Jednym z nich jest Ogólnopolska Sieć Edukacyjna, czyli szybki i bezpieczny internet o przepustowości 100 Mb/s. Do projektu przyłączyło się już ponad 90 proc. uprawnionych szkół.

Zwiększenie nakładów na edukację cyfrową było związane także z kształceniem na odległość. Z dodatkowych środków finansowych skorzystali m.in. nauczyciele, którzy otrzymali dofinansowanie na zakup komputerów, tabletów i innych akcesoriów do nauki zdalnej.

Ministerstwo Edukacji i Nauki stale rozwija także Zintegrowaną Platformę Edukacyjną. To kompleksowe środowisko nauczania – uczenia się z bazą prawie 10 tys. bezpłatnych e-materiałów do kształcenia ogólnego, zawodowego i edukacji włączającej. W szczycie popularności platformy zarejestrowano rekordową liczbę 4,5 mln odsłon dziennie. Obecnie na platformie znajduje się ok. 8 mln kont użytkowników.

Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki



Koniec roku to dobry moment na podsumowanie, jak polskie firmy skorzystały na Programie Inteligentny Rozwój. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przekazała łącznie niemal 7 mld zł wsparcia na rozwój pomysłów oraz promocję produktów na rynkach zagranicznych w perspektywie 2014-2020.

Program Inteligentny Rozwój (POIR) jest dedykowany mikro, małym i średnim przedsiębiorcom, którzy działają m.in. w obszarze zdrowia społecznego, biogospodarki, zrównoważonej energetyki, surowców naturalnych, gospodarki odpadami, innowacyjnych technologii oraz procesów przemysłowych. Program przewiduje wsparcie dla firm realizujących nowatorskie projekty. Pomoc jest oferowana zarówno na etapie pomysłu i badań, jak również w fazie rozwoju produktu lub usługi oraz wprowadzenia jej na rynek.

Wśród obszarów właściwych dla POIR znajdują się: Dokapitalizowanie (konkursy: „Granty na Eurogranty”, „Wsparcie MŚP w dostępie do rynku kapitałowego – 4Stock”), Działalność zagraniczna (konkursy: „Go to Brand”, „Go to Brand – EXPO 2020”, „Umiędzynarodowienie Krajowych Klastrów Kluczowych”), Na start (konkursy: „Programy Akceleracyjne”, „Poland Prize”), Nowe produkty i inwestycje (konkursy: „Proinnowacyjne usługi IOB dla MŚP”, „Bony na innowacje dla MŚP” – etap usługowy i inwestycyjny, „Badania na rynek”, „Rozwój potencjału koordynatorów Krajowych Klastrów Kluczowych”) oraz Wzornictwo (konkursy: „Ochrona własności przemysłowej”, „Granty na dizajn”, „Design dla przedsiębiorców”). Spośród wyżej wymienionych przedsiębiorcy mogą wciąż zgłaszać się do konkursów: „Granty na Eurogranty” oraz wybranych operatorów z konkursu „Programy akceleracyjne – Poland Prize”.

– Polscy przedsiębiorcy chętnie brali udział w konkursach organizowanych w ramach Programu Inteligentny Rozwój. Dzięki pozyskanym środkom, powstały nowatorskie produkty i technologie. Wiele z nich jest już rozpoznawalna na rynkach zagranicznych. Jesteśmy z tego bardzo dumni – powiedział Mikołaj Różycki, p. o. prezesa PARP – Rozwój oparty o ulepszone lub nowe produkty i usługi, a także ciągłe doskonalenie się firm, także w oparciu o innowacje, pokazują, że możliwym staje się scenariusz, po którym coraz więcej polskich firm będzie stawać się średnimi, a nawet dużymi – dodaje.

Beneficjenci Programu Inteligentny Rozwój

Startupy to przedsiębiorstwa we wczesnej fazie rozwoju, posiadające lub tworzące innowacyjny produkt, usługę lub model biznesowy, dzięki którym mają potencjał dynamicznego wzrostu i ekspansji geograficznej. Fundusze z Programu Inteligentny Rozwój, zdobyte dzięki Poland Prize, umożliwiły realizacje prac startupowi Aether Biomedical. Zespół ekspertów stworzył wielofunkcyjną bioniczną protezę dłoni, która jest tańsza od swoich poprzedników. Produkt charakteryzuje się dużą siłą chwytu, wysoką wytrzymałością, odpornością na uderzenia oraz konfigurowalną konstrukcją. Bioniczna ręka Zeus jest w stanie przywrócić pełną sprawność lub ją pierwotnie nadać. Można dzięki niej wykonywać wszystkie codzienne czynności, takie jak np.: gotowanie, wiązanie obuwia czy jazda na rowerze. Zeus to wyrób medyczny I klasy z oznaczeniem CE. Jest sprzedawany w Polsce, Portugalii oraz Indiach.

W 2021 r. w ramach „Programów akceleracyjnych” podpisano 10 umów (z operatorami, którzy przekazują wsparcie startupom) na kwotę wsparcia prawie 99 mln zł, a łącznie we wszystkich latach trwania konkursu – 20 umów (z operatorami), na prawie 247 mln zł. Do tej pory do konkursu „Programy akceleracyjne” zgłosiło się prawie 6 tys. startupów. Łącznie ze startupami zawarto 600 umów, proces akceleracji zakończono dla 475 z nich i odnotowano 127 wdrożeń projektów (powstałych w procesie akceleracji). W ramach pierwszych naborów do nowej edycji Poland Prize odnotowano łącznie 886 zgłoszeń startupów, pochodzących z zagranicy.

Polskie wzornictwo ma wiele do zaoferowania. Nasi rodzimi twórcy nie tylko podążają za aktualnymi trendami, ale bardzo często sami je tworzą. Dotacje pozwalają w sposób etapowy i planowy, przy udziale doświadczonego grona eksperckiego, wprowadzać na rynek nowe produkty i usługi. Dzięki wsparciu finansowemu, firma CALTI zrealizowała pomysł, który wypełnił lukę na rynku designerskim. Przedsiębiorstwo stworzyło system mebli, dedykowany dzieciom z niepełnosprawnością ruchową i intelektualną. Opracowanie szczegółów przedsięwzięcia zostało powierzone zespołowi z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W efekcie prac ekspertów powstał prototyp systemu mebli dziecięcych CALTI-MINI, który składa się z 6 elementów głównych – łóżeczka, łóżka, szafy, regału, biurka oraz komody.

W 2021 r. dzięki konkursowi „Design dla przedsiębiorców” 122 firmy otrzymały ponad 61 mln zł dofinansowania. W sumie w latach 2014-2021 podpisano 584 umowy, na kwotę wsparcia ponad 303 mln zł.

Fundusze Europejskie wpierają inicjatywy związane z ekspansją międzynarodową, a polskie firmy coraz chętniej wychodzą ze swoimi produktami poza granice kraju. Wyjście z ofertą poza granicę naszego kraju dla wielu, szczególnie mniejszych firm, wydaje się bardzo skomplikowane i finansowo chłonne. Dlatego tworzonych jest wiele narzędzi ułatwiających rozpoczęcie i rozwijanie działalności na skalę międzynarodową. Polscy przedsiębiorcy działający w branży sprzętu medycznego również mogą liczyć na wsparcie Funduszy Europejskich. Przykładem może być istniejąca od 2013 roku firma Prodromus, zajmująca się projektowaniem, produkcją i serwisem wyrobów medycznych, która wzięła udział w „Go to Brand”. Dzięki dotacji Prodromus rozpoczął szeroką promocję swojego produktu m.in. na rynku niemieckim, tureckim, Zjednoczonych Emiratów Arabskich czy w Stanach Zjednoczonych. Urządzenie, które zwróciło uwagę zagranicznych kontrahentów, to robot rehabilitacyjny kończyn dolnych, który jest przeznczony dla dzieci, cierpiących na choroby upośledzające chód. Urządzenie posiada asystenta siadu i może być wykorzystywane do pionizacji pacjentów. Małe rozmiary i niska cena, w stosunku do rozwiązań obecnych na rynku globalnym, czynią go produktem o zasięgu światowym. Obecnie roboty pracują już w 9 krajach świata.

