Podwyższenie wynagrodzenia nauczycieli, uproszczenie awansu zawodowego wysokość „pensum”, system wynagradzania nauczycieli – to najważniejsze obszary zmian w Karcie Nauczyciela zaproponowane przez ministerstwo do dyskusji z członkami Zespołu ds. statusu zawodowego pracowników oświaty. Dnia 11 maja resort edukacji przekazał członkom Zespołu materiał z propozycją ewentualnych kierunków zmian. Zagadnienia te szczegółowo będą dyskutowane już na najbliższym posiedzeniu Zespołu 18 maja br.

– Obejmując urząd zapowiadałem, że szczególnie mi zależy na zwiększeniu atrakcyjności zawodu nauczyciela i wzmocnieniu etosu pracy nauczyciela. To dobry czas, aby rozpocząć dialog na ten temat ze związkami zawodowymi i samorządami – powiedział Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek podczas konferencji prasowej, na której zostały zaprezentowane kierunkowe propozycje rozmów ze środowiskiem oświatowym na temat statusu zawodowego nauczyciela.

Wiceminister edukacji Dariusz Piontkowski podkreślił, że przesłane do Zespołu materiały dotyczą pragmatyki zawodowej nauczycieli i są propozycjami rozwiązań do dyskusji.

Pragmatyka zawodowa składa się z kilku obszarów, są one ze sobą powiązane. Trzeba zatem rozmawiać o nich łącznie. Stąd mówiąc o czasie pracy nauczycieli – pensum, należy rozmawiać także o wynagrodzeniu. Ministerstwo chce by nauczyciele godnie zarabiali i ta zmiana będzie powiązana ze zmianą czasu pracy. Będzie również propozycja czasu przejściowego, tak aby nauczyciele mogli zastanowić się nad tym, z którego rozwiązania chcą skorzystać.

Podczas konferencji podkreślono, że założeniem propozycji zmian jest znaczne uproszczenie systemu awansu zawodowego oraz wynagradzania nauczycieli. Wiąże się z tym także kwestia urlopu i oceny pracy nauczyciela.

Główne obszary zmian proponowane przez MEiN to:

  • czas pracy nauczyciela – pensum,
  • system wynagradzania,
  • awans zawodowy,
  • ocena pracy,
  • urlop wypoczynkowy.

Przekazane propozycje zmian zostaną szczegółowo omówione podczas kolejnego posiedzenia Zespołu ds. statusu zawodowego pracowników oświaty 18 maja br.

Powrót do nauki stacjonarnej

Podczas konferencji Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek odniósł się także do harmonogramu powrotu uczniów do nauki w trybie stacjonarnym.

– Sytuacja pandemiczna zdaniem służb medycznych, sanitarnych i epidemiologicznych pozwala na stopniowy powrót do nauki stacjonarnej także starszych roczników – podkreślił minister.

Obecna na konferencji wiceminister edukacji Marzena Machałek zaznaczała, że ministerstwo zdaje sobie sprawę z tego, że pierwsze dni po powrocie z nauki zdalnej mogą być trudniejsze dla uczniów.

– Po długim okresie nieobecności musimy widzieć, z jakimi problemami będą mierzyć się uczniowie. Przygotowujemy się do pełnej nauki stacjonarnej na kilku płaszczyznach. Oprócz tego, że uczulamy kuratorów oświaty, monitorujemy sytuację, w jaki sposób przygotowywana jest pomoc psychologiczna; mamy na ten temat raporty i w różnych aspektach będziemy wspierać uczniów – podkreśliła wiceminister.

W poniedziałek, 4 maja w całym kraju do nauki stacjonarnej wrócili uczniowie klas I-III szkół podstawowych. Zgodnie z zapowiedziami od 17 maja uczniowie klas IV-VIII szkół podstawowych, szkół ponadpodstawowych, placówek kształcenia ustawicznego i centrów kształcenia zawodowego przejdą na naukę w systemie hybrydowym. Od kolejnego poniedziałku, 31 maja planowany jest powrót do szkół wszystkich uczniów do nauki w trybie stacjonarnym.

Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki


ekonomia_informacje-58.jpg

Oświata w Polsce nie jest tylko zadaniem rządu. Konieczna jest również współpraca z samorządem. Subwencja oświatowa pochodząca z budżetu państwa czy dotacje państwowe, nie są jedynym źródłem finansowania zadań oświatowych. Zgodnie z polskim prawem zadania te powinny być finansowane również z dochodów własnych samorządów.

