Nie jest dopuszczalna — przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 k.p.) — zmiana rodzaju umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na umowę na czas określony.

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów SN z 28.04.1994 r. (I PZP 52/93, OSNAPiUS 2000/15/169)

Nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego m.in. obniżenie pracownikowi kategorii osobistego zaszeregowania, jeśli nie powoduje to obniżki wynagrodzenia.

Uchwała SN z 12.03.1981 r. (V PZP 4/80, OSNC 1981/10/182)

Wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy i płacy nie zastępuje odmowy przyjęcia proponowanych warunków umowy o pracę, chyba że z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że pracownik odwołując się jednocześnie wyraźnie odmawia przyjęcia zaproponowanych warunków.

Uchwała SN z 05.05.1978 r. (I PZP 5/78, OSNCP 1978/11/200)

W sytuacji, gdy wytypowanie pracownika do wręczenia mu wypowiedzenia zmieniającego dotyczy pracownika wybranego przez pracodawcę z większej liczby pracowników, którym zaproponowano w drodze porozumień stron bardziej korzystne warunki pracy, przyczyny tej dyferencjacji mogą być poddane analizie przez sąd pracy. Jeśli istniała możliwość zatrudnienia wszystkich pracowników na możliwych do akceptacji przez nich warunkach, zaproponowanie jednemu pracownikowi niekorzystnych warunków (niemożliwych do przyjęcia) uznać należy za naruszające art. 42 § 1 k.p. przez naruszenie zasady stosowania obiektywnych kryteriów doboru pracownika do rozwiązania stosunku pracy.

Wyrok SN z 24.04.2019 r. (II PK 18/18, Biuletyn SN 10/2019)

O ile niezaakceptowanie przez pracownika oferty zawarcia porozumienia zmieniającego dotychczasowe warunki pracy może być co do zasady podstawą wypowiedzenia zmieniającego, a nawet wypowiedzenia definitywnego, chyba że dotyczy pracownika szczególnie chronionego, o tyle z całą pewnością nie może stanowić podstawy do rozwiązania z tym pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia z jego winy (tj. w trybie dyscyplinarnym).

Wyrok SN z 17.04.2019 r. (II PK 342/17, Biuletyn SN 10/2019)

Brak leżącej po stronie pracownika przyczyny dokonanego w stosunku do niego wypowiedzenia zmieniającego oznacza, iż wypowiedzenie to nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracownika. W przypadku równoczesnego ustalenia, że rozwiązanie stosunku pracy będące konsekwencją nieprzyjęcia przez pracownika warunków zaproponowanych w dokonanym wobec niego wypowiedzeniu zmieniającym z tego powodu, że warunki te były obiektywnie nie do przyjęcia, jest to zaś wystarczające do uznania, że zostały spełnione przesłanki nabycia prawa do odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Wyrok SN z 20.10.2015 r. (I PK 290/14, Biuletyn SN 1/2016)

Strony mogą zawrzeć porozumienie zmieniające warunki pracy i (lub) płacy łączącej je drugiej umowy o pracę na czas określony (oprócz przedłużenia czasu jej trwania – 25¹ § 2 k.p.), ale też nie ma przeszkód, aby za porozumieniem rozwiązały łączącą je umowę o pracę a następnie (choćby tego samego dnia) zawarły nową umowę o pracę, co może spowodować skutek z art. 25¹ § 1 k.p.

 Wyrok SN z 19.02.2010 r. (II PK 226/09, OSNAPiUS 2011/15–16/204)

Utrata przez pracownika szczególnego tytułu do wynagrodzenia wyższego niż przysługujące normalnie na danym stanowisku (jak prawo do wynagrodzenia równorzędnego z dotychczasowym wynikające z art. 10 ust. 1b ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, ze zm.), uzasadnia dostosowanie w drodze wypowiedzenia zmieniającego jego wynagrodzenia do poziomu porównywalnego z zarobkami pracowników wykonujących podobne do niego zadania. Takie działanie pracodawcy jest także uzasadnione z punktu widzenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, zgodnie z którą pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków (art. 11² k.p.).

Wyrok SN z 05.05.2009 r. (I PK 11/09, OSNAPiUS 2011/1–2/3)

Wypowiedzenie układu zbiorowego pracy stanowi dostateczną (autonomiczną) przyczynę wypowiedzenia warunków pracy i płacy. Dla oceny zasadności wypowiedzenia zmieniającego nie jest potrzebne badanie przyczyny wypowiedzenia układu zbiorowego.