W 2021 r. 627 przedsiębiorstw w konkursie „Go to Brand” otrzymało dofinansowanie wynoszące prawie 162 mln zł na realizację projektów. W latach 2014-2021 podpisano 2.671 umów, na kwotę wsparcia prawie 869 mln zł.

Coraz ważniejsze dla ludzi staje się zwracanie uwagi na ochronę środowiska. Pomoc UE sprzyja tworzeniu nowoczesnych produktów i technologii, które wspierają m.in. dbanie o naszą planetę.

Dotacje otrzymują m.in. projekty, których specyfika związana jest z wprowadzeniem nowatorskich produktów, wyników prac badawczo-rozwojowych czy odnajdowaniem nowych rozwiązań różnych problemów społecznych. Dzięki wsparciu finansowemu, szansę na rozwój miała również firma AVIONIC, która wzięła udział w „Bonach na innowacje dla MŚP”. Przedsiębiorstwo podjęło się realizacji projektu, który miał usprawnić istniejący już produkt – szybowiec SZD-56-2 Diana 2 – poprzez integrację z elektrycznym zespołem napędowym. W ramach przedsięwzięcia wykonano serię badań i testów. W ich wyniku powstała maszyna, wyróżniająca się zestawem cech i funkcjonalności, których nie posiada żaden inny, dostępny szybowiec.

Tylko w 2021 r. w konkursie „Bony na innowacje dla MŚP” – etap usługowy i inwestycyjny, podpisano 332 umowy na kwotę dofinansowania – prawie 99 mln zł. Łącznie w latach 2014-2021 podpisano 1.235 umów, na kwotę prawie 330 mln zł.

Dzięki nakładom na badania i rozwój, firmy polepszyły i rozwinęły swoją produkcję. Były otwarte na poszukiwania prekursorskich rozwiązań, pomysłów i koncepcji, a wsparcie Funduszy Europejskich pomogło im w realizacji nowych produktów, ulepszaniu technologii, wzroście efektywności. Jedną z nich jest spółka IZOBLOK, która dzięki „Badaniom na rynek” wprowadziła na rynek międzynarodowy kształtki z tworzywa EPP z wkładkami metalowymi oraz z tworzywa sztucznego. W rezultacie przeprowadzonego projektu spółka umocniła pozycję konkurencyjną na rynku światowym, co przełożyło się na zwiększenie globalnego potencjału polskiego sektora automotive. Grupa IZOBLOK jest obecnie liderem europejskiego rynku EPP, w którym posiada udział na poziomie 25%.

W 2021 r. w „Badaniach na rynek” rekomendowano kolejne 132 projekty na kwotę 650 mln zł, a podpisano już 73 umowy, w których dofinansowanie wynosi prawie 432 mln zł. Łącznie w ramach 18 konkursów podpisano już 490 umów, na dofinansowanie wynoszące ponad 4,1 mld zł.

POIR w liczbach

W trakcie trwania Programu Inteligentny Rozwój (2014-2021), podpisano ok. 9 tysięcy umów z beneficjentami. Otrzymali oni łącznie niemal 7 mld zł wsparcia. W samym 2021 r. aż 1.232 przedsiębiorstwom przyznano wsparcie w wysokości prawie 900 mln zł. Są to środki przekazane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. To ogromne kwoty, które polskie biznesy mają możliwość wykorzystywać w celu rozwoju innowacyjnych pomysłów oraz promocji swoich produktów na rynkach zagranicznych.

Więcej informacji na temat sukcesów firm, które otrzymały dofinansowanie na realizację projektów, znajduje się na stronie: www.parp.gov.pl/przewodnik

Pliki do pobrania: Informacja prasowa

Źródło: parp.gov.pl



Zapewnienie rozwoju sztucznej inteligencji w sposób gwarantujący poszanowanie praw człowieka i zdobycie zaufania ludzi, stanowi jeden z elementów unijnej strategii cyfrowej[1]. Dnia 21.04.2021 r. Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji)[2], którego celem jest jednolite uregulowanie kwestii opracowywania, wprowadzania do obrotu i wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji (Artificial Intelligence, AI) na obszarze UE.

Ma ono stanowić ramy prawne dla prawidłowo funkcjonującego rynku wewnętrznego systemów AI, na którym odpowiednio uwzględnia się zarówno korzyści społeczno-ekonomiczne, jak i zagrożenia, jakie niesie za sobą wykorzystanie sztucznej inteligencji, stworzyć sprzyjające warunki dla innowacji i rozwoju technologii AI, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa użytkowników i ochrony praw podstawowych gwarantowanych przez prawo unijne.

Przyjęcie wspólnej na poziomie UE regulacji ma również sprzyjać swobodnemu przepływowi towarów i usług wykorzystujących sztuczną inteligencję. Uniemożliwienie poszczególnym państwom członkowskim ustanawiania własnych ograniczeń i wymagań dotyczących takich produktów i usług z jednej strony zapobiec ma fragmentacji rynku wewnętrznego w tym zakresie, a z drugiej zapewnić dostawcom i użytkownikom systemów AI pewność prawa,  ułatwiając inwestycje i innowacje w dziedzinie sztucznej inteligencji. Nowe rozporządzenie wspierać ma realizację celu, jakim jest osiągnięcie przez Unię pozycji światowego lidera w rozwoju bezpiecznej, wiarygodnej i etycznej sztucznej inteligencji.

Projekt rozporządzenia jest efektem wcześniejszych działań UE w obszarze AI, obejmujących opublikowanie w 2018 r. strategii „Sztuczna inteligencja dla Europy”[3] i pierwszego skoordynowanego planu wspierania rozwoju i stosowania sztucznej inteligencji[4], opracowanie w 2019 r. wytycznych dotyczących wiarygodnej sztucznej inteligencji[5] oraz publikację w 2020 r. białej księgi w sprawie sztucznej inteligencji[6], której założenia stanowią podstawę projektu. Wraz z projektem aktu w sprawie sztucznej inteligencji ogłoszono również nowy, przygotowany we współpracy z państwami członkowskimi, skoordynowany plan działania[7].

Obecnie projekt rozporządzenia jest przedmiotem prac Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z jego aktualnym brzmieniem, rozporządzenie ma być stosowane w państwach członkowskich po upływie 2 lat od jego wejścia w życie (dwudziesty dzień po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej).

Kogo dotyczyć będą nowe przepisy?

Projektowane rozporządzenie będzie miało wpływ na działalność szerokiego kręgu podmiotów opracowujących, wprowadzających do obrotu oraz wykorzystujących systemy sztucznej inteligencji, przede wszystkim dostawców i użytkowników systemów AI, ale również importerów, dystrybutorów czy upoważnionych przedstawicieli (podmiotów z siedzibą w UE upoważnionych przez dostawcę z kraju trzeciego do realizacji w jego imieniu obowiązków i procedur określonych w rozporządzeniu).