Wzrost nakładów na edukację

MEN sukcesywnie zwiększa nakłady na edukację. Przekazuje też samorządom duże kwoty na wydatki związane z reformą oraz doposażenia szkół w pracownie przedmiotowe. W latach 2016-2020 subwencja oświatowa wzrosła o 9,5 mld złotych. W samym 2020 r. nastąpił znaczący wzrost subwencji – kwota części oświatowej subwencji ogólnej na 2020 r. wzrosła prawie o 3 mld zł w stosunku do subwencji z 2019 r., tj. o 6,2 proc. Subwencja oświatowa w 2020 r. osiągnęła poziom prawie 50 mld zł (49,8 mld zł).

Jak wynika z danych Eurostat w 2017 roku Polska na edukację przeznaczała 4,9 proc. swojego PKB. Średnia w krajach UE wyniosła wówczas 4,7 proc. Już rok później, w 2018 nakłady na edukację wzrosły do 5 proc. PKB, lecz średnia w krajach członkowskich UE pozostała bez zmian.

Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z udziałem kierownictwa MEN

Dnia 15 września br. Minister Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski wspólnie z wiceministrami: Marzeną Machałek i Maciejem Kopciem uczestniczył w posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, podczas którego przedstawił dane dotyczące finansowania systemu oświaty w Polsce.

– Podczas spotkania rozmawialiśmy o finansach, o danych statystycznych. Przedstawiliśmy stronie samorządowej dane dotyczące subwencji. Pokazaliśmy, że subwencja na przestrzeni lat wyraźnie rośnie. Samorządowcy tego nie kwestionowali. Oczywiście była dyskusja o tym, czy skala tego wzrostu jest taka jaką samorządy by chciały. Widać jednak jasno, że subwencja rośnie i w roku 2020 wynosi prawie 50 mld zł – zaznaczył minister Dariusz Piontkowski podczas konferencji prasowej. Minister podkreślił, że subwencja rośnie, mimo, że z roku na rok zmniejsza się liczba uczniów.

Subwencja oświatowa jest głównym źródłem finansowania zadań oświatowych przez państwo, ale nie jedynym. Samorządy na finansowanie szkół mają również zapewnione dotacje oraz dochody własne, a te w ostatnich latach rosły.

Sytuacja finansowa samorządów

Dane empirycznie nie wskazują na to, aby finansowanie oświaty wpływało negatywnie na sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego lub utrudniało finansowanie innych zadań.

W 2019 r. dochody ogółem JST wzrosły o 26,7 mld zł, tj. 10,6% i wyniosły 278,5 mld zł. W porównaniu do roku 2018 była to kwota 251,8 mld zł. W 2019 o 11,8 mld zł wzrosły też dochody własne JST. Wzrost ten sięgał 9,5 proc. i osiągnął poziom 135,8 mld zł. W 2018 roku była to kwota 124 mld zł.

W 2019 r. dochody samorządów z PIT wzrosły w porównaniu do 2018 roku o 5,2 mld zł, tj. 10,3 proc. i wynoszą 56,1 mld zł. W 2019 r. dochody samorządów z tytułu udziału w podatku  CIT wzrosły do 10,9 mld zł. Oznacza to wzrost o 1,2 mld zł w stosunku do 2018 r., tj. o 12,4%.

Pomimo zmniejszenia udziału samorządów w PIT i CIT w pierwszej połowie 2020 roku, łącznie dochody samorządów (subwencje oraz dochody z PIT i CIT) wzrosły w tym czasie o 2 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.

Dodatkowo samorządy mają możliwość kreowania własnej polityki oświatowej oraz swobodę w dysponowaniu finansami. Przykładem może być decyzja dużych samorządów o podwyższaniu wynagrodzenia nauczycielom ponad poziom minimalny wynikający z ustawy – Karta Nauczyciela i rozporządzenia określającego wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Potwierdzają to sprawozdania samorządów na temat wysokości wynagrodzeń. Wynika z nich, że szczególnie duże miasta wydatkują znacząco więcej na wynagrodzenia nauczycieli, niż są do tego zobligowane ustawowo. Zgodnie z przepisami ustawy – Karta Nauczyciela samorządy mogą wypłacać wyższe wynagrodzenia nauczycielom, ale muszą je sfinansować z dochodów własnych.

Dodatkowe wsparcie dla samorządów

Warto podkreślić, że dodatkowo samorządy otrzymują również kolejne środki finansowe w związku z epidemią COVID-19. To 12 mld zł na dopłaty do inwestycji lokalnych. Pieniądze przekazane przez rząd można wykorzystać na inwestycje związane ze szkołami i przedszkolami.

W ramach tarczy antykryzysowej wprowadzono rozwiązania dotyczące uelastycznienia gospodarowania środkami publicznymi w samorządach.