Wyrok SN z 16.09.2009 r. (I PK 72/09, OSNAPiUS 2011/9–10/121)

Zmiana wysokości wynagrodzenia ustalonego w umowie o pracę wymaga złożenia zgodnego oświadczenia woli stron stosunku pracy (art. 11 k.p.), do którego może dojść w trybie ofertowym lub negocjacyjnym (art. 70 § 1 lub art. 72 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Wyrok SN z 28.02.2006 r. (II PK 186/05, OSNP 2007/1–2/8)

Z pozorną likwidacją stanowiska pracy, która nie uzasadnia wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 w związku z art. 45 § 1 k.p.) mamy do czynienia wówczas, gdy jest ono wprawdzie likwidowane, ale w jego miejsce jest tworzone inne stanowisko pracy (o innej nazwie), które w istotnych elementach nie różni się od zlikwidowanego.

Wyrok SN z 04.09.2007 r. (I PK 92/07, OSNAPiUS 2008/19–20/286)

1. Ustawę z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.) stosuje się także do wypowiedzenia zmieniającego (art. 1 ust. 1 tej ustawy w związku z art. 42 § 1 k.p.).

2. Dokonanie wypowiedzenia warunków pracy i płacy, mimo niezawarcia porozumienia lub niewydania regulaminu, o których mowa w art. 3 tej ustawy, uzasadnia roszczenia przewidziane w art. 45 § 1 k.p.

 Wyrok SN z 17.05.2007 r. (III BP 5/07, OSNP 2008/13–14/188)

Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy na podstawie art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 980, ze zm.) pracownikom podlegającym szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy z mocy przepisów Kodeksu pracy lub przepisów szczególnych, mogło być dokonane tylko po uprzedniej konsultacji w trybie art. 38 k.p.

Wyrok SN z 14.06.2005 r. (I PK 289/04, OSNAPiUS 2006/3-4/40)

1. Możliwość dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego ze względu na upływ okresu wypowiedzenia zakładowego układu zbiorowego pracy nie jest uzależniona od zawarcia nowego układu zbiorowego lub wprowadzenia w życie regulaminu wynagradzania.

2. Przepis art. 24113 § 2 zdanie drugie k.p. nie ma zastosowania do wypowiedzenia zmieniającego ze względu na upływ okresu wypowiedzenia zakładowego układu zbiorowego pracy, jeżeli układ ten nie został zastąpiony nowym układem zbiorowym pracy.

Wyrok SN z 23.08.2005 r. (I PK 24/05, OSNAPiUS 2006/13-14/201)

Pracownik, który nie wniósł powództwa o uznanie wypowiedzenia warunków pracy i płacy za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach) nie może powoływać się na niezgodność wypowiedzenia z prawem lub jego niezasadność i na tej podstawie żądać wynagrodzenia wynikającego z warunków umowy o pracę sprzed ich zmiany.

Wyrok SN z 24.11.2004 r. (I PK 17/04, OSNAPiUS 2005/19/299)

W przypadku polecenia dotyczącego wykonywania czynności wynikających z rodzaju pracy określonego w umowie o pracę, pracodawca nie musi dokonywać wypowiedzenia warunków pracy (art. 42 § 1 k.p.) oraz nie ma obowiązku stosowania art. 42 § 4 k.p.

Wyrok SN z 14.10.2004 r. (I PK 663/03, OSNAPiUS 2005/19/298)

Jeżeli pracownik przed jednostronną zmianą przez pracodawcę wysokości wynagrodzenia otrzymywał istotnie zaniżony dodatek funkcyjny przysługujący na zajmowanym stanowisku zgodnie z taryfikatorem kwalifikacyjnym przewidzianym w obowiązującym regulaminie wynagradzania, to zmiana wysokości wynagrodzenia polegająca na podwyższeniu dodatku funkcyjnego do wysokości wynikającej z tego regulaminu, z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia zasadniczego, wymaga wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 k.p.), choćby łączne wynagrodzenie obejmujące obniżone wynagrodzenie zasadnicze i podwyższony dodatek funkcyjny nie uległo obniżeniu.