Kluczowe, najszersze obowiązki  związane z zapewnieniem bezpiecznej i wiarygodnej sztucznej inteligencji spoczywać będą na dostawcach i użytkownikach systemów i to nie tylko tych mających siedzibę w Unii Europejskiej – nowe rozporządzenie będzie miało bowiem zastosowanie również do wszystkich dostawców spoza UE, którzy wprowadzają do obrotu lub oddają do użytku systemy AI na obszarze Unii, a także do dostawców oraz użytkowników znajdujących się poza UE, jeżeli wyniki działania danego systemu są wykorzystywane w UE.

Czym jest sztuczna inteligencja?

Projektowana regulacja definiuje system sztucznej inteligencji jako oprogramowanie opracowane przy użyciu co najmniej jednej spośród technik i podejść wymienionych w załączniku I do rozporządzenia, które może – dla danego zestawu celów określonych przez człowieka – generować wyniki, takie jak treści, przewidywania, zalecenia lub decyzje wpływające na środowiska, z którymi wchodzi w interakcję. Katalog technik i podjeść determinujących kwalifikację danego oprogramowania jako sztucznej inteligencji jest dość szeroki i obejmuje:

  • mechanizmy uczenia maszynowego, w tym uczenie nadzorowane, uczenie się maszyn bez nadzoru i uczenie przez wzmacnianie, z wykorzystaniem szerokiej gamy metod, w tym uczenia głębokiego;
  • metody oparte na logice i wiedzy, w tym reprezentacja wiedzy, indukcyjne (logiczne) programowanie, bazy wiedzy, silniki inferencyjne i dedukcyjne, rozumowanie (symboliczne) i systemy ekspertowe;
  • podejścia statystyczne, estymację bayesowską, metody wyszukiwania i optymalizacji.

Projekt zakłada możliwość aktualizacji powyższego wykazu z uwzględnieniem rozwoju sytuacji rynkowej i rozwoju technologicznego, w drodze aktów delegowanych przyjmowanych przez Komisję.

Podejście oparte na analizie ryzyka

Proponowane ramy prawne dla sztucznej inteligencji bazują na wyodrębnieniu czterech kategorii systemów AI, w zależności od poziomu ryzyka jakie stwarza ich zastosowanie, tj. ryzyka niedopuszczalnego, wysokiego, ograniczonego i minimalnego:

Ryzyko niedopuszczalne

Systemy sztucznej inteligencji sprzeczne z unijnymi wartościami poszanowania godności ludzkiej, wolności, równości, demokracji i praworządności oraz z prawami podstawowymi Unii, w tym z prawem do niedyskryminacji, ochrony danych i prywatności oraz z prawami dziecka, stwarzające wyraźne zagrożenie dla bezpieczeństwa, źródeł utrzymania i praw obywateli, uznane zostały za niedopuszczalne. Katalog zakazanych praktyk w dziedzinie sztucznej inteligencji obejmuje wprowadzanie do obrotu, oddawanie do użytku lub wykorzystywanie systemów AI:

  • służących do manipulowania ludźmi, czyli takich, w których stosuje się techniki podprogowe działające na podświadomość lub wykorzystuje słabości pewnych grup osób, takich jak dzieci, osoby z niepełnosprawnościami czy zaburzeniami psychicznymi, w celu istotnego zniekształcenia zachowania danej osoby w sposób, który powoduje lub może powodować u tej osoby lub u innej osoby szkodę fizyczną lub psychiczną;
  • używanych przez organy publiczne lub w ich imieniu na potrzeby oceny lub klasyfikacji wiarygodności osób fizycznych, prowadzonej przez określony czas na podstawie ich zachowania społecznego lub znanych bądź przewidywanych cech osobistych lub cech osobowości (tzw. social scoring), kiedy punktowa ocena społeczna prowadzi do krzywdzącego lub niekorzystnego traktowania niektórych osób fizycznych lub całych ich grup w kontekstach społecznych, które nie są związane z kontekstami, w których pierwotnie wygenerowano lub zgromadzono dane lub w przypadku, gdy takie traktowanie jest nieuzasadnione lub nieproporcjonalne do zachowania społecznego lub jego wagi.

Ponadto zakazane będzie wykorzystywanie systemów zdalnej identyfikacji biometrycznej „w czasie rzeczywistym” w przestrzeni publicznej do celów egzekwowania prawa. Chodzi tutaj o systemy służące do identyfikacji osób fizycznych na odległość poprzez porównanie ich danych biometrycznych (np. wizerunku twarzy, chodu, zarysu sylwetki)  z danymi biometrycznymi zawartymi w referencyjnej bazie danych, gdzie zbieranie danych, ich porównywanie i identyfikacja odbywają się bez znacznego opóźnienia (w celu uniknięcia obchodzenia przepisów, za taki system identyfikacji biometrycznej „w czasie rzeczywistym”, uznawany będzie system, w którym identyfikacja następuje zarówno natychmiast, jak i  z niewielkim opóźnieniem). Od tego zakazu projekt rozporządzenia przewiduje ograniczone wyjątki, obejmujące:

  • ukierunkowane poszukiwanie ofiar przestępstw, w tym zaginionych dzieci;
  • zapobieganie konkretnemu, poważnemu i bezpośredniemu zagrożeniu życia lub bezpieczeństwa osób fizycznych lub atakowi terrorystycznemu;
  • wykrywanie, lokalizowanie, identyfikowanie lub ściganie sprawców lub podejrzanych o popełnienie najcięższych przestępstw, takich jak np. udział w organizacji przestępczej, terroryzm, handel ludźmi, zabójstwo, gwałt czy pornografia dziecięca[8], które w danym państwie członkowskim podlegają karze pozbawienia wolności lub środkowi zabezpieczającemu polegającemu na pozbawieniu wolności przez okres, którego górna granica wynosi co najmniej trzy lata.

Każde pojedyncze wykorzystanie systemu zdalnej identyfikacji biometrycznej „w czasie rzeczywistym” w przestrzeni publicznej do celów egzekwowania prawa, wymagać będzie, co do zasady, uzyskania uprzedniego zezwolenia udzielonego przez sąd lub niezależny organ administracyjny państwa członkowskiego. Decyzja co do wykorzystywania tego typu systemów, należeć będzie do państw członkowskich – będą one mogły w ogóle nie przewidzieć takiej możliwości albo przewidzieć ją jedynie w odniesieniu do niektórych spośród wskazanych wyżej dozwolonych celów. W przypadku podjęcia decyzji o dopuszczeniu możliwości wykorzystywania systemów zdalnej identyfikacji biometrycznej „w czasie rzeczywistym” w przestrzeni publicznej do celów egzekwowania prawa, dane państwo zobowiązane będzie do przyjęcia niezbędnych szczegółowych przepisów krajowych, regulujących wydawanie i wykonywanie zezwoleń na wykorzystanie systemów oraz ich nadzorowanie.

Wysokie ryzyko

Systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, to systemy stanowiące znaczne zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa lub praw podstawowych osób w Unii Europejskiej. Jest to kluczowa kategoria, na której przede wszystkim skupia się projekt rozporządzenia, określając zasady klasyfikacji systemów AI jako systemów wysokiego ryzyka, wymogi dotyczące wiarygodnej sztucznej inteligencji, jakie systemy wysokiego ryzyka muszą spełniać oraz obowiązki spoczywające na dostawcach i użytkownikach takich systemów.

