Nowa Polityka Przemysłowa Polski i polityka eksportowa, Tarcza Prawna i ustawa o fundacji rodzinnej, reforma planowania przestrzennego i instytucji rynku pracy, praca zdalna i cyfryzacja procedur inwestycyjno-budowlanych – to najważniejsze inicjatywy, związane z rozwojem polskiej gospodarki, za które w ramach Polskiego Ładu odpowiada MRPiT.

Polityka Przemysłowa Polski

Częścią Polskiego Ładu będzie również Polityka Przemysłowa Polski – program, który stanowi odpowiedź na wyzwania przemysłu w perspektywie postcovidowej. Jest oparty na realnych potrzebach przemysłu określonych w Białej Księdze Rozwoju Przemysłu i skupia się na budowie odporności i suwerenności przemysłu. Program PPPL to konkretne działania wspierające ten sektor polskiej gospodarki. Dotyczą one:

• Cyfryzacji,
• Zielonego Ładu,
• Lokalizacji,
• Bezpieczeństwa,
• Nowoczesnego społeczeństwa.

Polityka Przemysłowa Polski wskazuje również kluczowe branże przemysłu, przed którymi stoją wyzwania, branże z dużym potencjałem rozwojowym oraz branże posiadające nowe perspektywy rozwoju. Otrzymają one  dodatkowy impuls rozwojowy.

Program przewiduje również innowacyjny sposób stymulowania współpracy i dialogu wewnątrz branży. Kontrakt branżowy to umowa pomiędzy administracją publiczną a przedstawicielami branży na realizację uzgodnionych obopólnie zobowiązań w średnim okresie. W kontrakcie oferujemy wsparcie rozwoju danej branży poprzez „szyte na miarę” instrumenty polityki państwa – legislacyjne, programowe i instytucjonalne.

Polityka eksportowa

Okres pandemii pokazał, jak istotny dla polskiej gospodarki jest handel międzynarodowy. Przez ten  czas stał się jednym z silników napędowych, na których opiera się wzrost naszego PKB. W 2020 r. nastąpił 10-krotny wzrost dodatniego salda wymiany towarowej w handlu zagranicznym Polski do poziomu 53,7 mld zł. W ub. r., pomimo pandemii, eksport Polski wzrósł o 2,8% r./r. i osiągnął 1 051,9 mld zł.  Do tego dochodzi także eksport usług. Choć jego wartość jest 4 krotnie mniejsza niż wartość eksportu towarów, to w 2020 r. nadwyżka (dodatni bilans handlu), w przypadku usług, była prawie 2 krotnie większa od nadwyżki handlu towarowego. Przed polskim ekspertem wciąż jednak stoją istotne wyzwania. Z myślą o nich opracowujemy politykę eksportową Polski, która przyczyni się do:

• zwiększenia stopnia internacjonalizacji polskich firm, zwłaszcza MŚP,
• dalszego umacniania relacji gospodarczych z krajami UE,
• zwiększenia udziału krajów pozaunijnych w polskim eksporcie,
• przesuwania się na wyższe poziomy w globalnych łańcuchach wartości dodanej, w tym w szczególnie innowacyjnych branżach,
• zwiększenia udziału wyrobów wysokiej techniki w polskim eksporcie.

W tym zakresie zostaną zdefiniowane i zaadresowane działania dla całej administracji. Mają one stanowić odpowiedź na kluczowe wyzwania dotyczące ekspansji zagranicznej Polski. Całość działań będzie skorelowana z powstającą właśnie Polityką Przemysłową Polski, której istotnym  elementem będzie koncentracja wsparcia na kluczowych branżach, stanowiących ważną pozycję eksportową kraju oraz tych, które mogą w przyszłości decydować o pozycji konkurencyjnej Polski na świecie.

Tarcza Prawna

Główne założenia Tarczy Prawnej to cyfryzacja, uproszczenie procedur i likwidacja barier administracyjnych oraz prawnych. Pracę nad nią prowadzi Międzyresortowy zespół ds. likwidowania barier administracyjnych i prawnych pod kierunkiem minister Anny Korneckiej.
Pierwsza odsłona Tarczy Prawnej obejmuje:

• szerokie wykorzystanie postępowania uproszczonego i milczącego trybu załatwienia sprawy,
• ostrożnie wprowadzana jednoinstancyjność postępowań,
• elektronizację procedur,
• innego rodzaju usprawnienia postępowań i procedur,
• przedłużenie w czasie terminu realizacji wybranych obowiązków regulacyjnych po stronie obywateli, przedsiębiorców oraz organów ze względu na epidemię Covid-19.

Fundacja rodzinna

MRPiT przygotowało projekt ustawy o fundacji rodzinnej, który w resorcie koordynuje wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak. Celem ustawy jest ułatwienie sukcesji firm, w szczególności ze względu na zachodzące w nich zmiany pokoleniowe. Tego typu fundacje od wielu lat działają m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Austrii, czy Liechtensteinie.