Wprowadzono też narzędzia wspierające ich finanse dotyczące m.in. równoważenia strony bieżącej budżetu samorządowego, reguły spłaty zadłużenia JST oraz zmiany zwiększające płynność finansową samorządów w okresie epidemii.

Warto wspomnieć również o dodatkowym wsparciu samorządów w postaci przekazania do szkół i placówek oświatowych środków ochrony. To ponad 50 mln maseczek i 5 mln litrów płynów do dezynfekcji, a także blisko 75 tys. termometrów bezdotykowych.

Materiały:

Prezentacja z konferencji – finansowanie zadań oświatowych
Prezentacja​_konferencja​_finansowanie​_zadań​_oświatowych.pdf 8.90MB

Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej



Kwota ustalona jest w art. 9 ust. 2 pkt 2 ustawy budżetowej na rok 2020 z dn. 14.02.2020 r. (Dz.U. poz. 571). Będzie to skutkować wzrostem średniego wynagrodzenia nauczycieli, a co za tym idzie – zwiększeniem minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego.

MEN skierowało do uzgodnień odpowiedni projekt nowelizacji rozp. MENiS z dn. 31.01.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416, z późn. zm.).

Od 01.09.2020 r. kwota bazowa, na podstawie której ustala się średnie wynagrodzenie na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli (z uwzględnieniem poziomu wykształcenia), będzie wynosić 3.537,80 zł. „Zmiana kwoty bazowej skutkuje wzrostem wynagrodzenia średniego nauczycieli o 6% w porównaniu do płacy obowiązującej od 01.01.2020 r.” – informuje MEN.

W praktyce oznacza to, że średnia płaca osiągnie w przypadku:

  • nauczyciela stażysty – 3.537,80 zł,
  • nauczyciela kontraktowego – 3.926,96 zł,
  • nauczyciela mianowanego – 5.094,43 zł,
  • nauczyciela dyplomowanego – 6.509,55 zł.

„Od 2018 roku, po wrześniowej podwyżce, pensje nauczycieli wzrosną o ponad 28%” – wylicza resort. Na wynagrodzenie średnie nauczyciela składa się gwarantowane wynagrodzenie zasadnicze oraz inne składniki wynagrodzenia wskazane w KN. Wzrost wynagrodzenia średniego nauczycieli oznacza także wzrost wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków od niego zależnych.

I tak od września 2020 r. wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli, którzy mają najwyższy wymagany poziom wykształcenia, czyli legitymują się tytułem zawodowym magistra z przygotowaniem pedagogicznym (to około 96% ogółu nauczycieli), wyniesie w przypadku:

  • nauczyciela stażysty – 2.949 zł (obecnie 782 zł),
  • nauczyciela kontraktowego – 3.034 zł (obecnie 862 zł),
  • nauczyciela mianowanego – 3.445 zł (obecnie 250 zł),
  • nauczyciela dyplomowanego – 4.046 zł (obecnie 817 zł).

„Ponadto w przypadku nauczycieli o najniższym uposażeniu proponuje się zwiększenie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli stażystów w drugiej grupie wykształcenia oraz nauczycieli stażystów, kontraktowych i mianowanych w trzeciej grupie wykształcenia o ponad 6%. Ustalone w ten sposób minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli o najniższym uposażeniu ułatwią j.s.t. uzyskanie średniego wynagrodzenia nauczycieli” – informuje MEN.

Podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli nastąpi nie później niż do 30.09.2020 r. – z wyrównaniem od 01.09.2020 r.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Projekt nowelizacji rozporządzenia MENiS z dn. 04.08.2020 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy.



Nie oznacza to, że podwyżek wcale nie będzie, a jedynie, że kwota podwyżki nie będzie obowiązywała wstecz, lecz od 01.09.2020 r.

Wynika to z kosztów takiego wyrównania, które według Ministerstwa Finansów wyniosłyby około 1,7 mld zł. Planowana podwyżka ma natomiast wynieść 6%.

Co jednak istotne, rząd wprowadził do projektu ustawy budżetowej autopoprawkę zwiększającą kwotę bazową, o której mowa w art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela. Zgodnie z tym przepisem średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla:

  • nauczyciela stażysty – 100%,
  • nauczyciela kontraktowego – 111%,
  • nauczyciela mianowanego – 144%,
  • nauczyciela dyplomowanego – 184%

– kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej.

Od 01.09.2020 r. kwota bazowa ma wynosić 3.537,80 zł, czyli więcej od kwoty bazowej obowiązującej od 1 stycznia do 31 sierpnia 2020 r., która z kolei wynosi obecnie 3.337,55 zł. Czyli ponad 200 zł więcej.

Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2019 r. poz. 2215.