Przyjęta w rozporządzeniu klasyfikacja systemów wysokiego ryzyka, wyróżnia ich dwie grupy. Po pierwsze, biorąc pod uwagę, że projektowane ramy regulacyjne dla sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka wpisują się w system unijnego prawodawstwa harmonizacyjnego w obszarze warunków wprowadzania produktów do obrotu, z systemem AI wysokiego ryzyka będziemy mieli do czynienia, gdy:

  • system AI jest przeznaczony do użycia jako związany z bezpieczeństwem element produktu (safety component) lub sam jest produktem objętym unijnymi przepisami harmonizacyjnymi wymienionymi w załączniku II do rozporządzenia (są to w szczególności dyrektywy i rozporządzenia oparte na nowych ramach prawnych[9], dotyczące produktów takich jak maszyny, zabawki, wyroby medyczne, windy czy środki ochrony indywidualnej),
    i jednocześnie:
  • produkt, którego związanym z bezpieczeństwem elementem jest system AI lub sam system AI jako produkt podlega na podstawie wyżej wskazanych przepisów harmonizacyjnych ocenie zgodności przeprowadzanej przez osobę trzecią w celu wprowadzenia tego produktu do obrotu lub oddania go do użytku.

Druga grupa obejmuje zastosowania AI, które Komisja obecnie uznaje za obarczone wysokim ryzykiem, wymienione w załączniku III do rozporządzenia, tj. systemy wykorzystywane w następujących obszarach:

  • identyfikacja i kategoryzacja biometryczna osób fizycznych: systemy przeznaczone do zdalnej identyfikacji biometrycznej osób fizycznych zarówno „w czasie rzeczywistym”, jak i „post factum”;
  • zarządzanie infrastrukturą krytyczną i jej eksploatacja: systemy przeznaczone do stosowania jako związane z bezpieczeństwem elementy procesów zarządzania i obsługi ruchu drogowego oraz zaopatrzenia w wodę, gaz, ciepło i energię elektryczną;
  • kształcenie i szkolenie zawodowe: systemy przeznaczone do stosowania w celu podejmowania decyzji o dostępie do instytucji edukacyjnych i instytucji szkolenia zawodowego, oceny uczniów lub uczestników egzaminów wymaganych w celu przyjęcia do instytucji edukacyjnych;
  • zatrudnienie, zarządzanie pracownikami i dostęp do samozatrudnienia: systemy przeznaczone do wykorzystania w celu rekrutacji lub wyboru osób fizycznych (np. na potrzeby informowania o wakatach, oceny kandydatów w trakcie rozmów kwalifikacyjnych), podejmowania decyzji o awansie i rozwiązaniu stosunku pracy, przydzielania zadań oraz monitorowania i oceny wydajności i zachowania pracowników;
  • dostęp do podstawowych usług prywatnych oraz usług i świadczeń publicznych, a także korzystanie z nich: systemy przeznaczone do wykorzystania przez organy publiczne w celu oceny kwalifikowalności osób fizycznych do świadczeń i usług publicznych, jak również w celu przyznawania, ograniczania, unieważniania lub żądania zwrotu takich świadczeń i usług, systemy wykorzystywane do oceny zdolności kredytowej osób fizycznych lub ustalenia ich punktowej oceny kredytowej, systemy przeznaczone do wykorzystania w celu wysyłania lub ustalania priorytetów w wysyłaniu służb ratunkowych w sytuacjach kryzysowych, w tym straży pożarnej i pomocy medycznej;
  • ściganie przestępstw: m.in. systemy przeznaczone do wykorzystania przez organy ścigania w celu przeprowadzania indywidualnych ocen ryzyka w odniesieniu do osób fizycznych (ryzyko popełnienia lub ponownego popełnienia przestępstwa przez osobę fizyczną lub ryzyko, na jakie narażone są potencjalne ofiary przestępstw), systemy przeznaczone do wykorzystania jako poligrafy i podobne narzędzia lub w celu wykrywania stanu emocjonalnego, systemy przeznaczone do oceny wiarygodności dowodów w toku ścigania przestępstw, systemy przeznaczone do profilowania osób fizycznych;
  • zarządzanie migracją, azylem i kontrolą graniczną: m.in. systemy wykorzystywane przy rozpatrywaniu wniosków o udzielenie azylu, o wydanie wizy i dokumentów pobytowych oraz związanych z nimi skarg w odniesieniu do kwalifikowalności osób fizycznych ubiegających się o przyznanie określonego statusu;
  • sprawowanie wymiaru sprawiedliwości i procesy demokratyczne: systemy wykorzystywane w badaniu i interpretacji stanu faktycznego i przepisów prawa oraz w stosowaniu prawa do konkretnego stanu faktycznego.

Projekt rozporządzenia przewiduje możliwość dodawania do załącznika III, w drodze aktów delegowanych przyjmowanych przez Komisję, kolejnych systemów wysokiego ryzyka przeznaczonych do wykorzystania w wyżej wskazanych obszarach i określa szczegółowe kryteria, którymi Komisja ma się kierować w tym zakresie.

Wymogi dotyczące systemów wysokiego ryzyka oraz obowiązki dostawców i użytkowników zostaną bliżej omówione w dalszej części artykułu.

Ograniczone ryzyko

W odniesieniu do niektórych systemów sztucznej inteligencji, biorąc pod uwagę specyficzne ryzyko manipulacji jakie stwarzają, projekt rozporządzenia przewiduje wyłącznie minimalne obowiązki dotyczące przejrzystości. Mają one zastosowanie do trzech grup systemów AI, tj. takich, które:

  • wchodzą w interakcję z ludźmi (czyli wszelkiego rodzaju chatboty) – obowiązek informowania osoby fizycznej o tym, że wchodzi ona w interakcję z systemem AI, chyba że będzie to jednoznacznie wynikać z okoliczności i kontekstu korzystania z systemu;
  • są wykorzystywane do wykrywania emocji lub określania powiązań z kategoriami (społecznymi) na podstawie danych biometrycznych – obowiązek informowania osób fizycznych o fakcie stosowania wobec nich tego typu systemów;
  • generują obrazy, treści dźwiękowe lub treści wideo, które łudząco przypominają istniejące osoby, miejsca, obiekty czy zdarzenia, lub które manipulują obrazami lub treściami, przez co osobie będącej ich odbiorcą mogą się one fałszywie wydać autentyczne lub prawdziwe (technologia deepfake) – obowiązek ujawniania, że treści zostały wygenerowane lub zmanipulowane przez system AI.

Powyższe obowiązki nie będą jednak dotyczyć:

  • systemów, które zostały zatwierdzone na mocy przepisów prawa do celów związanych z egzekwowaniem prawa, tj. przeciwdziałaniem i ściganiem przestępstw.
  • sytuacji, gdy zastosowanie technologii deepfake będzie konieczne do wykonywania prawa do wolności wypowiedzi i prawa do wolności sztuki i nauki zagwarantowanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (z zastrzeżeniem odpowiednich gwarancji zabezpieczających prawa i wolności osób trzecich).

Minimalne ryzyko

Wszystkie pozostałe systemy AI, stanowiące większość spośród obecnie używanych na terenie UE, np. systemy stosowane w grach wideo lub filtrach spamu, jako nie stwarzające zagrożenia dla praw lub bezpieczeństwa obywateli lub stwarzające zagrożenie minimalne, nie będą podlegać żadnym szczególnym wymaganiom i obowiązkom. W odniesieniu do takich systemów, projektowane rozporządzenie obliguje Komisję Europejska i państwa członkowskie do zachęcania i ułatwiania tworzenia przez branżę AI kodeksów postępowania, na podstawie których dostawcy dobrowolnie stosowaliby wymogi obligatoryjne przewidziane w rozporządzeniu dla systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka.