Możliwość wprowadzenia do polskiego systemu prawnego instytucji fundacji rodzinnych ułatwi:

• skuteczną, wielopokoleniową sukcesję w firmach rodzinnych,
• budowę silnych rodzimych marek,
• akumulację i ochronę kapitału przed rozdrobnieniem,
• nowe inwestycje.

Fundacja rodzinna będzie miała za zadanie chronić otrzymany majątek i pomnażać go. Będzie miała także za zadanie spełniać na rzecz swoich beneficjentów, najczęściej najbliższych członków rodziny fundatora, określone świadczenia np. zapewnienie środków finansowych na utrzymanie, kształcenie lub leczenie oraz na cele charytatywne.

Projekt ustawy, który powstał pod kierunkiem ministra Marka Niedużaka,  ma trafić do parlamentu w drugiej połowie 2021 r., a ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2022 r.

Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych

MRPiT pracuje również nad wprowadzeniem w prawie przepisów ograniczających obowiązki formalne przy składaniu dokumentów przez wykonawców w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a także uproszczeniu i przyspieszeniu weryfikacji ich sytuacji przez zamawiających. Dzięki temu powstanie system, który będzie sprzyjał przede wszystkim przedsiębiorcom posiadającym realny potencjał zbudowany na lokalnych zasobach.

Projekt zmian przewiduje, że wykonawca korzystający z certyfikacji zamiast wielokrotnego gromadzenia i składania licznych dokumentów na potrzeby poszczególnych postępowań zrobił to wyłącznie raz, na potrzeby certyfikacji. Następnie, przez cały okres ważności certyfikatu, będzie mógł się nim posługiwać w celu pozyskania nowych zamówień publicznych. W ten sposób certyfikat będzie potwierdzał zdolności wykonawcy do realizacji zamówień publicznych pod kątem spełniania przez niego określonych wymagań.
Korzyści dla wykonawców:

• brak konieczności każdorazowego gromadzenia i składania dokumentów,
• brak konieczności wielokrotnego ponoszenia opłat za poszczególne dokumenty.

Korzyści dla zamawiających:

• przyspieszenie procesu weryfikacji sytuacji wykonawcy,
• ograniczenie potencjalnych zarzutów dotyczących zaniżania lub zawyżania warunków udziału w postępowaniu poprzez możliwość odwołania się w dokumentach zamówienia do wymagań niezbędnych do uzyskania certyfikatu.

Certyfikacja zamówień publicznych ma być fakultatywna. Zamawiający nie będą zobligowani do żądania złożenia stosownego certyfikatu, zaś posłużenie się certyfikatem będzie zawsze zależało od wykonawcy. Wykonawcy, którzy nie będą posiadać certyfikatu, będą mogli wykazać brak podstaw wykluczenia z postępowania lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu w sposób „tradycyjny”.
Certyfikacja ma stanowić kontynuację kierunku obranego w nowym Prawie zamówień publicznych, które weszło w życie w tym roku i wzmocniło pozycję MŚP m.in. poprzez wprowadzenie katalogu klauzul obowiązkowych i zakazanych, ograniczenie wysokości i zakresu kar umownych, czy wprowadzenie obowiązku częściowych płatności i zaliczek w dłuższych umowach.

Planowana data wejścia w życie certyfikacji zamówień publicznych to 1 stycznia 2023 r.

Praca zdalna w Kodeksie pracy

Wprowadzenie pracy zdalnej do Kodeksu pracy jest  wynikiem upowszechnienia się tej formy pracy w trakcie epidemii COVID-19. Stanowi też efekt kilkumiesięcznego dialogu  resortu na czele z Minister Iwoną Michałek z pracownikami i pracodawcami oraz  zgłaszanych postulatów dotyczących możliwości jej kontynuowania także po odwołaniu stanu epidemii.

Dzięki wprowadzeniu do Kodeksu pracy regulacji dotyczącej pracy zdalnej, pracodawcy oraz pracownicy będą mogli korzystać z tego rozwiązania na stałe. Jednocześnie zostaną zapewnione odpowiednie gwarancje ochrony pracownika wykonującego tę formę pracy.

Projekt zmiany Kodeksu pracy wkrótce zostanie on skierowany do uzgodnień międzyresortowych, opiniowania partnerów społecznych i konsultacji publicznych.

Planowane najważniejsze zmiany:

• przepisy dotyczące pracy zdalnej zastąpią obecne przepisy Kodeksu pracy o telepracy,
• zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładowymi organizacjami zawodowymi, a jeżeli nie dojdzie do zawarcia takiego porozumienia albo u pracodawcy nie działają związki zawodowe – w regulaminie ustalonym przez pracodawcę,
• przepisy będą się także odnosić do kwestii kosztów związanych ze świadczeniem przez pracownika pracy zdalnej. Celem tego rozwiązania jest uwzględnienie interesów obu stron stosunku pracy, a także uzgodnienie rodzaju i warunków świadczenia pracy zdalnej.
• w ustawie zostanie również uregulowana kwestia bhp.