Wyrok SN z 26.03.2002 r. (I PKN 44/01, OSNAPiUS 2004/5/82)

Objęcie przez pracownika innego stanowiska pracy w innej miejscowości w wyniku ustnego porozumienia zmieniającego może być w okolicznościach sprawy traktowane jako dorozumiane wyrażenie zgody na otrzymywanie wynagrodzenia pomniejszonego o premię przewidzianą wyłącznie dla poprzedniego stanowiska. Porozumienie takie nie narusza ani art. 18 § 2 k.p., ani art. 42 § 1 i § 2 k.p.

Wyrok SN z 05.12.2002 r. (I PKN 575/01, OSNAPiUS 2004/11/190)

Klauzula, w myśl której „pozostałe warunki umowy o pracę pozostają bez zmian”, zawarta w piśmie pracodawcy zmieniającym warunki pracy i płacy za zgodą pracownika zatrudnionego na czas określony nie powoduje zmiany ustalonego w umowie terminu jej rozwiązania (art. 30 § 1 pkt 4 k.p.).

Wyrok SN z 20.06.2001 r. (I PKN 502/00, OSNAPiUS 2003/9/216)

Przepis art. 42 § 3 Kodeksu pracy nie określa sposobu i formy złożenia przez pracownika oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i płacy, wobec czego wola pracownika może być wyrażona poprzez każde zachowanie dostatecznie ją ujawniające (art. 60 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Wyrok SN z 24.05.2001 r. (I PKN 405/00, OSNAPiUS 2003/6/147)

Bez zgody rady powiatu niedopuszczalna jest zmiana warunków pracy w drodze wypowiedzenia zmieniającego pracownika samorządowego będącego radnym rady powiatu, zatrudnionego zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i mianowania.

Wyrok SN z 14.02.2001 r. (I PKN 250/00, OSNAPiUS 2002/21/524)

Po przekształceniu innego aktu zakładowego określającego zasady wynagradzania za pracę w regulamin wynagradzania w rozumieniu art. 77² k.p. (art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. Nr 24, poz. 110, ze zm.) jego postanowienie mniej korzystne dla pracowników niż wynikające z umów o pracę należało wprowadzić w drodze wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy (art. 77² § 5 w związku z art. 241¹³ § 2 k.p.).

Wyrok SN z 06.06.2000 r. (I PKN 703/99, OSNAPiUS 2001/24/712)

Zmiana warunków pracy polegająca wyłącznie na zmianie nazwy stanowiska, przy zachowaniu innych warunków pracy i płacy, mieści się w ramach pracowniczego podporządkowania i nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 k.p.). Jeżeli jednak strony zgodnie traktują taką zmianę jako element podmiotowo istotny (np. gdy nazwa implikuje prestiż stanowiska), to może ona wymagać wypowiedzenia warunków pracy.

Wyrok SN z 07.09.1999 r. (I PKN 265/99, OSNAPiUS 2001/1/17)

Realizacja zatrudnienia zmierzająca do obniżenia kosztów działalności pracodawcy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego.

Wyrok SN z 16.06.1999 r. (I PKN 106/99, OSNAPiUS 2000/16/619)

Odmowa przyjęcia zaproponowanych warunków pracy lub płacy (art. 42 § 3 zdanie pierwsze k.p.) powoduje, że umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia, niezależnie od intencji pracownika.

Wyrok SN z 16.06.1999 r. (I PKN 116/99, OSNAPiUS 2000/17/645)

Jako moment dokonania wypowiedzenia warunków umowy o pracę należy przyjąć chwilę, w której wypowiedzenie dotarło do pracownika w sposób pozwalający mu zapoznać się z treścią oświadczenia pracodawcy, choćby pracownik odmówił zapoznania się z nim.

Wyrok SN z 23.01.1998 r. (I PKN 501/97, OSNAP 1999/1/15)

Zaproponowanie pracownikowi w wypowiedzeniu zmieniającym pracy na stanowisku „specjalisty”, bez bliższego jego określenia, nie spełnia wymagań z art. 42 § 2 k.p., chyba że z okoliczności sprawy wynika jednoznacznie, że ma to być praca w dziale przejmującym zadania i kompetencje działu likwidowanego, w którym pracownik był dotychczas zatrudniony.

Wyrok SN z 10.09.1998 r. (I PKN 309/98, OSNAPiUS 1999/19/613)

1. Pracownikowi mianowanemu nie można wypowiedzieć warunków pracy lub płacy na podstawie art. 42 k.p.

2. Mianowanie nie oznacza jedynie powierzenia stanowiska pracownikowi samorządowemu lecz jest jednocześnie aktem, który rodzi stosunek pracy tego pracownika z określonym urzędem; likwidacja tego stanowiska nie powoduje więc utraty mocy prawnej mianowania, a stosunek pracy nie staje się stosunkiem umownym.