Wymogi dla systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka

Jak wyżej wspomniano, projektowana regulacja skupia się na systemach wysokiego ryzyka, ustanawiając szereg rygorystycznych wymagań, których spełnienie warunkuje dopuszczalność wykorzystywania takich systemów w Unii Europejskiej (ewentualnie wykorzystywania w UE wyników ich działania, w przypadku gdy dostawca lub użytkownik systemu znajduje się w państwie trzecim). Obejmują one:

  • wdrożenie i utrzymywanie systemu zarządzania ryzykiem obejmującego identyfikację i analizę znanego i dającego się przewidzieć ryzyka, oszacowanie i ocenę ryzyka, przyjęcie odpowiednich środków zarządzania ryzykiem;
  • w przypadku stosowania technik obejmujących trenowanie modeli, zapewnienie wysokiej jakości zbiorów danych treningowych, walidacyjnych i testowych, aby system działał zgodnie z przeznaczeniem i bezpiecznie oraz aby nie stał się źródłem dyskryminacji – zbiory takich danych powinny być wystarczająco adekwatne, reprezentatywne i wolne od błędów oraz kompletne z punktu widzenia przeznaczenia systemu, jak również powinny charakteryzować się odpowiednimi właściwościami statystycznymi, w tym w odniesieniu do osób lub grup osób, wobec których system ma być wykorzystywany, a także powinny uwzględniać cechy, właściwości lub elementy, które są specyficzne dla określonego kontekstu geograficznego, behawioralnego lub funkcjonalnego lub okoliczności, w których system ma być wykorzystywany;
  • sporządzanie i aktualizowanie dokumentacji technicznej systemu (szczegółowy wykaz informacji, które powinna zawierać dokumentacja zawarto w załączniku IV do rozporządzenia);
  • automatyczne rejestrowanie zdarzeń – systemy wysokiego ryzyka muszą posiadać funkcję prowadzenia rejestrów zdarzeń (logów) zapewniającą odpowiednią do ich przeznaczenia identyfikowalność działania w całym cyklu życia systemu, tak aby możliwe było jego monitorowanie pod kątem występowania sytuacji skutkujących ryzykiem zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa lub praw podstawowych obywateli lub mogących prowadzić do wystąpienia istotnej zmiany;
  • przejrzystość i udostępnianie informacji użytkownikom – aby zapobiec tzw. efektowi czarnej skrzynki (black box) powodującemu, że niektóre systemy sztucznej inteligencji mogą stać się niezrozumiałe lub zbyt skomplikowane dla osób fizycznych, działanie systemów AI wysokiego ryzyka musi być wystarczająco przejrzyste, aby użytkownicy byli w stanie interpretować wyniki działania systemu i odpowiednio z nich korzystać; w tym celu rozporządzenie wprowadza wymóg sporządzenia instrukcji obsługi, zawierającej m.in. informacje dotyczące cech, możliwości i ograniczeń skuteczności działania sytemu, poziomu i wskaźników dokładności oraz środków nadzoru ze strony człowieka;
  • nadzór ze strony człowieka – systemy AI wysokiego ryzyka muszą być skonstruowane tak, aby zapewniony był skuteczny nadzór nad nimi ze strony ludzi; wprowadzone w tym celu środki (wbudowane bezpośrednio w system przez dostawcę lub zdefiniowane przez dostawcę odpowiednie do wdrożenia przez użytkownika) muszą umożliwiać osobom nadzorującym m.in.: należyte monitorowanie działania systemu, tak, aby wszelkie nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu czy nieoczekiwane wyniki można było jak najszybciej wykrywać i eliminować, podjęcie decyzji o nieskorzystaniu z systemu w danej sytuacji, zignorowanie lub odwrócenie otrzymanych wyników, ingerencję w działanie systemu lub przerwanie jego działania poprzez użycie przycisku „stop” czy inną podobną procedurę;
  • dokładność, solidność i cyberbezpieczeństwo – systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka muszą, w kontekście ich przeznaczenia, osiągać odpowiedni poziom dokładności, solidności i cyberbezpieczeństwa i działać z zachowaniem tego poziomu przez cały cykl życia, muszą być odporne na błędy, usterki lub niespójności mogące wystąpić zarówno w samym systemie, jak i w środowisku w którym działa; w szczególności systemy, które po rozpoczęciu użytkowania nadal się uczą powinny być opracowane w taki sposób, aby przeciwdziałać ewentualnym tendencyjnym wynikom działania spowodowanym „sprzężeniem zwrotnym”, tj. wykorzystywaniem uzyskanych wyników jako danych wejściowych do następnych operacji.

Obowiązki dostawców i użytkowników systemów AI wysokiego ryzyka, ocena zgodności i oznakowanie CE

Dostawcy systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, czyli wszelkie podmioty, które opracowują takie systemy lub zlecają ich opracowanie w celu wprowadzenia do obrotu lub oddania do użytku pod własną marką, zobowiązani będą do zapewnienia, aby spełniały one ustanowione w rozporządzeniu wymogi. W tym celu każdy dostawca będzie musiał wdrożyć system zarządzania jakością, obejmujący w szczególności:

  • techniki i procedury dotyczące projektowania systemu AI wysokiego ryzyka;
  • techniki i procedury na potrzeby opracowywania, kontroli jakości i zapewniania jakości systemu;
  • procedury badania, testowania i walidacji, które należy przeprowadzić przed rozpoczęciem opracowywania systemu, w trakcie tego procesu i po jego zakończeniu;
  • systemy i procedury zarzadzania danymi;
  • system zarządzania ryzykiem;
  • system monitorowania systemu po wprowadzeniu do obrotu;
  • procedury dotyczące zgłaszania poważnych incydentów i nieprawidłowego działania systemów właściwym organom nadzoru rynku.

Na dostawcach systemów AI wysokiego ryzyka spoczywał będzie również obowiązek sporządzania dokumentacji technicznej systemu, przechowywania rejestrów zdarzeń (jeżeli znajdują się pod ich kontrolą), monitorowania systemu po wprowadzeniu do obrotu, a także podejmowania działań naprawczych, w przypadku gdy system nie będzie spełniał wymogów, oraz informowania właściwych organów o niezgodności z wymogami i o podjętych działaniach naprawczych.

Biorąc pod uwagę, że projektowane przepisy harmonizacyjne dla systemów AI wysokiego ryzyka odpowiadają modelowi przewidzianemu w nowych ramach prawnych, przed wprowadzeniem systemu do obrotu lub oddaniem go do użytkowania dostawca zobowiązany będzie do:

  • przeprowadzenia odpowiedniej procedury oceny zgodności – w przypadku systemów wymienionych w załączniku III do rozporządzenia, co do zasady będzie to ocena opierająca się na kontroli wewnętrznej (kontroli przeprowadzanej przez samego dostawcę), jedynie dla systemów zdalnej identyfikacji biometrycznej (zarówno w czasie rzeczywistym, jak i „post factum”) przewidziano procedurę oceny zgodności z udziałem jednostki notyfikowanej; w przypadku systemów stanowiących związane z bezpieczeństwem elementy produktów objętych unijnym prawodawstwem harmonizacyjnym wchodzącym w zakres nowych ram prawnych lub systemów będących takimi produktami (przepisy wymienione w załączniku II sekcja A, dotyczące produktów takich jak np. zabawki, wyroby medyczne, maszyny), zgodność z wymogami dla systemów AI wysokiego ryzyka sprawdzana będzie w ramach procedur oceny właściwych dla tych produktów, określonych w ww. przepisach wchodzących w zakres nowych ram prawnych;
  • sporządzenia dla systemu deklaracji zgodności UE – sporządzając deklarację dostawca będzie brał na siebie odpowiedzialność za zgodność z wymogami dla systemów AI wysokiego ryzyka ustanowionych w rozporządzeniu; jeżeli system sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka podlegać będzie innemu unijnemu prawodawstwu harmonizacyjnemu, w którym również przewidziano wymóg sporządzenia deklaracji zgodności UE, na potrzeby wszystkich aktów prawa Unii mających zastosowanie do systemu sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka sporządzana będzie jedna deklaracja zgodności UE;
  • opatrzenia systemu oznakowaniem CE – oznakowanie CE będzie musiało zostać umieszczone na systemie w sposób widoczny, czytelny i trwały; jeżeli jednak z uwagi na charakter systemu oznakowanie w powyższy sposób nie będzie możliwe lub uzasadnione, oznakowanie będzie umieszczane na opakowaniu lub w dokumentacji towarzyszącej systemowi.