Reforma instytucji rynku pracy i ustawa o wspieraniu zatrudnienia

Zmiany zachodzące na rynku pracy oraz konieczność dostosowania wsparcia udzielanego przez publiczne służby zatrudnienia do aktualnych oczekiwań osób bezrobotnych
i poszukujących pracy oraz pracodawców powodują, że istniejący w Polsce od ponad 20 lat system wspierania zatrudnienia wymaga modernizacji.

Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom MRPIT przygotowuje projekt ustawy o wspieraniu zatrudnienia. Związana z tym planowana reforma instytucji rynku pracy ma umożliwić zbudowanie sieci sprawnie zarządzanych wojewódzkich urzędów pracy i centrów wspierania zatrudnienia, które powstaną na bazie dotychczas funkcjonujących powiatowych urzędów pracy.

Zmianie ulegnie m.in. kwestia dotycząca ubezpieczenia zdrowotnego, które zostanie odłączone od statusu bezrobotnego. Dzięki temu  centra wspierania zatrudnienia będą realizowały przede wszystkim działania skoncentrowane na aktywnych formach pomocy na rzecz osób bezrobotnych, poszukujących pracy, biernych zawodowo, pracujących oraz pracodawców. Planowane zmiany spowodują również, że nowe centra wspierania zatrudnienia będą postrzegane jako instytucje nowoczesne, wspierające, efektywne oraz przyjazne klientowi.

Natomiast wojewódzkie urzędy pracy nadal kontynuować będą swoje zadania m.in. koordynacji wsparcia dla rynku pracy na poziomie regionalnym. Będą też ściśle współpracować z uczelniami i ośrodkami szkoleniowymi, wspierając planowanie rozwoju kompetencji zawodowych pracowników.

Reforma planowania przestrzennego

Według szacunków Polskiej Akademii Nauk w wyniku bezładu przestrzennego tracimy rocznie co najmniej 84 mld zł. Obecnie obowiązująca ustawa regulująca planowanie przestrzenne ma już 18 lat i wymaga dostosowania do dzisiejszych potrzeb.
Cele reformy

• przeciwdziałanie rozpraszaniu się zabudowy na tereny rolnicze, leśne i przyrodniczo cenne,
• ułatwienie inwestowania na terenach już zabudowanych,
• cyfryzacja danych o planowaniu przestrzennym,
• większa przejrzystość konsultacji społecznych.

Planujemy wprowadzenie nowego, dwustopniowego systemu planowania przestrzennego. Jego podstawą będzie plan ogólny – akt prawa miejscowego obejmujący zasięgiem cały obszar gminy oraz wyznaczający ramowe założenia zagospodarowania przestrzeni. Konkretne przeznaczenie terenów będzie wskazywane na podstawie planu zabudowy, Zintegrowanego Projektu Inwestycyjnego lub decyzji lokalizacyjnej.
Opracowane zostaną też standardy urbanistyczne gwarantujące mieszkańcom dostęp do odpowiedniej infrastruktury i niezbędnych usług. Będą one stanowiły mechanizm ograniczający wydawanie decyzji lokalizacyjnych dla terenów niedostosowanych do potrzeb przyszłych mieszkańców. Założenia reformy znajdują się obecnie na etapie prekonsultacji.

Cyfryzacja procedur inwestycyjno-budowlanych

Jednym z największych wyzwań, stanowiących jednocześnie szansę rozwoju w dziedzinie budownictwa, jest cyfryzacja procesu budowlanego. W szereg działań związanych z tą kwestią, oprócz resortu rozwoju, zaangażowany jest również Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Przełomowym momentem dla cyfryzacji w budownictwie jest ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, wprowadzająca zmiany m.in. w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Daje ona możliwość składania określonych dokumentów w procesie inwestycyjno-budowlanym w postaci elektronicznej. Możliwość składania wniosków on-line jest podzielona na etapy. W pierwszej fazie, czyli od lutego, można za pośrednictwem serwisu e-budownictwo wypełnić i wysłać 13 formularzy. Wśród nich jest m.in. zawiadomienie organu nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, wniosek o pozwolenie na rozbiórkę, wniosek o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę czy też zgłoszenie rozbiórki. Działania te to zdecydowany krok w stronę nowoczesnego podejścia do procesu, którego potrzebę cyfryzacji od wielu lat podnoszą różne środowiska związane z budownictwem. Potrzebę tę dodatkowo uwypukliła pandemia Covid-19.

Cyfryzacja ma przede wszystkim uprościć procedury związane z procesem. Przyspieszy to działania wszystkich interesariuszy i zniesie barierę, która uniemożliwia szybsze załatwianie spraw urzędowych. Cyfryzacja w sposób jasny ustali również chronologię rozpatrywania spraw przez uczestników procesu co wpłynie na jego przejrzystość. Stanie się to również przyczynkiem do kolejnych działań – cyfryzacja administracji i branży budowlanej zacznie ze sobą współgrać, wywołując efekt synergii – spójnego, nowoczesnego podejścia do przebiegu procesu budowlanego.

MRPiT