Wyrok SN z 19.01.1998 r. (I PKN 480/97, OSNAPiUS 1999/1/5)

Zmiana umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w umowę na czas określony wskutek zgodnego oświadczenia woli stron nie narusza art. 18 § 1 k.p.

Wyrok SN z 29.09.1998 r. (I PKN 289/98, OSNAPiUS 1999/20/647)

Istotna zmiana rozkładu czasu pracy, uzgodnionego przez pracodawcę z pracownikiem, wymaga wypowiedzenia warunków pracy (art. 42 § 1 k.p.) lub porozumienia stron.

Wyrok SN z 02.04.1998 r. (I PKN 559/97, OSNAPiUS 1999/6/205)

Utrata uprawnień do wykonywania zawodu uzasadnia wypowiedzenie przez pracodawcę warunków pracy i płacy. Pracodawca nie ma obowiązku zadbania o przystąpienie pracownika we właściwym czasie do egzaminów, od wyniku których zależy możliwość kontynuowania dotychczasowej pracy.

Wyrok SN z 06.10.1998 r. (I PKN 368/98, OSNAPiUS 1999/21/685)

Negatywna ocena pracownika, który wskutek niedostatecznego przygotowania zawodowego i praktycznego nie potwierdził zakładanej przez pracodawcę przydatności do pełnienia funkcji kierowniczej, stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia warunków pracy (art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 17.02.1998 r. (I PKN 502/97, OSNAPiUS 1999/2/49)

Wypowiedzenie warunków pracy może być uznane za nieuzasadnione, jeżeli zaproponowane pracownikowi stanowisko pracy jest nieodpowiednie ze względu na stan jego zdrowia (art. 42 § 1 i 2 w związku z art. 45 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 23.05.1997 r. (I PKN 187/97, OSNAPiUS 1998/9/265)

Nie dochodzi do porozumienia stron stosunek pracy w zakresie przekształcenia jego treści tylko przez sam fakt zaprzestania wypłacania przez pracodawcę określonego składnika wynagrodzenia, przy biernym zachowaniu się (milczeniu) pracownika.

Wyrok SN z 17.01.1997 r. (I PKN 62/96, OSNAPiUS 1997/17/313)

Wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy nie jest równoznaczne z odmową przyjęcia przez pracownika zaproponowanych mu nowych warunków; oświadczenie pracownika w tej sprawie musi być skierowane do pracodawcy i powinno zostać złożone przed upływem połowy okresu wypowiedzenia.

Wyrok SN z 13.03.1997 r. (I PKN 41/97, OSNAPiUS 1997/24/493)

W okresie wypowiedzenia zmieniającego pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego (tj. niezmienionego) wynagrodzenia. Służy mu także roszczenie o wyrównanie wynagrodzenia za okres wypowiedzenia także wówczas, gdy pracodawca dokonał faktycznie takiej zmiany warunków pracy, która wymagała wypowiedzenia zmieniającego.

Wyrok SN z 05.12.1980 r. (I PR 96/80, PiZS 1981/8/58)

Do oświadczenia pracownika o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, o których mowa w art. 42 § 3 k.p., stosuje się — z mocy art. 300 k.p. — ogólna zasada przewidziana w art. 60 k.c, iż oświadczenie woli może być wyrażone w dowolnej formie.

Wyrok SN z 04.10.1979 r. (I PRN 117/79, OSNCP 1980 z. 3 poz. 61)

Negatywna ocena pracownika, który wskutek niedostatecznego przygotowania zawodowego i praktycznego nie potwierdził zakładanej przez pracodawcę przydatności do pełnienia funkcji kierowniczej, stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia warunków pracy (art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 k.p.).

Wyrok SN z 17.02.1998 r. (I PKN 502/97, OSNAPiUS 1999/2/49)

W świetle art. 42 § 3 k.p. zaskarżenie przez pracownika oświadczenia woli zakładu pracy w przedmiocie wypowiedzenia warunków pracy i płacy nie jest równoznaczne z odmową przyjęcia przez pracownika nowych warunków pracy i płacy; zaskarżenie takie nie powoduje zatem w myśl zdania pierwszego § 3 art. 42 k.p. rozwiązania stosunku pracy.

Wyrok SN z 22.09.1976 r. (I PRN 51/76, OSPiKA 1978/1/16)