W przypadku systemów AI wysokiego ryzyka wyszczególnionych w załączniku III, do obowiązków dostawców należała będzie także rejestracja systemu w specjalnie utworzonej w tym celu przez Komisję Europejską, publicznie dostępnej unijnej bazie danych.  Dane dotyczące systemów wprowadzane będą do bazy bezpośrednio przez dostawców, a rolą Komisji, pełniącej funkcję administratora bazy, będzie udzielanie im w tym zakresie wsparcia technicznego i administracyjnego.

Z kolei do obowiązków użytkowników systemów AI wysokiego ryzyka należeć będą:

  • użytkowanie systemu zgodnie z instrukcją obsługi;
  • zapewnienie adekwatności danych wejściowych w odniesieniu do przeznaczenia systemu, w zakresie w jakim użytkownik sprawuje kontrolę nad danymi wejściowymi;
  • monitorowanie działania systemu w oparciu o instrukcję obsługi;
  • w przypadku stwierdzenie okoliczności wskazujących, że użytkowanie systemu zgodnie z instrukcją może doprowadzić do powstania ryzyka zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa lub praw podstawowych obywatel, poinformowanie o tym fakcie dostawcy lub dystrybutora i wstrzymanie użytkowania systemu;
  • zgłaszanie dostawcy lub dystrybutorowi wszelkich stwierdzonych przez siebie poważnych incydentów lub przypadków nieprawidłowego działania zaprzestanie użytkowania systemu;
  • przechowywanie generowanych automatycznie rejestrów zdarzeń, w zakresie, w jakim te rejestry znajdują się pod kontrolą użytkownika.

Kary za nieprzestrzeganie rozporządzenia

Projekt rozporządzenia obliguje państwa członkowskie do przyjęcia krajowych przepisów ustanawiających kary pieniężne za naruszenie jego przepisów. Wysokość kar ma być uzależniona od rodzaju naruszenia i wynieść może:

  • do 30 mln euro lub, w odniesieniu do przedsiębiorstw, do 6% całkowitego rocznego światowego obrotu za poprzedni rok obrotowy, za nieprzestrzeganie zakazu stosowania systemów niedozwolonych w UE oraz niedopełnienie wymogów dotyczących używania wysokiej jakości danych do trenowania i testowania systemów wysokiego ryzyka;
  • do 20 mln euro lub, w odniesieniu do przedsiębiorstw, do 4% całkowitego rocznego światowego obrotu za poprzedni rok obrotowy, za niezgodność systemu AI z jakimikolwiek innymi niż wskazane powyżej wymogami;
  • do 10 mln euro lub, w odniesieniu do przedsiębiorstw, do 2% całkowitego rocznego światowego obrotu za poprzedni rok obrotowy, za udzielenie właściwymi organom krajowym nieprawidłowych, niekompletnych lub wprowadzających w błąd informacji.

Krajowe organy nadzorcze i Europejska Rada ds. Sztucznej Inteligencji

W celu zapewnienia wdrożenia i stosowania przepisów rozporządzenia, państwa członkowskie zobowiązane będą do ustanowienia lub wyznaczenia właściwych organów krajowych, które pełnić będą funkcje:

  • krajowego organu nadzorczego, odpowiedzialnego za wdrożenie i stosowanie Aktu w sprawie sztucznej inteligencji, pełnienie funkcji punktu kontaktowego w kontaktach z Komisją oraz reprezentującego państwo członkowskie w Europejskiej Radzie ds. Sztucznej Inteligencji;
  • organu nadzoru rynku, tj. organu prowadzącego działania i stosującego środki nadzoru rynku zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/1020[10];
  • organu notyfikującego, czyli organu odpowiadającego za opracowanie i stosowanie procedur koniecznych do oceny, wyznaczania i notyfikowania jednostek oceniających zgodność (jednostek notyfikowanych) oraz ich monitorowanie.

Co do zasady wszystkie trzy wyżej wymienione funkcje realizować ma w każdym państwie jeden organ krajowy, dopuszczalne będzie jednak ich rozdzielenie pomiędzy różne organy, jeżeli przemawiać będą za tym względy organizacyjne i administracyjne.

Na szczeblu unijnym utworzona zostanie nowa instytucja –  Europejska Rada ds. Sztucznej Inteligencji, w skład której wejdą osoby kierujące krajowymi organami nadzorczymi oraz Europejski Inspektor Ochrony Danych, będąca organem doradczym i wspierającym Komisję Europejską w obszarze AI, w tym poprzez:

  • gromadzenie fachowej wiedzy i najlepszych praktyk i ich udostępnianie państwom członkowskim;
  • wkład w wypracowywanie jednolitych praktyk administracyjnych, w tym praktyk w zakresie funkcjonowania tzw. piaskownic regulacyjnych w zakresie AI (regulatory sandbox)[11];
  • wydawanie opinii i zaleceń w kwestiach związanych z wdrażaniem rozporządzenia, w tym w kwestii specyfikacji technicznych lub norm czy kwestii sporządzania wytycznych.

Agata Kudelska – radca prawny, główny specjalista w Departamencie Wsparcia Przedsiębiorczości PARP, Enterprise Europe Network 

Źródło: parp.gov.pl

—————————————–

[1] Więcej informacji na stronie Komisji Europejskiej pod adresem: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age_pl#introduction (dostęp: 26.11.2021).

[2] Wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (akt w sprawie sztucznej inteligencji) i zmieniającego niektóre akty ustawodawcze Unii, COM(2021) 206 final, 21.4.2021, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1623335154975&uri=CELEX%3A52021PC0206.

[3] Komunikat Komisji „Sztuczna inteligencja dla Europy”, COM(2018) 237 final, 25.4.2018, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM%3A2018%3A237%3AFIN.

[4] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Skoordynowany plan w sprawie sztucznej inteligencji”, COM/2018/795 final, 7.12.2018, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52018DC0795#PP1Contents.

[5] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Budowanie zaufania do sztucznej inteligencji ukierunkowanej na człowieka”, COM(2019) 168 final, 8.4.2019, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52019DC0168 .

[6] Komisja Europejska „Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji, Europejskie podejście do doskonałości i zaufania”, COM(2020) 65 final, 19.2.2020, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0065.

[7] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Promowanie europejskiego podejścia do sztucznej inteligencji”, COM(2021) 205 final, 21.4.2021, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=COM%3A2021%3A205%3AFIN.

[8] Przestępstwa wskazane w art. 2 ust. 2 decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (2002/584/WSiSW), Dz.U. UE L 190, 18.7.2002, s. 34, z późn. zm., https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A02002F0584-20090328.

[9] New Legislative Framework, więcej informacji na stronie Komisji Europejskiej pod adresem: https://ec.europa.eu/growth/single-market/goods/new-legislative-framework_pl (dostęp 07.12.2021).

[10] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniające dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011 (Dz.U. L 169 z 25.6.2019, s. 1), stanowiące jeden z elementów nowych ram prawnych.

[11] Piaskownice regulacyjne w zakresie AI tworzone przez jeden właściwy organ państwa członkowskiego lub większą liczbę takich organów, lub przez Europejskiego Inspektora Ochrony Danych zapewniające kontrolowane środowisko ułatwiające opracowywanie, testowanie i walidację innowacyjnych systemów sztucznej inteligencji przez ograniczony czas przed ich wprowadzeniem do obrotu lub oddaniem ich do użytku zgodnie z określonym planem.


hands-1853302_640.jpg

Wystarczy dołączyć do Rejestru Danych Kontaktowych (RDK). Dzięki niemu urzędy przypomną Wam o terminowych sprawach. Zrobiło tak już prawie 8,5 miliona osób!

Czym jest Rejestr Danych Kontaktowych? To baza, w której możesz zostawić swoje aktualne dane kontaktowe – numer telefonu i / lub adres e-mail. Są tam w pełni bezpieczne. Główny cel RDK to usprawnienie komunikacji na linii urząd – obywatel. RDK obchodzi właśnie swoje drugie urodziny (od uruchomienia 22 grudnia 2019 r.) i jak się okazuje bije rekordy popularności. Jak to działa?



Polska i Norwegia stale zacieśniają współpracę gospodarczą. Nasz kraj został wsparty programem finansowym, dzięki któremu rodzime firmy mają szanse wprowadzać innowacyjne produkty. Projekty objęte dofinansowaniem skupiają się na ochronie środowiska oraz ułatwianiu funkcjonowania w codziennym życiu osobom z wrażliwych grup społecznych. Projekt Future Without Poverty ma ciekawą treść.

Norweski Mechanizm Finansowy to bezzwrotna pomoc finansowa przyznawana przez Norwegię państwom, które dołączyły do Unii Europejskiej (UE) od 2004 r. To wkład skandynawskiego kraju w tworzenie Europy zielonej, konkurencyjnej i sprzyjającej integracji społecznej. Dzięki oferowanemu wsparciu Norwegia ma dostęp do rynku wewnętrznego UE, mimo że nie należy do wspólnoty. Dofinansowanie może zostać przeznaczone na opracowanie i wdrożenie innowacyjnych technologii i produktów. Pomoc jest dedykowana mikro, małym i średnim firmom działającym i realizującym projekty na terenie naszego kraju. Polska jest największym beneficjentem Funduszy Norweskich, wiele firm skorzystało już z tej formy pomocy.

Technologie poprawiające jakość życia

Jednym z beneficjentów Funduszy Norweskich jest Fundacja Rozwoju Warmii i Mazury, która otrzymała niemal 300 tys. euro dofinansowania. Organizacja stworzy Ponadpokoleniowe Centrum Rehabilitacyjno-Dydaktyczne, które będzie oferować wsparcie psychologiczne oraz działania dydaktyczne przeznaczone przede wszystkim dla dzieci i młodzieży ze schorzeniami neurologicznymi, psychicznymi oraz dysfunkcjami integracji sensorycznej. Projekt zawiera również elementy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu wśród osób starszych. W planach jest stworzenie szerokiego wachlarza kursów e-learningowych, które będą wspomagały zarówno edukację szkolną, jak i techniczną. Warsztaty zostaną opracowane przez doświadczonych nauczycieli oraz jednostkę naukową, która zajmuje się tworzeniem materiałów w wirtualnej rzeczywistości dla osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Wsparcie otrzymała również Klinika Krojanty, która leczy pacjentów ze schorzeniami układu ruchu i skupia się przede wszystkim na osobach starszych cierpiących na ostre bóle pleców, stawów i migreny. Dofinansowanie z Funduszy Norweskich, warte ponad 340 tys. euro, zostanie przeznaczone na opracowanie i wdrożenie usługi kompleksowej terapii grupowej ukierunkowanej na poprawę stanu zdrowia pacjentów geriatrycznych. Klinika zakupi nowoczesne urządzenia, które usprawnią leczenie.

Technologie przyjazne środowisku

Powszechnie wiadomo, jak ważną rolę w naszym ekosystemie pełnią pszczoły. Jednym z istotnych czynników chorobotwórczych, które wpływają na skupiska tych owadów, są roztocza Warrozy. Firma ABERIT, dzięki wsparciu finansowemu z Norwegii, które wynosi ponad 771 tys. euro, stworzy technologie oraz urządzenia do leczenia pszczół. Przedsiębiorstwo zbuduje system podgrzewania ula, który będzie bazował na świetle naturalnym i pozwoli zniszczyć w sposób bezinwazyjny bytujące w ulu roztocza. Dodatkowo ABERIT zastosuje innowacyjne rozwiązania grzewcze, które umożliwią zmniejszenie zużycia energii elektrycznej w firmie.

Innym beneficjentem jest KBA Automatic, firma świadcząca usługi w branży automatyki przemysłowej. Blisko 300 tys. euro dofinansowania pomoże przedsiębiorstwu, wdrożyć usługi programowania zrobotyzowanych linii produkcyjnych dla przedsiębiorstw rozwijających się kierunku przemysłu 4.0 z wykorzystaniem robotów i maszyn nowej generacji, które zoptymalizują procesy zautomatyzowane w tych firmach. KBA Automatic kładzie duży nacisk na ekologię, dlatego w swoich działaniach dąży do ograniczenia zużycia energii elektrycznej.

Granty dla przedsiębiorczych kobiet

Darczyńca przewidział również środki dla firm, w których kobiety są właścicielkami lub mają decydujący głos w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Dzięki temu firma RECELLO wdroży nową na polskim rynku usługę recyklingu odpadów z produkcji włóknin, na którą otrzymała prawie 164 tys. euro wsparcia. Jej zastosowanie umożliwi nawrót technologiczny surowca w firmach produkujących artykuły higieniczne, zapobiegając tym samym powstawaniu odpadów. Dodatkowo, innowacyjna usługa recyklingu poprzez rozwłóknianie oparta zostanie o zasilenie energetyczne z ogniw fotowoltaicznych, tym samym przyczyniając się do zmniejszenia emisji CO2 do atmosfery o 38,37 tony rocznie. W początkowym okresie oferta skierowana będzie przede wszystkim do podmiotów polskich, a w dalszej kolejności podjęte będą kontakty z potencjalnymi odbiorcami z nieodległych rynków europejskich.

Beneficjentem „małego grantu” dla przedsiębiorczych kobiet została również firma Lifebite, która otrzymane fundusze w wysokości ponad 120 tys. euro, przeznaczy na opracowanie i wdrożenie aplikacji mobilnej wspierającej starania o ciążę oraz profilaktykę niepłodności. Będzie to nowość na rynku polskim, na którym liczba podobnych rozwiązań i ich funkcjonalności była dotąd ograniczona. Twórcy aplikacji zamierzają zaangażować ekspertów z dziedziny płodności w bieżące doradzanie użytkowniczkom i ustalanie z nimi planu postępowania czy leczenia. Dodatkowo planowana jest funkcja „partnerska”, która umożliwi kobiecie współdzielenie ze swoim partnerem części danych dotyczących zdrowia prokreacyjnego i samopoczucia.

Więcej przykładów projektów, które będą realizowane w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego znajduje się na tej stronie.

Źródło: parp.gov.pl



„Polski Produkt Przyszłości” to konkurs dedykowany twórcom innowacyjnych produktów i technologii.

Wyłania i promuje rozwiązania naukowców i specjalistów z wielu dziedzin. Na zwycięzców w trzech kategoriach czekają nagrody finansowe w wysokości 100 tys. zł. Każdy z wyróżnionych, których może być nawet 12, otrzyma 25 tys. zł. Konkurs finansowany jest w ramach Funduszy Europejskich z Programu Inteligentny Rozwój.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) czekają już tylko do 06.12.2021 na aplikacje w konkursie „Polski Produkt Przyszłości”. Zgłaszać mogą się uczelnie, instytuty naukowe i badawcze oraz przedsiębiorcy, działający na terenie Polski. Produkt powinien być oryginalny i nowoczesny. Mogą być to rozwiązania z dowolnej dziedziny.

Szybko zmieniający się świat nie może obyć się bez innowacyjnych rozwiązań, a każde z nich niesie ze sobą obietnicę przyszłych korzyści dla użytkownika, społeczeństwa, a często także dla całej gospodarki.  Do konkursu można zgłaszać wyroby i technologie ułatwiające codzienne życie, automatyzujące procesy produkcji, wspomagające dbanie o zdrowie czy środowisko. Poszukiwane są rozwiązania autorskie, tzn. uczestnik musi być właścicielem autorskich praw majątkowych do produktu.

– W ramach konkursu docenione zostaną najbardziej innowacyjne rozwiązana, które mają potencjał, aby zaistnieć na globalnym rynku, takie które teraz jak i w przyszłości mogą stać się wizytówką Polski. W poprzedniej edycji laureaci konkursu wsparli nas wszystkich m.in. w szybszej adaptacji do „nowej rzeczywistości” – w pracy zdalnej, e-edukacji, diagnostyce i leczeniu. Zwycięzcy konkursu niejednokrotnie wyznaczają trendy w swoich dziedzinach i ścieżki dla innych innowacyjnych pomysłów. Wiele z tych rozwiązań wyprzedziło nasze oczekiwania. Mamy nadzieję, że w tym roku poprzeczka będzie zawieszona równie wysoko – powiedziała Izabela Banaś, zastępca dyrektora Departamentu Analiz i Strategii, PARP.

Poza wymiarem promocyjnym i finansowym, konkurs ma też znaczący wpływ na budowanie wzajemnych relacji i pogłębianie współpracy przez przedsiębiorstwa i instytucje naukowe.

– Od ponad 23 lat wskazujemy polskim przedsiębiorcom i naukowcom ścieżki do osiągania wspólnych sukcesów, bo wierzymy w siłę wspólnoty, zaufania i współpracy. Innowacje oparte na solidnym fundamencie, tworzonym na bazie wiedzy i działalności badawczo-rozwojowej to kluczowy element, jeśli chodzi o budowanie przewagi konkurencyjnej. Dlatego zarówno PARP jak i NCBR wspiera tę współpracę na każdym etapie w różnych formach. Jednym z takich narzędzi jest właśnie konkurs Polski Produkt Przyszłości – Agnieszka Katowicz, Departament Analiz i Strategii.

Pomysłodawcy mogą zgłaszać swoje produkty w trzech kategoriach:

  • Produkt Przyszłości Instytucji Szkolnictwa Wyższego i Nauki,
  • Wspólny Produkt Przyszłości Instytucji Systemu Szkolnictwa Wyższego i Nauki oraz Przedsiębiorcy,
  • Produkt Przyszłości Przedsiębiorcy.

W każdej z kategorii przyznawana jest jedna nagroda główna oraz maksymalnie cztery wyróżnienia. Wręczane są także nagrody specjalne.

Nowoczesne rozwiązania nauki

W poprzedniej edycji konkursu w kategorii instytucji szkolnictwa wyższego i nauki wygrało urządzenie VENTIL do niezależnej wentylacji płuc przeznaczone do terapii oddechowej pacjentów z niewydolnością oddechową, opracowane przez naukowców z Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej im. Macieja Nałęcza PAN. Urządzenie umożliwia ustawienia wartości parametrów dla każdego z płuc pacjenta osobno. Jest przeznaczone dla osób dorosłych w różnym wieku, wzroście i masie ciała, z różnymi rodzajami niewydolności oddechowej.

Na niemniejszą uwagę zasługują również projekty wyróżnione, wśród których znalazły się:

  • Kapsuła Badań Zmysłów – zintegrowany system narzędzi do diagnostyki i telerehabilitacji schorzeń narządów zmysłów (słuchu, wzroku, równowagi, powonienia, smaku) oraz narządu mowy – opracowany przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu;
  • Biodegradowalne materiały opakowaniowe poliestrowe i polisacharydowe zawierające funkcyjne substancje pochodzenia roślinnego – opracowane przez naukowców z Politechnik Łódzkiej;
  • Platformy do powierzchniowo wzmocnionej spektroskopii Ramana z zastosowaniem do celów diagnostycznych i biomedycznych – opracowane przez naukowców z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk.

Wspólne projekty firm i uczelni

Z kolei w kategorii rozwiązań opracowanych wspólnie przez instytucję szkolnictwa wyższego i nauki oraz przedsiębiorcę wygrał FRANKD – szybki test diagnostyczny w kierunku wirusa SARS-CoV-2. To przełomowe, bezpośrednie i nie wymagające izolacji materiału genetycznego rozwiązanie jest efektem współpracy GeneMe Sp. z o.o. oraz Instytutu Biotechnologii i Medycyny Molekularnej. FRANKD jest pierwszym testem opracowanym i wdrożonym w całości przez polskich naukowców. Aktualnie w Polsce jest dostępny i realizowany w formie usługi przez laboratoria GeneMe oraz sprzedawany za granicą jako kompleksowy zestaw, pozwalający na przeprowadzenie badania przesiewowego.

W gronie laureatów znaleźli się również:

  • Opracowanie autorskiej metody regeneracji katalizatorów DeNOx stosowanych w instalacjach energetycznych (Uniwersytet Śląski w Katowicach i Ad Moto Rafał Zawisz);
  • Narzędzie geotechniczne do wykonywania ścian gruntobetonowych (Soley Sp. z o.o. i Instytut Badawczy Dróg i Mostów);
  • HUGO – technologia przedsiewnego naświetlania nasion oraz powschodowego naświetlania roślin (Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie i Hugo Green Solutions Sp. z o.o.).

Więcej informacji o trwającej edycji konkursu: www.parp.gov.pl/konkursppp

Patronat nad konkursem objęło Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Konkurs jest finansowany ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (poddziałanie 2.4.1 Centrum analiz i pilotaży nowych instrumentów inno_LAB).

Źródło: parp.gov.pl


motocyklista-1265506_640-1.jpg

  • Od 1 grudnia przejedziemy odcinkami A2 Konin-Stryków i A4 Wrocław-Sośnica bez czekania przy szlabanie.
  • Zmienia się Manualny System Poboru Opłat na system elektroniczny dla kierowców wszystkich kategorii pojazdów, dlatego pojawiła się nowa organizacja ruchu w miejscach poboru opłat.
  • Kierowcy opłacą przejazd z wykorzystaniem rządowej aplikacji lub partnerskich sieci dystrybucji.